Czy uczciwość jest

dobrym towarem na

wolnym rynku?

Agata Kucharska i Konrad Jagiełło

Studia stacjonarne

Rolnictwo

Rok I

Za etyczne uznaje się takie postępowanie, które

jest zgodne z obowiązującymi w danym

społeczeństwie:



regułami moralnymi, opierającymi się na

powszechnie akceptowanych wartościach

wynikających z tradycji i kultury,



normami prawnymi o charakterze nakazów i

zakazów, ustalającymi odpowiedzialność za

nieprzestrzeganie prawa.

Każdy człowiek powinien umieć rozpoznawać

wartości etyczne i stosować je we wszystkich

obszarach swojej działalności – w relacjach

rodzinnych i towarzyskich, w szkole, na uczelni, w

pracy, działalności gospodarczej i życiu publicznym.

W gospodarce rynkowej obowiązują

prawa: własności, wolności
w podejmowaniu działalności
gospodarczej, równości i
sprawiedliwości wszystkich
podmiotów wobec prawa oraz
uczciwość i indywidualna
odpowiedzialność za podejmowane
decyzje i ich skutki.

Do najczęstszych zachowań
nieetycznych w działalności
gospodarczej (a zarazem
niezgodnych z prawem)
należą:



osiąganie dochodów z nieujawnionych
bądź nielegalnych źródeł



nieregulowanie zobowiązań



unikanie płacenia podatków



przestępstwa gospodarcze



przestępstwa w dziedzinie intelektualnej

Groźnym przejawem

nieprzestrzegania zasad etycznych
w działalności publicznej i
zawodowej jest korupcja,
nepotyzm, protekcja.

Korupcja

Korupcja oznacza przyjmowanie

lub żądanie przez pracownika
instytucji państwowej lub społecznej,
korzyści majątkowej lub osobistej w
zamian za wykonanie czynności
urzędowej lub za naruszenie prawa.
Pod pojęciem korupcji rozumie się
również przekładanie interesu
osobistego ponad dobro publiczne.

Rodzaje korupcji



Korupcja bierna – dotyczy osób,
które podejmując legalne
procedury, dążą do zapewnienia
sobie określonych korzyści kosztem
innych osób.



Korupcja czynna – narusza zasadę
równości szans oraz –
konsekwentnie – zasad uczciwej
konkurencji.

Do zjawisk sprzyjających
korupcji należą:



niska kultura polityczna (przyzwalanie, by
politykami lub urzędnikami zostawali nieuczciwi
ludzie oraz tolerowanie przejawów korupcji),



nieprzejrzyste i skomplikowane prawo,



niesprawnie działający aparat sprawiedliwości,



duża kontrola polityków nad gospodarką,



niskie dochody funkcjonariuszy publicznych,



niejasne zasady finansowania partii
politycznych.

Dużą rolę w przeciwdziałaniu korupcji
odgrywa państwo. Zobowiązuje ono
urzędników administracji państwowej do
przestrzegania następujących zasad:



zawieszenia prywatnych interesów finansowych, jeżeli mogą stać

w sprzeczności z ich służbą,



deklarowania stanu majątkowego, zakazu lub ograniczenia

możliwości dodatkowego zatrudnienia,



zakazu angażowania się w przedsięwzięcia komercyjne poza

administracją i wykonywania pracy na rzecz przedsiębiorstw

mających kontrakty rządowe,



zakazu reprezentowania interesów firm komercyjnych wobec

administracji wkrótce po zrezygnowaniu z pracy urzędniczej,



zakazu pracy osób skazanych wyrokiem sądowym,



określenia osobistej odpowiedzialności za złamanie dyscypliny

służbowej, nadużycia finansowe oraz korupcję,



odbywania szkoleń przeciwdziałających łapownictwu,



poddawania się systematycznemu kontrolowaniu stosowania

przepisów antykorupcyjnych (zwłaszcza w finansach publicznych).

Nepotyzm (łac. nepos –
bratanek, wnuk)

Występuje szczególnie w małych rodzinnych

firmach. Istnienie pewnych układów
rodzinnych w przedsiębiorstwie może być
negatywnie odbieranie przez pozostałych
pracowników, u których pojawia się
czasami przekonanie o braku kontroli i
bezkarności członków rodziny zwierzchnika
lub właściciela, a także o dyskryminowaniu
pozostałych pracowników. Zjawisko nepotyzmu
w firmie może mieć zatem negatywny wpływ
na sposób jej funkcjonowania.

Protekcja

Pośredniczenie w załatwieniu sprawy

w zamian za korzyść majątkową lub

obietnicę jej otrzymania, dzięki wpływom

w instytucji państwowej lub samorządzie

terytorialnym. Zarówno nakłanianie

osoby wpływowej do udzielenia poparcia

wskazanej osobie w zamian za korzyści

finansowe, jak i wyrażenie zgody na taki

proceder może być zakwalifikowane jako

działanie korupcyjne.

Nieodpłatna protekcja

W tym przypadku powodem otoczenia opieką

określonej osoby nie jest korzyść finansowa, ale

pozytywna ocena kwalifikacji, cech charakteru i

zalet danej osoby. Przekonanie, że osoba ta

zasługuje na uznanie i należy otoczyć ją opieką,

aby zapewnić jej odpowiednie do kwalifikacji

stanowisko, może być oparte na bezkrytycznej

ocenie zalet protegowanego. Nieodpłatna

protekcja może przybierać postać przysługi za

przysługę (polegającej na świadczeniu sobie

nawzajem usług wynikających z możliwości, jakie

stwarzają zajmowane stanowisko, pozycja

społeczna, pełnione funkcje itd..) albo często

spotykanej formy określonej potocznie jako

„działanie przez znajomości”.

Korupcja, nepotyzm czy protekcja

są powodem naruszenia w sposób

naganny zasad rywalizacji na rynku,

czyli pojawienia się zjawiska

nieuczciwej konkurencji, wobec

którego normy prawa cywilnego, a

nawet prawo karne, nie mogą

pozostać obojętne. Warto sobie

uświadomić, że nieuczciwość to nie

tylko łamanie „reguł gry”, ale przede

wszystkim przywłaszczenie bądź

wykorzystanie określonego dobra

przez jeden podmiot gospodarczy za

szkodą innego.

Źródła:

Książki:



„Teorie i aplikacje etyki
gospodarczej” – Barbara
Pogonowska



„Elemonty etyki gospodarki
rynkowej” - Barbara Pogonowska



„Analiza i funkcjonowanie rynku” –
Józef Perenc

Strona internetowa: www.nbportal.pl