RACHUNEK OSZCĘDNOŚCIOWO-ROZLICZENIOWY I USŁUGI BANKOWE Z NIM POWIĄZANE - PORÓWNANIE OFERT BANKU ŚLĄSKIEGO S.A. I BANKU PeKaO S.A. W

Praca dyplomowa

Praca dyplomowa napisana

w Katedrze Finansów i Rachunkowości

pod kierunkiem

dr xxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxx, 2001 rok

SPIS TREŚCI

Strona

Wstęp ........................................................................................................................................ 3

Rozdział 1

Istota banków

1. Pojęcie, rola i klasyfikacja banków ..................................................................................... 4

2. Charakterystyka banków działających w Jeleniej Górze .................................................. 11

Rozdział 2

Istota rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego jako produktu bankowego

1. Pojęcie i klasyfikacja produktów bankowych ....................................................................24

2. Charakterystyka rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego jako produktu bankowego..........................................................................................................................27

3. Charakterystyka produktów bankowych powiązanych z rachunkiem oszczędnościowo - rozliczeniowym ..................................................................................................................32

Rozdział 3

Oferta banków w Jeleniej Górze w zakresie rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego i usług z nim powiązanych

1. Oferta Banku PeKaO S.A. ................................................................................................ 34

2. Oferta Banku Śląskiego S.A. ............................................................................................ 59

3. Ocena ofert pod względem atrakcyjności dla klienta ....................................................... 73

Podsumowanie ....................................................................................................................... 77

Spis literatury ........................................................................................................................ 78

Spis aktów prawnych ............................................................................................................ 79

Spis tabel i rysunków ............................................................................................................ 80

Oświadczenie ......................................................................................................................... 81

Wstęp

W Polsce rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy jest już codziennością. Większość ludzi pracujących i uczących się zakłada rachunek osobisty w celu udogodnienia i ułatwienia sobie życia. Rodzice zakładają konta swoim pociechom, aby same mogły dysponować „swoimi” pieniędzmi, a także uczyły się samodzielności i zaradności.

Na rynku bankowym jest wiele odmian rachunku osobistego, są to rachunki dla biznesmenów, studentów, osób małoletnich, a także dla zwykłego szarego człowieka.

W mojej pracy chciałabym ukazać różnorodność zarówno rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego jak i usług z nim związanych, usługi te w erze komputerowej i internetowej ciągle się rozwijają.

Celem pracy jest prezentacja, porównanie i ocena atrakcyjności ofert w zakresie rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego i usług z nim związanych. Natomiast podmiotem pracy są trzy placówki bankowe funkcjonujące w Jeleniej Górze, należą do nich: Bank PeKaO S.A., oraz Bank Śląski S.A. ( analizowane dane odnoszą się do końca roku 2000). Wybierając te banki miałam na uwadze ich pozycję na bankowym rynku jeleniogórskim.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i podsumowania.

Rozdział pierwszy zawiera różne definicje banku, jego rodzaje, formy oraz funkcje jakie on pełni. Zostały scharakteryzowane banki funkcjonujące na jeleniogórskim rynku bankowym.

Rozdział drugi opisuje pojęcie i klasyfikację produktów bankowych, a także charakterystykę rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego, oraz produktów bankowych z nim powiązanych.

W rozdziale trzecim zaprezentowano oferty w zakresie rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego i produktów z nimi powiązanych aktualną w każdym z dwóch badanych oddziałów banków w Jeleniej Górze na koniec 2000 roku. Tutaj także porównano zaprezentowane oferty i dokonano ich oceny z punktu widzenia atrakcyjności dla klientów.

Praca zakończona jest krótkim podsumowaniem, mającym na celu reasumowanie powyższych wniosków.

Praca uzupełniana jest spisami: literatury, aktów prawnych, tabel oraz rysunków.

ROZDZIAŁ 1

Rynek bankowy w Jeleniej Górze

1. POJĘCIE, ROLA I KLASYFIKACJA BANKÓW

Nazwa bank pochodzi od włoskiego słowa BANCO oznaczającego kontuar, przy którym pracowali handlarze pieniędzmi. Zajmowali się oni przede wszystkim przekazywaniem pieniędzy od jednego klienta do drugiego. W tym celu klienci deponowali pieniądz kruszcowy u bankierów, a ci w zamian wystawiali zaświadczenie (weksel) na bankiera w innym mieście.

Najstarsze banki powstały u schyłku feudalizmu i zaraniu kapitalizmu w Genui (1407), Wenecji (1587), Mediolanie (1609), Hamburgu (1619), Rotterdamie (1635).

Banki jako instytucje mające na celu zawodowe pośredniczenie w obrocie pieniężnym i kredytowym zaczęły powstawać wraz z ewolucją pieniądza. Operacje bankowe polegały początkowo na udzielaniu pożyczek na określony procent oraz przyjmowaniu depozytów. Oba rodzaje operacji są do dziś podstawą działania większości banków.

Pojęcie banku, mimo swojego fundamentalnego znaczenia w całym systemie bankowym, nie należy do jednoznacznych i powoduje zarówno w piśmiennictwie prawno - finansowym, jak i w praktyce bankowej wiele sporów i różnych interpretacji.

Literatura bankowa uwzględnia różne definicje banku np.: Słowo „bank” oznacza przedsiębiorstwo przeprowadzające operacje pieniężne, głównie kredytowe, np.: przyjmowanie wkładów od klientów, zaciąganie pożyczek w innych bankach, udzielanie kredytów, emitowanie banknotów, obligacji i inne. bank to instytucja zaufania publicznego, w której dokonuje się transformacja ryzyka oraz terminu związana z przyjmowanymi przez klientów środkami oraz udzielanymi kredytami. Skoro bankom powierza się środki pieniężne do wykorzystywania, muszą one cieszyć się zaufaniem szerokiego kręgu społeczeństwa. To zaufanie publiczne, publiczna wiara w fachowość i sumienność banków jest dla nich nie tylko przywilejem, ale przede wszystkim rodzi obowiązki starannego, w znacznie wyższym stopniu niż inne podmioty, wykonywania swych czynności i wywiązania się ze swych obowiązków wynikających z zawartych umów.

Bank definiowany może być na podstawie cech konstytutywnych dla banku jako przedsiębiorstwa i dla samej istoty banku w rozmaity sposób, zależny od punktu widzenia makro- bądź mikroekonomicznego oraz celu definicji - prawnego lub ekonomicznego.

Bank to instytucja, której główną funkcją jest zaspokajanie za pomocą kredytu zapotrzebowania na pieniądz, obsługiwanie obiegu pieniężnego oraz skupianie wolnych funduszów i przeistaczanie ich w fundusze funkcjonujące.

Bank to przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega wyłącznie na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania kredytów.

Bank - definicja z punktu widzenia klientów jest to przedsiębiorstwo, które zaciąga i udziela kredytu, świadczy usługi. Przy silniejszym akcentowaniu rynkowego charakteru usług bankowych, co bardziej odpowiada faktycznym stosunkom między bankiem i jego klientami bank to przedsiębiorstwo, które oferuje i realizuje usługi w zakresie obrotu płatniczego, finansowania, dokonywania wkładów pieniężnych oraz czynności związanych z tymi usługami.

Definicja banku z punktu widzenia ogólnogospodarczego - banki są podmiotami dokonującymi akumulacji i dystrybucji kapitału pieniężnego, a także pośrednikami, którzy dzięki transformacji wielkości terminu, ryzyka doprowadza do ją wzajemnego uzgodnienia struktur podaży i popytu.

W szerszym ujęciu definicja banku obejmuje wewnętrzne i zewnętrzne warunki działalności. Do warunków wewnętrznych działalności banków należy zaliczyć współpracowników, operatywne zarządzanie, wewnętrzne informacje oraz zasoby pieniądza w dyspozycji przedsiębiorstwa. Do warunków zewnętrznych należą z kolei te, które są składnikami otoczenia:

a) klienci banku (usługobiorcy)

b) właściciele banków

c) pozostałe przedsiębiorstwa bankowe

d) polityka przedsiębiorstwa

e) interes społeczny .

Powojenne polskie regulacje prawa bankowego począwszy od ustawy z roku 1960 nie definiowały tego pojęcia. Dopiero ustawa Prawo bankowe z 1989 roku zawarła w swej treści definicję banku, określając go jako samodzielną i samofinansującą się jednostkę organizacyjną, posiadającą osobowość prawną i działającą na podstawie ustawy Prawo bankowe oraz własnego statutu. Główną wadą tej definicji była jej nadmierna ogólnikowość, jako że nie zawierała ona w swej treści elementów wystarczająco odróżniających banki od pozostałych rodzajów jednostek organizacyjnych. Trudno za takowe wyróżniki uznać było atrybut podmiotowości prawnej, czy też zawiązane z nimi takie cechy, jak: samodzielność, samofinansowanie, czy też nakaz działania zgodnie z ustawą i własnym statutem. W definicji pominięte zostały takie elementy wyróżniające banki, jak: specyficzny rodzaj wykonywanych przez nie czynności, czy też szczególny tryb ich tworzenia, obwarowany niespotykanymi przy innych podmiotach wymaganiami.

Zgodnie z obowiązującym obecnie Prawem bankowym bank - jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Polskie prawo bankowe nie zna pojęcia instytucji kredytowej, powszechnie występującego w regulacjach prawnobankowych państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i też w samych przepisach wspólnotowych, a zwłaszcza w treści Pierwszej Dyrektywy Rady EWG.

Art. 1 Pierwszej Dyrektywy definiuje instytucję kredytową jako instytucję, która przyjmuje depozyty publiczne i inne fundusze na zasadzie zwrotności oraz udziela kredytów na własny rachunek. Główną zatem cechą instytucji kredytowej jest jej uprawnienie do wykonywania dwóch podstawowych i tradycyjnych rodzajów działalności, to jest depozytowej i kredytowej. Instytucjami takimi mogą być zarówno banki, jak i inne instytucje nie posiadające statutu banków, a określane mianem instytucji parabankowych.

