CB radio w pigułce - krótki przewodnik po CB.


1. Co to jest CB radio i do czego może się przydać?

CB radio jest to urządzenie nadawczo-odbiorcze dzięki któremu możemy porozumiewać się głosowo z innymi osobami je posiadającymi. Działa na częstotliwości 27MHz, oferując w podstawowej wersji 40 kanałów. Urządzenie przydatne podczas zlotów, imprez oraz wyjazdów, jako dość skuteczny antyradar. Oczywiście o ile ktoś wcześniej zobaczy policjantów i ostrzeże innych.

2. Kupujemy? Tanie znaczy gorsze

Zasada jest właściwie taka jak w przypadku każdego sprzętu, im radio tańsze, tym gorsze i ma mniej funkcji. "Gorsze" oznacza m.in. takie problemy jak:

• słaba separacja kanałów - innymi słowy jeśli rozmawiasz na kanale 1-szym a ktoś na 3-cim i jesteście stosunkowo blisko, to masz duzą szansę że ten ktoś 2 kanały wyżej będzie zagłuszał Ci rozmówcę, albo przynajmniej będziesz słyszał obu naraz. Taki objaw występuje w najtańszych radiach, jak np. Alan 100, Onwa, Onwa Turbo, Alan 38 (ręczniak).

• niewielka ilość funkcji, albo nawet żadna. Najgorzej wyposażone radia mają tylko głośność, squelch (blokada szumów), przełącznik kanałów i czasem jeszcze wybór trybu pracy AM/FM. Generalnie używa się AM, chyba, że jesteś stosunkowo blisko z rozmówcą. Takie najsłabsze wyposażenie mają radia j/w
  nie polecam sprzętu przywiezionego z Niemiec!! Tam są nieco inne warunki nadawania (normalnie CB radio ma 4W mocy w AM/FM , a w Niemczech 1W AM i 4W FM a ostatnio chyba tylko FM).

3. Jakie radio kupić ?

Generalnie przy kupnie CB radia warto żeby urządzenie miało przynajmniej 120 kanałów. W CB są one zorganizowane w tzw. "bandy" (od band) po 40 kanałów. Popularne radia Alana (np. Alan 78+ , 48+, 95+) mają 400 kanałów, czyli po dziesięć "czterdziestek". Duża ilość kanałów przydaje się , żeby spokojnie porozmawiać w mieście, gdzie jest duży ruch w eterze. W trasie ma to zdecydowanie mniejsze znaczenie, ale przyjemnie jest mieć taki "swój" kanał i mieć spokój. Bardzo ważne , żeby CB radio do samochodu miało homologacje, czyli papier dopuszczający do używania. Wtedy można je zarejestrować i legalnie używać. Składka jest śmiesznie niska, więc warto to zrobić i mieć spokój.

3. Radio ręczne czy nie ?

CB radia ręczne są wygodne w terenie, bo można je zabrać ze sobą, ale w samochodzie sprawdzają się nieco gorzej. Głównie dlatego, że do ich podłączenia trzeba troszkę więcej kabelków (zasilanie, antena, mikrofonogłośnik czyli tzw. "gruszka" do rozmawiania w czasie jazdy bo nie wyobrażam sobie żeby rozmawiać z całym ręczniakiem przy twarzy gdy zwisają z niego dwa grube kable, ). Z samochodu raczej trudno porozmawiać na zwykłej gumowej antence bo zasięg nadawania jest wtedy ograniczony do jakichś 500m . Więc albo antena magnetyczna na dach, albo mocowana na rynience czy klapie bagażnika. Antena magnetyczna jest oczywiście "słabsza" w sensie czułości odbioru i trudniej ją zestroić. No i jeszcze jedno - ręczniaki mają słabą selektywność, innymi słowy są bardzo podatne na zakłócenia z innych kanałów.

Osobiście polecałbym do samochodu dwa warianty , nazwijmy je minimum i optymalne. Obydwa takie miałem w samochodach i przetestowałem dość dokładnie.

a) Wariant minimum

małe cb radio typu Alan 100 wkładane na czas jazdy lub schowane
mała (50 cm) antena magnetyczna na dach

Takie rozwiązanie zapewnia 40 kanałów, przyzwoite warunki odbioru (stacje stacjonarne będą słyszalne z 15-20 km, samochodowe około 10 km), oraz zasięg nadawania w okolicach 15 km. W przypadku nadawania do drugiego identycznie wyposażonego samochodu zasięg troszkę spada. Mówimy o warunkach w terenie, w mieście zasięg również spada. Niewielkie radyjko można łatwo schować (schowek, czy miejsce pod deską) a antenę zakładamy szybko tylko w razie potrzeby.

