Zbiorowe Prawo Pracy I wykl
Egzamin pisemny lub ustny. Pisemny , 3 tematy opisowe - czas 1,20 min
Ustny - 3 pytania
Zbiorowe prawo pracy to drugi dział prawa pracy, na który składają się normy regulujące stosunki miedzy partnerami społecznymi; związki zawodowymi oraz pracodawcami i organizacjami pracodawców.
Zbiorowe Prawo Pracy - są to normy regulujące ustrój podmiotów zbiorowych., których działalność związana jest z pracą podporządkowaną. To niepełna definicja.
Normy zbiorowego prawa pracy
Normy zbiorowego prawa pracy określają pozycję prawną związków zawodowych i organizacji pracodawców, ich kompetencje, zasady negocjowania układów zbiorowych pracy oraz tryb rozstrzygania sporów zbiorowych.
Przedmiotem regulacji zbiorowego prawa pracy nie są prawa, lecz interesy partnerów społecznych.
Normami uregulowana jest partycypacja
Partycypacja pracownicza - udział pracowników w zarządzaniu zakładem pracy. Dzisiaj pod wpływem prawa wspólnotowego to obowiązek ciążący na pracodawcy o istotnych elementach funkcjonowania zakładu pracy i konsultacjach. Decyzje podejmuje właściciel.
Dialog społeczny - rola państwa
Podmioty dialogu:
Związki zawodowe
Pracodawca
Udział państwa
Przypomnienie pojęć pracownik, pracodawca ,stosunek pracy
PRACOWNIK
1.art.22§2-pracownik- „ Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat”. Na warunkach określonych w dziale 9 pracownikiem może być również osoba, która nie ukończyła 18 lat” Osoba, która tego wieku nie ukończyła może być pracownikiem na warunkach szczególnych przewidzianych w dziale 9. Poza wskazanymi wyjątkami w dziale 9, umowa o pracę osoby poniżej 18 roku życia jest nieważna.
Stosunek pracy może nawiązać tylko osoba, która ukończyła 16 lat i tylko na warunkach określonych w dziale 9 kodeksu pracy, jeżeli nie ukończyła 18 lat.
PRACODAWCA I ZAKŁAD PRACY
1.art.3-pracodawca-„Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników”
Pracownik - osoba fizyczna, zobowiązuje się do wykonywania czynności na rzecz drugiego podmiotu w zamian za wynagrodzenie.
Pracodawca ma prawo ingerencji w stosunku do pracownika. Praca podporządkowana w granicach umowy i uzupełniających tę umowę przepisach. Pracodawca może powierzyć wykonywanie innych czynności w innym miejscu.
Pracę podporządkowaną możemy odróżnić od pracy jednostronnie wyznaczonej (policjant, funkcjonariusz służby więziennej). Podległe są podmiotowi zatrudniającemu.
Telepraca - praca wykonywana w domu przez pracownika.
Podstawową formą prawna, w ramach której zatrudnia się pracownika, jest stosunek pracy (umowa o prace ).
Najistotniejsze cechy stosunku pracy to:
Dobrowolność zobowiązania( strony dobrowolnie podpisują umowę)
Charakter zarobkowy (wynagrodzenia nie można się zrzec)
Osobiste świadczenie pracy
Podporządkowanie pracownika, wyrażające się przede wszystkim w możliwości wydawaniu pracownikowi poleceń dotyczących pracy
Ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobistego przez pracodawcę
Ciągłość świadczenia pracy (pracownik zobowiązuje się do starannego działania w procesie pracy a nie określonych czynności)
Możemy zatrudnić pracownika w ramach umowy cywilnoprawnej (umowa o dzieło, umowa zlecenia).
Umowy o dzieło i umowy zlecenia należy odróżnić od umów o pracę. Zawierając umowę o dzieło lub umowę zlecenia, zleceniobiorca (wykonawca dzieła ) nie pozostaje do dyspozycji zleceniodawcy w określonym czasie i miejscu, jak to ma miejsce przy umowie o pracę. Zobowiązuje się natomiast osiągnąć określony wynik pracy (dzieło) lub wykonać , zachowując należytą staranność, pewną czynność(zlecenie).
