Co przemawia do ciebie bardziej rozum czy uczucie
Rozum i uczucie s膮 dwoma mechanizmami pod wp艂ywem kt贸rych podejmujemy decyzje. Dwa mechanizmy zwi膮zane z 偶yciem ludzkim tak jak mi艂o艣膰 i cierpienie. Kt贸ry do mnie przema-wia?...s膮dz臋, 偶e rozum. Decyzje podejmowane pod jego wp艂ywem s膮 trafniejsze poniewa偶 du偶ej si臋 zastanawiamy oraz rozwa偶amy wszystkie za i przeciw. Natomiast decyzje podj臋te pod wp艂ywem uczucia s膮 impulsywne, chwilowe i cz臋sto ich p贸藕niej 偶a艂ujemy. Czy w literaturze znajd臋 potwier-dzenie moich rozwa偶a艅 ? Przekonajmy si臋.
Oto w micie o Dedalu i Ikarze poznajemy dw贸ch m臋偶czyzn, ojca i syna, kt贸rzy uciekaj膮 z wyspy Krety drog膮 powietrzn膮, na skrzyd艂ach skonstruowanych przez Dedala. Dedal jako cz艂owiek m膮dry, rozumiej膮cy niebezpiecze艅stwo przestrzega swojego syna Ikara, aby ten nie wznosi艂 si臋 zbyt wysoko, by s艂o艅ce nie roztopi艂o wosku ani niezbyt nisko, aby skrzyd艂a nie nasi膮k艂y wilgoci膮. Unie-siony radosnym zachwytem i pot臋g膮 lotu Ikar zapomnia艂 o przestrogach ojca. Wzni贸s艂 si臋 zbyt wy-soko, s艂o艅ce roztopi艂o wosk i Ikar spad艂 do morza. Dedal, u kt贸rego rozum by艂 silniejszy od uczu膰 jakie wywo艂a艂 lot, prze偶y艂, dolecia艂 do celu. Uczucia i wra偶enia Ikara doprowadzi艂y go do 艣mierci.
Innym przyk艂adem postaci dla kt贸rej przewaga uczucia nad rozumem mia艂a zgubny koniec by艂 Roland, ze 艣redniowiecznej pie艣ni rycerskiej. Tylna stra偶 kr贸la Karola Wielkiego dowodzona przez Rolanda zosta艂a otoczona przez Saracen贸w. Unosz膮c si臋 honorem, Roland nie chcia艂 zad膮膰 w czarodziejski r贸g, kt贸ry wzywa艂 na pomoc armi臋 kr贸lewska. Kiedy decyduje si臋 na to pod koniec bitwy, jest ju偶 za p贸藕no. Roland umiera, a kr贸l Karol przybywa, aby pom艣ci膰 go i poleg艂ych 偶o艂nie-rzy.
Mi艂o艣膰 - uczucie kt贸re najcz臋艣ciej wp艂ywa na nasze 偶ycie jest r贸wnocze艣nie najcz臋stszym powodem tragedii. Romeo i Julia, bohaterowie wielkiej tragedii Szekspira, s膮 jedn膮 z najs艂awniej-szych par literackich. Pochodz膮 z dw贸ch nienawidz膮cych si臋 rod贸w, Romeo z Montekich, a Julia z Capuletich. Poznali si臋 na balu i zakochali bezgranicznie. Uczucie to zaprowadzi艂o ich do 艣lubu, lecz Romeo musia艂 ucieka膰, gdy偶 zabi艂 kuzyna Capuletich. Julia aby by膰 z m臋偶em obmy艣la intryg臋: chce upozorowa膰 w艂asn膮 艣mier膰, a potem uciec z ukochanym. Romeo nie otrzymuje listu z wyja-wionym planem intrygi. Dowiedziawszy si臋 o 艣mierci Julii truje si臋 obok jej zw艂ok. Przebudzona Julia widz膮c ukochanego martwego przebija si臋 sztyletem. Uczucie jakim darzyli si臋 kochankowie doprowadza ich do 艣mierci. Przez mi艂o艣膰 jednak nieodwzajemnion膮, pope艂nia samob贸jstwo m艂ody Werter z "Cierpie艅 m艂odego Wertera".