Głównymi zasadami działania banków są:

a) uniwersalizm

b) samodzielność

c) konkurencyjność

d) samofinansowanie

e) komercjalizm.

Należy wspomnieć jakie funkcje spełniają banki. Są nimi:

a) tworzenie pieniądza przez bank emisyjny jako ostatecznego środka zapłaty

b) tworzenie pieniądza przez banki operacyjne jako środka płatniczego

c) zaspokajanie za pomocą kredytu zapotrzebowania na pieniądz

d) pośredniczenie pomiędzy posiadaczami środków pieniężnych, a ich użytkownikami.

Rola banków to:

1. udział w kreacji pieniądza; kreacja pieniądza bankowego przez banki komercyjne następuje poprzez wzrost wielkości kredytów udzielanych przez te banki, a także przez zwiększenie zakupu walut obcych. Obie te operacje powodują wzrost środków płatniczych w danym banku lub w innym banku, na którego konto zostały przekazane środki otrzymane w formie kredytu. Ograniczenie kreacji pieniądza przez bank komercyjny wynika z konieczności utrzymywania płynności, co jest uwarunkowane przez wielkość posiadanych środków banku centralnego. Każde udzielanie kredytu oznacza, że część tego kredytu może być wypłacona w gotówce bądź też przekazana na rachunek innym bankom tzn: że tylko część środków z udzielonego kredytu pozostanie na rachunku w banku. Te czynniki powodują, że bank komercyjny musi posiadać odpowiednią wielkość pieniądza rezerwowego w banku centralnym, żeby móc bez ograniczeń pokryć wypłaty gotówkowe swoich klientów oraz pokryć ujemne dla siebie saldo rozliczeń z innymi bankami. Możliwości kreacji pieniądza bankowego przez bank komercyjny są więc ograniczone przez wielkość posiadanego pieniądza rezerwowego banku centralnego, gdyż klienci mogą chcieć wykorzystać posiadane środki na rachunkach w banku komercyjnym w formie gotówki bądź też przekazać je do innego banku ;

2. udział w społecznym podziale pracy; bank jest przedsiębiorstwem, które prowadzi działalność mającą na celu przejęcie od jednostek gospodarczych i osób fizycznych czynności finansowych. W gospodarce, która w małym stopniu zależy od podziału pracy, podmioty gospodarcze muszą dokonywać czynności finansowych samodzielnie. Natomiast w gospodarce o rozwiniętym podziale pracy banki stają się przedsiębiorstwami, które przejmują szereg czynności w zakresie gospodarki finansowej od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Może powstać sytuacja krańcowa, kiedy to tzw. Bank domowy przejmie wszystkie funkcje finansowe wspomnianych podmiotów gospodarczych, a będzie to oznaczać, że podmioty te zamiast stosunków finansowych z wieloma klientami czy dostawcami będą miały stosunki tylko z jednym bankiem. Banki przejmują szereg czynności usługowych, zwłaszcza w zakresie obsługi obrotu papierami wartościowymi. Banki występują również w zastępstwie podmiotów gospodarczych w handlu papierami wartościowymi. Kupują i sprzedają w imieniu swoich klientów na giełdzie określone akcje i obligacje. Obsługa papierów wartościowych przez banki to m.in. przejęcie emisji tych papierów od przedsiębiorstw oraz obsługa sprzedaży weksli i obligacji skarbowych. Banki udzielają także porad podmiotom gospodarczym, które chcą dokonać lokaty. W ich imieniu banki mogą dokonywać wkładów zakupu papierów wartościowych czy też przekazywać te środki specjalnym instytucjom zajmującym się administrowaniem cudzym majątkiem;

3. dokonywanie alokacji i transformacji środków; banki spełniają istotną rolę jako instytucje transformacyjne, pośredniczące w doprowadzeniu do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu. Transformacja wielkości sumy pieniądza wiąże się z występującym na ogół brakiem zgodności między sumą oferowaną przez posiadacza a sumą zapotrzebowaną przez poszukującego pieniądza. Dodatkowe ułatwienia stwarza tu rynek pieniężny. Transformacja terminu jest konieczna ze względu na to, że posiadacze wolnych środków na ogół chcą ulokować swoje środki na krótsze terminy, natomiast poszukujący pieniądza chcieliby go otrzymać na terminy dłuższe. Taka transformacja jest możliwa dzięki temu, że w praktyce bankowej następują:

• prolongacja wkładów,

• substytucja wkładów,

• możliwość likwidacji części aktywów przed terminem,

• możliwość wykorzystania pomocy zewnętrznej,

Transformacja ryzyka możliwa jest dzięki:

• wewnętrznemu rozłożeniu ryzyka między wiele podmiotów,

• zewnętrznemu zabezpieczeniu,

Inaczej mówiąc bank pełni rolę:

1. płatnika: dokonanie płatności w imieniu swoich klientów

2. agenta: działanie w imieniu klientów w zakresie emisji papierów wartościowych i zarządzania własnością klientów

3. gwaranta: poparcie udzielane klientom w spłacie ich zobowiązań

4. pośrednika: dokonywanie transformacji otrzymanych depozytów w kredyty, przede wszystkim dla przedsiębiorstw

5. instrumentu w realizacji polityki gospodarczej kraju: regulowanie podaży pieniądza poprzez działanie banku centralnego.

Podstawowe zadania banków sprowadzają się do akumulacji zasobów pieniężnych, udzielania kredytów i pożyczek bankowych oraz przeprowadzania rozliczeń pieniężnych.

Banki świadczą usługi bankowe, do których zalicza się:

1. przyjmowanie depozytów i innych funduszy podlegających zwrotowi

2. udzielanie pożyczek i kredytów min: kredytu konsumpcyjnego, hipotecznego, na wierzytelności i na finansowanie transakcji handlowych

3. usługi leasingu finansowego

d. usługi w zakresie doręczania pieniędzy

4. emisja i zarządzanie środkami płatniczymi (np: kartami kredytowymi, czekami podróżnymi, tratami bankierskimi )

5. gwarancje i zobowiązania pozabilansowe

6. prowadzenie rachunków własnych i rachunków klientów w zakresie:

• instrumentów rynku pieniężnego (czeków, weksli)

• sprzedaży terminowej środków pieniężnych i opcji

• waluty obcej

• instrumentów wymiany i ukształtowania stopy procentowej

• zbywanie papierów wartościowych

7. udział w emisji papierów wartościowych i usług z tym związane

8. doradztwo w zakresie struktury kapitałów, strategii przemysłowej i związanych z tym problemów oraz doradztwo i usługi dotyczące fuzji i sprzedaży przedsiębiorstwa

i. usługi maklerów walutowych

j. zarządzanie i doradztwo portfelowe

k. przechowywanie i administrowanie papierów wartościowych

l. usługi w zakresie kredytów

ł. usługi sejfowe.

W literaturze dokonuje się różnego rodzaju klasyfikacji banków. Współczesny system bankowy obejmuje następujące podstawowe grupy banków:

1. bank centralny powstały na bazie banków emisyjnych - to bank państwowy, który spełnia równocześnie trzy funkcje:

1. banku emisyjnego

2. banku banków

3. banku gospodarki narodowej

Bank centralny, z jednej strony, jest regulatorem całego obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz równowagi bilansu płatniczego, a z drugiej strony bankierem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu. Obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty narodowej, a także oddziaływanie na gospodarkę narodową, żeby następował jej stały rozwój, wzrost dochodu narodowego oraz spadek bezrobocia. Bank banków jest bankiem rezerwowym dla banków operacyjnych. Tworzy on dwa rodzaje pieniądza:

• banknot jako centralny pieniądz gotówkowy,

• pieniądz żyrowy - centralny pieniądz rezerwowy.

Istotną funkcją banku centralnego jest również obsługa, organizacja i realizacja płatności zagranicznych, realizacja polityki państwa w odniesieniu do kursu walut, pośredniczenie w kupnie złota i dewiz, a także utrzymywanie rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.

2. banki operacyjne - banki te świadczą określone usługi niezbędne z punktu widzenia społecznego obsługują obrót gotówkowy i bezgotówkowy, z drugiej zaś są przedsiębiorstwami, których celem powinno być osiągnięcie zysku. Cel działania banku komercyjnego ma zatem charakter kompleksowy. Jest to takie rozwijanie usług bankowych, przy utrzymaniu zasady rentowności banku, które nie pogorszyłoby jego płynności, nie naruszało obowiązujących przepisów i zachowało zaufanie klientów.

3. banki specjalne - są to banki, których sfera działania w porównaniu z bankami komercyjnymi ma specjalny charakter pod względem zakresu i formy działania albo rodzaju klienteli.

Wśród nich wyróżnia się:

- banki inwestycyjne,

• banki hipoteczne,

• towarzystwa kredytowe,

• banki rolne,

• banki melioracyjne,

• banki komunalne,

4. kasy oszczędnościowe - zadaniem ich jest ścisłe powiązanie oszczędnościowej działalności tych instytucji z potrzebami drobnych wytwórców i gospodarstw domowych, a także samorządów. Równocześnie muszą to być jednostki rentowe, zainteresowane w swoich wynikach. Kasy oszczędnościowe są samodzielnymi bankami uniwersalnymi, mogącymi dokonywać wszystkich operacji przewidzianych prawem bankowym. Prowadza one działalność typu banku uniwersalnego, który z jednej strony gromadzi oszczędności i udziela kredytów zwłaszcza dla drobnych przedsiębiorców i gospodarstw domowych, a z drugiej strony udziela kredytów samorządom, a także częściowo przeznacza zysk do kas gmin. Centralami finansowymi kas oszczędnościowych są banki komunalne.

