Dystrybucja ubezpieczeń tradycyjna czy na rynku elektronicznym?

1. funkcje dystrybucji

dystrybucja to działalność obejmująca przygotowanie, realizację i kontrolę przepływu produktów z miejsca pochodzenia do miejsca ich zbycia. celem dystrybucji jest zarządzanie łańcuchami dostaw, czyli przepływami wartości od dostawców do ostatecznych użytkowników.

2. kanały dystrybucji

kanał dystrybucji najczęściej określa się jako zestaw podmiotów uczestniczących w przemieszczaniu produktów od sprzedawcy do nabywcy.

w ujęciu podmiotowym kanały dystrybucji określa się jako zbiór organizacji (tzn. elementów przedsiębiorstwa oraz zewnętrznych pośredników) współuczestniczących w dostarczaniu i sprzedaży produktów na rynku.

1. własne kanały dystrybucji

własne kanały dystrybucji to kanały, przez które zakład ubezpieczeń sam prowadzi dystrybucję. zakłady ubezpieczeń nawiązują kontakty z finalnymi nabywcami (ubezpieczającymi), rezygnując z usług pośredników (rys. 1). kanały bezpośrednie służą głównie utrzymywaniu więzi z nabywcami instytucjonalnymi, rzadziej z odbiorcami ubezpieczeń masowych.

dystrybucja kanałami własnymi realizowana jest zazwyczaj przez komórki branżowe lub przez specjalnie do tego celu utworzone biuro obsługi klienta.

2. pośrednictwo ubezpieczeniowe

kanały tradycyjne opierają się na niezależnych podmiotach uczestniczących w dystrybucji ubezpieczeń do ostatecznych nabywców - ubezpieczających. podmioty te realizują tzw. pośrednictwo ubezpieczeniowe.

pośrednictwo ubezpieczeniowe jest działalnością usługową. zgodnie z przepisami podatkowymi stanowi usługę pośrednictwa finansowego. nie jest to jednak działalność ubezpieczeniowa.

pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawarciem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia albo reasekuracji. pośrednictwo ubezpieczeniowe jest działalnością gospodarczą kwalifikowaną.

ustawa o działalności ubezpieczeniowej rozróżnia następujące typy pośredników ubezpieczeniowych:

• agent ubezpieczeniowy,

• broker ubezpieczeniowy,

• broker reasekuracyjny.

ponadto kodeks morski dopuszcza prowadzenie pośrednictwa ubezpieczeniowego przez maklera morskiego .

1. pośrednictwo ubezpieczeniowe - dotychczasowy polski model

agent ubezpieczeniowy

agentami ubezpieczeniowymi w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej są:

• osoby fizyczne,

• osoby prawne lub

• podmioty gospodarcze nie mające osobowości prawnej,

upoważnione przez zakład ubezpieczeń do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego zakładu lub pośredniczenia przy zawieraniu umów.

powstanie uprawnienia

działalność agencyjna może być wykonywana wyłącznie na podstawie:

• zezwolenia organu nadzoru ubezpieczeniowego na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego,

• decyzji administracyjnej zwalniającej od obowiązku posiadania uprawnienia na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego.

organ nadzoru ubezpieczeniowego wydaje zezwolenie na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego, jeżeli osoba fizyczna:

• ma miejsce zamieszkania na terytorium rp,

• nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu lub przestępstwo karno - skarbowe,

• ukończyła zorganizowane przez zakład ubezpieczeń szkolenie zakończone egzaminem,

• ma pełną zdolność do czynności prawnych.

zezwolenie wydawane jest na wniosek zakładu ubezpieczeń.

zakład ubezpieczeń prowadzi wykaz agentów ubezpieczeniowych realizujących działalność na jego rzecz.

zakład ubezpieczeń przed skierowaniem wniosku do organu nadzoru ubezpieczeniowego o wydanie zezwolenia na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego jest zobowiązany dla kandydatów na agentów przeprowadzić szkolenie zakończone egzaminem. minimalny zakres tego szkolenia określa minister właściwy do spraw finansów .

w zarządzeniu swym minister określa:

• zakres szkolenia,

• minimalny zakres egzaminu,

• tryb składania egzaminu.

osoby prawne lub podmioty gospodarcze nie mające osobowości prawnej mogą prowadzić działalność agencyjną wyłącznie przy pomocy osób posiadających określone w ustawie uprawnienia.

niektóre podmioty gospodarcze prowadzą działalność agencyjną jako działalność uzupełniająca do podstawowej działalności gospodarczej. dotyczy to np. biur podróży, spedytorów, punktów sprzedaży ratalnej. mogą one prowadzić działalność agencyjną bez zezwolenia organu nadzoru ubezpieczeniowego (poprzedzonego szkoleniem i egzaminem przeprowadzonym przez zu) - na podstawie decyzji administracyjnej organu nadzoru ubezpieczeniowego. zwolnienie od obowiązku uzyskania zezwolenia nie może dotyczyć ubezpieczeń na życie.

wykonywanie działalności agencyjnej

działalność agencyjna wykonywana jest przez uprawnioną osobę na podstawie upoważnienia jej przez zakład ubezpieczeń do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego zakładu lub pośredniczenia przy zawieraniu umów. upoważnienie to agent uzyskuje na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń. umowa agencyjna zawiera zazwyczaj przepisy określające:

• miejsce prowadzenia działalności i zakres terytorialny,

• zakres przedmiotowy (produktowy) umocowania agenta,

• pułap (limit) umocowania,

• tryb obiegu dokumentów,

• zasady wynagradzania agenta.

agent może być umocowany do:

• wykonywania czynności prawnych w imieniu i na rzecz zu, tzn. może zawierać w jego imieniu umowy ubezpieczenia (najczęściej poprzez wystawianie polis), ten rodzaj agenta występuje w pośrednictwie realizowanym dla ubezpieczeń działu ii (pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe),