Koszt używanego zestawu powinien wynieść 150-250 pln, zależy od stanu radia. Ważną zaletą jest brak widocznych zewnętrznych śladów (mocowanie anteny) posiadania CB radia. Zestawik można zabrać też do domu, antenkę postawić na parapecie i rozmawiać ale uprzedzam, że moc CB radyjka (4W) sprawa, że mogą nasz słyszeć sąsedzi, zwłaszcza posiadający tani plastikowy sprzęt typu radioodbiorniki czy tanie wieże.... [
]

b) Wariant optymalny

radio klasy Alan 48+ (nieduże radio z ciekawymi funkcjamii 400 kanałami)
mocowanie anteny na rynienkę lub do krawędzi bagażnika
antena 1,5 - 2m (jedna z najlepszych zwie się Santiago 1200, jedna z tańszych Lem).
opcjonalnie tzw. dopalacz (wzmacniacz mocy) 100 lub 200W.
filtr przeciwzakłóceniowy na zasilanie

Takie rozwiązanie zapewnia 400 kanałów, bardzo dobre warunki odbioru (stacje stacjonarne będą słyszalne z 30-40 km, samochodowe około 20-30 km), oraz zasięg nadawania w okolicach 25-30 km (zastosowanie dopału zwiększa zasięg nawet do 60-70 km). W przypadku nadawania do drugiego identycznie wyposażonego samochodu zasięg troszkę spada. W mieście zasięg spada, ze względu na beton i tak dalej. Radio można również ukryć, albo wyjmować kiedy się go nie używa. Nie polecam zostawiania w samochodzie widocznego urządzenia!!

Koszt używanego zestawu powinien wynieść 350-450 pln, zależy od stanu radia.

Powyższy zestawik dużo łatwiej zestroić (czyli zapewnić odpowiednie warunki nadawania) niż antenę magnetyczną.

4. Miejsce mocowania anteny, CB radio i BX.

Szczególnie polecam to uwadze osób, które chcą założyć CB radio w BX'ach z centralnym zamkiem. Otóż kolosalne znaczenie ma miejsce mocowania anteny! Odradzam próby montażu na tylnej klapie lub spojlerze w BX. Jakkolwiek stosunkowo łatwo jest to zrobić, to taki montaż sprawi nam niespodziankę w postaci sterowania przez CB radio zamkiem Innymi słowy podczas nadawania może się zdarzyć że zamek zacznie sam pracowąc w tą i z powrotem. Dzieje się tak dlatego, że antena powinna mieć pod sobą trochę prawdziwej masy (czyli blachy samochodu). Tylna klapa w Bxach jak wiadomo jest z tworzywa i pole wytwarzane przez antenę "atakuje" intensywnie wnętrze pojazdu a przy okazji i przekaźniki wewnątrz centralki od zamka. Dlatego idealnym miejscem na mocowanie anteny jest dach pojazdu. Także ze względu na zasięg nadawania, łatwość zestrojenia i jakość odbioru.

5. Bardzo ważna czynność - Strojenie anteny w samochodzie

I tutaj jedna drobna uwaga - CB radio w samochodzie należy (podobnie jak i stacjonarne) ZESTROIĆ z anteną. Do tej czynności używa się tzw. "eswuermiarkę" czyli SWR Meter. To malutkie urządzenie ze wskaźnikiem wychyłowym, które pokazuje moc nadajnika oraz jego dopasowanie do anteny. Strojenie odbywa się poprzez nieznaczne zwiększanie lub zmniejszanie długości bata anteny, za pomocą klucza imbusowego.

Bardzo ważna jest także długość kabla antenowego. Fala CB radio ma długość około 11 metrów, a długośc kabla należy liczyć odpowiednio w proporcji do długości fali. Dlatego jeśli nie mamy doświadczenia z CB radio to samodzielny montaż może doprowadzić albo do kiepskiej pracy nadajnika, i zakłóceń w sprzęcie samochodowym albo nawet do zniszczenia końcówki mocy. Usługę strojenia prowadzi każda firma która sprzedaje i montuje sprzęt CB.

