Literatura, która wg. mnie posiada uniwersalne wartości.
Zmieniają się czasy, zmieniają się ludzie i ideały, którymi kierują się żyjąc w określonych warunkach historycznych. Narodowa literatura najpełniej obrazuje to zjawisko. Twórcy poszczególnych epok historycznoliterackich tworzyli dzieła, mające na celu oddziaływanie na sferę rozumu i uczuć czytelników. Są takie utwory, które mimo upływu lat, nie straciły znaczenia wychowawczego, powiedziałbym nawet patriotycznego. Treści literatury romantycznej kształtowała konkretna sytuacja polityczna, w której się znalazł polski naród. Tak więc uznaję za zasadne to, by przypomnieć utwory romantyczne, które uznaję za ponadczasowe pod względem treści i ich przesłania. Rok 1998 i obecny, zwracają uwagę Polaków na twórczość dwóch wielkich poetów: Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Uważam, iż słusznie poświęcamy im tak wiele miejsca na różnych sympozjach, spotkaniach literackich, czy konkursach, ponieważ lektura utworów obu romantyków jest dla współczesnego czytelnika wielkim przeżyciem estetycznym i emocjonalnym.
Co odnalazłem szczególnie interesującego mnie i wartościowego w twórczości A. Mickiewicza? Już lektura „Od do młodości” skłoniła mnie do refleksji nad niezwykłą trafnością rozumienia Co odnalazłem szczególnie interesującego mnie i wartościowego w twórczości A. Mickiewicza? Już lektura „Od do młodości” skłoniła mnie do refleksji nad niezwykłą trafnością rozumienia Co odnalazłem szczególnie interesującego mnie i wartościowego w twórczości A. Mickiewicza? Już lektura „Ody do młodości” skłoniła mnie do refleksji nad niezwykłą trafnością rozumienia przez poetę roli, jaką ma odegrać w życiu każdego społeczeństwa młode pokolenie. Mickiewicz słusznie zauważa, że w młodzieży każdy naród pokłada wielkie nadzieje i pragnienia. Jakże aktualnie brzmią niektóre wezwania poety skierowane do młodych! Gdy Mickiewicz mówi: „Dalej bryło z posad świata, nowymi cię pchniemy tory...”, odbieram te słowa jako zachętę do aktywnego włączenia się w sferę przemian w różnych dziedzinach życia. Przebudowa oblicza świata nie jest zadaniem prostym i łatwym. Zgadzam się więc z Mickiewiczem, iż młodzi kreatorzy nowej cywilizacji powinni być w swym działaniu jednomyślni, odporni na wszelkie przeciwności i niechęć, silni duchem i ciałem, zdecydowani w dążeniu do osiągnięcia wytkniętego celu. Oda Mickiewicza to utwór wciąż pobudzający naszą wyobraźnię i zapał do realizacji nowych, na miarę XXI w. zadań i działań.
W balladach tego romantycznego poety, które może nie we wszystkich czytelnikach budzą jakieś doznania, odnalazłem uniwersalne prawdy moralne z powodzeniem mogące stanowić pewien kodeks życia. Czyż zdezaktualizowały się takie zasady postępowania jak: za przewinienie - kara, za zbrodnię - również kara? W takich balladach jak „Lilie”, czy „Rybka” z ogromnym zrozumieniem przyjmowałem te życiowe ostrzeżenia dotyczące człowieka bez względu na czasy historyczne, w których żyję.
Mickiewicz nadal pozostaje w naszym narodowym odczuciu i pamięci jako wieszcz. Czy słusznie? Uważam, że lektura dzieła poety „Pan Tadeusz” dostatecznie potwierdza prawdziwość tej opinii. Mickiewicz pozwolił mi poznać ważne historycznie czasy, z ogromną umiejętnością wskrzesił kartę narodowych dziejów i pozwolił przenieść się do pamiętnego przełomu lat 1811-12. Zrozumiałem, jak moi przodkowie pragnęli odzyskać wolność narodową, ile nadziei wiązali z legionistami polskimi, którzy podążali z armią francuską na Moskwę. Dzięki temu poematowi miałem okazję wyobrazić sobie piękno ojczystej przyrody, którą tak obrazowo opisał A. Mickiewicz. Poznałem pejzaże w najdrobniejszych szczegółach. Poeta mocno sygnalizuje w utworze to, że ojczyznę docenia się wtedy, gdy się ją straci, opuści z jakiegoś osobistego powodu. Czyż nie tęsknią za nią wszyscy ci, którzy są dłużej, czy krócej poza granicami Polski? Myślę, że z rozmów, które przeprowadzałem z takimi Polakami wynika, iż na obczyźnie dopiero doceniają, czym jest „kraj lat dziecinnych”. „Pan Tadeusz” jest dziełem obszernym objętościowo i może dlatego „odstrasza” do zagłębiania jego treści. Początkowo przeżywałem i ja podobne uczucia. Tymczasem w miarę poznawania kolejnych wersów poematu, ksiąg, ta lektura wciągała mnie i mobilizowała do poznania w całości. Język utworu Mickiewicza to wzór pięknej, XIX - wiecznej polszczyzny, pełnej plastyki, sugestywności. Liczne środki artystyczne, którymi posłużył się poeta stanowią i niezrównanym warsztacie poetyckim polskiego romantyka. Skoncentrowałem swoją uwagę na wybranych z twórczości Mickiewicza utworach dlatego, że to one właśnie pozwalają mi docenić ponadczasową wielkość poezji Mickiewicza.