• wykonywania czynności faktycznych (np. sporządzenie wniosku o ubezpieczenie, dostarczenie go do zu, odbiór składki ubezpieczeniowej od ubezpieczającego, dostarczenie polisy itp.), ten rodzaj pośrednictwa jest z reguły obowiązującym w dziale i ubezpieczeń (ubezpieczenia na życie).

broker ubezpieczeniowy

brokerem ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej jest:

• osoba fizyczna,

• osoba prawna,

posiadająca zezwolenie organu nadzoru ubezpieczeniowego do zawierania i wykonywania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz ubezpieczającego lub pośredniczenia przy zawieraniu umów na rzecz ubezpieczonego.

powstanie uprawnienia

działalność brokerska może być wykonywana wyłącznie na podstawie:

zezwolenia organu nadzoru ubezpieczeniowego na wykonywanie czynności brokera ubezpieczeniowego,

organ nadzoru ubezpieczeniowego wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej, jeżeli:

osoba fizyczna:

• ma miejsce zamieszkania na terytorium rp,

• ma pełną zdolność do czynności prawnych,

• nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu lub przestępstwo karno - skarbowe,

• zdała egzaminem przed komisją egzaminacyjną dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych,

• daje rękojmie należytego prowadzenia działalności brokerskiej,

• zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności brokerskiej;

osoba prawna:

• ma siedzibę na terytorium rp,

• członkowie zarządu dają rękojmię należytego prowadzenia działalności brokerskiej, a co najmniej połowa z nich spełnia warunki, o których mowa dla osób fizycznych (bez obowiązku ubezpieczenia oc),

• zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności brokerskiej.

warunek zdania egzaminu nie dotyczy osób posiadających stopień naukowy w dziedzinie nauk prawnych lub ekonomicznych. zezwolenie wydawane jest na wniosek osoby fizycznej lub osoby prawnej.

organ nadzoru ubezpieczeniowego prowadzi listę podmiotów prowadzących działalność brokerską.

organ nadzoru ubezpieczeniowego powołuje komisję egzaminacyjna dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. komisja ta przeprowadza egzamin uprawniający do wystąpienia z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności brokerskiej.

wykonywanie działalności brokerskiej

działalność brokerska wykonywana jest przez uprawnioną osobę na podstawie upoważnienia jej przez ubezpieczającego do zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz lub pośredniczenia przy zawieraniu umów. upoważnienie to broker uzyskuje na podstawie umowy zawartej z klientem lub na podstawie pełnomocnictwa (wyłącznego lub nie).

osoba fizyczna prowadząca działalność brokerską nie może pozostawać w stosunku pracy z zakładem ubezpieczeń, nie może być członkiem jego władz oraz nie może być stroną umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, których przedmiotem jest pośredniczenie w zawieraniu umów ubezpieczenia w imieniu zakładu ubezpieczeń.

broker za swoją działalność uzyskuje wynagrodzenie od swego klienta bądź od zakładu ubezpieczeń na podstawie porozumienia prowizyjnego (kurtażowego)..

broker może być umocowany do:

• wykonywania czynności prawnych w imieniu i na rzecz swego klienta, tzn. może zawierać w jego imieniu umowy ubezpieczenia (najczęściej poprzez podpisywanie polis), ten rodzaj brokera występuje w pośrednictwie realizowanym w ramach ubezpieczeń działu ii (pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe),

• wykonywania czynności faktycznych (np. sporządzenie wniosku o ubezpieczenie, dostarczenie go do zu, odbiór składki ubezpieczeniowej od ubezpieczającego, dostarczenie polisy itp.), ten rodzaj pośrednictwa jest z reguły obowiązującym w dziale i ubezpieczeń (ubezpieczenia na życie).

broker reprezentując swego klienta może aktywnie uczestniczyć w postępowaniu odszkodowawczym bądź tylko doradzać mu sposób postępowania w przypadku powstania szkody.

broker reasekuracyjny

brokerem reasekuracyjnym w rozumieniu ustawy jest:

• osoba fizyczna,

• osoba prawna,

posiadająca zezwolenie organu nadzoru ubezpieczeniowego do zawierania i wykonywania umów reasekuracyjnych w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń lub pośredniczenia przy zawieraniu tych umów.

makler morski

makler morski jest podmiotem uprawnionym do pośrednictwa ubezpieczeniowego na podstawie kodeksu morskiego. . może on realizować swe usługi zarówno na rzecz zakładu ubezpieczeń jak i ubezpieczającego.

1. pośrednictwo ubezpieczeniowe - antycypowany polski model

problem ten w części ujmuje projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. szerzej problematykę tę podejmują w swych artykułach j. kowalska i s. nowak oraz t. mintowt-czyż.

1. zintegrowane kanały dystrybucji

1. cross selling

na rozwiniętych rynkach finansowych sprzedaż produktów typowych dla danego segmentu rynku połączona jest coraz częściej ze sprzedażą usług komplementarnych typowych dla innych segmentów tego rynku. odbywa się to bez złamania norm strukturalnych. integracja funkcjonalna podmiotów reprezentujących różne segmenty umożliwia dystrybucję produktu finansowego wygenerowanego w innym podmiocie.

usługa komplementarna wygenerowana przez jeden podmiot rynku finansowego jest dołączana do bazowej usługi finansowej generowanej zgodnie z zezwoleniem przez inny podmiot. tego typu więzi sprzedażowe obejmuje się wspólną nazwą cross selling (z ang.).w rezultacie takich zabiegów inwestorzy mogą osiągać korzyści z różnych segmentów rynku finansowego mimo obowiązujących regulacji strukturalnych. usługobiorcy z kolei mogą w jednym miejscu nabyć zintegrowaną usługę. typowymi przykładami mogą być: ubezpieczone kredyty hipoteczne, usługa faktoringu pełnego (bez regresu), w której ryzyko del credere przejmuje zakład ubezpieczeń oraz ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym, w ramach, którego zakład ubezpieczeń "przejmuje" ryzyko życiowe a towarzystwo funduszy inwestycyjnych zapewnia usługę wspólnego inwestowania gromadzonych kapitałów.

