Erytropoeza i jej regulacja, narządy krwiotwórcze, znaczenie erytropoetyny iinnych hormonów, rola wit. B12, kwasu foliowego, czynnika wewnętrznego (IF)
Narządy krwiotwórcze: pęcherzyk żółtkowy, wątroba, śledziona, szpik kostny. Szpik wypełnia istotę gąbczastą kości płaskich (mostek, żebra, k. biodrowe, czaszka), trzon kręgów i jamy szpikowe przy nasadach kości długich. Z wiekiem stopniowo coraz więcej żółtego szpiku. Wszystkie kom hematopoetyczne szpiku należą do puli kom pnia, dzielących się lub dojrzewających i rezerwy szpikowej.
Etapy erytropoezy: BFU-E CFU-E proerytroblast erytroblast zasadochłonny erytroblast polichromatofilny (kwasochłonny) retikulocyt (nie ma jądra kom.) erytrocyt
Regulacja erytropoezy: CSF-GM, IL3,5,11, EPO, wit. B12, kw. foliowy.
Erytropoetyna - czynnikiem jest ↓ prężności O2, prod. przez nerki i wątrobę. Śródbłonek w nerkach wytwarza erytrogeninę, powoduje ona proerytropoetynogen (alfa2-globulina z wątroby) EPO. EPO działa na kom pnia w kierunku wytwarzania proerytroblastów oraz na dalsze etapy erytropoezy. Wzrost wytwarzania EPO gdy: hipoksja, ↓ liczby RBC, ↓ objętości krwi, ↓ zawartości Hb, choroby serca i płuc.
↑ erytropoezy: androgeny, h. tarczycy, h. wzrostu, prolaktyna, angiotensyna, serotonina, noradrenalina, PG, ↓ estrogeny
Witamina B12 - stanowi warunek zmianu nukleotydów rybozowych w deoksyrybozowe. Jej brak powoduje upośledzenie dojrzewania i podziału jądra, krwinki osiągają duże rozmiary (megaloblasty i megalocyty), lecz mają mniejsze stężenie Hb. Anemia megaloblastyczna - mniej RBC i mniej Hb w mm3 krwi. Dzienne zapotrzebowanie - 1μg, potrzebny czynnik wewn (IF), wchłanianie w j. krętym, awitaminoza gdy brak IF, uchyłki jelita, tasiemczyca, wycięcie j. krętego.
Kw. foliowy - ważna rola w syntezie DNA w kom szpiku. Dzienne zapotrzebowanie 50μg, wchłanianie w 12-nicy i j. czczym. Awitaminoza gdy choroby jelit, alkoholizm, nadczynność tarczycy, zakażenia anemia złośliwa.