Wydawało mi się, że nikt z twórców romantyzmu nie jest w stanie dorównać wielkiemu Mickiewiczowi. Tymczasem poznałem utwory Juliusza Słowackiego i zdumiało mnie to, iż i ten twórca jest wielki i godny pamięci. Bardzo wzruszyłem się przy lekturze wiersza pt: „Testament mój”. Poznałem w nim osobowość poety, jego rozgoryczenie z powodu małego zainteresowania pisanymi dla narodu i o narodzie wierszami. Wzruszyło mnie do głębi szczere wyzwanie poety, który żył, cierpiał i płakał z uciemiężonym narodem. Jakże pięknie powiedział Słowacki o tym, iż zadaniem narodu jest rozwijanie oświaty, kultury i kształtowanie w sobie siły wewnętrznej do walki z każdym wrogiem. W czasach II wojny światowej potwierdziły się słowa poety: ”A kiedy trzeba na śmierć idą po kolei, jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec”. Dzisiaj takich ofiar nie wymaga od nas ojczyzna. Może jednak warto pamiętać, że w chwili zagrożenia narodowego bytu, suwerenności ojczyzny należy stać się owymi poetyckimi „kamieniami na szaniec”.
O zadaniu i obowiązku każdego miłującego ojczyznę Polaka mówi Słowacki w dramacie „Kordian”. Tytułowy bohater utworu o tyle jest interesujący, że przekonał mnie, iż człowiek może bezsens życia porzucić i odnaleźć właściwą drogę. Kordian, którego nie potrafiła uszczęśliwić nawet miłość do kobiety, przypomina mi zbłąkanego wędrowca. Kiedy nie może uwierzyć w sens egzystencji, stawia sobie dramatyczne pytanie „Żyć, alboli nie żyć”. Ta postać literacka potrafiła jednak odnaleźć się w zawirowaniach rzeczywistości. Kordian nawet uczynił z siebie przywódcę walczących o wolność. Dlaczego więc nie osiągnął wytkniętego celu, przegrał? Słowacki pozwolił zrozumieć poprzez swego bohatera, że człowiek powinien bardziej być realistą niż marzycielem. Jeśli chcemy coś osiągnąć w życiu, coś zmienić, udoskonalić, musimy być realistami, liczyć się z przeszkodami stojącymi na naszej drodze wiodącej ku czemuś pożytecznemu.
Niedoceniany przez współczesnych poeta dostarczył mi wielu wzruszeń podczas lektury wyjątkowo lirycznego utworu „Smutno mi, Boże”. Zrozumiałem, jak wielkim pragnieniem każdego człowieka, którego los rzucił na tułaczkę po świecie, jest umrzeć wśród swoich, być pochowanym w ojczyźnie. To pozwala mi stwierdzić, że nie ma nic droższego nad ojczyznę i rodaków. Słowacki to poeta, który odniósł rzeczywiście „zwycięstwo za grobem”, ponieważ jego utwory związane są z historią narodu, jego walką o prawo do wolnego, niepodległego bytu.
Romantyzm jako okres piśmiennictwa narodowego do dziś jest epoką interesującą i wzbudzającą wielkie zainteresowanie tych czytelników, którzy pragną poznać w niekonwencjonalnej formie dzieje narodu i rolę twórców w kształtowaniu takich uczuć jak: patriotyzm, wrażliwość. Dzięki obu poetom współczesny człowiek rozumie, jak dramatyczne były karty historii naszego kraju, ile zaangażowania wykazali w sprawy losów ojczyzny obaj „przywódcy duchowi” Polaków. Literatura romantyczna najbardziej przemówiła do mojej wyobraźni i uczuć.