2. bancassurance

bancassurance to forma więzi funkcjonalnej ubezpieczyciela i banku. w efekcie bank oferuje czynność bankową uzupełnioną o usługę ubezpieczeniową. dla wyróżnienia tej formy nie jest istotne to czy oferta ta jest wynikiem więzi kapitałowych (wspólnego akcjonariatu), wspólnych przedsięwzięć, czy też tylko porozumień niezależnych podmiotów o dystrybucji ubezpieczeń poprzez bank. istotna jest natomiast możliwość nabycia ubezpieczenia poprzez bank jako uzupełnienia jego usługi (produktu, czynności) bankowej. w wyniku bancassurance bank generuje czynność bankową zgodnie z posiadanym zezwoleniem oraz pośredniczy w sprzedaży usługi ubezpieczeniowej.

3. assurfinance

assurfinance to forma więzi funkcjonalnej ubezpieczyciela i podmiotu należącego do innego segmentu rynku finansowego. w efekcie zakład ubezpieczeń oferuje produkt ubezpieczeniowy uzupełniony o inną usługę finansową. również dla tej formy nie jest istotna więź kapitałowa łącząca (lub nie) różne podmioty rynku finansowego. istotna jest sprzedaż ubezpieczenia uzupełnionego o usługę finansową typową dla innego segmentu rynku finansowego. w wyniku assurfinance ubezpieczyciel oferuje ubezpieczenie zgodne z posiadanym zezwoleniem oraz pośredniczy w sprzedaży nietypowej dla ubezpieczeń usługi finansowej. przykładami mogą być udzielane przez zakłady ubezpieczeń na życie pożyczki do poziomu wartości pieniężnej ubezpieczenia lub sprzedaż ubezpieczeń na życie z funduszem inwestycyjnym.

4. allfinanz

allfinanz to forma więzi funkcjonalnej dwóch lub więcej podmiotów należących do różnych segmentów rynku finansowego. w efekcie podmioty te wychodzą z ofertą produktu finansowego spełniającego funkcje charakterystyczne dla różnych segmentów rynku finansowego. w wyniku allfinanz podmiot posiadający zezwolenie na określoną typową dla swego segmentu usługę oferuje czynność finansową zgodnie z posiadanym zezwoleniem oraz pośredniczy w sprzedaży innej usługi finansowej, realizując sprzedaż wiązaną. nazwa ta stosowana jest na rynkach niemieckojęzycznych.

5. finansowe supermarkety

obciążanie dodatkowymi obowiązkami pracowników banków z zakresu ubezpieczeń lub pracowników zakładów ubezpieczeniowych ofertami produktów bankowych dezorganizuje i może rodzić konflikt interesów. dla zapewnienia zintegrowanej obsługi klientów grupy kapitałowe funkcjonujące na rynku finansowym coraz częściej uruchamiają firmy wyspecjalizowane w dystrybucji produktów finansowych podmiotów tworzących grupę. zajmują się one sprzedażą produktów ubezpieczeniowych, bankowych, oraz innych instrumentów finansowych takich jak fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, leasing, faktoring itp.. firmy takie nazywa się "finansowymi supermarketami". stanowią one zintegrowany kanał dystrybucji instrumentów finansowych grup kapitałowych lub rzadziej - firm współpracujących na zasadzie wspólnego przedsięwzięcia. przykładem może być utworzona w ramach międzynarodowej grupy finansowej ing w czerwcu 2000 r. firma nationale-nederlanden employee benefits polska s.a. [http://www.natnedeb.com.pl ] świadcząca zintegrowane usługi finansowe typu employee benefits. jest firmą wyspecjalizowaną w oferowaniu pracodawcom kompleksowego pakietu usług finansowych przeznaczonych dla ich pracowników.

2. medialne kanały komunikacji w dystrybucji ubezpieczeń

1. e-commerce

1. organizacja środowiska internetowego dla potrzeb e-commerce

internet

internet to globalna sieć sieci komputerowych używających tego samego protokołu. przez internet rozumie się także społeczność osób korzystających z sieci lub zbiór zasobów w niej dostępnych. internet skupia wiele sieci lokalnych, sieci miejskich, miliony komputerów i użytkowników. posiada on również bramy pozwalające na połączenia i wymianę informacji z sieciami opartymi na innych protokołach. internet obejmuje system usług informacyjnych, między innymi system www, pocztę elektroniczną, transfer plików na odległość - ftp, zdalną pracę - telnet, listy i grupy dyskusyjne, system irc (rozmów w czasie rzeczywistym) itp.

intranet

wewnętrzna, wydzielona sieć przedsiębiorstwa oparta na rozwiązaniach stosowanych w internecie: tych samych standardach, protokołach i programach. podstawowym celem intranetu jest ułatwienie pracownikom dostępu do wspólnych danych; w tym sensie na intranet można spojrzeć jak na wewnętrzną sieć www. firmowe witryny informacyjne wyglądają identycznie jak spotykane w sieci i mogą być oglądane przy pomocy tradycyjnych przeglądarek internetowych. użytkownikom udostępnia się także pocztę elektroniczną, grupy dyskusyjne oraz inne usługi spotykane w internecie.

ekstranet

ekstranety spotyka się najczęściej w zastosowania biznesowych, gdzie traktowane są jako rozszerzenie intranetu, służąc wymianie informacji z partnerami, klientami, dostawcami, etc. zakłady ubezpieczeń będą wykorzystywać ekstranety głównie do komunikacji:

• z klientami strategicznymi w ramach dystrybucji bezpośredniej,

• oraz z pośrednikami dla zapewnia im dostępu do swej bazy, programów użytkowych zapewniających obsługę klientów, rozliczeń za usługi.

ekstranety wykorzystując usługi internetowe zapewnią szybszą i tańszą realizację większości tradycyjnie dotychczas realizowanych funkcji przez zakłady ubezpieczeń.

udostępnienie wybranych zasobów oraz wymiana informacji ze światem zewnętrznym wymaga zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa danych należących do firmy. w tym celu stosuje się ściany ogniowe ograniczające możliwość ingerencji z zewnątrz oraz system haseł i praw dostępu do pozostałych plików - wewnątrz własnego systemu.