W "Ludziach bezdomnych" 呕eromskiego poznajemy doktora Judyma. Po jego licznych pe-rypetiach, staje si臋 on cz艂owiekiem, kt贸ry musi wybra膰 mi臋dzy uczuciem a rozumem. Albo zwi膮偶e si臋 z ukochan膮 Joasi膮, za艂o偶y dom i b臋dzie wi贸d艂 szcz臋艣liwe 偶ycie, albo po艣wi臋ci si臋 ca艂kowicie pracy spo艂ecznej. Wyb贸r mia艂 ci臋偶ki: w艂asne szcz臋艣cie i cierpienie wielu ludzi z Zag艂臋bia lub szcz臋-艣cie ludno艣ci i w艂asne cierpienie. Po d艂ugich przemy艣leniach zrozumia艂, 偶e szcz臋艣cie ludzi z Zag艂臋-bia b臋dzie go bardziej satysfakcjonowa膰, zwyci臋偶y艂 rozum.
Z konsekwencjami wyboru pod wp艂ywem chwilowych uczu膰 i rozumu zapoznaje nas tytu-艂owy bohater powie艣ci J. Conrada "Lord Jim". Mia艂 on 偶ycie obfituj膮ce w nieszcz臋艣cia, lecz nie w tym tkwi jego tragedia. G艂贸wny jego problem to pi臋tno ha艅by, kt贸rej nigdy ju偶 nie m贸g艂 si臋 pozby膰. Jim b臋d膮c oficerem na Patnie w chwili zagro偶enia opu艣ci艂 swoje stanowisko i uciek艂 z uszkodzone-go statku. Sam nie wiedzia艂 dlaczego tak post膮pi艂, gdyby m贸g艂 cho膰 chwil臋 pomy艣le膰, by膰 mo偶e zosta艂by na Patnie. Jim podejmuje trudn膮 drog臋 rehabilitacji. Na wyspie Patusan walczy o przywr贸-cenie tam porz膮dku i sprawiedliwo艣ci. Zdobywa szacunek i mi艂o艣膰 mieszka艅c贸w wyspy. Gdy grupa bandyt贸w, kt贸rzy przybywaj膮 na wysp臋, chce zburzy膰 spok贸j, Jim, chocia偶 mo偶e ich pokona膰, daje im szans臋 na ocalenie. Bandyci nie korzystaj膮 z niej i napadaj膮 na tubylc贸w. W czasie bitwy ginie syn w艂adcy wyspy, za kt贸r膮 Jim czuje si臋 odpowiedzialny. Jima mo偶e uratowa膰 jedynie ucieczka, jednak chce on dowie艣膰, 偶e jest cz艂owiekiem honoru Nie chce zn贸w by膰 napi臋tnowany ha艅b膮. Z ca艂膮 艣wiadomo艣ci膮 staje przed w艂adc膮 m贸wi膮c: "przyszed艂em got贸w na wszystko i bezbronny". Bohater zostaje zabity. Dzi臋ki swojej przemy艣lanej decyzji umiera jako cz艂owiek wolny od drugiej ha艅by.
Tak, teraz jestem jeszcze bardziej pewna, 偶e rozum przemawia do mnie silniej. Z literatury wynika, 偶e w wi臋kszo艣ci przypadk贸w uczucie ma zgubny wp艂yw na bohater贸w - albo gin膮, albo s膮 nieszcz臋艣liwi. Rozum sprawia, 偶e nasze decyzje s膮 bardziej przemy艣lane mog膮 nam i innym urato-wa膰 偶ycie. Uwa偶am, 偶e powinni艣my w 偶yciu kierowa膰 si臋 rozumem lecz bez przesady. Powinny-艣my nauczy膰 si臋 korzysta膰 z obu mechanizm贸w, bo jak m贸wi Pascal:
"s膮 dwie przesady: wykluczy膰 rozum, przyjmowa膰 tylko rozum"