5. spółdzielczość kredytowa - spółdzielnie kredytowe są to instytucje drobnego kredytu zorganizowane na zasadach spółdzielczych, polegających przede wszystkim na powiązaniu kredytobiorców przez ich wkłady członkowskie z solidarną odpowiedzialnością materialną za działalność danej spółdzielni. Obecnie spółdzielnie kredytowe są bankami uniwersalnymi i ze względu na konkurencję rozszerzały krąg klientów poza obręb własnych członków. W tej sytuacji przed spółdzielniami kredytowymi stoi następujące zadanie: optymalne zaopatrzenie członków w usługi finansowe, ale równocześnie obsługa osób nie należących do spółdzielni. Dzięki współpracy z bankami zrzeszającymi mogą świadczyć swoim członkom i klientom wszystkie usługi charakterystyczne dla banków uniwersalnych, zwłaszcza w zakresie realizacji bezgotówkowego obrotu płatniczego, kredytowych transakcji konsorcjów bankowych, transakcji papierami wartościowymi i transakcji zagranicznych. W celu reprezentowania interesów banków spółdzielczych powołane są zrzeszenia tych banków, które reprezentują ich interesy wobec państwa i banku centralnego oraz zajmują się szkoleniem, a także kontrolą.

Banki można także podzielić według spełnianej roli i funkcji:

1. bank centralny - w Polsce Narodowy Bank Polski (NBP) spełnia następujące funkcje:

• jest bankiem banków,

• jest bankiem pełniącym właściwe dla stosunków rynkowych funkcje banku państwa,

• jest bankiem emisyjnym,

Podstawowym celem działalności banku centralnego w Polsce jest:

• utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu,

• emisja pieniędzy ( jest to wyłączne prawo NBP),

Do zadań NBP należy także:

• organizowanie rozliczeń pieniędzy,

• prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,

• prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,

• prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,

• regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,

• kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,

• organizowanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa,

• wykonywanie innych zadań określonych ustawami,

NBP może być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych i bankowych, natomiast nie może być udziałowcem bądź akcjonariuszem innych osób prawnych, z wyjątkiem prowadzących działalność usługową łącznie na rzecz instytucji finansowych i Skarbu Państwa.

2. banki operacyjne:

• banki państwowe - w Polsce mogą być tworzone przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek Ministra Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego. W tym samym trybie następuje likwidacja banku państwowego. Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa nazwę, siedzibę, przedmiot i zakres działania banku, jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku. Bank państwowy nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

• banki spółdzielcze - w Polsce mogą być utworzone z zachowaniem trybu określonego przepisami ustawy Prawo spółdzielcze -na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, wydanego w uzgodnieniu z Ministrem Finansów. Statut banku spółdzielczego pod rygorem nieważności powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

• banki w formie spółek akcyjnych - mogą być utworzone na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, wydanego w uzgodnieniu z Ministrem Finansów, z zachowaniem trybu określonego w przepisach Kodeksu Handlowego o spółkach akcyjnych. Funkcję organu nadzoru pełni rada nadzorcza, składająca się z co najmniej 5 osób wybieranych przez walne zgromadzenie akcjonariuszy. Bank obowiązany jest informować Komisję Nadzoru Bankowego o składzie rady nadzorczej. Bank w formie spółki akcyjnej może być utworzony również przez osoby zagraniczne albo z udziałem osób zagranicznych. Wkłady pieniężne osób zagranicznych do kapitału założycielskiego banku są wnoszone w złotych.

1.2 CHARAKTERYSTYKA BANKÓW DZIAŁAJĄCYCH W JELENIEJ GÓRZE

W Jeleniej Górze działa łącznie 18 placówek 13 banków (tabela nr 1). Jest wśród nich 13 oddziałów, 3 filie i 2 ekspozytury. Najwięcej placówek posiada Bank Zachodni S.A., bo aż 3 oddziały, 2 oddziały ma Bank Śląski S.A. i Kredyt Bank S.A. Bank Polska Kasa Opieki Bank Polski posiada 1 oddział i 1 ekspozyturę, natomiast po 1 oddziale posiadają Bank Gospodarki Żywnościowej S.A., BWR Grupa Deutsche Bank S.A., Bank PeKaO S.A., Big Bank S.A., Wielkopolski Bank Kredytowy S.A. Ekspozyturę posiada Cuprum Bank a po 1 filii posiada Bank Handlowy S.A., Bank Ochrony Środowiska S.A. i Invest Bank S.A.

Tabela nr 1 Wykaz placówek bankowych w Jeleniej Górze (stan na 31.12.2000r.).

Nazwa banku	Siedziba centrali	Rodzaj placówki	Data powstania banku
Bank Gospodarki Żywnościowej S.A.	Warszawa	Oddział	1975
Bank Handlowy w WarszawieS.A	Warszawa	Filia	1870
Bank Ochrony Środowiska S.A.	Warszawa	Filia	1991
Bank PeKaO S.A.	Warszawa	Oddział	1929
Bank Śląski S.A.	Katowice	2 Oddział	1989
Bank Zachodni S.A.	Wrocław	3 Oddziały	1989
BWR Grupa Deutsche Bank	Kraków	Oddział	1992
Cuprum Bank S.A.	Lubin	Ekspozytura	1991
Kredyt Bank S.A.	Lublin	Oddziały	1990
Big Bank S.A.	Warszawa	Oddział	1989
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.	Warszawa	Oddział Ekspozytura	1950
Wielkopolski Bank Kredytowy S.A.	Poznań	Oddział	1998
Invest Bank S.A.	Poznań	Filia	1991

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji udzielanych w bankach

Poniżej zaprezentowano krótką charakterystykę banków działających na jeleniogórskim rynku bankowym.

• Bank Gospodarki Żywnościowej S.A.

Bank Gospodarki Żywnościowej z siedzibą w Warszawie rozpoczął działalność 1 lipca 1975 roku jako bank państwowo - spółdzielczy. Powstał z połączenia Banku Rolnego i Centralnego Związku Spółdzielni Oszczędnościowo - Pożyczkowych. Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. był dla Banków Spółdzielczych centralą organizacyjną, finansową i rewizyjną, sprawując wobec nich funkcje przewidziane dla centralnych związków spółdzielczych w ustawie o spółdzielniach. Za pośrednictwem Banku Gospodarki Żywnościowej państwo realizowało politykę rolną wobec indywidualnych gospodarstw rolnych, które miały rachunki bankowe i korzystały z kredytów w Bankach Spółdzielczych. Bank Gospodarki Żywnościowej zapewniał także obsługę finansowo - kredytową państwowej i spółdzielczej gospodarki rolnej oraz przemysłu rolno - spożywczego i leśnictwa. Podmiotowo szeroki zakres działania umożliwiał mu oddziaływanie na całokształt produkcji żywności. 9 września 1994 roku Bank Gospodarki Żywnościowej zostaje przekształcony w spółkę akcyjną i odtąd występuje pod nazwą Bank Gospodarki Żywnościowej S.A., kontynuując bankową obsługę rolnictwa i przedsiębiorstw gospodarki żywnościowej. Równocześnie Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. stał się w ramach reorganizacji spółdzielczości bankowej jej bankiem krajowym. Jego akcjonariuszami są Banki Spółdzielcze (około 34%akcji), banki regionalne i Skarb Państwa (około 66%akcji): akcjonariuszami banków regionalnych są banki spółdzielcze.

Misją banku jest: kompleksowa obsługa finansowa rolnictwa i związanego z nim przemysłu oraz prowadzenie działalności komercyjnej dla mieszkańców miast.

Oprócz podstawowej działalności depozytowo - kredytowej prowadzi pełną obsługę w zakresie obrotu dewizowego i rynku papierów wartościowych. Bank oferuje szeroką gamę produktów i usług.

Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. dysponuje szeroką siecią oddziałów, filii oraz punktów kasowych na terenie całego kraju. Sieć ta jest sukcesywnie rozbudowywana. Na dzień 31.12.1999 r. obejmowała 311 placówek.

W Jeleniej Górze od 1975 roku funkcjonuje Oddział Banku Gospodarki Żywnościowej S.A.

• Bank Handlowy w Warszawie S.A.

Bank Handlowy w Warszawie S.A. jest najstarszym z działających bankiem polskim, założonym w 1870 r. Przez wiele lat był największym polskim bankiem prywatnym, odegrał dominującą rolę w przemianach gospodarczych Królestwa Polskiego, przetrwał lata I i II Wojny Światowej. Po wojnie obsługiwał początkowo prywatne przedsiębiorstwa przemysłowe, a zakres jego działalności stopniowo rozszerzano na finansowanie przedsiębiorstw handlu zagranicznego i gospodarki morskiej.

Od 1964 r. Bank Handlowy przejął obsługę wszystkich transakcji związanych z eksportem i importem towarów i usług i stał się jedynym bankiem obsługującym przedsiębiorstwa handlu zagranicznego: zajmował się także obsługą zadłużenia zagranicznego.

Był głównym partnerem zachodnich instytucji finansowych udzielających Polsce kredytów. Obecnie koncentruje się na finansowaniu i obsłudze bankowej dużych przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych współpracujących z zagranicą. Jest największym polskim bankiem komercyjnym.

Nadrzędnym celem Banku Handlowego jest osiągnięcie funkcjonalności, typowej dla banku z obszaru Unii Gospodarczej i Walutowej, uważa za swój obowiązek zapewnienie polskim firmom takiego poziomu i zakresu usług bankowych, jaki istnieje w bankach za granicą. Jest to bank, który oferuje usługi przedsiębiorstwom i instytucjom, nie zajmuje się natomiast bankowością detaliczną.

W 1997 r. przeprowadzono prywatyzację banku przez odstąpienie akcji inwestorom krajowym i zagranicznym.

Misją Banku Handlowego jest osiągnięcie funkcjonalności, typowej dla banku z obszaru Unii Gospodarczej i Walutowej.

Ma placówki w Polsce (97) i afiliacje za granicą oraz najsilniejszą sieć banków korespondentów.