1. usługi internetowe wykorzystywane w e-commerce

www

www (ang. world wide web) - światowa pajęczyna, także: w3, web. ogólnoświatowa, multimedialna sieć komputerowa działająca w oparciu o protokół http, tworząca wzajemnie powiązany, rozproszony system informacyjny. www to obecnie najpopularniejsza usługa internetu - głównie dzięki wygodnemu interfejsowi pozwalającemu w prosty sposób poruszać się i wyszukiwać informacje w sieci. środowisko www pozwala na dostęp do zawartości multimedialnych za pomocą odnośników hipertekstowych. do pobierania i oglądania treści www służą przeglądarki www. uniwersalnym językiem pajęczyny jest html - prosty język opisu dokumentów pozwalający tworzyć dokumenty hipertekstowe (wyświetlane w przeglądarkach w postaci stron www) nawet niezaawansowanym użytkownikom. w ten sposób powstaje coś na kształt "wirtualnej biblioteki", do której każdy może dodać własne materiały. www zaprojektowane jest w architekturze klient-serwer. użytkownik uruchamia na swoim lokalnym komputerze przeglądarkę www, ta zaś komunikuje się przez łącza internetowe z komputerem wyposażonym w oprogramowanie służące do wysyłania informacji (serwerem www). całość zasobów www przechowywana jest na tysiącach serwerów, które identyfikowane są przez numeryczne adresy ip (typu 195.245.106.23) lub łatwiejsze do zapamiętania nazwy domenowe (np. www.firma.com). poszczególne pliki umieszczone na serwerach osiągalne są dzięki adresom url - połączeniu adresu jednostki i ścieżki dostępu do dokumentu (np. http://www.firma.com/katalog/ dokument.html). wymiana informacji przebiega z wykorzystaniem protokołu http.

poczta elektroniczna (e-mail)

poczta elektroniczna należy do najstarszych usług internetowych. używana od początku lat osiemdziesiątych jest coraz popularniejsza dzięki sieci glaobalnej. poczta elektroniczna to usługa pozwalająca na przesyłanie wiadomości między komputerami podłączonymi do internetu. by przesłać wiadomość trzeba być właścicielem konta pocztowego. konto e-mail identyfikowane jest za pomocą adresu. adres i miejsce na korespondencję otrzymuje się od dostawcy usług internetowych.

ftp

ftp (ang. file transfer protocol) - protokół transmisji plików. działający na zasadzie klient-serwer protokół umożliwiający przesyłanie plików przez internet. ftp jest najpopularniejszą metodą kopiowania plików z odległej maszyny do lokalnej lub odwrotnie.

telnet

telnet - protokół służący do zdalnej pracy na innych komputerach w sieci. umożliwia łączenie się i wydawanie poleceń prawie tak samo jak w przypadku bezpośredniego dostępu do klawiatury połączonej z maszyną. znaki wpisywane przez użytkownika przesyłane są poprzez sieć do odległego komputera, a przesyłane w odwrotną stronę odpowiedzi wyświetlane są na ekranie jego monitora. w ten sposób możliwe jest np. wykonywanie komend systemu operacyjnego, uruchamianie programów oraz swobodniejszy niż w innych protokołach dostęp do plików. komputer użytkownika staje się zatem wirtualnym (zdalnym) terminalem odległego serwera. ze względu na bezpieczeństwo systemu, praca w trybie telnetu wymaga zazwyczaj posiadania konta na danej maszynie i podawania jego parametrów (identyfikatora i hasła) przy każdym połączeniu. po zalogowaniu się, użytkownikowi zostają przypisane określone przywileje i prawa dostępu do zasobów i tylko w tym zakresie może poruszać się po systemie.

grupa dyskusyjna

grupa dyskusyjna - newsgroup - wyodrębnione formalnie miejsce, w którym można wymieniać z innymi osobami informacje i poglądy na określone tematy, zdefiniowane przez zawartość grupy dyskusyjnej. także osoby zapisane do grupy, uczestniczące w tej wymianie. mówiąc o grupach dyskusyjnych ma się na myśli najczęściej te związane z systemem usenet. wiadomości usenetowe przekazywane są w niezależnym systemie usenet, zaś rolę przekaźników i zarazem miejsc, gdzie są one przechowywane pełnią serwery grup dyskusyjnych. grupę dyskusyjną często porównuje się do publicznej tablicy ogłoszeń: każdy może tam umieścić swoją wiadomość, każdy też może przejrzeć wszystkie komunikaty. nadsyłane komunikaty oraz odpowiedzi na nie w naturalny sposób przeradzają się w rodzaj wirtualnej dyskusji, do której w dowolnym momencie może włączyć się nowy użytkownik. publicznie dostępne grupy dyskusyjne są zatem kapitalnym miejscem uzyskania bezpłatnej pomocy na dowolny temat. grupa dyskusyjna może być niemoderowana (każdy może publikować artykuły) lub moderowana (artykuły przed opublikowaniem sprawdzane są i akceptowane bądź nie przez osobę opiekującą się danym forum). niektóre grupy połączone są z listami dyskusyjnymi, co daje możliwość korzystania z nich także osobom nie posiadającym dostępu do serwerów grup dyskusyjnych a dysponujących kontami e-mail. aby móc przeglądać artykuły i publikować własne niezbędne jest posiadanie czytnika news.

irc

irc (ang. internet relay chat) - usługa pozwalająca prowadzić wieloosobowe konwersacje w czasie rzeczywistym. rozmowy prowadzane są za pomocą wystukiwania liter na klawiaturze, zaś ich treść pojawia się na ekranach monitorów w sposób pozwalający śledzić przebieg wymiany zdań. możliwość przeprowadzania konferencji "na żywo" wykorzystywana jest m.in. przez świat biznesu do dyskusji z partnerami rozrzuconymi po całym świecie.

