Jakie uniwersalne wartości zawierają przypowieści?
Przypowieść jest to utwór narracyjny, w którym przedstawione postacie i wydarzenia nie są ważne ze względu na nie same, lecz jako przykłady uniwersalnych prawideł ludzkiej egzystencji. Oznacza to, że prosta, uboga fabuła jest tylko ilustracją, obrazkiem, który ukazuje głębsze, uniwersalne treści.
Właściwa interpretacja przypowieści wymaga, aby przejść od jej znaczenia dosłownego (widocznego na zewnątrz) do znaczenia ukrytego.
Przypowieści:
Przypowieść o stworzeniu świata - pierwsi rodzice, grzech pierworodny, wygnanie z raju.
Sens moralistyczny: wolna wola od Boga, Bóg obdarzył człowieka mądrością, ale człowiek nie umiał z niej skorzystać. Przekroczono zakaz, pojawiło się znaczenie grzechu pierworodnego i wstydu.
Sens religijny: dobro i zło istnieją obok siebie, a człowiek musi dokonywać wyboru. Człowiek jest skazany na swoją naturę i musi wypełniać swą rolę i ponosić odpowiedzialność.
Przypowieść o Kainie i Ablu.
Wykroczenie poza prawa boże. Wojna bratobójcza, która jest zwielokrotnieniem zła.
Przypowieść o Potopie i Arce Noego.
Pan Bóg wybierał i obdarzał łaską tylko ludzi dobrych, mądrych i godnych przetrwania. Dla przetrwania ludzkiego rodzaju są potrzebni osobnicy silni, najlepsi. Arka jest symbolem poczucia bezpieczeństwa, zachowuje najlepsze tradycje.
Przypowieść o Wierzy Babel.
Za pychę, za pragnienie dorównania Bogu, spotyka ludzi kara. Pych prowadzi do braku porozumienia. Biblia wyjaśnia, skąd się wzięły różne języki. Wieża Babel jest symbolem braku umiejętności porozumienia się między ludźmi.
Przypowieść o Abrachamie.
Próba siły, wiary i posłuszeństwa. Wiara czyni cuda.
Przypowieść o Żonie Lota.
Nieposłuszeństwo wobec Boga zostaje ukarane. Ciekawość może prowadzić do zguby. Nie może powieść się plan, jeżeli nie przestrzega się zasad. Odchylenie od tych zasad prowadzi do konfliktu z prawem.
Powiedzenia: Sodoma i Gomora - rozwiązłość i rozpusta; zmienić się w słup soli - zdziwienie.
Przypowieść o Samsonie.
Należy być ostrożnym. Miłość zaślepia człowieka.
Przypowieść o Hiobie.
Nie należy zmieniać poglądów. Należy wytrwać w wierze. Człowiek w życiu doświadcza cierpienia, ale musi to przetrwać, nie załamywać się.
Przypowieść o Mojżeszu.
Wiara czyni cuda. Dążenie do ziemi obiecanej. Należy mieć silną wiarę w dążeniu do wybranego celu.
Przypowieść o siewcy.
Siewca to nauczyciel, ziarno to mądrość i nauka a gleba to słuchacze, uczniowie, którzy w różny sposób wchłaniają darowaną im mądrość.
Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie.
Samarytanin pomógł rannemu człowiekowi, pielęgnował go, podzielił się swoim majątkiem, okazał się symbolem miłosierdzia i współczucia człowieka dla człowieka. Wzór prawdziwej miłości bliźniego.
Księgi Koheleta.
Księga Koheleta podejmuje istotny w kulturze całej ludzkości motyw rozważań nad kondycją ludzkiego istnienia, zadaje pytanie - czym jest życie ludzkie i człowiek, zawiera odpowiedź na pytanie o szczęście człowieka, o sens jego egzystencji. Kwintesencją jest refren - "marność nad marnościami, wszystko marność, wszystko marność i gonienie za wiatrem..."- oto motto całej księgi. Jest to bardzo pesymistyczna koncepcja człowieka i jego dzieła.
Człowiek jest istotą kruchą i przemija, podczas gdy ziemia trwa wiecznie. Wszystkie dzieła i czyny człowieka są przemijalne, człowiek nie nasyci się nigdy pożytkiem z całego trudu, jaki ponosi w życiu.
Prawo przemijania powoduje, że człowiek nie zaznaje szczęścia, gdyż bogactwo, mądrość i rozum - wszystko to przemija, a życie jest tylko "gonieniem za wiatrem". W wizji tej wieczna i nieprzemijalna jest ziemia i wieczne jest słońce a słaby i kruchy człowiek to marność.