1

mgr Jolanta Sadek

MECHANIZM PORODU W UŁOŻENIU POTYLICOWYM PRZEDNIM.

HABITUS OCCIPITALIS ANTERIOR

Mechanizm porodowy jest to szereg zwrotów, które wykonuje płód, dostosowując się do

kształtów i warunków przestrzennych poszczególnych odcinków kanału rodnego, pokonując go
pod wpływem działania sił porodowych.

W ułożeniu fizjologicznym potylicowym przednim odbywa się 94% wszystkich porodów.

Dane położnicze:
1. część przodująca

-

główka

2. punkt prowadzący

-

ciemiączko tylne (małe)

3. płaszczyzna miarodajna

-

podpotyliczno-ciemieniowa, obwód 32cm

4. wymiar główki

-

skośny mały 9,5 cm

5. punkt podparcia (obrotu) hypomochlion

-

okolica podpotyliczna karku

6. mechanizm rodzenia

-

przygięcie, a następnie odgięcie

7. kształt główki

-

długogłowie

8. przedgłowie

-

okolica punktu prowadzacego oraz w ust. I prawej
kości ciemieniowej, w ust.II lewej k. ciem.

U pierwiastek na dwa tygodnie przed porodem, a u wieloródek na początku czynności
skurczowej, główka ustala się w płaszczyźnie wchodu. Do tego momentu ułożenie główki jest
dowolne.

I. akt mechanizmu porodowego –

wstawienie się i ustalenie główki we wchodzie

I. zwrot główki – przygięcie

Działanie sił porodowych pochodzących od skurczów macicy przenoszone jest wzdłuż

długiej osi płodu, poprzez kręgosłup na główkę.
Powoduje to wstawienie się główki szwem strzałkowym w wymiar poprzeczny lub skośny
płaszczyzny wchodu (zgodnie z prawem najmniejszego oporu).
Tyłogłowie w tym czasie znajduje się odpowiednio do ustawienia:

po lewej stronie – w ustawieniu I
po prawej stronie – w ustawieniu II

Główka płodu z ułożenia dowolnego przybiera ułożenie przymusowe, uwarunkowane jej
kształtem i kształtem wchodu

Przy zetknięciu się płaszczyzny miarodajnej główki (podpotyliczno- ciemieniowej)

z linią graniczną (kresą łukowatą) zaczyna się dokonywać przygięcie główki do klatki
piersiowej czyli I zwrot główki.
Odbywa się to dzięki działaniu dźwigni powstałej z połączenia I kręgu szyjnego z czaszką.
Szew strzałkowy przebiega najczęściej w wymiarze poprzecznym płaszczyzny wchodu,
w równej odległości między promontorium a spojeniem łonowym czyli synklitycznie.

2

Czasami główka wstawia się nieco skośnie.

Główka ustalona

= dokonany I zwrot – płaszczyzna miarodajna główki minęła

płaszczyznę wchodu, a punkt prowadzący znajduje się na linii międzykolcowej.

II. akt mechanizmu porodowego –

przejście główki przez kanał rodny

(próżnię i cieśń) aż do dna miednicy

II. zwrot główki – zwrot wewnętrzny

Podczas przechodzenia przez kanał rodny główka wykonuje jednocześnie trzy rodzaje
ruchów, z których – ruch postępowy i rotacyjny – składają się na ruch spiralny (śrubowy).

1. ruch postępowy główki i całego ciała → obniżanie się punktu prowadzącego czyli

ciemiączka tylnego w kanale rodnym

2. przygięcie główki → bródka dotyka klatki piersiowej (pogłębienie przygięcia

rozpoczętego w momencie zetknięcia się płaszczyzny miarodajnej z płaszczyzną
wchodu)

3. zwrot wewnętrzny → rotacja zaczyna się od momentu ustalenia główki w płaszczyźnie

wchodu, dokonuje się w próżni, a kończy w cieśni

Zstępowanie dokonuje się jednocześnie z przyginaniem i obrotem – główka wykonuje

ruch spiralny. Punkt prowadzący przekracza linię międzykolcową.