2. typy relacji w e-commerce

dotychczasowa praktyka ukształtowała trzy typy relacji w e-biznesie. aktualnie rozróżnia się m.in.:

• business-to-business (b2b),

• business-to-customers (b2c),

• consumer-to-consumer (c2c),

• consumer-to- business (c2b),

• business-to-public (b2p),

• government-to- business (g2b).

1. teleshopping (t-commerce)

bazujące na telewizji cyfrowej usługi nazwane t-commerce stanowią kanał coraz szerzej wykorzystywany do dystrybucji produktów. szacuje się, że t-commerce ze względu na powszechność telewizji stanowić mają jeszcze efektywniejszą platformę więzi z klientami niż e-commerce. z wykorzystaniem infostrad mają być realizowane niemal dowolne zamówienia produktów i usług, operacje bankowe (domowa bankowość), udostępniane elektroniczne czasopisma i bazy danych oraz prezentacje produktów. wybrana prezentacja może być w każdym momencie zatrzymana przewinięta do przodu lub cofnięta. pilotażowe wdrożenia są już realizowane dla telewizji interaktywnej deutsche telekom.

2. telemarketing

telemarketing jest sposobem kontaktu z klientem za pomocą telefonu lub faxu.

1. poziomy (warstwy) dystrybucji medialnej

można wyróżnić następujące główne poziomy dystrybucji medialnej ubezpieczeń:

• promocja,

• akwizycja,

• sprzedaż - zawieranie umów,

• obsługa posprzedażowa.

3. ubezpieczeniowe rynki elektroniczne

1. ubezpieczeniowe rynki elektroniczne w krajach unii europejskiej

rynki elektroniczne w sektorze ubezpieczeń bezpośrednich i reasekuracji rozwijane są głównie w oparciu o dwa duże centra - londyńskie (limnet) i brukselskie (rinet). centra te wykorzystują do wymiany dokumentów technologię edi (electronic data interchange). edi według definicji unii europejskiej jest elektroniczną wymianą standardowo sformatowanych danych między procedurami realizowanymi komputerowo, przy minimalnym uczestnictwie obsługi ludzkiej. edi jest realizowana w taki sposób, że dane mogą być przetwarzane przez systemy komputerowe współpracujących partnerów, bez potrzeby wprowadzania danych przez obsługujące system osoby. podstawowym efektem jest wyeliminowanie tradycyjnych dokumentów papierowych. w odróżnieniu od transmisji danych edi służy do wymiany dokumentów powodujących skutki finansowe np. przesyłanie zamówień, faktur. przetwarzanie danych z wykorzystaniem edi umożliwia wywołanie odpowiedniej reakcji ze strony drugiego systemu komputerowego, np. przesłanie innego dokumentu. w technologii edi jest wdrażanych coraz więcej branżowych standardów komunikacyjnych o charakterze międzynarodowym np. swift - światowy system telekomunikacyjny dla operacji bankowych, assurnet - system w sferze ubezpieczeń w belgii.

system edi początkowo wykorzystywał niepubliczne sieci van. obecnie wykorzystują do swych celów również internet. w oparciu o te relacje tworzone są coraz częściej wirtualne przedsiębiorstwa oraz możliwy jest e-biznes. dla potrzeb edi w internecie wykorzystuje się:

• dla poczty elektronicznej - protokoły s/mime i pgp/mime;

• web-edi - protokół komunikacyjny http i protokół ochrony danych ssl.

radykalną zmianę w realizacji edi ma przynieść język opisu dokumentów xml. wykorzystanie do edi internetu pozwoli na bezpieczeństwo wirtualizacji więzi między poszczególnymi uczestnikami rynku ubezpieczeń oraz rozwój wirtualnego rynku pracy (telepraca) w sferze ubezpieczeń.

1. rynek londyński - limnet

londyński rynek ubezpieczeniowy dla potrzeb komunikacji między zakładami ubezpieczeń, brokerami i agentami ubezpieczeniowymi wdrożono sieć limnet (london insurance market network). sieć limnet powstała przy współpracy takich animatorów rynku ubezpieczeniowego jak: ilu (the institute of london underwriters), lirma (london insurance and reinsurance market association) lloyd,s i libc (lloyd's insurance brokers' committee) wdrożona przez ibm obsługuje wiele aplikacji dla różnych rodzajów użytkowników.

organem koordynującym został limnet ltd., któremu powierzono zadania:

• tworzenia spójnego podejścia do zastosowań edi na różnych rynkach,

• strategicznego planowania,

• rozwój standardów sieciowych i aplikacji.

dzięki tej sieciowej infrastrukturze rozwinięto aplikacje edi, poprawiono jakość usług oraz radykalnie obniżono koszty wymiany dokumentów.

1. rynek brukselski - rinet

podobnie jak limnet przez wyspiarzy tak rinet został utworzony przez europejskich ubezpieczycieli kontynentalnych. w 1987 r. ubezpieczyciele europejscy utworzyli społeczność rinet (rinet community - reinsurance and insurance network) jako organizację non-profit z siedzibą w brukseli. obecnie rinet jest siecią wykorzystywaną w ok. 60 krajach. celem tej organizacji jest stosowanie wysoce efektywnych metod wymiany dokumentów i informacji przez:

• zakłady ubezpieczeń bezpośrednich,

• towarzystwa reasekuracyjne,

• brokerów i agentów,

• ubezpieczone podmioty.

dla potrzeb rinet wdrożono m.in. system trader 2000 (rebus insurace systems). umożliwia on brokerom i agentom ubezpieczeniowym opracowanie ekspertyz i analiz, prowadzenie negocjacji w oparciu o środowisko internetu. w skład pakietu wchodzą m.in.:

• kreator ryzyka (risk package set up wizard),

• kreator odpowiedzi (underwriter response wizard),

• kreatory różnych typów plików (strony www, klipy wideo, arkusze obliczeniowe itp.),

• oprogramowanie umożliwiające prowadzenie konferencji w czasie rzeczywistym.

oczywiście wdrożenia systemu wykroczyły poza obszar europy trafiając m.in. także na kontynent północnoamerykański (usa).

