5. Udowodnij uniwersalną wartość przypowieści biblijnych
(Hiob, Syn Marnotrawny, Samarytanin)
Biblia- zbiór ksiąg ST i NT. ST był podstawą judaizmu i chrześcijaństwa. Nowy - tylko chrześcijaństwa. Większość ksiąg ST napisana była w języku hebrajskim i aramejskim. NT napisano po grecku i aramejsku. Dla osób wierzących Biblia jest zapisem Objawienia Bożego. Według interpretacji świeckiej zawiera mity i relacje historyczne, jest wybitnym dziełem literackim. ST powstawał przez 1000 lat.
Przypowieścią biblijną nazywamy opowiadanie którym posługiwał się J.Ch. w wykładzie praw nadprzyrodzonych czy moralnych dotyczących nauki o Królestwie Bożym. Przypowieść (parabola) ma dwustopniową strukturę: składa się z warstwy sensów dosłownych (fabuła, anegdota) i warstwy sensów nadanych, czyli przenośni. W paraboli każdy element opowieści ma charakter dosłowny ale również przenośny, metaforyczny oraz ponadczasowy i uniwersalny.
Hiob bohater „Księgi Hioba” (V - III w. p. n. e.). Był mieszkańcem krainy Us w pobliżu Judei. Choć został bardzo ciężko doświadczony przez Boga (hiobowe wieści - wiadomości tragiczne), nie utracił wiary w jego sprawiedliwość, za co został wynagrodzony. Postać Hioba była bardzo popularna w sztuce starochrześcijańskiej i średniowiecznej. W kulturze europejskiej Hiob jest symbolem cierpienia i zarazem godności człowieka. Walczył on z argumentami przyjaciół, którzy przy spotykających go nieszczęściach radzili mu uznać własną winę - według nich nieszczęścia miały być karą za grzechy. Hiob szukał tajemnicy cierpienia niezawinionego. Opowieść o jego zmaganiach to chyba najbardziej uniwersalna księga Biblii.
Samson - siłacz izraelski, walczący z Filistynami. (Był to to jeden z ludów niesemickich, który toczył długie i ciężkie walki z izraelitami, pokonany został w XI w. p. n. e. Klęska Filistynów wiąże się z biblijną opowieścią o Dawidzie i Goliacie. Goliat był wojownikiem filistyńskim ogromnego wzrostu. Izraelita Dawid pokonał go celnym strzałem z procy. Jest to opowieść o przewadze inteligencji i pomysłowości nad bezmyślnością, brutalną siłą fizyczną).
Samson był wojownikiem niepokonanym, ale źródłem jego siły była broda, której nie wolno było obciąć. Dalila podstępem wyłudziła tajemnicę od Samsona, a potem w nocy obcięła mu brodę i wydała Filistynom. Wobec zdrady i podstępu kobiety, której ufał, siłacz stał się bezradny.
Syn Marnotrawny. Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy wziął przypadającą na niego część majątku, wyruszył w świat i wszystko roztrwonił. Gdy zaczął przymierać głodem, zatrudnił się w dalekiej krainie do pasania świń. Myślał wtedy z żalem, że najemni pracownicy jego ojca żyją lepiej niż on. Postanowił wrócić do rodzinnego domu. Wiedział, że nie jest już godny być nadal synem swojego ojca. Chciał go tylko błagać, by uczynił go swoim najemnikiem. Ojciec wszystko mu jednak wybaczył, cieszył się, że syn wrócił. Dał mu jedzenia i bogate ubranie. Starszy syn wracał z pola i usłyszał muzykantów, grających na cześć powrotu brata. Rozgniewało go to bardzo. Wyrzucał ojcu, że choć od lat wiernie mu służy, nigdy nie dostał takiej nagrody jak młodszy brat. Ojciec wytłumaczył mu, że wszystko, co sam ma, należy także do niego. Z powrotu młodszego syna trzeba się jednak cieszyć, bo „był umarły, a ożył”, „zaginął, a odnalazł się”. Jest to przypowieść o miłości rodzicielskiej i umiejętności wybaczania.
Samarytanin. Pewien człowiek wpadł w ręce zbójów. Ci wszystko zabrali, zranili go i zostawili na drodze. Przechodził obok kapłan, zobaczył go i minął. Pewien Samarytanin (mieszkaniec Samarii) był właśnie w podróży. Gdy ujrzał rannego, głęboko się wzruszył. Opatrzył mu rany, zabrał go ze sobą do pobliskiej gospody i pielęgnował w chorobie. Gdy musiał odjechać, zostawił karczmarzowi dużo pieniędzy, by ten opiekował się rannym. „Samarytanin” jest dzisiaj synonimem oznaczającym człowieka miłosiernego, okazującego współczucie.
Uniwersalna wymowa przypowieści biblijnych: analizuje ona ludzkie uczucia i motywy postępowania, wskazuje drogę ku dobru, uczy żyć godnie. Jest w nich prawdziwe bogactwo wiedzy o psychice człowieka, obyczajach, wszelkich postaciach dobra i zła. W „Synu Marnotrawnym” miłość ojca nie zależy od tego, czy syn na nią zasłużył. W Biblii nie ma naiwnej dydaktyki i uproszczonych sądów. Wiele opowieści ma przesłanie trudne do jednoznacznego zinterpretowania.
UWAGA: Hiob i Samson to postacie ze Starego Testamentu. Przypowieść o Samarytaninie i Synu Marnotrawnym pochodzi z Nowego Testamentu.