Oddział w Banku Handlowego S.A. w Jeleniej Górze istnieje od 1 września 1997 roku.

• Bank Ochrony Środowiska S.A.

Bank Ochrony Środowiska S.A. istnieje od 1991 roku, natomiast od 1996 roku jest spółką publiczną, a od lutego 1997 roku jego akcje są notowane na rynku podstawowym Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych S.A. W ramach utworzonej przez bank grupy kapitałowej funkcjonują między innymi Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A., Towarzystwo Finansowe Ochrony Środowiska S.A., Epoka Sp. z o.o., Towarzystwo Inwestycyjno - Leasingowe Ekoleasing.

Misją banku jest wspieranie przy pomocy instrumentów finansowych, przedsięwzięć służących ochronie środowiska.

Bank Ochrony Środowiska S.A. jest uniwersalnym bankiem komercyjnym specjalizującym się w finansowej obsłudze przedsięwzięć służących ochronie środowiska naturalnego. Bank działa na terenie całego kraju, oferując szeroki zakres usług bankowych dla osób prywatnych, podmiotów gospodarczych nie posiadających osobowości prawnej, jednostek samorządu terytorialnego oraz osób fizycznych. Bank oferuje profesjonalną i kompleksową obsługę inwestycji w sferze ochrony środowiska, a uwzględniając w swej ofercie także doradztwo inwestycyjne w zakresie przedsięwzięć mających na celu ochronę środowiska, upowszechnianie nowych technologii o zmniejszonej uciążliwości dla środowiska oraz promowanie postępu naukowo - technicznego i technologicznego osiągając w tym zakresie wiodącą pozycję wśród instytucji bankowych.

Bank Ochrony Środowiska S.A. oferuje szeroki zakres usług bankowych. Prowadzi operacje w złotych i w dewizach, oferując min. pełną obsługę transakcji handlu zagranicznego.

Bank Ochrony Środowiska S.A. posiada 48 placówek (stan na 31.12.1999r.).

W Jeleniej Górze od 19 lipca 1999 roku istnieje filia banku, która wcześniej swoją siedzibę posiadała w Karpaczu.

• Bank Polska Kasa Opieki S.A.

Bank Polska Kasa Opieki S.A. powołany został w 1929 roku do bankowej obsługi polskiej emigracji. Z czasem działalność jego rozszerzono na obsługę finansową wymiany towarowej Polski z zagranicą, prowadzoną przez placówki krajowe i zagraniczne, min: w Paryżu, Nowym Jorku, Buenos Aires. Bank Polska Kasa Opieki S.A. opiekował się polską emigracją zarobkową i jej związkami z krajem, popierał przedsięwzięcia gospodarcze środowisk polonijnych. W okresie II wojny światowej oddziały zagraniczne nadal wykonywały czynności bankowe. W 1945 r. reaktywowano jego działalność krajową. Bank otrzymał uprawnienia dewizowe, a głównym przedmiotem jego działalności był początkowo eksport wewnętrzny. W 1974 r. wyłączono z jego operacji działalność handlową, przekazując ją specjalistycznym przedsiębiorstwom .

W 1990 r. bank opracował i przyjął nową strategię rozwoju. Wprowadzono marketingową koncepcję kierowania zorientowaną na potrzeby klienta. W wyniku przemodelowania struktury organizacyjnej banku powstały trzy piony: obsługa klienta indywidualnego, obsługa podmiotów gospodarczych oraz pion inwestycyjny. Bank zaangażował się również w obsługę i finansowanie dużych przedsiębiorstw, finansowanie handlu zagranicznego, obsługę kart płatniczych, zarządzanie funduszami powierniczymi, doradztwo i pośrednictwo finansowe oraz bankowość hipoteczną, świadczenie usług powierniczych.

W dniu 16 września 1996 r. została utworzona grupa bankowa Polska Kasa Opieki S.A. (konsolidacja banku), w której skład obok dominującego Polska Kasa Opieki S.A. weszły: Pomorski Bank Kredytowy S.A., Powszechny Bank Gospodarczy S.A., Bank Depozytowo - kredytowy S.A. - występuje ona pod nazwą Bank Polska Kasa Opieki S.A. - Grupa Bankowa PeKaO S.A..

Konsolidacja banku miała na celu zwiększenie możliwości rozwojowych jej członków poprzez podniesienie jakości i rozszerzenia zakresu usług świadczonych klientom oraz zwiększenie bezpieczeństwa jej członków poprzez wzajemne gwarantowanie płynności płatniczej.

W I kwartale 1998 r. Zarząd banku dokonał przeglądu struktur organizacyjnych i strategii Grupy PeKaO S.A. po czym przyjął plan głębokiej reorganizacji i nową strategię rozwoju. Filarami tej strategii jest pełna prywatyzacja banku, oraz szybkie połączenie banków Grupy. W ramach realizacji nowej strategii w dniu 24 kwietnia 1998 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy podjęło uchwałę w sprawie zatwierdzenia połączenia czterech banków Grupy PeKaO S.A. w jeden największy w Polsce bank uniwersalny.

W dniu 14 maja 1998 r. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd dopuściła do publicznego obrotu akcje Banku PeKaO S.A. - Grupa PekaO S.A.. decyzja ta rozpoczęła proces prywatyzacji banku.

W dniu 1 stycznia1999 r. rozpoczął działalność nowy Bank PeKaO S.A. powstały z połączenia czterech banków grupy PeKaO S.A.

W dniu 3 sierpnia 1999r. została zrealizowana transakcja sprzedaży akcji Banku PeKaO S.A. poza rynkiem regulowanym, na rzecz konsorcjum UniCredito Italiano SpA i Allianz Aktiengesellschaft.

Bank Polska Kasa Opieki S.A. jest bezpiecznym bankiem, o największych kapitałach własnych , co dziś w sytuacji, gdy żaden z polskich banków po1 stycznia 2000 roku nie będzie już korzystał z gwarancji Skarbu Państwa - jest najlepszym zabezpieczeniem powierzonych bankowi środków. Bank - o wiarygodnych akcjonariuszach, należących do czołówki banków światowych i europejskich.

Obecnie bank jest bankiem uniwersalnym, wykonującym operacje we wszystkich formach przyjętych w krajowych i międzynarodowych stosunkach bankowych. Bank Polska Kasa Opieki S.A. obsługuje ludność w dziedzinie rozliczeń zagranicznych i gromadzi ponad połowę wkładów walutowych ludności.

Dla klientów indywidualnych w zakresie rachunków bank oferuje: rachunek bieżący, rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy Eurokonto, Eurokonto Business, lokaty terminowe: lokaty standardowe, Eurolokaty, lokaty rentierskie lokaty overnight.

Dla klientów instytucjonalnych bank oferuje: rachunek bieżący w złotych i walutach wymienialnych, Eurokonto Business, pakiet Samorząd, Business Lider, lokaty terminowe w złotych, lokaty terminowe walutowe, lokaty złotowe overnight.

W zakresie kredytów bank oferuję klientom indywidualnym: pożyczkę w Eurokoncie, pożyczki gotówkowe, pożyczki hipoteczne, kredyt hipoteczny DOM, kredyt budowlano - hipoteczny DOM, kredyt na zakup środków transportu, kredyt dla studentów, kredyt mieszkaniowy.

Dla klientów instytucjonalnych bank oferuje: kredyty w rachunku podstawowym bieżącym, kredyty w rachunku kredytowym, overdraft lub pożyczki w Eurokoncie.

Dodatkowymi produktami banku są: kredyt HOSSA, przechowywanie papierów wartościowych, rozliczanie transakcji na papierach wartościowych, program EuroOpieka, oraz Eurofundusz.

Bank Polska Kasa Opieki S.A. posiada 720 swoich placówek (stan na 31.12.1999r.).

Bank ten na rynku jeleniogórskim funkcjonuje od 1992 roku.

Bank Śląski S.A.

Bank Śląski powstał 1 lutego1989 r. jako jeden z dziewięciu banków komercyjnych wyodrębnionych z Narodowego Banku Polskiego.

18 października 1991 r. nastąpiło przekształcenie Banku Śląskiego z banku państwowego w spółkę akcyjną (100% własności Skarbu Państwa).

3 września 1993 r. Komisja Papierów Wartościowych wyraziła zgodę na wprowadzenie akcji Banku Śląskiego S.A. do publicznego obrotu.

Od 25 stycznia 1994 roku bank jest notowany na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Jego głównym udziałowcem jest Internationale Nederlanden Bank N.V. będący częścią holenderskiej grupy ING, jednej z największych instytucji finansowych w Europie. ING N.V.

Klientami banku są jednostki samorządu terytorialnego, największe polskie i międzynarodowe korporacje, średnie i małe przedsiębiorstwa. Bank posiada 54,08% akcji BSK S.A . bank plasuje się w ścisłej czołówce banków krajowych. W rankingu organizowanym przez Businessman Magazine w kategorii "Bank dla biznesmena" zajął pierwsze miejsce. Oprócz pierwszej lokaty w rankingu ogólnym, został on liderem ofert oraz uplasował się na trzeciej pozycji w zestawieniu wyników finansowych. Bank Śląski S.A. ponosi pełną odpowiedzialność za środki pieniężne przyjęte na przechowanie i zapewnia ich należytą ochronę. Szybkość i bezpieczeństwo świadczonych usług jest efektem długoletnich doświadczeń.

Misją banku jest strzał w kasę, działalność depozytowo - kredytowa.

Swoim klientom bank oferuje szeroki wachlarz usług. W zakresie rachunków klientom indywidualnym bank proponuje: rachunek osobisty Pakiet, rachunek osobisty Pakiet Plus, rachunek osobisty Pakiet Super, terminowy program oszczędnościowy, nowoczesny rachunek oszczędnościowy, rachunki walutowe, konto Studenta, lokaty, lokaty walutowe.