W samochodzie trudno uzyskać idealne zestrojenie, będzie on tym lepsze im więcej blachy ma antena pod sobą oraz im lepiej dopasowana będzie długość kabla.

6. Mały słowniczek pojęć CB radio:
squelch - wyciszanie szumów podczas braku sygnału nadawczego na danych kanale. Jest to pokrętełko, którym regulujemy siłę sygnału która "przebije się" przez blokadę. Przydatne gdy nikt nie rozmawia (nie słyszymy szumów) oraz gdy na tym samym kanale ktoś nadaje ale bardzo daleko (nie musimy go słuchać gdy my rozmawiamy z kimś kto jest blisko)

mikrofon ze wzmocnieniem - mikrofon posiada mały wzmacniacz który pozwala uzyskać mocne brzmienie. Zwiększa nieco zasięg, ale powoduje większe skrośne. Dla fanatyków odmiana z echem (jak najbardziej poważnie - echo można często posłuchać na cb radio, ale do naszych zastosowań to zbędny gadżet chyba że trafi się w komplecie w używanym zestawie!)

s-meter - miernik siły sygnału , najczęściej diodiowy, chociaż zdarzają się, zwłaszcza w lepszym sprzęcie, wychyłowy. Typowe pytanie osób które sprawdzają siłę sygnału to "ilę Ci palę" albo "ile mam esów". "Esy" to slangowa siła sygnału. Mówi się np. "palisz mi 9 esów" , co znaczy, że sygnał jest w miarę silny. "masz u mnie plus 30" oznacza maksymalny sygnał. "7 esów" oznacza nieco słabszy sygnał, "3 esy" to już naprawdę kiepsko.

rf-gain ("er-ef-dżejn")- bardzo przydatne pokrętełko w CB radiu, zmniejsza ono płynnie jego czułość. Przydaje się gdy blisko na innych kanałach pracują silne stacje. Wtedy mogą zagłuszać rozmówcę, i takie pokrętełko sprawi że będą mniej uciążliwe.

skrót mocy - pozwala płynnie lub skokowo zmniejszyć moc nadawania. W lepszych radyjkach jest to wyposażenie standardowe, w gorszych można dorobić. I często się takie dorobione spotyka. Przydatne podczas pracy w zatłoczonym eterze, gdy nasz rozmówca jest zlokalizowany blisko nas, wtedy nie utrudniamy życia innym cb-radiowcom (i sąsiadom nie „wchodzimy” w telewizor).

skrośna - zakłócenia z innych kanałów, powodowane przez blisko zlokalizowane nadajniki. Skrośne były zmorą w czasach gdy nie było telefonów komórkowych a mnóstwo ludzi używało CB radia. Obecnie jest nieco lepiej ale skrośne potrafią ostro zdenerwować podczas dalekich łączności, gdy nagle z postoju jakiś taksówkach pod domem włączy dopał (i wtedy przydaje się 400 kanałów radiu bo można odskoczyć daaaaleko w bok).

bandy - to podział częstotliwości CB radia. Różne radia mają różne bandy (oznaczane literkami A,B,C,D i tak dalej, zależy ile takich band radio ma). Banda podstawowa to standardowy zakres częstotliwości CB Radio. I teraz jeśli rozmawiamy z kimś kto ma również więcej band to możemy mu powiedzieć "daj dwie w lewo" co oznacza, że z bandy np. "C" ma się przełączyć na bandę "A" na tym samym kanale.

DW (dual watch) - funkcja CB Radia pozwalająca na nasłuchiwanie dwóch kanałow naprzemian. Jeśli na którymś coś się pojawi to radyjko pozostanie na tym aktywnym kanale.

Szybka dziewiątka/dziewietnastka - przełącznik w CB radiu pozwalający szybko wejść na kanał ratunkowy lub drogowy.

Ręczniak (ręcznik) - CB radio przenośne. Zwykle nieco słabiej wyposażone niż radio przewoźne lub stacjonarne, do zalety należy łatwe przenoszenie. Na zwykłej antenie gumowej bardzo słaby zasięg,(do kilku kilometrów) nieco lepszy na antenie teleskopowej.

