Kość ciemieniowa, kość potyliczna i kość skroniowa, kanały kości skroniowej

KOŚĆ CIEMIENIOWA (os parietale ) - kość parzysta (os bipar)

szwy (sutura)[5]:

1. czołowo-ciemieniowy s. wieńcowy (s. frontoparietalis s. coronalis)

2. ciemieniowo-potyliczny s. węgłowy (s. patietooccipitalis s. lambdoidea)

3. ciemieniowo-skroniowy s. łuskowy (s. parietotemporalis s. squamosa)

4. klinowo- ciemieniowy (s. sphenoparietalis)

5. strzałkowy (s. sagittalis)

kąty (angulus) [4]:

1. kąt czołowy (a. frontalis) - przedni przyśrodkowy

2. kąt klinowy (a. sphenoidalis) - przedni boczny

3. kąt potyliczny (a. occipitalis) - tylny przyśrodkowy

4. kąt sutkowy (a. mastoideus) - tylny boczny

powierzchnie (2):

1. powierzchnia zewnętrzna:

1. kresa skroniowa górna i dolna (linea temporalis superior et inferior)

2. otwór ciemieniowy (foramen parietale)

3. guz ciemieniowy (tuber parietale)

2. powierzchnia wewnętrzna:

1. dół ciemieniowy (fossa parietalis)

2. wyciski palczaste (impressiones digitatae)

3. łęki mózgowe (iuga cerebralia)

4. dołeczki ziarenkowe (foveolae granulares)

5. bruzdy tętnicze (sulci arteriosi) - t. oponowej środkowej (a. meningea media)

6. bruzda zatoki klinowo-ciemieniowej (sulcus sinus sphenoparietalis)

7. bruzda zatoki strzałkowej górnej (sulcus sinus sagittalis superioris)

8. bruzda zatoki poprzecznej (sulcus sinus transversi)

KOŚĆ POTYLICZNA (os occipitale) - kość nieparzysta (os impar)

części (4):

1. łuska (squama)

2. część podstawna (pars basilaris)

3, 4) części boczne prawa i lewa (pars lateralis dex. et sin.)

szwy (4):

1. potyliczno-skroniowy (s. occipitotemporalis)

2. potyliczno-ciemieniowy s. węgłowy (s. occipitoparietalis s. lambdoidea)

3. chrząstkozrost skalisto-potyliczny (synchondrosis petrooccipitalis)

4. chrząstkozrost klinowo-potyliczny (synchondrosis sphenooccipitalis)

Łuska

powierzchnie (2):

1. pow. wewnętrzna:

1. wyciski palczaste (impressiones digitatae)

2. łęki mózgowe (iuga cerebralia)

3. bruzda zatoki strzałkowej górnej (sulcus sinus sagittalis superioris)

4. bruzda zatoki poprzecznej (sulcus sinus transversi)

5. guzowatość potyliczna wewnętrzna (protuberantia occipitalis interna)

6. wyniosłość krzyżowata (eminentia cruciformis)

7. grzebień potyliczny wewnętrzny (crista occipitalis interna)

2. pow. zewnętrzna:

1. guzowatość potyliczna zewnętrzna (protuberantia occipitalis externa)

2. płaszczyzna potyliczna (planum occipitale)

3. płaszczyzna karkowa (planum nuchale)

4. grzebień potyliczny zewnętrzny (crista occipitalis externa)

5. kresa karkowa najwyższa, górna i dolna (linea nuchae suprema, superior et inferior)

Część podstawna

powierzchnie (2):

1. górna → stok (clivus) - dla rdzenia przedłożonego (medulla oblongata)

2. dolna:

1. guzek gardłowy (tuberculum pharyngeum)

2. dołek gardłowy (fossula pharyngea)

Części boczne

powierzchnie (2):

1. górna - guzek szyjny (tuberculum iugulare)

2. dolna:

1. kłykcie potyliczne (condyli occipitales)

2. dół kłykciowy (fossa condylaris)

3. kanał kłykciowy (canalis condylaris)

Pomiędzy powierzchnią górną i dolną znajduje się kanał nerwu podjęzykowego (canalis nervi hypoglossi).

Części I - IV ograniczają otwór potyliczny s. wielki (foramen occipitale s. magnum) - dla rdzenia przedłużonego.

