WYKŁAD NR 2 - 14.10
PODSTAWOWE ZAGADNIENIA EKONOMICZNE wiążą się z pojęciem rzadkości dóbr ekonomicznych i koniecznością gospodarowania nimi.
RZADKOŚĆ w ekonomii oznacza, że:
ZAPOTRZEBOWANIA > ZDOLNOŚCI
(ilość dóbr, które ludzie chcieliby posiadać jest mniejsza, niż ilość, którą są zdolni wytworzyć)
PODZIAŁ DÓBR:
DOBRA - człowiek otrzymuje je od natury lub wytwarza w procesie gospodarowania, w celu zaspokojenia swoich potrzeb.
OGÓLNY PODZIAŁ DÓBR:
DOBRA WOLNE - teoretycznie występują w nieograniczonych ilościach, np. jagody w lesie.
DOBRA RZADKIE - są przedmiotem zainteresowania ekonomii
DOBRAMI WOLNYMI obdarzyła nas natura i zazwyczaj występują one w obfitości. Przykładami są tutaj woda, powietrze, kamienie.
Formalnie za wolne uważa się dobra, których ilość przekracza potrzeby ludzkie, więc ich cena równa jest zero.
Jednakże w miarę wzrostu liczby mieszkańców naszego globu, dóbr wolnych jest coraz mniej, dlatego też np. zdrowa woda kosztuje.
Dobra ekonomiczne są rzadkie - to znaczy, że jest ich za mało w stosunku do naszych potrzeb.
Wymusza to sytuację wyboru, które z nich, w jakiej ilości i jakimi sposobami ludzie chcą pozyskać i kto ma je otrzymać.
Ekonomia zajmuje się więc wytwarzaniem i podziałem dóbr ekonomicznych. Wybór określonej ilości jednego dobra oznacza rezygnację z pewnej ilości drugiego dobra.
Słuchając wykładu rezygnujemy z innego sposobu spędzania czasu, np. drzemki albo dodatkowego zarobku. To także wybór, którym interesuje się ekonomia.
PODZIAŁ DÓBR WG KRYERIUM MATERIALNOŚCI:
PRODUKTY - ekonomiczne dobra materialne (fizyczne)
USŁUGI - ekonomiczne dobra niematerialne
UWAGA !
W klasycznym ujęciu ekonomicznym: produkt i usługa są dwoma rodzajami dóbr ekonomicznych.
W podejściu marketingowym produktem jest wszystko co można sprzedać (w tym również usługa).
ZASOBY
Człowiek w celu zaspokojenia potrzeba i przynajmniej częściowej realizacji zapotrzebowania na dobra, zmienia i przetwarza podczas procesu wytwórczego wszystkie pośrednie zasoby.
KLASYCZNY PODZIAŁ:
ZIEMIA - zasoby naturalne (odnawialne i nieodnawialne)
PRACA - zasoby ludzkie (ludzie wraz ze swoimi umiejętnościami, wiedzą, doświadczeniem i chęcią do pracy)
KAPITAŁ - zasoby kapitałowe (kapitał rzeczowy i finansowy)
W nowoczesnym ujęciu wyszczególnia się dodatkowo:
Przedsiębiorczość, organizację, wiedzę, kapitał społeczny.
PRACA - ZASOBY LUDZKIE SĄ NAJWAŻNIEJSZĄ GRUPĄ ZASOBÓW !
GOSPODAROWNIE - dokonywanie wyborów ekonomicznych, czyli decydowanie na co przeznaczyć stosunkowo rzadkie zasoby, którymi się dysponuje i jakie potrzeby zaspokoić.
DECYZJE GOSPODARCZE - posiadają zawsze dwa aspekty - pozytywny i negatywny.
ASPEKT POZYTYWNY = dokonywanie wyboru celów, które będziemy realizować oraz jakie zasoby przeznaczyć na osiągnięcie tych założeń, tak aby osiągnąć określone korzyści.
ASPEKT NEGATYWNY = konieczność rezygnacji z innych celów, które można zrealizować, gdybyśmy przeznaczyli na nie posiadane zasoby.
W związku z tym, każdej decyzji gospodarczej towarzyszą dwa efekty, które określa się jako:
KORZYŚCI I KOSZTY.
Określona działalność gospodarcza niesie ze sobą korzyści (zyski) ale jednocześnie osiągnięcie ich oznacza powstanie kosztu alternatywnego (kosztu utraconych możliwości).