Dla firm i instytucji bank oferuje: rachunki bieżące i pomocnicze w polskich złotych, rachunki bankowe w walutach wymienialnych dla rezydentów, rachunki bankowe w walutach wymienialnych i polskich złotych dla nierezydentów, system rachunku skonsolidowanego oraz lokaty standardowe w polskich złotych i w walutach wymienialnych, lokaty niestandardowe, lokaty dla małych i średnich podmiotów w polskich złotych, lokaty dla małych i średnich podmiotów w walutach wymienialnych, lokatę jednodniową, lokatę dni wolnych, lokaty call, lokaty akumulacyjne.

W zakresie kredytów bank klientom indywidualnym oferuje: kredyt ratalny na zakup towarów, kredyt samochodowy, kredyt mieszkaniowy, pożyczkę pieniężną, pożyczkę lombardową, kredyt na zakup papierów wartościowych.

Firmom i instytucjom bank proponuje: kredyt lombardowy, kredyt dyskontowy, kredyt indeksowany, kredyt dewizowy, kredyt obrotowy (eksploatacyjny, kredyt w rachunku bieżącym, kredyt inwestycyjny, kredyt czekowy, kredyt budowlany, kredyt akceptacyjny, kredyt na zakup papierów wartościowych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych, kredyt na zakup papierów wartościowych na rynku pierwotnym, kredyt na sfinansowanie należności eksportowych ubezpieczonych w KUKE S.A., kredyt inwestycyjny dla rolnictwa, kredyt obrotowy dla rolnictwa, faktoring, forfainting.

Bank posiada również w swojej ofercie: bony skarbowe, obligacje, papiery komercyjne, HomeCash, karty płatnicze, czeki podróżne, HaloŚląsk, karty płatnicze, gwarancyjne i poręczenia, obsługa handlu zagranicznego.

Bank Śląski S.A. posiada rozbudowaną sieć oddziałów i banków korespondentów w wielu krajach świata. Posiada on 280 placówek ( oddziały i filie) oraz 5 przedstawiciel. Obecnie współpracuje z 172 bankami w 43 krajach, rachunki nostro posiada, natomiast w 35 bankach w 18 krajach.

Pierwszy Oddział Banku Śląskiego S.A. w Jeleniej Górze istnieje od 17 marca 1997 r.

• Bank Zachodni S.A.

Bank Zachodni powstał 1 lutego 1989 r. jako jeden z dziewięciu banków komercyjnych wydzielonych ze struktury Narodowego Banku Polskiego. Bank posiadał wówczas 49 placówek zlokalizowanych głównie na Dolnym Śląsku. W pierwszych latach działalności był bankiem regionalnym, świadczącym usługi na rzecz instytucji oraz przedsiębiorstw państwowych. Zakres świadczonych usług zwiększał się systematycznie, co w konsekwencji sprawiło, że bank stał się uniwersalnym bankiem komercyjnym, oferującym szeroki wachlarz produktów i usług, zarówno dla podmiotów gospodarczych, jak i osób fizycznych.

16 października 1991 r. Bank Zachodni został przekształcony w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. w tym samym roku bank uzyskał pełne uprawnienia dewizowe oraz rozpoczął obsługę rynku papierów wartościowych.

Od momentu powstania, zgodnie z przyjętą strategią rozwoju, bank systematycznie otwierał w głównych ośrodkach przemysłowych kraju nowe placówki oraz przejmował inne banki. W 1993 r. przejął Warszawski Bank Zachodni S.A., rozpoczynając proces tzw: małej konsolidacji. W 1994 r. inkorporował Głogowski Bank Gospodarczy oraz Bank Rozwoju Rzemiosła, Handlu i Przemysłu Market S.A., w 1995 r. Bank Spółdzielczy w Tarnowie Opolskim.

Przejęcie w 1996 r. Banku Rozwoju Rolnictwa „Rolbank” S.A. było najważniejszym tego typu przedsięwzięciem, w wyniku którego Bank Zachodni uruchomił placówki w północno -wschodnich rejonach Polskich, a także przedstawicielstwo w Kaliningradzie.

Rezultatem zakupu pięciu banków było pozyskanie 51 nowych placówek. Tym samym bank o charakterze regionalnym przekształcił się w bank o zasięgu ogólnopolskim.

Działalność banku w 1998 r. skupiona była na stworzeniu optymalnych warunków realizacji założonych w planach parametrów ekonomicznych i finansowych oraz poziomu ryzyka bankowego, przy uwzględnieniu uwarunkowań zewnętrznych, a także prowadzonej przez Bank Centralny polityki pieniężnej. Stosownie do oczekiwań klientów, bank zwiększył zakres świadczonych usług, modyfikował i rozszerzał ofertę produktową, inwestując w rozwój sieci sprzedaży, infrastrukturę teleinformatyczną i elektroniczną.

W dniu 16 września 1999 roku w Ministerstwie Skarbu Państwa została sfinalizowana transakcja sprzedaży 80% akcji banku. Nabywcą tego pakietu jest AIB European Investments Ltd. Wydarzenie to ma niezwykłe znaczenie dla Banku Zachodniego S.A z jednej strony kończy ono niemal dziesięcioletni okres poszukiwania inwestora strategicznego dla banku, z drugie zaś otwiera nowy etap w jego działalności i rozwoju. Obecnie trwają intensywne prace nad kojarzeniem oczekiwań i planów nowego właściciela z dotychczasowym dorobkiem i możliwościami Banku Zachodniego. Dotyczą one zarówno spraw strategicznych związanych z przyszłym miejscem Banku Zachodniego w polskim sektorze finansowym, jak i ponoszeniem sprawności operacyjnej, konkurencyjności, wzbogacaniem oferty produktów oraz ekspansją w nowych rejonach. Inwestor strategiczny otworzy przed naszym bankiem nowe horyzonty i możliwości rozwoju. Korzyści z tego partnerstwa odniosą wszyscy klienci banku, zarówno instytucjonalni, jak i indywidualni.

Pierwszy oddział Banku Zachodniego w Jeleniej Górze powstał w 1989 r.( istnieje obecnie już 3 oddziały)od tego czasu usługi bankowe, oferowane prze ten bank uległy rozwojowi.

• BWR Grupa Deutsche Bank S.A.

Bank Współpracy Regionalnej S.A. powstał w 1992 r. jako regionalny bank o profilu uniwersalnym, nastawionym na obsługę klientów indywidualnych, podmiotów gospodarczych w tym podmiotów samorządowych. Ówczesna strategia banku realizowała założenie rozwoju BWR S.A. poprzez systematyczne poszerzanie sieci placówek na terenie Polski południowej. Dzięki niej klienci banku mogli korzystać z bogatej oferty usług wyróżniających się konkurencyjnymi cenami na rynkach lokalnych działania banku.

Od lipca 1995 r. BWR S.A. jest bankiem notowanym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Ponadto posiada pełne uprawnienia dewizowe, jest sygnatariuszem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, członkiem międzynarodowego systemu kart płatniczych VISA oraz międzynarodowego systemu SWIFT, umożliwiającego dokonywanie transakcji finansowych w 130 krajach świata.

BWR Real Bank S.A wprowadził do oferty depozytowej i kredytowej walutę EURO. Rachunki w walutach narodowych krajów Europejskiej Unii Europejskiej będą mogły być prowadzone do końca 2001, czyli do czasu w jakim waluty te pozostaną legalnym środkiem płatniczym.

BWR Real Bank S.A rozszerzyły ofertę w zakresie kredytów dewizowych i kredytów indeksowanych kursem waluty wymienialne o kredyty w Euro.

BWR S.A. w Krakowie od marca 2000 r. jest częścią grupy kapitałowej Deutsche Bank (Deutsche Bank S.A. obejmuje niespełna 90% pakietu akcji BWR S.A.).

Posiadał 27 placówek w całym kraju (na dzień 31/12/1999 r.).

W Jeleniej Górze oddział BWR Real Bank S.A. działa od 1995 roku.

• Cuprum Bank S.A.

Cuprum Bank S.A. powstał w 1995 roku. Istotnym elementem decydującym o bezpieczeństwie i nienaruszalności Cuprum Banku S.A. są jego akcjonariusze - najstarszy i największy Bank Polski - Bank Handlowy w Warszawie S.A., najmocniejsze polskie przedsiębiorstwo gospodarcze - KGHM Polska Miedź S.A. oraz zamożne gminy miejskie Lubin, Głogów.

W następstwie ostatniego podniesienia kapitału - do 200 mld starych złotych w kwietniu 1994 roku struktura kapitałowa ukształtowała się następująco:

- Bank Handlowy w Warszawie S.A. 55,2% akcji

- KGHM Polska Miedź S.A. 26,2% akcji

- Gmina Miejska w Lublinie 15,6% akcji

- Gmina Miejska w Głogowie 3,0% akcji

Od początku swojego istnienia Cuprum Bank S.A. wykazuje dużą dynamikę rozwoju. Z roku na rok umacnia swoją pozycję na lokalnym rynku usług bankowych, czego dowodem są osiągane wyniki finansowe.

Posiada 19 placówek w całym kraju (stan na 31.12.1999 rok).

Ekspozytura Cuprum Bank S.A. powstała w 1995 roku na rynku jeleniogórskim.

• Kredyt Bank S.A.

Kredyt Bank S.A. został założony w 1990 r., jako jeden z pierwszych prywatnych banków w Polsce. Bank jest spółką akcyjną o kapitale mieszanym, z dużą częścią udziałów objętych m.in. przez renomowane prywatne instytucje finansowe takie jak KBC Bank NV, Banco Espirito Santo e Comercial de Lisboa S.A. czy Cassa di Risparmio di Padovw e Rovigo Sp.A. Przez ostatnich siedem lat swojej działalności Kredyt Bank S.A. aktywnie uczestniczył w procesie konsolidacji polskiego sektora bankowego.

W 1993 r. bank zakupił akcje Banku Ziemskiego S.A. w Warszawie, a następnie włączył ten bank w swoje struktury.

