Arkusz obserwacji dziecka nadpobudliwego psychoruchowo
Niniejszy arkusz obserwacji jest narzędziem diagnostycznym mającym na celu rozpoznanie dziecka nadpobudliwego psychoruchowo. Jest on przeznaczony dla nauczyciela, który po przeprowadzeniu wnikliwej i rzetelnej obserwacji wyniki skonsultuje z psychologiem. Jest on przeznaczony dla uczniów szkoły podstawowej z klas I-III.
Definicja:
ADHD to „zaburzenie neurologiczne, na które składa się klasyczna triada następujących objawów: impulsywność, zaburzenia koncentracji i nadruchliwość lub nadmiar energii”. „(…)zespół ADHD daje o sobie znać w różnych etapach rozwoju człowieka. Zaburzenie to zmienia się w czasie, w miarę jak rozwija się osobowość i zdolności poznawcze. Nie jest to zjawisko stałe, lecz dynamiczny proces, którego oddziaływanie zmienia się z upływam czasu”
Częstość występowania nadpobudliwości na świecie wynosi od 3% do 5%. W Polsce objętych specjalistycznym leczeniem jest zaledwie 20% pacjentów, co jest spowodowane niską świadomością choroby, problemami z diagnostyką i brakiem dostępu do leczenia i specjalistów. Zaniedbane czy też nieleczone ADHD może doprowadzić prowadzi do poważnych konsekwencji społecznych i ekonomicznych, bowiem tacy ludzie nie radzą sobie w dorosłym życiu, często popadają w konflikt z prawem, są bardziej podatni na uzależnienia, uzyskują gorsze wykształcenie, , nierzadko są bezrobotni i skazani na opiekę rodziny lub państwa. Aby tych skutków uniknąć, należy podejmować odpowiednie środki zapobiegawcze już w okresie dzieciństwa.
Konstruując poniższy arkusz obserwacji oparłyśmy się na kryteriach diagnostycznych zespołu nadpobudliwości psychoruchowej wg. Klasyfikacji DSM-IV TR.
Arkusz obserwacji wypełnia nauczyciel zakreślając w tabeli symbolem „X” częstotliwość występowania danego zachowania u ucznia.
Imię i nazwisko ucznia:______________________________________________
Klasa:_____________
Data badania:_____________
Wskaźniki |
Miesiąc……………………… |
Miesiąc…………………. |
Miesiąc………………….. |
||||||||||
|
Częstotliwość występujących zachowań ucznia |
||||||||||||
|
Bardzo często |
Często |
Czasami |
Nigdy |
Bardzo często |
Często |
Czasami |
Nigdy |
Bardzo często |
Często |
Czasami |
Nigdy |
|
K O N C E U T W R A A G N I C J A |
1.Nie utrzymuje długiego kontaktu wzrokowego z rozmówcą. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.Nie kończy zadań podjętych w trakcie lekcji. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.W trakcie wykonywania zajęć rozgląda się po klasie. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.Nie przynosi przyborów szkolnych. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.Gdy w trakcie wykonywania określonego zadania pojawi się jakiś nieoczekiwany bodziec, np. dźwięk, wydarzenie natychmiast kieruje na nie uwagę, spogląda w jego stronę. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.W czasie wykonywania skomplikowanych, długotrwałych zadań zrzuca zeszyt na podłogę, wykonuje inne czynności |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7.W czasie pracy własnej wykonuje zadania w sposób chaotyczny tzn. zaczyna drugie zadanie nie kończąc pierwszego. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8.Podczas wykonywania zadań rozgląda się po sali. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N A A K D T M Y I W E N R O N Ś A Ć |
|
Bardzo często |
Często |
Czasami |
Nigdy |
Bardzo często |
Często |
Czasami |
Nigdy |
Bardzo często |
Często |
Czasami |
Nigdy |
|
9.Niespokojnie porusza rękoma, lub stopami, albo wierci się na krześle. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10.Opuszcza miejsce w klasie, gdy oczekuje się od niego pozycji siedzącej. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11.Wtrąca się do sytuacji, które go nie dotyczą. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12.Hałasuje w trakcie zabaw. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13.P4rzeszkadza nauczycielowi w prowadzeniu lekcji przez nadmierną aktywność, np. chodzenie po klasie. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14. Dużo mówi. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
IM- PUL- SYW- NOSĆ |
14.Udziela odpowiedzi zanim pytanie zostanie dokończone. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15.nie czeka na swoja kolej. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16.Przerywa rozmowy innych. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Podsumowanie:
Jeśli:
W pytaniach 1-8 zostały zaznaczone co najmniej 4 odpowiedzi „bardzo często” lub „często”;
W pytaniach 8-13 zostały zaznaczone co najmniej 3 odpowiedzi „bardzo często” lub „często”;
W pytaniach 13-17 została zaznaczona co najmniej 1 odpowiedź „bardzo często” lub „często”;
istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że u obserwowanego dziecka występuje zespół nadpobudliwości psychoruchowej. W celu dokonania dokładniejszej diagnozy należy skontaktować się z psychologiem.
Aby stwierdzić istnienie u ucznia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej jego zachowania muszą utrzymywać się „przynajmniej przez 6 miesięcy w stopniu utrudniającym funkcjonowanie dziecka bądź w stopniu niewspółmiernym do jego rozwoju.”, dlatego obserwację należy dokonać trzykrotnie (co 2 miesiące).
Bibliografia:
Herda Katarzyna, O dzieciach Indygom czyli ADHD bez tajemnic, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2007;
red. Kołakowski Artur, ADHD- zespól nadpobudliwości psychoruchowej: przewodnik dla rodziców i wychowawców, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Herda Katarzyna, O dzieciach Indygo, czyli ADHD bez tajemnic, Kielce 2007,s. 7
Tamże, s.9
red. Kołakowski A., ADHD- zespól nadpobudliwości psychoruchowej: przewodnik dla rodziców i nauczycieli, Gdańsk 2007, s 229