EKONOMIA
A - modułowe rozwinięcie przedmiotu „ekonomia”
(określonego w sylabusie);
B - problemy do analizy i dyskusji
„Moduł 5”
A - „podstawy decyzji ekonomicznych producenta - podaż produktów/usług”
Produkcja polega na łączeniu zasobów/czynników produkcji, czyli ponoszeniu określonych nakładów w celu wytworzenia produktów/usług - ich podaży na rynek.
Łączenie czynników produkcji zależy od technologii produkcji. Podstawą wyboru technologii jest efektywność techniczna czyli dobór takiej niezbędnej kombinacji czynników produkcji, która pozwala na maksymalizację efektu produkcji. Efektywność ta - zwana często produktywnością - wymaga jednak dodatkowej oceny z punktu widzenia kosztu wytworzenia tej produkcji. Dobór technologii winien być skorygowany w taki sposób, by koszt wytworzenia jednostki produktu/usługi był minimalny. Oznacza to poszukiwanie efektywności ekonomicznej - podstawy decyzji ekonomicznych producenta.
Zależność między maksymalną wielkością produkcji a określonym rozmiarem nakładów czynników produkcji wyraża funkcja produkcji (określana często mianem tzw. „izokwanty produkcji”). Funkcję produkcji można rozpatrywać w odniesieniu do każdego czynnika produkcji lub ich kombinacji, określając jego/ich produktywność. Można ją także rozpatrywać w okresie krótkim, gdy nie zmienia się technologia produkcji i w okresie długim, w którym - pod wpływem postępu technicznego - następują zmiany w technologiach produkcji.
Produkt przeciętny jest stosunkiem produktu całkowitego do wielkości określonego czynnika służącego do jego wytworzenia (np. pracy/kapitału). Wyraża on przeciętną produktywność tego czynnika.
Produkt marginalny (krańcowy) oznacza zmianę produktu całkowitego uzyskaną z dodatkowej (ostatniej - marginalnej/krańcowej) jednostki czynnika zmiennego. Zmiany funkcji produkcji wynikają z działania prawa malejących przychodów (prawo malejącego produktu marginalnego; prawo malejącej produktywności marginalnej). Z zależności między kształtowaniem się krzywej produktu całkowitego, przeciętnego i marginalnego można wyodrębnić podstawowe etapy produkcji produktu: - etap narodzin produktu; etap szybkiego wzrostu produktu; etap rozwoju produktu; etap obumierania produktu. Każdy z nich cechuje się specyficznymi dla siebie wartościami produktywności.
W okresie długim wszystkie czynniki są zmienne. Występują natomiast: stałe, malejące i rosnące efekty skali produkcji. Izokwanty produkcji pokazują wszystkie kombinacje dwu/lub więcej czynników produkcji, których efektem jest ten sam poziom produkcji. Zastępowanie jednego czynnika produkcji przez drugi/inny przy tym samym poziomie produkcji oznacza substytucję między czynnikami produkcji (poziom elastyczności produkcji). Stosunek w jakim następuje zmiana jednego czynnika przez drugi/inny przy zachowaniu stałej wielkości produkcji nazywa się marginalna stopą technicznej substytucji.
Optymalna kombinacja czynników produkcji jest wówczas, gdy przy określonej jej strukturze można uzyskać maksymalny poziom produkcji (przy danych kosztach), względnie gdy dany poziom produkcji można zrealizować przy minimalnych kosztach. Linia jednakowego kosztu - przedstawia kombinację nakładów czynników produkcji (np. pracy i kapitału) o łącznym takim samym koszcie całkowitym.
Optimum produkcji (punkt równowagi) uzyskuje producent/przedsiębiorstwo wówczas, gdy linia jednakowego kosztu ma punkt styczności z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji. W punkcie tym marginalna stopa technicznej substytucji czynników produkcji równa się relacji cen jednostkowych tych czynników.
Źródło: wg literatury sylabusa/wykłady
„mikroekonomia” - modułowe rozwinięcia przedmiotu - zadania - problemy do dyskusji
2