Tyłogłowie zwraca się w kierunku spojenia łonowego → szew strzałkowy z wymiaru

poprzecznego rotuje się przez skośny do prostego.



w ustawieniu I (lewym) przez skośny I (prawy)



w ustawieniu II (prawym) przez skośny II (lewy)

II zwrot warunkuje: budowa płaszczyzny cieśni, kształt przepony miednicy i kierunek przebiegu jej
mięśni, krzywizna kości krzyżowej.

►

Kiedy główka dokonuje II zwrotu barki wstawiają się wymiarem międzybarkowym do

płaszczyzny wchodu → w wymiar poprzeczny lub skośny.

III. akt mechanizmu porodowego –

rodzenie się główki na zewnątrz

.

III. zwrot główki – odgięcie

W szparze sromowej ukazuje się okolica ciemiączka małego, rodzi się tyłogłowie.

Rodząca się główka musi pokonać zagięcie osi kanału rodnego dalszy kierunek postępu

3

główki nadany jest przez krzywiznę zagłębienia krzyżowo-biodrowego.

Główka, okolicą podpotyliczną karku (dołek podpotyliczny, granica owłosienia), opiera

się o łuk łonowy (dolny brzeg spojenia łonowego). Punkt podparcia (obrotu) na główce –
hypomochlion.

Od momentu oparcia się okolicy podpotylicznej karku o łuk łonowy, ruch postępowy główki ulega
zahamowaniu i zmienia się na ruch obrotowy → odgięcie.
Główka opiera się w momencie gdy jej płaszczyzna miarodajna przeszła płaszczyznę wychodu.

Przez odgięcie zostaje pokonana krzywizna osi miednicy, ostatni opór na drodze rodzącej się
główki. Odgięcie zmniejsza opór części miękkich dna miednicy – zabezpiecza je przed
rozdarciem. Za pomocą odgięcia rodzi się przodogłowie, czoło, twarz, bródka.

►

W czasie rodzenia się główki, barki przechodzą do płaszczyzny próżni.

IV akt mechanizmu porodowego =

zwrot zewnętrzny główki oraz poród

barków i reszty ciała płodu.

IV zwrot główki – zwrot zewnętrzny

Po urodzeniu się na zewnątrz główka wykonuje zwrot zewnętrzny, który polega na zwróceniu
twarzy do lewego lub prawego uda matki:

−

w ustawieniu I → do prawego uda matki

−

w ustawieniu II → do lewego uda matki

Zwrotem tym kierują barki, gdy przechodzą z próżni do wychodu i rotują się – wymiarem
międzybarkowym – z wymiaru poprzecznego do prostego miednicy.

Poród barków: spod spojenia łonowego rodzi się bark przedni do kąta pachowego =
1/3 górna ramienia, opiera się o łuk podłonowy (punkt obrotu) i od strony zagłębienia
krzyżowo-biodrowego, po kroczu, wytacza się ruchem półkolistym bark tylny – dzięki
bocznemu zgięciu kręgosłupa lędźwiowego.
Następnie rodzą się rączki, tułów, miednica, nóżki.

Warunki do parcia

1. całkowite rozwarcie szyjki macicy
2. główka płodu na dnie miednicy
3. szew strzałkowy w wymiarze prostym
4. pęknięte błony płodowe
5. brak przeciwwskazań ze strony matki np. wada serca, duża krótkowzroczność

z zagrożeniem odwarstwienia siatkówki, stan po operacji mózgu.

6. opróżniony pęcherz moczowy

4

Zadanie dla studenta: Błędy popełniane przy prowadzeniu porodu w ułożeniu potylicowym
przednim:

1. .

2. .

3. .

4. .

5. .

6. .

7. .

8. .

9. .

10.

Literatura:

1. Bręborowicz G. (red): Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. PZWL,

Warszawa 2002

2. Pisarski T. (red): Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa

2001

3. Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. PZWL, Warszawa 1997
4. Troszyński M.: Ćwiczenia położnicze. PZWL, Warszawa 2009