W 1994 r. nastąpiło połączenie z Wrocławskim Bankiem. Kolejnym krokiem był zakup akcji PBH Geobank S.A., zaś 1996 r. był rokiem zakupu akcji BDP Glob Bank S.A., kwiecień 1997 r. zakupu Polskiego Banku Inwestycyjnego S.A. i Prosper Banku, a 1998 Agrobanku.

Połączenie Kredyt Banku S.A. i Polskiego Banku Inwestycyjnego S.A. umożliwiło powstanie na polskim rynku nowej, silnej instytucji finansowej, opartej o najlepsze doświadczenia i sukcesy obu tworzących ją banków, której podstawowym zadaniem jest zapewnienie klientom jeszcze wyższego poziomu bezpieczeństwa środków powierzanych bankowi oraz doskonalenie jakości obsługi. Jako bank uniwersalny, komercyjno - detaliczny, stara się koncentrować na obsłudze klientów indywidualnych o średnich i wysokich dochodach oraz prywatnego sektora gospodarczego, ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich firm. Ważną grupę klientów banku stanowią jednostki budżetowe, w tym gminy.

Posiada 250 placówek (stan na dzień 31/12/1999 r.).

W Jeleniej Górze istnieją dwa oddziały Kredyt Banku S.A., pierwszy powstał w 1994 roku.

• Polska Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.

Powszechna Kasa Oszczędności ma prawie 80lat.

7 lutego 1919 r. na mocy dekretu podpisanego przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego powstała Pocztowa Kasa Oszczędności. Organizatorem i pierwszym dyrektorem Pocztowej Kasy Oszczędności, działającym z upoważnienia rządu Rzeczypospolitej, był Hubert Ignacy Linde. Pocztowa Kasa Oszczędności podlegała Ministerstwu Poczt i Telegrafów. Wtedy zbiornicami Kasy były urzędy pocztowe w całym kraju.

19 czerwca 1920 r. Pocztowa Kasa Oszczędności na mocy ustawy uzyskała osobowość prawną i stała się instytucją państwową z gwarancją i pod kontrolą państwa. Ustawa ta likwidowała podległość Pocztowej Kasy Oszczędności w stosunku do ministra poczt i telegramów. Panująca w Polsce inflacja nie sprzyjała rozwojowi oszczędności, a podstawowe zadanie tej Kasy było realizowane w niewielkim stopniu. Dopiero reformy premiera i ministra skarbu Władysława Grabskiego oraz wprowadzenie złotego jako mocnej i trwałej jednostki monetarnej, pobudziły rozwój gospodarki, wzrost zaufania do pieniądza i zainteresowanie oszczędzaniem. W tym czasie wkłady oszczędnościowe gromadzone były na blisko 3,5 mln książeczek oprócz przyjmowania wkładów i udzielania kredytów, Kasa prowadziła także obrót czekowy i przekazowy z zagranicą (w 1939 r. liczba rachunków czekowych prowadzonych przez Kasę sięgnęła 80 tys.).

w 1935 r. Kasa objęła swym patronatem powstające od 1927 r. Szkolne Kasy Oszczędności, które miały za cel uczenie młodych obywateli oszczędzania i umiejętnego gospodarowania zgromadzonymi pieniędzmi.

W okresie wojny Pocztowa Kasa Oszczędności poniosła ogromne straty. Zniszczeniu uległy dokumenty, wyposażenie biur i większość należących do Kasy nieruchomości w Warszawie. Straty oszacowano na 80 121 tys. przedwojennych złotych. Kasa znalazła się wśród najbardziej dotkniętych zniszczeniami banków polskich.

Po wojnie Kasa odrodziła się dzięki inicjatywie swoich pracowników. 9 lutego 1945 r. odbył się wiec, na którym wybrano radę zakładową. Po trzech miesiącach minister skarbu wydał zarządzenie w sprawie uruchomienia Pocztowej Kasy Oszczędności. Rząd ograniczył działalność Kasy do pocztowego obrotu bezgotówkowego i gromadzenia oszczędności. W końcu przyjęto dekret o likwidacji Pocztowej Kasy Oszczędności. Działała ona do końca 1949 r. na jej bazie powstał nowy bank - Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy. Miała ona początkowo zakres działań nieco ograniczony w porównaniu do Pocztowej Kasy Oszczędności. Pozbawiono ją prawa do wynajmowania kasetek, deponowania depozytów i obrotu przekazowego z zagranicą. Zlecone wcześniej zadania dotyczące administrowania Społecznym Funduszem Oszczędzania i nadzorowania Pracowniczych Kas Pożyczkowo - Zapomogowych skomplikowały działalność Kasy. Na to wszystko nałożyła się przeprowadzona w 1950 r. wymiana pieniędzy. Uprzywilejowanie wkładów podczas tej operacji spowodowało przypływ zaufania do banku i szybki wzrost oszczędności.

W kwietniu 1960 r. na mocy przepisów prawa bankowego wprowadzono odpowiedzialność Skarbu Państwa za zobowiązania z tytułu wkładów oszczędnościowych, zagwarantowano tajemnicę rachunków oraz umożliwiono dokonywanie zapisów testamentowych na rzecz najbliższej rodziny bez postępowania spadkowego.

W 1969 r. bankowi zostało przydzielone kredytowanie budownictwa mieszkaniowego, a w 1970 r. obsługa sprzedaży ratalnej, tzw: ORS.

W lipcu 1975 r. sieć Powszechnej Kasy Oszczędności została, decyzjami o charakterze administracyjnym, włączona w strukturę Narodowego Banku Polskiego.

Ostatecznie Powszechna Kasa Oszczędności została reaktywowana w czerwcu 1987 r. jako bank oszczędnościowo - kredytowy i dewizowy, obsługujący osoby fizyczne i prawne, jednostki gospodarki uspołecznionej, zwłaszcza spółdzielnie mieszkaniowe, a także gospodarkę prywatną. Mimo formalnie uzyskanej samodzielności, władze banku musiały uzgadniać większość podstawowych spraw z różnymi instytucjami zewnętrznymi. Fundusze własne w tym czasie określono na bardzo niskim poziomie, uniemożliwiając jednocześnie ich powiększenie z osiąganego zysku.

Transformacja ustrojowa oraz reformy gospodarcze zapoczątkowane w Polsce pod koniec 1989 r. stworzył nowe szanse rozwojowe dla banku.

Od 1992 r. bank ma nowy statut, który zniósł ograniczenie w zwiększaniu funduszu statutowego oraz stworzył podstawy kształtowania dostosowanej do nowych warunków struktury banku.

Za najważniejsze można uznać przekształcenia w strukturze zarządzania bankiem. Latem 1993r. powołana została po raz pierwszy w historii banku rada nadzorcza, funkcjonująca na zasadach podobnych do spółek prawa handlowego. Powołanie rady nadzorczej, w której skład weszło po dwóch przedstawicieli Narodowego Banku Polskiego, Ministerstwa Finansów i pracowników banku, a jej przewodniczący mianowany przez premiera, było rozwiązaniem nowatorskim. Celem jego było wzmocnienie nadzoru właściciela nad bankiem i wzmocnienie komercyjnej orientacji jego struktur.

Lata 1993-1998 to okres wielkiej modernizacji technologicznej i strukturalnej w Powszechnej Kasie Oszczędności.

Regionalizacja banku i utworzenie 13 oddziałów regionalnych w 1994 roku zapoczątkowały zmiany organizacyjne.

Rok 1998 to stworzenie około 170 centrów sprzedaży, które mają za zadanie obsługiwać lokalne mikrorynki. Istota zmian polega na skoncentrowaniu funkcji zaplecza i zdecydowanym nastawieniu istniejących placówek na sprzedaż produktów i usług, i związaną z tym poprawą jakości obsługi klienta i efektywności działania.

W kwietniu 1996 r. została formalnie zatwierdzona przez radę "Strategia Powszechnej Kasy Oszczędności na lata 1996-2000". Dobre wyniki finansowe Powszechnej Kasy Oszczędności pozwoliły podjąć realizację kompleksowego programu informatycznego - zainstalowano system oddziałowy ZORBA 3000. Utworzono centrum kartowe i autoryzacyjne. Rozpoczęto rozbudowę nowoczesnej, pracującej w trybie on-line sieci bankomatów. Zautomatyzowano rozliczenia międzyoddziałowe i międzybankowe z wykorzystaniem systemu ELIXIR. Druga połowa lat dziewięćdziesiątych to także rozszerzenie działalności banku na rynku nie tylko pieniężnym , ale także kapitałowym i ubezpieczeniowym oraz mieszkaniowym.

W 1997 roku Powszechna Kasa Oszczędności wspólnie ze szwajcarskim partnerem Credit Suisse Group - jedną z największych grup finansowych na świecie, zarządzającą ponad 200 funduszami powierniczymi - utworzyła PKO/CREDIT SUISSE Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Sprzedaż jednostek uczestnictwa trzech rodzajów funduszy powierniczych prowadzi za pośrednictwem sieci Bankowego Domu Maklerskiego i wielu oddziałów Powszechnej Kasy Oszczędności.

W sierpniu 1998 roku przedstawiciele Powszechnej Kasy Oszczędności i Banku Handlowego S.A. podpisali akt notarialny powołujący do życia spółkę o nazwie PKO/Handlowy Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A., które zarządza otwartym funduszem emerytalnym w ramach II filara zreformowanego systemu ubezpieczeń społecznych.

Również w 1998r. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy utworzył własną spółkę PKO Towarzystwo Finansowe - z siedzibą w Gdańsku - do obsługi kredytowej klientów indywidualnych (sprzedaż ratalna) oraz Bankowy Fundusz Leasingowy SA (usługi leasingowe) z siedzibą w Łodzi. W Grupie Kapitałowej Powszechnej Kasie Oszczędności BP SA działają także: Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych "eService" SA (obsługa kart płatniczych) - z siedzibą w Warszawie - oraz PKO Nieruchomości Sp. z o.o. (działalność developerska i zarządzanie nieruchomościami) z siedzibą w Łodzi.