KOŚĆ SKRONIOWA (os temporale) - kość parzysta (os bipar)

części (4):

1. cz. łuskowa (p. squamosa)

2. cz. sutkowa (p. mastoidea)

3. cz. skalista s. piramida (p. petrosa s. pyramis)

4. cz. bębenkowa (p. tympanica)

część łuskowa

szwy (3):

1. szew skroniowo-klinowy (s. temporosphenoidalis)

2. szew skroniowo-ciemieniowy (s. temporoparietalis)

3. szew skroniowo-potyliczny (s. temporooccipitalis)

powierzchnie (2):

1. pow. zewnętrzna:

1. wyrostek jarzmowy (proc. zygomaticus)

2. guzek stawowy (tuberculum articulare)

3. dół żuchwowy (fossa mandibularis)

4. bruzda t. skroniowej środkowej (sulcus a. temporalis mediae)

2. pow. wewnętrzna:

1. wyciski palczaste (impressiones digitatae)

2. łęki mózgowe (iuga cerebralia)

3. bruzdy tętnicze (sulci arteriosi)

część sutkowa

powierzchnie (2):

1. pow. zewnętrzna:

1. wyrostek sutkowaty (proc. mastoideus)

2. kolec nadprzewodowy (spina suprameatica)

3. dół sutkowy (fossa mastoidea)

4. otwór sutkowy (foramen mastoideum)

5. bruzda t. potylicznej (sulcus a. occipitalis)

6. wcięcie sutkowe (incisura mastoidea)

2. pow. wewnętrzna - bruzda zatoki esowatej (sulcus sinus sigmoidei)

część skalista

Zawiera jamę bębenkową (cavum tympani).

Jama bębenkowa - przestrzeń pneumatyczna kształtu „mieszkania ze spadzistym dachem” (ściana tylna - wysoka; przednia - niska; przyśrodkowa i boczna - wpuklają się do wewnątrz)

ściany (6):

1. ściana górna s. pokrywowa - [pokrywa jamy bębenkowej (tegmen tympani)] - pod dołem środkowym czaszki

2. ściana dolna s. żyły szyjnej (paries iugularis) - nad opuszką górną żyły szyjnej wewnętrznej (bulbus superior v. iugularis int.)

1. otwór bębenkowy kanalika bębenkowego (apertura tympanica canaliculi tympanici) - wchodzi nerw bębenkowy (n. tympanicus)

3. ściana boczna s. błoniasta = błona bębenkowa (membrana tympani)

części (2):

1. część napięta (pars tensa) - łączy się z bruzdą bębenkową (sulcus tympanicus) - część bębenkowa kości skroniowej (partis tympanicae ossis temporalis)

1. prążek młoteczkowy (stria mallearis) - przylega rękojeść młoteczka (manubrium mallei)

2. pępek błony bębenkowej (umbo membranae tympani) - w środku

2. część wiotka (pars flacida) - łączy się z wcięciem bębenkowym (incisura tympanica) - część łuskowa kości skroniowej

ograniczenia (4):

1. prążek przedni błony bębenkowej (stria membranae tympani anterior) - z przodu

2. prążek tylny błony bębenkowej (stria membranae tympani posterior) - z tyłu

3. wcięcie bębenkowe - z tyłu

4. wyniosłość młoteczkowa (prominentia mallearis) - od dołu, bocznie od głowy młoteczka

4. ściana przyśrodkowa s. błędnikowa (labyrinthicus):

1. wzgórek (promontorium) - część górna i tylna

2. okienko przedsionka (fenestra vestibuli) + podstawa strzemiączka (basis stapes) i więzadło pierścieniowate strzemiączka (lig. anulare stapedis) - nad częścią tylną wzgórka (pars posterior promontorii), przed mostkiem wzgórka (ponticulus promontorii)

3. okienko ślimaka (fenestra cochleae) + błona bębenkowa wtórna (membrana tympanica secundaria) pod częścią tylną wzgórka, przed podporą wzgórka (subiculum promontorii)

4. wyniosłość kanału nerwu twarzowego (prominentia canalis facialis) - nad okienkiem przedsionka

5. wyniosłość kanału półkolistego bocznego (prominentia canalis semilunaris lateralis) - nad wyniosłością kanału nerwu twarzowego

5. ściana przednia s. szyjno-tętnicza (paries anterior seu caroticus)] - za kanałem tętnicy szyjnej

1. kanaliki szyjno-bębenkowe (canaliculi caroticotympanici)

2. ujście bębenkowe kanału mięśniowo-trąbkowego (ostium tympanicum canalis musculotubarii) między ścianą pokrywową, a ścianą szyjno-tętniczą

6. ściana tylna s. sutkowa (paries posterior seu mastoideus)

1. wejście do jamy sutkowej (aditus ad antrum) - od góry

2. wyniosłość kanału nerwu twarzowego (prominentia canalis facialis)

3. wyniosłość kanału półkolistego bocznego - nad wyniosłość kanału nerwu twarzowego; 2 i 3 leżą przyśrodkowo od 1

4. dół kowadełka (fossa incudis) - dla odnogi krótkiej kowadełka (crus breve incudis)

5. wyniosłość piramidowa (eminentia pyramidalis) + mięsień strzemiączkowy (musculus stapedius) ; powyżej wejścia do jamy sutkowej, przed kanałem nerwu twarzowego