1. światowe standardy wirtualizacji rynku ubezpieczeniowego

w 1992 r. rinet, limnet, brma (brokers and reinsurance market association, new york) oraz raa (reinsurance assocition of america, washington) utworzyły join venture for development of reinsurance messages, w celu promowania międzynarodowego standardu edifact na rynku ubezpieczeń. podstawowe jego cele to:

• opracowanie standardów i reguł (ale nie systemów i oprogramowania),

• upowszechnianie rezultatów badań,

• powiązania komunikatów ze standardami edifact, rekomendowanymi przez onz.

w 1997 r. wdrożono dla potrzeb brokerów światową sieć komputerową win (world insurance network), a w 1998 r. dla usług dodanych sieć ivans inc. (insurance value added network services).

w 1999 r. sieci rinet, limnet, oraz win zintegrowały się w oparciu o wspólną platformę.

4. prawne unormowania dystrybucji ubezpieczeń poprzez media w polsce

1. zawieranie kontraktów poprzez media

rynek ubezpieczeń wchodzi w przestrzeń elektroniczną dużo wolniej niż rynek bankowy i kapitałowy. bankowość elektroniczna i wirtualne biura maklerskie to już codzienność. natomiast zawarcie umowy ubezpieczenia z wykorzystaniem mediów elektronicznych należy uznać za zjawisko incydentalne. stosownie do art. 60 k.c. nie ma przeszkód do zawierania kontraktów drogą elektroniczną. brzmienie tego artykułu: “z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonywającej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny (oświadczenie woli).” oznacza to, że dla wywołania zamierzonego skutku prawnego wola strony kontraktu może być wyartykułowana w każdy sposób, który wyraża ją w sposób dostatecznie zrozumiały dla drugiej strony. sposobem tym może być przecież dokument elektroniczny. w przypadku braku wymagania zachowania określonej formy dla dokonania czynności prawnej może to być także dokument przekazany poprzez media elektroniczne (w tym internetu) w sposób umożliwiający identyfikację i autoryzację złożonego tą drogą oświadczenia woli.

wątpliwości rodzą się natomiast w sytuacji, gdy oświadczenie woli następuje w sposób zautomatyzowany, bez decyzji człowieka lecz poprzez program komputerowy, np. odnowienie ubezpieczenia po upływie poprzedniego okresu ubezpieczenia lub automatyczne zaakceptowanie wniosku o ubezpieczenie w wyniku błędu. automatyzacja oświadczeń woli rodzi niebezpieczeństwo oświadczeń niezamierzonych i przypadkowych.

istotną barierą rozwoju e-commerce jest wymóg dochowania formy pisemnej. aczkolwiek dla umowy ubezpieczenia nie zastrzeżono, żadnej szczególnej formy, jednak w przypadku gdy wartość kontraktu ubezpieczeniowego przekracza dwa tysiące złotych zastosowanie ma art. 75 k.c. § 1. “czynność prawna obejmująca rozporządzenie prawem, którego wartość przenosi dwa tysiące złotych, jak również czynność prawna, z której wynika zobowiązanie do świadczenia wartości przenoszącej dwa tysiące złotych, powinna być zastrzeżona pismem”. problem ten został rozwiązany w prawie bankowym. art. 7 ustawy prawo bankowe stanowi, że:

“1. oświadczenia woli składane w związku z dokonywaniem czynności bankowych mogą być wyrażone za pomocą elektronicznych nośników informacji. związane z czynnościami bankowymi dokumenty mogą być sporządzane za pomocą elektronicznych nośników informacji, jeżeli dokumenty te zostaną w sposób należyty utrwalone i zabezpieczone.

2. jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się że czynność dokonana w formie, o której mowa w ust. 1, spełnia wymagania formy pisemnej.”

2. elektroniczny podpis

problemy związane z zawieraniem kontraktów na rynku elektronicznym zostaną w większości rozwiązane po wejściu w życie w sierpniu 2002 r. ustawy o podpisie elektronicznym. przepisy art. 5 tej ustawy stanowią, iż “dane w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu są równoważne pod względem skutków prawnych dokumentom opatrzonym podpisami własnoręcznymi, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.” na podstawie art. 3 pkt 14 tej ustawy w polsce działają już działają podmioty oferujące usługi certyfikacyjne związane z podpisem elektronicznym w tym usługi związane ze znakowanie czasem. stosownie do art. 7. pkt 2 stanowi, że “znakowanie czasem przez kwalifikowany podmiot świadczący usługi certyfikacyjne wywołuje w szczególności skutki prawne daty pewnej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.”

podpis cyfrowy, podpis elektroniczny, sygnatura cyfrowa, dsa (ang. digital signature, electronic signature, digital signature algorithm), ogólna nazwa rozmaitych technik potwierdzania autentyczności dokumentu i tożsamości jego nadawcy, przy wymianie informacji drogą elektroniczną, zaszyfrowane za pomocą klucza prywatnego nadawcy streszczenie komunikatu dodane do komunikatu jako podpis. odbiorca może sprawdzić podpis cyfrowy, odszyfrowując go za pomocą jawnego klucza nadawcy i porównując z wynikiem zastosowania funkcji streszczającej do otrzymanego komunikatu. Podpis cyfrowy gwarantuje, że przesyłka pochodzi od deklarowanego nadawcy oraz, że jej zawartość nie została zmieniona.