Dnia 12 kwietnia 2000r. do rejestru handlowego została wpisana jednoosobowa spółka akcyjna Skarbu Państwa pod nazwą Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA - w skrócie PKO BP SA, która powstała w wyniku przekształcenia Powszechnej Kasy Oszczędności - banku państwowego.

Posiada 6 401 placówek ( stan na 31/12/1999r.).

W Jeleniej Górze istnieje oddział (od 26 października 1953 roku) i ekspozytura.

• BIG Bank S.A.

Big Bank powstał w wyniku pierwszej w powojennej historii polskiej bankowości fuzji dwóch banków giełdowych: Banku Inicjatyw Gospodarczych Big S.A. ( powstał on 07 czerwca 1989 r., jako jeden z pierwszych banków komercyjnych) i Banku Gdańskiego S.A..

17 lipca 1989 r. Big Bank rozpoczął działalność operacyjną.

W roku 1990 doszło do pierwszej publicznej emisji akcji banku, również do utworzenia Biura Maklerskiego Big S.A.. Bank także w tym roku wdrożył jako pierwszy w Polsce usługę safe - custody. Rozpoczął również działalność leasingową. Big Bank S.A. zakłada Fundację „Pro Musica Camerata” wspierającą inicjatywy operowe Warszawskiej Opery Kameralnej.

W roku 1991 - wydanie pierwszej w Polsce międzynarodowej karty płatniczej systemu VISA. W roku tym nastąpiła pierwsza w Polsce emisja Bonów Lokacyjnych. Została powołana spółki BEL Leasing Ltd. Założono wspólnie z Orbis SA spółkę PolCard Sp. z o.o. obsługującej rozliczenia płatności kartami płatniczymi, zaczął działać pierwszy w Polsce profesjonalny program sponsorski w żeglarstwie.

1992 r. to pierwsze notowanie akcji Banku na Giełdzie Papierów Wartościowych . Big S.A jest pierwszym bankiem na giełdzie. Big S.A. przejął Łódzki Bank Rozwoju S.A - pierwsze w powojennej historii Polski przejecie banku prywatnego. Big S.A zdobywa tytuł "Bank Roku w Europie Środkowo - Wschodniej" przyznany przez brytyjski magazyn "Central European".

W 1993 r. Big S.A. zdobywa tytuł "Najlepszy polski bank w roku 1993" przyznany przez brytyjski magazyn "Euromoney". Następuje wydanie pierwszej polskiej karty płatniczej POLCARD CLASSIC.

W 1995 r. nastąpiło zakupienie pierwszej transzy prywatyzowanego Banku Gdańskiego S.A.

W 1997 r. nastąpiło połączenie Banku Inicjatyw Gospodarczych S.A. i Banku Gdańskiego S.A. powstał Big Bank Gdański S.A.

1998 r rozpoczęto działanie przez sieć nowoczesnych usług detalicznych Millennium utworzonej wspólnie z BCP. Powszechne Towarzystwo Emerytalne uzyskało licencję.

Rok 1999 to rozpoczęcie działalności przez Otwarty Fundusz Emerytalny EGO, to również zakup, wspólnie z Eureko, 30% prywatyzowanego Państwowy Zakład Ubezpieczeń S.A oraz otwarcie pierwszych 100 oddziałów sieci detalicznej Millennium.

Big Bank Gdański S.A. w dniu 10.10.2000 r. otrzymał od Państwowego Zakładu Ubezpieczeń S.A., informację o zbyciu 9 897 739 akcji Big Banku Gdańskiego S.A. przez Państwowy Zakład Ubezpieczeń na Życie S.A. - podmiot zależny od Państwowego Zakładu Ubezpieczeń S.A. Po transakcji sprzedaży akcji Big Banku Gdańskiego S.A., Państwowy Zakład Ubezpieczeń S.A. wraz z podmiotem zależnym Państwowym Zakładem Ubezpieczeń na Życie S.A. posiada 15 285 479 akcji Banku , co stanowi 3,60% kapitału akcyjnego Banku oraz daje prawo do wykonywania 15 345 479 głosów na WZA Big Bank Gdański S.A. , co stanowi 3,61 % maksymalnej liczby głosów na WZA Banku.

Jego potencjał ekonomiczny plasuje go w pierwszej piątce największych banków w kraju i wśród trzydziestu największych banków Europy Środkowej. Big Bank jest spółką publiczną. Akcje banku notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz, w postaci Globalnych Kwitów Depozytowych na Giełdzie w Londynie. Big Bank jest liderem w Grupie Kapitałowej BIG, w której skład wchodzą także: Big Bank Spółka Akcyjna, Bel Leasing Sp. z o.o., BG Leasing SA, Dom Maklerski Big-BG Sp.z o.o. Oferta podmiotów Grupy Big stanowi naturalne uzupełnianie oferty Banku umożliwiające kompleksową obsługę klientów i realizację na ich życzenie specjalnych programów.

Posiada 318 placówek (stan na dzień 31/12/1999 r.).

Oddział Big Banku S.A. rozpoczął działalność w Jeleniej Górze od października 1993 roku.

• Wielkopolski Bank Kredytowy S.A.

Wielkopolski Bank Kredytowy S.A. rozpoczął działalność 1 lutego 1989 roku. Na bazie 41 placówek i ponad stu tysięcy klientów przyjętych z Narodowego Banku Polskiego powstał komercyjny bank uniwersalny z kapitałem akcyjnym w wysokości 45,74 miliona zł. od tego momentu rozpoczyna się rozwój Wielkopolskiego Banku Kredytowego S.A, który obecnie posiada sieć placówek obejmujących swym działaniem większość kraju. W maju 1992 roku Wielkopolski Bank Kredytowy S.A podpisał umowę z Allied Irish Bank. Jej przedmiotem transfer nowoczesnych technologii i technik bankowych oraz dostosowanie procedur banku do standardów światowych. Przeprowadzona w 1993 roku prywatyzacja Wielkopolskiego Banku Kredytowego S.A zakończyła się ogromnym sukcesem. Obecnie głównym udziałowcem banku jest Allied Irish Bank European Investments, która obejmuje łącznie 60,1% w kapitale akcyjnym banku. W skład sieci banku wchodzi obecnie Gliwicki bank Handlowy SA, gdzie Wielkopolski Bank Kredytowy posiada 90,35% w kapitale GBH S.A.

Posiada 161 placówek ( stan na 31/12/1999 r.).

W Jeleniej Górze oddział funkcjonuje od 31 grudnia 1998 r.

Invest - Bank S.A.

12 kwietnia 1991r. rozpoczął działalność Powszechny Bank Budowlany Invest-Bank S.A. z siedzibą w Poznaniu. Natomiast 10 czerwca 1991r. nastąpiła inauguracja działalności Banku jednocześnie w 17 placówkach na terenie całego kraju.

W sierpniu 1992 r. Invest-Bank był, obok Giełdy Poznańskiej i Wielkopolskiej Fundacji Żywnościowej, założycielem Rolniczego Towarzystwa Kredytowego - Konsorcjum Spółdzielczego.

W 1992 r. współwłaścicielem Invest-Banku stał się także szwajcarski bank Banque SCS Alliance S.A. z Genewy.

W 1993 r. został powołany do życia Invest-Club (początkowo pod nazwą "Auto-Fortuna"). Jego celem było zaoferowanie członkom systemu specjalnych przywilejów.

W sierpniu 1996 r. uległa zmianie nazwa Banku, która obecnie brzmi: Inwest-Bank Spółka Akcyjna

20 maja 1999 r. współwłaścicielem Invest-Banku stała się Telewizja POLSAT S.A.

31 grudnia 1999 r. nastąpiło objęcie większościowego pakietu akcji Invest-Banku przez grupę POLSAT.

Misją banku jest kompleksowa i aktywna obsługa finansowa polskiej rodziny, przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych kanałów dystrybucji i odpowiadających im produktów i usług bankowych.

Posiada 67 placówek (stan na dzień 31/12/1999 r.).

Oddział Invest - Banku w Jeleniej Górze powstał w czerwcu 1991 r.

W tabeli nr 2 zaprezentowano dane charakteryzujące wielkość banków mających swoje placówki w Jeleniej Górze.

Tabela nr 2 Aktywa, pasywa i zatrudnienie w bankach mających placówki w Jeleniej Górze (stan na 31.12.1999 r.).

Nazwa banku	Aktywa w tys. PLN	Kapitały własne w tys. PLN	Liczba Zatrudnienia
Bank Gospodarki Żywnościowej S.A.	17 522 400	457 026	8 651
Bank Handlowy w Warszawie S.A.	19 171 575	2 758 384	4 349
Bank Ochrony Środowiska S.A.	3 940 852	487 767	1 553,9
Bank PeKaO S.A.	59 733 817	3 318 751	24 329
Bank Śląski S.A.	14 787 235	1 376 861	6 963
Bank Zachodni S.A.	8 962 200	834 300	6 894
BWR Grupa Deutsche Bank	805 779	109 198	737
Cuprum Bank S.A.	408 874	41 515	487
Kredyt Bank S.A.	14 772 968	1 327 368	5 902
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy S.A.	60 788 960	2 937 866	40 880
Big Bank S.A.	9 106 036	68 365	1 703
Wielkopolski Bank Kredytowy S.A.	10 567 410	747 734	4 394
Invest Bank S.A.	2 079 272	277 755	1 482

Żródło: Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r., nr 3, str. 40 - 50

ROZDZIAŁ 2

Istota rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego jako produktu bankowego

2.1 POJĘCIE I KLASYFIKACJA PRODUKTÓW BANKOWYCH

Produkt - dobro powstałe w wyniku procesu produkcji, w warunkach panowania gospodarki towarowej. Produkty występują jako towary. Dobra (środki produkcji i środki konsumpcji) oraz usługi materialne, wytworzone przez społeczeństwo w ciągu określonego czasu.

