PARK

- odnawia zasoby tlenu atmosferycznego

- wzbogacanie powietrza w substancje lotne np.
fitoncydy, które działają bakteriobójczo (bakterie,
grzyby - szczególnie drzewa i rośliny łąkowe),
odprężająco i orzeźwiająco

• zmniejszona amplituda temperatur, prędkość wiatru
  i zmniejszone natężenie promieniowania słonecznego

• zwiększona wilgotność powietrza

• mniejsze zapylenie powietrza o około 20-40% w
  okresie ulistnienia i o około 15% w okresie bez liści

- zaciszne miejsce pod względem akustycznym
(średnie tłumienie hałasu wynosi 20-40 dB na 100 m
szerokości pasa zieleni)

BIOSYNOPTYKA - ocena różnych sytuacji synoptycznych i zmienności pogodowej w aspekcie ich oddziaływania na człowieka.

WIATR HALNY (fenowy)

• depresja

• zwiększenie liczby samobójstw, przestępstw

• podniecenie płciowe

• wzrost temperatury ciała

• bóle i zawroty głowy

• nasilenie bólów gośćcowych

• skłonność do powstawania obrzęków

• zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi u chorych na
  chorobę nadciśnieniową

• krwotoki śródmózgowe

• zatory płucne

Uspokajająco i częściowo usypia­jąco działają:

■ zbyt słabe bodźce termiczne, par-
ność,

• silne zmętnienie powietrza i sła-
  ba widzialność,

• słabe kontrasty oświetlenia i. bar-

dzo długo utrzymujące się mgły

• chmury warstwowe,

• opady śniegu w ciszy.

* Pobudzająco działają:

• promieniowanie ultrafioletowe,

• stosunkowo silne bodźce termicz­
  ne (ochłodzenie, umiarkowanie chłod­
  na pogoda),

• słabe zmętnienie powietrza i do­
  bra widzialność (szczególnie w kraj­
  obrazie o urozmaiconej rzeźbie i bo­
  gactwie barw),

• znaczne kontrasty oświetlenia
  i barw (np. jasne chmury na tle błękit­
  nego nieba, ciemne wnętrze lasu, do
  któreso docierają promienie słoneczni

ne, barwny Krajobraz jesienny, :P9Kol |wa śnieżna i szadź w lesie), **ltrm chmury kłębiaste, silny wiairj [związany z szumem i ruchem drzewa opady śniegu podczas Wiotrl^H

Regulacja fizyczna - utrata ciepła.

Utrata ciepła zachodzi przez powłoki skórne i drogi oddechowe.

Wyróżniamy oddawanie ciepła bierne i czynne. Bierne:

1.Promieniowanie (radiacja) - emisja ciepła do otoczenia w postaci promieni podczerwonych. Wilgotność utrudnia przenikanie promieni podczerwonych. Gdy temperatura otoczenia jest podobna do temperatury ciała promieniowanie ustaje.

2. Unoszenie (konwekc i a) - ruch cząsteczek powietrza nagrzewających się od powierzchni skóry. Im większy ruch powietrza tym szybsza utrata ciepła. Powietrze ogrzane jest lżejsze i unosi się do góry, a na jego miejsce napływa powietrze zimne.

3.Przewodzenie (kondukcja) - na styku skóry i powietrza - słabe minimalne, gdyż odbywa się w nieruchomym powietrzu, powietrze ogrzeje się i dalsze oddawanie ciepła jest bardzo powolne.

Dwa rodzaje regulacji: chemiczna i fizyczna.

Regulacja chemiczna - wytwarzanie ciepła

• procesy przemiany materii, metaboliczne,
  przemiany związków chemicznych (stąd
  nazwa regulacja chemiczna)

• im przemiany są bardziej nasilone tym
  większe wytwarzanie ciepła

• główne narządy, w których zachodzi
  wytwarzanie ciepła : mm szkieletowe,
  wątroba

Wytwarzanie ciepła jest regulowane hormonami tarczycy - tyroksyna, trójjodotyronina oraz hormonami kory nadnerczy : noradrenalina i adrenalina. Gdy ustrój traci więcej ciepła zachodzi większe wydzielanie hormonów do krwiobiegu, czego następstwem jest przyśpieszenie przemian ustrojowych.

Hormonozależne wytwarzanie ciepła, bez zwiększenia aktywności mm nazywa się termogenezą bezdrżeniowa.

15

Czynne:

• Parowanie

• Pocenie się (ewaporacja)

30% całego ciepła przypada tą drogą, w tym:

20% przypada na parowanie skóry

10% parowanie wody w drogach oddechowych

Receptory zimna i ciepła skóry

Temperatura krwi

PODWZGORZE

Część przednia (bodźce ciepła)

Część tylna (bodźce zimna)

Układ Przywspółczulny

Układ Współczułny

Oddawanie ciepła Rozszerzenie naczyń krwionośnych

Zmniejszenie aktywności mm

Zwiększenie wydzielanie potu

Zwiększenie ilości oddechów

Wzrost tętna

Zmniejszenie natężenia procesów

metabolicznych

Zmniejszenie izolacji tkanki

tłuszczowej

Spadek łaknienia

Ruchy ciała stają się powolniejsze

Tworzenie ciepła

Wzrost procesów metabolicznych

przez wzmożone wydzielanie

hormonów tarczycy

i rdzenia nadnerczy

Zwężenie naczyń

krwionośnych

Zahamowanie pocenia się

Zwiększenie aktywności mm

Wzrost napięcia mm, dreszcze

Wzrost częstości skurczów

serca

Wzrost ciśnienia tętniczego

Co to jest termoregulacia?

dostosowanie wymiany ciepła między organizmem a otoczeniem

utrzymanie bilansu cieplnego, równowagi pomiędzy ciepłem przyjmowanym i wytwarzanym w ustroju a oddawanym do otoczenia

utrzymanie stałej temperatury wewnętrznej ustroju

14

HIPOTERMIA - obniżenie temperatury ciała poniżej

35°C.

1. Hipotermia łagodna - ciepłota głęboka ciała wynosi
   35-32,2°C, skóra jest chłodna i blada, zwykle występują
   dreszcze (prowadzą do dwu- lub trzykrotnego
   przyśpieszenia ppm), przyśpieszenie czynności serca,
   osoba jest przytomna, choć można zaobserwować
   dezorientację, zaburzenia mowy.

2. Hipotermia umiarkowana - ciepłota głęboka ciała
   wynosi 32,2 - 28°C, dreszcze stopniowo ustają
   (wyczerpanie zapasów glikogenu w ustroju), bradykardia
   (spowolnienie skurczów serca), zaburzenia ze strony
   układu nerwowego, zaburzenia świadomości.

3. Hipotermia ciężka - ciepłota ciała poniżej 27,7°C, puls
   i ciśnienie tętnicze krwi są nieoznaczalne, brak odruchów
   rogówkowych, występują zaburzenia czynności serca,
   najczęściej w postaci migotania komór, rzadziej asystolii
   (brak czynności elektrycznej i mechanicznej serca).

Hipotermia wpływa na funkcjonowanie wszystkich narządów, ale w największym stopniu zaburza czynność OUN i układu krążenia.

---