Trudno odróżnić umowę o pracę od umowy zlecenia
nie ma rezultatu,
nie ma podporządkowania,
osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych, może zawrzeć umowę w odróżnieniu od prawa cywilnego,
pracodawca- osoba fizyczna niezależnie czy ma zdolność do czynności prawnych, jednostka organizacyjna nawet nie posiadająca osobowości prawnej (może być jednostka, która nie jest właścicielem np. szkoła)
pracodawcą może być część jednostki będącej właścicielem.
Wynagrodzenie za pracę - świadczenie konieczne.
Wynagrodzenie może być forma:
1/ prostą - składać się z jednego składnik
2/ złożoną - składa się z wielu składników
wynag. zasadnicze,
premia, jest składnikiem wynagrodzenia, wtedy kiedy na podst. Regulaminu, umowy są określone warunki - wyrażone obiektywnie w przepisach
dod. Stażowy, nagroda jubil. (premia)
dodatek za pracę w warunkach szkodliwych)
dod. Za w nocy 20%
dod. funkcyjny
Stosunek pracy art. 22 k.p. . Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.
Spory ze stosunku pracy np.:
Spór o wynagrodzenie
Spór o szkodę
System rozstrzygania sporów ze stosunku pracy
System sądowy - Sądy Pracy - jedn. Organizacyjne wyodrębnione z sądownictwa powszechnego:
Rejonowy
Okręgowy
Apelacyjny
Sąd Najwyższy (Izba Pracy Sądu Najwyższego)
W I- szej instancji sąd rejonowy albo apelacyjny (przepis określa, który sąd jest właściwy). Instancja merytoryczna (przeprowadza dowody lub uzupełnia materiał dowodowy )
II instancja to apelacyjna. Akt zaskarżenia I-szej instancji. To apelacja.
III-cia instancja to instancja kasacyjna. Ocenia się czy sądy merytoryczne ustaliły stan faktyczny. Zaskarżenie wyniku II g-giej instancji. Zaskarżenie to kasacja.
Dział Związki zawodowe i prawa związkowe.
Prawo związkowe w źródłach prawa międzynarodowego uniwers., europejskiego i polskiego.
Źródła prawa międzynarodowego:
Konwencja Nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy - wykształciła się zasada wolności związkowej
Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ - 1966 r. - przyznaje prawa zrzeszania się w Związki Zawodowe pracowników z samego tytułu bycia pracownikiem.
Prawa Europejskie
Europejska Karta Społeczna - 1961r. -art.5 - Akt Rady Europy. -
Pracownicy maja prawo zrzeszania się do 22. Związki zawodowe mogą tworzyć większe ugrupowania.
Pracodawcy mogą zrzeszać się w związki
Prawo wspólnotowe UE - nie reguluje prawa zrzeszania się., opiera się na regulacjach państw członkowskich.
Prawo polskie.
W Polsce mamy ustawę o Związkach Zawodowych z 23.05. 1991r. Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych definiuje związek zawodowy jako „dobrowolną i samorządną organizację ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych” (art. 1 ust. 1 ustawy o z w. Zaw.).
Konwencja międzynarodowa Miedz. Org. Pracy poszerzyły to prawo daje możliwość zrzeszania się rolnikom , mogą zakładać związki.
Prawo takie maja również:
funkcjonariuszom państwowym, którzy nie są pracownikami.
Członkowie rol. spółdziel. prod.
Agent
Bezrobotni
Chałupnik
Emeryci, renciści
Zasada wolności związkowej - wykształcona na gruncie konwencji - oznacza prawo tworzenia związków zawodowych, przystąpienia do zw. zawodowych i działalność zw. zawodowych.
Wyodrębnia się w znaczeniu;
kolektywnym
indywidualnym
Ad. 1 Prawo tworzenia Związków Zawodowych i tworzenia przez związki większych organizacji związkowych oraz prawo związków do prowadzenia działalności określonej w statutach. Zasada wolności w oparciu niezależności Związków Zawodowych od rządu i pracodawcy, oraz oparty na samorządności.(np. pobieranie składek).
Ad. 2 zasada wolności indywidualnej oznacza , że pracownik może przystąpić do związku ale nie musi i nie mogą z tego wynikać skutki.