6. otwór bębenkowy kanalika struny bębenkowej (apertura tympanica canaliculi chordae tympani) - bocznie od wyniosłości piramidowej

7. wyniosłość rylcowa (prominentia styloidea) - na granicy ze ścianą żyły szyjnej

PODZIAŁ JAMY BĘBENKOWEJ (3):

1. część środkowa (mesotympanum) - na poziomie błony bębenkowej

2. część górna (epitympanum) - zachyłek nadbębenkowy (recessus epitympanicus) - powyżej błony bębenkowej

3. część dolna (hypotympanon) - zachyłek podbębenkowy (recessus hypotympanicus) - poniżej błony bębenkowej

zawartość - kosteczki słuchowe (ossicula auditis) [3]:

1. młoteczek (malleus)

2. kowadełko (incus)

3. strzemiączko (stapes)

cz. skalista c.d.

wierzchołek (apex)

1) otwór wewnętrzny kanału t. szyjnej (foramen caroticum internum)

2) kanał mięśniowo-trąbkowy (canalis musculotubarius):

1. półkanał m. napinacza błony bębenkowej (semicanalis m. tensoris tympani)

2. półkanał trąbki słuchowej (semicanalis tubae auditivae)

3) wycisk nerwu trójdzielnego (impressio nervi trigemini)

ściany (3):

1. przednia:

1. rozwór kanału nerwu twarzowego (hiatus calnalis facialis) s. otwór nerwu skalistego większego (foramen nervi petrosi maioris)

2. otwór górny kanalika bębenkowego (apertura superior canaliculi tympanici) s. otwór nerwu skalistego mniejszego (foramen nervi petrosi minoris)

3. bruzda nerwu skalistego większego (sulcus nervi petrosi maioris)

4. bruzda nerwu skalistego mniejszego (sulcus nervi petrosi minoris)

5. pokrywa jamy bębenkowej (tegmen tympani)

6. wyniosłość łukowata (eminentia arcuata)

2. tylna:

1. otwór i przewód słuchowy wewnętrzny (porus et meatus acusticus internus) - dla n. VII, VIIa, VIII

2. otwór zewnętrzny wodociągu przedsionka (apertura externa aquaeductus vestibuli)

3. wyniosłość podłukowa (eminentia subarcuata)

4. bruzda zatoki skalistej górnej (sulcus sinus petrosi superioris)

5. bruzda zatoki skalistej dolnej (sulcus sinus petrosi inferioris)

6. wcięcie szyjne (incisura iugularis)

7. wyrostek śródszyjny (processus intraiugularis) - ż. szyjna wewnętrzna, nn. IX, X, XI

3. dolna:

1. otwór zewnętrzny kanału t. szyjnej (foramen caroticum externum)

2. otwór dolny kanalika bębenkowego (apertura inferior canaliculi tympanici) - na dnie dołka skalistego (fossula petrosa)

3. otwór zewnętrzny kanalika ślimaka (apertura externa canaliculi cochleae)

4. otwór rylcowo-sutkowy (foranem stylomastoideum) i pochewka wyrostka sutkowatego (vagina proc. styloidei)

5. dół szyjny (fossa iugularis)

część bębenkowa

1. otwór i przewód słuchowy zewnętrzny (porus et meatus acusticus externus)

2. wyrostek dolny pokrywy jamy bębenkowej (processus inf. tegmenis tympani) s. szczelina skalisto-bębenkowa (fissura petrotympanica)

KANAŁY KOŚCI SKRONIOWEJ (canales ossis temporalis) [7]:

1) kanał tętnicy szyjnej (canalis carotisus)

od - otworu zewnętrznego kanału t. szyjnej (foramen caroticum externum)

do - otworu wewnętrzny kanału t. szyjnej (foramen caroticum internum)

przed - jamą bębenkową

2) kanał nerwu twarzowego (canalis facialis) - trzy odcinki (patrz głowa i szyja)

3) kanalik bębenkowy (canaliculus tympanicus)

od - otworu dolnego kanalika bębenkowego

do - otworu górnego kanalika bębenkowego

przez - jamę bębenkową

4) kanaliki szyjno-bębenkowe (canaliculi caroticotympanici) - znajdują się w ścianie tętnicy szyjnej jamy bębenkowej, łączą jamę bębenkową z kanałem tętnicy szyjnej

5) kanalik sutkowy (canaliculus mastoideus)

od - dołu szyjnego (fossa iugularis)

do - szczeliny bębenkowo-sutkowej (fissura tympanomastoidea)

6) wodociąg przedsionka (aquaeductus vestibuli)

od - przedsionka

do - otworu zewnętrznego wodociągu przedsionka

7) kanalik ślimaka (canaliculus cochleae)

od - schodów bębenka i przedsionka (scala tympani et vestibuli)

do - otworu zewnętrznego kanalika ślimaka (apertura externa canaliculi cochleae)

---