MECHANIZM PORODU FIZJILOGICZNEGO
I akt mechanizmu porodu fizjologicznego-wstawianie się i ustalanie się główki we wchodzie
U pierwiastek na dwa tygodnie przed porodem, a u wieloródek na początku czynności porodowej główka płodu wstawia się w płaszczyźnie wchodu. Główka wstawia się swoim długim wymiarem- szwem strzałkowym ( jego długość wynosi 9,5 cm) w porzeczny(12-13 cm) lub skośny(12- 13cm) wymiar wchodu. Główka wstawia się tak, ponieważ dopasowuje się do kształtu wchodu miednicy. Wchód jest porzecznie owalny i główka na tym przekroju także jest owalna. Główka wstawia się synklitycznie tzn. że szew strzałkowy przebiega w linii prowadzącej miednicy. Główka wstawiając się do wchodu ma ułożenie dowolne, przy jej zetknięciu z kresą łukowatą zaczyna się dokonywać jej przygięcie do klatki piersiowej. Wtedy główka przybiera ułożenie przymusowe, przygięcie główki i ruch postępowy odbywa się pod wpływem skurczów macicy. Działają one wzdłuż całej osi płodu, które przenosi się wdłub kręgosłupa do połączenia między czaszką a pierwszym kręgiem szyjnym powodując przygięcie główki.
II akt mechanizmu porodowego przechodzenie główki przez próżnię i cieśnię aż do dna miednicy.
Ten akt polega na trzech ruchach
a) ruch postępowy główki i całego ciała- jest to obniżanie się punktu prowadzącego w kanale rodnym. Daje się to stwierdzić przez badanie per vaginum i per rectum a także badaniem zewnętrznym( określając w jakim stopniu główka znajduje się nas spojeniem łonowym).
b) przygięcie główki- jest ruchem zaczynającym się już przy zetknięciu główki z kresą łukowatą. Przygięcie główki płodu do klatki piersiowej jest już zwykle ukończone w próżni. Dzięki temu przodowanie obejmuje potylica i staje się częścią przodującą, a punktem prowadzącym staje się ciemiączko tylne. To położenie potylicowe oznacza, że płaszczyzną miarodajną( tzn. czyli płaszczyzną, którą główka pokonuje kanał rodny) jest płaszczyzna podpotyliczno- ciemieniowa o obwodzie 32cm. Jest to najmniejszy obwód główki płodu.
c) zwrot wewnętrzny- jest to zwrot długiej osi główki(szwu strzałkowego) z wymiaru porzecznego(10,5cm) miednicy w wymiar prosty(11cm) miednicy( zwrot o 900). Zwrot ten dokonuje się wdłuż długiej osi płodu, dokonuje się on przez jeden ze skośnych wymiarów. Dzięki temu obrotowi tyłogłowie zwraca się w kierunku spojenia łonowego. Ruch ten dokonuje się najczęściej przy zetknięciu płaszczyzny miarodajnej główki z granicą cieśni miednicy.
Należy dodać, że ruch postępowy i zwrot wewnętrzny główki następują jednocześnie tworząc ruch spiralny.
III akt mechanizmu porodowego- rodzenie się główki na zewnątrz
W dnie miednicy ciemiączko tylne jest punktem prowadzącym i znajduje się w szparze sromowej, szew strzałkowy przebiega w wymiarze prostym( 9-11cm), a okolica podpotyliczna opiera się o łuk łonowy. W tym miejscu znajduje się kolano kanału rodnego(które skręca się pod kątem 45-600). Aby je pokonać główka musi dokonać odgięcia.
a) przebieg odgięcia główki- główka opiera się(przy ułożeniu potylicowym) opiera się o dolny brzeg spojenia spojenia łonowego (punkt tego podparcia nosi nazwę- hypomochlion- punkt podparcia dla d dźwigni). Wokół tego punktu następuje odgięcie główki. Mechanizm odgięcia główki zmniejsza opór części miękkich dna miednicy, tym samym zmniejszając ryzyko rozdarcia krocza. Po kroczu po kolei rodzą się: potylica, cimię, czoło, twarzyczka i bródka.
b) zwrot zewnętrzny główki- po wyjściu główki z kanału rodnego, jest ona skierowana twarzyczką w dół łóżka porodowego( z tendencja do zwrotu w wymiar skośny), po chwili następuje zewnętrzny obrót główki wokół długiej osi płodu, w zależności od postawy płodu, twarzyczka zwraca się w stronę tego uda, po której są części drobne płodu, a tyłogłowie w stronę dopowiadającą grzbietowi.
IV akt mechanizmu porodowego- rodzenie się barków
Gdy główka znajduje się w płaszczyźnie wychodu , berki płodu wstawiają się wymiarem międzybankowym(32cm)w poprzeczny wymiar wchodu, łopatki znajdują się od strony spojenia łonowego, a obojczyki od strony kości krzyżowej. W dalszym postępie porodu, gdy główka rodzi się na zewnątrz, barki dokonują zwrotu wewnętrznego na granicy próżni i cieśni do wymiaru prostego miednicy. Gdy główka dokonała zwrotu zewnętrznego po następnym skurczu w szparze sromowej ukazuje się bark przedni(do 1/3 ramienia), który staje się punktem podparcia do wytoczenia barku tylnego, bark ten wytacza się ruchem półkolistym. Po wytoczeniu barków rodzą się rączki, tułów, miednica i nóżki.
Literatura:
„Ćwiczenia położnicze”- Michał Troszyński wyd. IV PZWL 1996
„Położnictwo praktyczne i operacje położnicze”- Joachim W. Dudenhausen, Wilibald Pschyrembel wyd. IV PZWL 2003
„Położnictwo” pod red. Rudolfa Klimka wyd. PZWL 1988