Temat: Wiadomości wstępne - cele zadania i gałęzie górnictwa.

W skorupie ziemskiej występuje wiele naturalnych ciał stałych, ciekłych i gazowych, które w stanie surowym lub po ich przetworzeniu są przydatne człowiekowi. Nazywamy je kopalinami użytecznymi. Zadaniem górnictwa jest wydobywanie ich z ziemi.

Złoża zalegające wprost na powierzchni ziemi lub blisko niej eksploatuje się sposobem odkrywkowym Złoża zalegające głębiej sposobem podziemnym lub otworami wierconymi z powierzchni .

Czynności, których celem jest uzyskanie kopalin użytecznych ze złoża nazywamy eksploatacją górniczą. Sposób eksploatacji zależy od warunków naturalnych występowania złoża np.: głębokości zalegania, rodzaju i grubości warstw otaczających, gazowości złoża, zawodnienia i innych warunków techniczno - górniczych.

Zależnie od warunków udostępniania złoża rozróżniamy:

- górnictwo naziemne,

- górnictwo podziemne,

- wiertnictwo górnicze ( wydobycie otworami wierconymi wprost z powierzchni ziemi np.: solanki, ropa, wody mineralne, gaz ziemny inne).

Ze względu na rodzaj eksploatacji kopaliny użytecznej:

- górnictwo węgla,

- górnictwo rud,

- górnictwo naftowe,

- górnictwo skalne i surowców mineralnych - eksploatuje skały i surowce mineralne ważne dla przemysłu chemicznego ( sole: kamienna i potasowe, siarkę i inne), ceramicznego i dla budownictwa oraz wody lecznicze ( w 1962 r uznane za kopaliny użyteczne).

Temat: Pojęcia i podstawowe zasady techniki strzelniczej.

Każdy ładunek materiału wybuchowego posiada pewną ilość energii. Jej wielkość zależy od ilości i rodzaju materiału. Energia materiału wybuchowego może być:

- użyteczna tzn. oderwać część calizny,

- „ pójść na marne ” tzn. nie rozkruszyć calizny,

- być szkodliwa, gdy nadmiernie rozkruszy urobek, wybije obudowę itd.

Efekt strzelania zależy od:

1) właściwego założenia i wykonania otworu strzałowego,

2) wielkości ładunku,

3) rodzaju materiału wybuchowego.

Ad 1. Zakładanie otworów strzałowych.

Zadaniem każdego otworu strzałowego jest rozkruszenie pewnej części calizny, którą nazywamy zabiorem.

Rozróżniamy zabiory:

- liniowy,

- przestrzenny.

Zabiór liniowy to najkrótsza (prostopadła) odległość powierzchni przodka, od ładunku materiału wybuchowego.

Zabiór przestrzenny to ta część calizny, która podlega działaniu ładunku materiału wybuchowego. Jest on tym większy im więcej będzie odsłoniętych płaszczyzn calizny. Jedną z nich czoło przodka dalsze odsłania się wykonując wrąb lub włom ( wyrwy w caliźnie).

Płaszczyzny zmniejszonej wytrzymałości skał (uławicenia i łupliwości ) osłabiają spoistość calizny dlatego wykorzystanie ich przy strzelaniu poprzez odpowiednie zakładanie otworów strzałowych zwiększa skuteczność działania materiału wybuchowego.

Ad 2. Wielkość ładunku zależy od:

- rodzaju załadowanego materiału wybuchowego,

- własności skał,

- wielkości zabioru.

Zależnie od ilości załadowanego materiału wybuchowego otwory mogą być:

- dobrze załadowane, wówczas urobek nie jest nadmiernie rozkruszony, nie jest odrzucony od calizny na większą odległość, jest jak gdyby odepchnięty od calizny i leży przy samym przodku.

- niedoładowane - calizna nie jest rozkruszona, posiada „fajki” ( rozszerzenia otworów strzałowych). Wybuch odrzucił tylko przybitkę.

- przeładowane - urobek jest nadmiernie rozkruszony i odrzucony od calizny. Zdarza się, że obudowa jest poprzewracana. Przy słabym stropie może to spowodować zawał.

---