Kanały specjalne

CB radio posiada w standardowym wydaniu 40 kanałów. Jednakże kilka z nich jest zastrzeżonych do wykorzystywania w ściśle określonym celu.

kanał "9" na bandzie podstawowej to kanał zastrzeżony dla sytuacji ratunkowych. Innymi słowy nie wolno na nim normalnie rozmawiać, natomiast można jak najbardziej prosić o pomoc w razie wypadku. W niektórych regionach kraju na tym kanale prowadzi nasłuch straż pożarna, w innych ochotniczo CB radiowcy, którzy w razie czego przekażą informacje. Przydatne gdy zawiedzie komórka. Policja NIE MOŻE używać CB radio więc jej tam nie ma. Ze względu na skrośne nie jest zalecane rozmawianie na kanale 8 i 10.

kanał "19" na bandzie podstawowej jest kanałem drogowym, na którym mozna się ustawić podczas jazdy na trasie. Normalna rozmowa można prowadzić ale na tym kanale raczej można posłuchać różnych ciekawych komunikatów, na przykład o misiach.

kanał "28" banda podstawowa to kanał wywoławczy. Na nim nie wolno rozmawiać, za to prowadzi się nasłuch i woła się stacje. Innymi słowy jeśli nie mamy ze znajomym umówionego kanału to normalnie ustawiamy się na 28 i czekamy aż ktoś nas zawoła.

kanał "2" jest tradycyjnie zarezerwowany dla taksówek.

7. CB radiowy slang

Uwaga: na CB radio nie uzywa się zwrotów typu pan/pani tylko kolega/koleżanka!

"ogólne Bydgoszcz, ogólne Bydgoszcz, tu mobil Kojot Wrocław szukam ulicy xxxx" - taki komunikat można usłyszeć na kanale 28 (sporadycznie 19) , a oznacza to że ktoś z Wrocławia, o ksywie Kojot, jadący samochodem, chciałby pomocy w znalezieniu jakiejś ulicy.

"Kojot, daj na trzydzieści dwa" - również na 28 kanale ktoś odpowiada, i prosi aby Kojot przeszedł na kanał 32, tam go prowadzi. Może się zdarzyć że kanał jest zajęty, wtedy woła dalej "Kojot, daj trzy do góry", co oznacza że Kojot powinien ustawić się na kanale 35. Można się zapytać również

"Kojot, masz bandy" ? - jeśli odpowiedź jest twierdząca to można poprosić "to daj raz w prawo" , co oznacza, żeby człowiek przeszedł z bandy podstawowej (np. "C") na bandę "D".

"Ogólne, w Warszawie na Armii Krajowej za mostem w stronę Bemowa stoją federalni" (inne warianty to "stoją misie z suszarką" , "niebiescy", "gumisie z patelnią") i tak dalej. Krótko mówiąc jest to ostrzeżenie o policjantach z czymś do mierzenia prędkości. Suszarka oznacza radar ręczny, patelnia to już niespotykany chyba radar stacjonarny.

"Brek" (od ang. break) - oznacza prośbę o wpuszczenie rozmówcy na kanale do rozmowy. Zwykle jest tak, że między kolejnymi wypowiedziamy robi się pół sekundy-sekundę przerwy, wtedy właśnie jest szansa włączyć się do rozmowy wołając "brek, brek". Jeśli właśnie kupiłeś i założyłeś CB radio to zapewne będziesz chciał wiedzieć jak daleko sięga twój sygnał więc owe "brek brek" będzie ci często potrzebne A jak już ktoś Cię wpuści do rozmowy (mówi wtedy "daj brek") to ty dajesz: "cześć koledzy/koleżanki, testuje sprzęt, nadaje z mobilka z Pruszkowa, skąd jesteście i ile wam palę?" . Tłumacząc to na polski: mam nowo założone cb radio w samochodzie i sprawdzam jak i gdzie mnie słychać, z jaką siłą. No i koleś może wtedy odpowiedzieć: "modulacja 4, 7 esów, jesteśmy z Brwinowa". Znaczy się że w miarę słychać, sygnał nienajlepszy jak na taką niedużą odległość ale może odbiorca tez siedzi w samochodzie?

Sprawdzić gdzie nas słychać można też na kanale „28” wołając „ogólne, ogólne, tu mobilek Zdzisiek z Yelonek, sprawdzam gdzie mnie słychać”. W odpowiedzi powinno się usłyszeć np. „Wola 9 esów” , „Praga 5 esów” . Zdarzają się dowcipnisie i usłyszysz „Ursynów plus 30” (co jest oczywiście niemożliwe do uzyskania z samochodu).



tekst: Jędrzej Chmielewski

---