Aby móc mówić jak funkcjonuje podpis elektroniczny, należałoby zdefiniować ogólnie co to jest e-podpis i jak działa. Wielu osobom nadal wydaje się, iż podpis elektroniczny to ciąg znaków, który jest przypisany inny każdemu użytkownikowi i po tym można rozpoznać przez kogo został podpisany. Jeżeli jest to tylko ciąg znaków, to można go sobie zeskanować i umieszczać pod tekstem. Niestety e-podpis to zupełnie inna forma oznaczania dokumentu. Poniżej zestawiono cechy wspólne i różnice, jakie charakteryzują podpis tradycyjny i cyfrowy.

Cechy wspólne podpisu tradycyjnego i cyfrowego to:

• są przypisane jednej osobie,

• trudne do podrobienia,

• wyparcie się ich przez autora jest niemożliwe,

• łatwe do weryfikacji przez osobę niezależną,

• łatwe do wygenerowania.

Do podstawowych różnic zaliczyć można:

Dla podpisu tradycyjnego:

• związany nierozłącznie z dokumentem,

• taki sam dla wszystkich dokumentów,

• stawiany na ostatniej stronie dokumentu.

Dla podpisu cyfrowego:

• może być składowany i przesyłany niezależnie od dokumentu,

• jest funkcją dokumentu,

• obejmuje cały dokument,

• podpis cyfrowy może udzielić nam odpowiedzi na dwa podstawowe pytania:

• Czy dany dokument elektroniczny pochodzi od użytkownika, który podaje się za jego autora?

• Czy dokument elektroniczny nie został zmodyfikowany po jego podpisaniu?

Odpowiedź na nie znaleźć możemy dzięki zastosowaniu kryptografii z kluczem, w której każdy użytkownik posiada parę kluczy: klucz prywatny oraz klucz publiczny. Pierwszy z tych kluczy jest kluczem tajnym, znanym tylko jego właścicielowi i służy do podpisywania dokumentów. Drugi zaś, ogólnie dostępny, służy do weryfikacji podpisu, czyli odpowiedzi na powyżej postawione wyżej pytania. Elektroniczne podpisanie dokumentu polega na wygenerowaniu dodatkowego pliku będącego skrótem oryginalnej wiadomości. Zwykle wykorzystuje się do tego celu algorytmy asymetryczne. Załóżmy, że pani Maria Zaradna pragnie podpisać swój dokument, który właśnie zredagowała. W tym celu, o ile jeszcze nie posiada - generuje sobie parę kluczy. Klucz prywatny, którego będzie pilnie strzegła oraz klucz publiczny - który udostępnia - na przykład na swojej stronie domowej, lub w innym ogólnodostępnym miejscu. Następnie Pani Maria generuje za pomocą odpowiedniego oprogramowania i swojego klucza prywatnego (na przykład PGP) plik skojarzony z oryginalnym dokumentem. Plik ten jest cyfrowym podpisem dokumentu. Sprawdzenia prawidłowości podpisu można dokonać jedynie za pomocą klucza publicznego, więc może tego dokonać potencjalnie każda osoba. Jakakolwiek zmiana zawartości oryginalnego tekstu spowoduje, ze jego podpis będzie całkowicie inny. Również jakakolwiek modyfikacja podpisu spowoduje błąd podczas sprawdzania autentyczności kluczem publicznym. Treść dokumentu i jego podpis elektroniczny są gwarancją, że zostały stworzone przez osobę publikującą klucz publiczny i dane te nie uległy żadnym modyfikacjom od czasu ich podpisania.

Podpis elektroniczny będzie zajmował coraz ważniejsze miejsce na rynku elektronicznym. Problem ochrony transmisji przekazywanych danych jest bowiem bardzo istotny w funkcjonowaniu współczesnej gospodarki. Wiarygodne procedury autoryzacji i weryfikacji składania oświadczeń woli w drodze elektronicznej, ochrona konsumenta, ochrona danych, bezpieczeństwo prawne obrotu, regulacja rynku poświadczania autentyczności podpisów elektronicznych oraz możliwie najwyższy poziom tych usług zapewnią cywilnoprawną skuteczność podpisu cyfrowego a co za tym idzie także rozwój e-commerce i e-biznesu.

Zakończenie, czyli przyszłość e-commerce

Możemy założyć, że dzięki handlowi elektronicznemu nastąpi:

• znaczne “odpośredniczenie” rynku, w tym rynku ubezpieczeń;

• nabywcy mający dostęp do Internetu będą poszukiwać najlepszych sprzedawców w sieci, porównując ich warunki i ceny a następnie zamawiać będą odpowiadające im produkty ubezpieczeniowe przez Internet;

• agenci reprezentujący zakłady ubezpieczeń realizować będą głównie te funkcje, które nie da się zrealizować przez Internet, na przykład takie jak ocena ryzyka u klienta, czy też wykonywanie niektórych czynności z zakresu postępowania likwidacyjnego;

• brokerzy ubezpieczeniowi przeniosą swój wysiłek z pośrednictwa na doradztwo;

• wykształci się nowy zawód doradcy ubezpieczeniowego, który nie będzie pośrednikiem ubezpieczeniowym lecz risk managerem ulokowanym poza strukturami instytucjonalnych nabywców ubezpieczeń (outsorcing);

• zakłady ubezpieczeń będą bardziej indywidualizowały swe produkty do potrzeb coraz mniejszych segmentów a nawet klientów niszowych. Umożliwi im to coraz bardziej wyrazisty obraz segmentów i nisz uzyskiwany dzięki własnym hurtowniom danych, z wykorzystaniem coraz bardziej wydajnych technik datamining.

Por. P. Kotler, Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, FELBERG SJA, Warszawa 1999, s. 536.

Por. J. Pindakiewicz, Podstawy marketingu, SGH, Warszawa 1997, s. 154

H. Szulce, Struktury i strategie w handlu, PWE, Warszawa 1998, s. 25.

Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej art. 37d (Dz. U. z 1996, poz. 62)

art. 206 Kodeksu morskiego.

Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej art. 37e (Dz. U. 1996, poz. 62)

Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 14 listopada 1995 r. w sprawie określenia minimalnego zakresu szkolenia osób ubiegających się o uzyskanie zezwolenia Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego oraz zakresu obowiązujących tematów egzaminu i trybu jego składania (M. P. Nr 60, poz.674)

Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 7 listopada 1995 r. w sprawie określenia warunków zwalniania niektórych osób wykonujących działalność agencyjną od obowiązku jej wykonywania przy pomocy osób fizycznych posiadających zezwolenie Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego (M. P. Nr 59, poz. 661)

art. 37e ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej art. 37g (Dz. U. 1996, poz. 62)

Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej art. 37g (Dz. U. 1996, poz. 62)

art. 206 Kodeksu morskiego.

J. Kowalska, S. Nowak, Przebieg prac nad ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, zob. także: T. Mintowt-Czyż, O nowy model pośrednictwa ubezpieczeniowego (dostosowany do wymogów unijnych).

WWW - ang. World Wide Web -Światowa Pajęczyna.

FTP - ang. File Transfer Protocol - Protokół Transmisji Plików.

Telnet - protokół służący do zdalnej pracy na innych komputerach w sieci.

Grupa dyskusyjna - newsgroup - wyodrębnione formalnie miejsce, w którym można wymieniać z innymi osobami informacje i poglądy na określone tematy, zdefiniowane przez zawartość grupy dyskusyjnej

IRC (ang. Internet Relay Chat) - usługa pozwalająca prowadzić wieloosobowe konwersacje w czasie rzeczywistym. Zob. http://netopedia.techtech.pl 17.12.2001.

D. T. Dziuba, Wirtualizacja działalności gospodarczej w oparciu o sieć Internet. W stronę gospodarki usieciowionej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1998, s. 55.

Zob. P. Barwise, J. Deighton, Media cyfrowe: obalanie mitu [w:] Tajniki marketingu, Liber, Warszawa 2001, s. 373.

Zob. http://netopedia.techtech.pl 17.12.2001.

Zob. http://netopedia.techtech.pl 17.12.2001.

Zob. http://netopedia.techtech.pl 17.12.2001.

Zob. http://netopedia.techtech.pl 17.12.2001.

Zob. http://netopedia.techtech.pl 17.12.2001.

Zob. D. T. Dziuba, Ewolucja rynków w przestrzeni elektronicznej, Nowy Dziennik, Warszawa 2001, s. 87.

M. J. Kostecki, Poradnik telemarketera czli klient na wyciągnięcie ręki, Telemaster, Warszawa1996, s. 11.

D. T. Dziuba, Ewolucja rynków w przestrzeni elektronicznej, Nowy Dziennik, Warszawa 2001, s. 57.

Zob. K. Lange-Sadzińska, K. M. Woźniacki, Środowisko telekomunikacyjne na potrzeby EDI i Electronic Commerce, w: Business Information Systems '98, red W. Abramowicz, Poznań 1998, s. 606.

SWIFT - ang. Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication.

J. Durkiewicz, XML a standardy i praktyka EDI, w: Electronic Data Interchange. Electronic Commerce, red. M. Niedźwiedziński, Consulting, Łódź 2000, s. 150.

D. T. Dziuba, Wirtualizacja działalności gospodarczej w oparciu o sieć Internet. W stronę gospodarki usieciowionej, UW, Warszawa 1998, s. 135.

Zob. www.lii.co.uk

Zob. M. Barrett, Challenges of EDI adoption for electronic trading in the London Insurance Market, “European Journal of Information Systems” nr 8, Operational Res. Society Ltd, 1999, za D. T. Dziuba, Ewolucja rynków w przestrzeni elektronicznej, Nowy Dziennik, Warszawa 2001, s. 170.

Zob. www.datasure.co.uk

Zob. EDI and reinsurance: The current situation, “Assurer” nr 37, September 1997, French Federation of Insurance Companies, 1997, s. 8 oraz D. T. Dziuba, Ewolucja rynków w przestrzeni elektronicznej, Nowy Dziennik, Warszawa 2001, s. 172.

Sieć WIN została wdrożona przez British Telecom jako wirtualna sieć prywatna.

Zob. S. Sieger, Elektronic Commerce in (Re-) Insurance Industry, “Electronic Markets” t. 8 (4), s. 8 oraz D. T. Dziuba, Ewolucja rynków w przestrzeni elektronicznej, Nowy Dziennik, Warszawa 2001, s. 172.

Zob. S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Wydawnictwa Prawnicze, Warszawa 2001, s. 197.

W. Szpringer, Handel elektroniczny - konkurencja czy regulacja?, Difin, Warszawa 2001, s. 42.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939).

Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz. 1450).

Zob. www.certum.pl

Zob. także art. 81 K.c.

Płoski Zdzisław Słownik Encyklopedyczny - Informatyka Europa 1999r.

Szyfrowanie z użyciem jednego wspólnego dla obu stron tajnego klucza. Zarówno nadawca jak i odbiorca wiadomości posługuje się tym samym kluczem: nadawcy służy on do szyfrowania komunikatów, adresatowi do odszyfrowywania zakodowanej treści

D. Głuszek, M. Grzegorczyk, Podpis elektroniczny, WAT, 2001, s.2.

Philip Kotler zakłada, że nastąpi “odpośredniczenie” rynku i tradycyjni pośrednicy znikną z rynku, zob. Ph. Kotler, Dokąd teraz? [w:] Tajniki marketingu, Liber, Warszawa 2001, s. 5.

1

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ

UBEZPIECZAJĄCY

usługa

oferta

ubezpieczenia

Rys. 1. Bezpośrednie (własne) kanały dystrybucji usług ubezpieczeniowych

Źródło: opracowanie własne

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ

BROKER

UBEZPIECZENIOWY

AGENT

UBEZPIECZENIOWY

UBEZPIECZAJĄCY

usługa

usługa

umocowanie

umocowanie

Rys. 2. Konwencjonalne kanały dystrybucji usług ubezpieczeniowych

Źródło: opracowanie własne

---