Produktem bankowym nazywa się jednolity, wyraźnie wyodrębniony pod względem formalnym i cenowym, składnik oferty bankowej.

Produkt bankowy jest operacją bankową jak każda usługa, którą należy odrębnie analizować, ponieważ może ona być przedmiotem odrębnego zainteresowania klientów, odgrywać określoną rolę w kształtowaniu stosunków banku z klientami, przynosić określony dochód pieniężny lub inny liczący się efekt.

W warunkach konkurencji na rynku finansowym sukces banku zależy nie tylko od zdolności do zaspokajania potrzeb klientów, ale od zaspokajania ich lepiej, niż czyni to konkurencja. Wynika to z faktu, że większość ofert banku wykazuje duże podobieństwo pod względem zakresu i rodzaju oferowanych usług.

Produkt jest agregatem pewnych właściwości, które spełniają funkcje podstawowe i dodatkowe. Funkcje podstawowe odzwierciedlają relacje między produktem a celem, któremu on służy i który uzasadnia jego istnienie.

Funkcje dodatkowe odzwierciedlają relację między produktem a jego użytkownikiem.

W praktyce okazuje się, że funkcje dodatkowe w odniesieniu do niektórych produktów mogą mieć dla klienta większe znaczenie niż wybrane elementy ich funkcji podstawowych. Mogą też wpływać w większym stopniu na decyzje związane z zakupem danego produktu.

Asortyment jakości produktów bankowych zależy między innymi od obowiązujących w danym państwie przepisów, regulacji wewnętrznych banku, posiadanych przez bank technologii bankowych oraz kwalifikacji pracowników.

Produkty bankowe dzieli się na kilka podstawowych grup:

• produkty kredytowe (np. kredyt lombardowy, kredyt na inkaso czeku potwierdzonego),

• produkty depozytowe (np. rachunek walutowy lokaty terminowej, bon rentierski),

• produkty parabankowe (np. oprocentowanie i opiniowanie biznesplanu, przygotowania związane z dopuszczeniem papieru wartościowego do obrotu publicznego),

• produkty rozliczeniowe (np. polecenie przelewu, skup czeku zagranicznego),

• inne produkty bankowe (np. skup i sprzedaż walut obcych, wynajmowanie skrytek sejfowych) .

Na rynku bankowym ma się do czynienia z określoną kategorią produktu marketingowego, tj. usługą bankową.

Usługi są dobrami niematerialnymi konsumowanymi w momencie ich wytworzenia, występować mogą w postaci różnych świadczeń, niematerialnych korzyści oraz satysfakcji oferowanych na sprzedaż. Usługi bankowe są więc:

1. niematerialne, nie można ich zobaczyć, dotknąć, posmakować,

2. nierozdzielne, nie można oddzielić fazy produkcji od konsumpcji,

3. niejednorodne, niejednorodność świadczenia w różnych placówkach i różny poziom satysfakcji klienta,

4. nietrwałe, nie mogą być magazynowane, gdyż powstają w momencie zgłoszenia popytu,

Usługa bankowa jest produktem dynamicznym i obejmuje różnorodne korzyści oferowane nabywcom. W strukturze usług można wyróżnić trzy poziomy:

1. poziom centralny, na który składają się podstawowe korzyści,

2. usługa rzeczywista, która jest tworzona przez cechy i elementy, które decydują o tym jak dana usługa będzie postrzegana przez klientów oraz konkurencyjne banki,

3. usługa poszerzona, są to dodatkowe korzyści, których klient się nie spodziewał, a które decydują o przewadze na rynku.

Prawo bankowe stanowi, że podstawową działalnością banków jest gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych oraz przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych.

Każdy bank w swojej ofercie posiada podobne usługi. Klasycznymi usługami bankowymi są:

1. usługi depozytowe,

2. usługi kredytowe,

3. usługi rozliczeniowe,

4. usługi związane z obsługą transakcji zagranicznych,

5. usługi w zakresie rynku kapitałowego,

6. usługi dodatkowe, np. doradztwo, wynajem skrytek, usługi ubezpieczeniowe.

Banki także dzielą swoje usługi na pakiety. Inny pakiet oferują dla klientów indywidualnych, inny dla przedsiębiorców, a inny dla samorządów terytorialnych.

Operacje bankowe to umowne stosunki między bankiem a klientem, polegające na tym, że bank oferuje swoje usługi, natomiast klient jest usługobiorcą. Operacje te są związane z określonymi świadczeniami na rzecz klienta (np. depozyt) lub na rzecz banku (np. kredyt). Przy dokonywaniu operacji bankowych wykorzystuje się rachunek bankowy.

Bankowa oferta usług finansowych jest specyficzna i charakteryzuje się tym, że:

1. są to działania typowe dla usług bankowych, które polegają na proponowaniu przez bank wykonania danej czynności ( np. przyjęcia depozytu lub udzielenia kredytu);

2. są one w dużej mierze przeprowadzane w drodze operacji pieniężnych (stąd określenie „handlowanie pieniędzmi”), a więc mają charakter pieniężny, a nie rzeczowy;

3. usługi bankowe nie mogą być przechowywane, banki są zawsze gotowe na ich bieżące wykonywanie;

4. usługi bankowe w znacznej mierze są określane przez kwotę pieniędzy (kredyt, depozyt), rzadziej przez ilość (zakup akcji);

5. w stosunku do poszczególnych klientów usługi bankowe są kumulacją różnych czynności w zależności od potrzeb, co sprawia, że popyt na te usługi może ulegać znacznym wahaniom ( np. terminy wypłat płacowych);

6. zakres i formy usług bankowych są znacznie uzależnione od ustaleń prawa bankowego oraz działania banku centralnego nadzoru bankowego.

Operacje bankowe podlegają kwalifikacji, która może być dokonywana według zastosowanych kryteriów. Tradycyjne czynności bankowe dzieli się na trzy, a ostatnio cztery grupy, pomimo całej kontrowersyjności wydzielania tych grup:

1. operacje bierne lub pasywne (depozytowe) - polegają na pozyskiwaniu środków finansowych od klientów banku. W tym celu bank wykonuje takie czynności bankowe, jak na przykład przyjmowanie depozytów czy emitowanie bankowych papierów wartościowych

2. operacje czynne lub aktywne (kredytowe) - polegają na wykorzystaniu przez bank zgromadzonych środków finansowych własnych i obcych w celu finansowania potrzeb kredytobiorców lub obciążeniu tych środków ryzykiem wynikającym z udostępnienia ich innym podmiotom. Cechą operacji aktywnych jest działanie banku na własny rachunek i ryzyko. Do operacji aktywnych zaliczane są między innymi następujące czynności bankowe:

• udzielanie kredytów

• udzielanie gwarancji bankowych

• udzielanie poręczeń

• udzielanie pożyczek pieniężnych

3. operacje rozliczeniowe lub pośredniczące ( obsługa obrotu płatniczego) - polegają na realizacji zleceń płatniczych klientów. W tym celu bank wykonuje takie czynności bankowe, jak przeprowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych.

4. inne operacje ( różne) - obejmują, dozwolone prawem bankowym czynności bankowe i usługi dla klientów, jak na przykład przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych, udostępnianie skrytek sejfowych, świadczenie usług konsultacyjno - doradczych w sprawach finansowych.

Poza wyżej wymienionymi czynnościami bankowymi banki mogą:

1. nabywać akcje i udziały innej osoby prawnej, a także dokonywać zmian swych wierzytelności na składniki majątku dłużnika,

2. zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych i dokonywać obrotu papierami wartościowymi,

3. nabywać i zbywać nieruchomości oraz wierzytelności zabezpieczone hipoteką,

4. świadczyć usługi konsultacyjno - doradcze i inne usługi,

Operacje bankowe można jeszcze podzielić na:

1. usługi finansujące - są to wszystkie operacje, których wynikiem jest natychmiastowe ( lub w ustalonym terminie późniejszym) zwiększenie środków płatniczych klienta;

2. usługi depozytowe - operacje umożliwiające klientowi przekazanie danemu bankowi czasowo niepotrzebnych mu środków celem ich wykorzystania na rzecz osób trzecich lub na inwestycje czy konsumpcję;

3. usługi związane z obsługą obrotu płatniczego - polegają na realizacji zleceń klienta, wykonywaniu określonych operacji na rachunkach bankowych; są to też operacje płatnicze dokonywane z inicjatywy samego banku;

4. usługi różne - obejmują wiele rozmaitych usług oferowanych klientom przez banki (np. doradztwo, pośrednictwo w operacjach papierami wartościowymi itp.).

Obsługa klienta polega na zrozumieniu, co klient myśli czuje, co go zadowala, a co drażni, denerwuje oraz co należy robić, aby klient był usatysfakcjonowany.

Klient jest zainteresowany maksymalizowaniem swoich korzyści z usług i dlatego banki powinny posiadać program zapewniający odpowiednią jakość obsługi klienta, który obejmuje:

• rozpoznanie i wyliczenie cech usługi bankowej istotnych dla klienta (np. odsetki naliczane co miesiąc w rachunku bieżącym, określony limit kredytu w koncie osobistym, karta bankomatowa do konta osobistego),

• podkreślenie korzyści wynikających dla klienta z konkretnych cech usługi bankowej (np. sposób naliczania odsetek - odsetki stają się częścią kapitału, limit kredytu - kontrola stanu zadłużenia w koncie, karta bankomatowa - można korzystać z konta poza godzinami otwarcia banku),

• wprowadzenie i kontrolę standardów świadczenia usługi,

szkolenie pracowników w zakresie kulturalniej i sprawnej obsługi klienta banku.

2.2 CHARAKTERYSTYKA RACHUNKU OSZCZĘDNOŚCIOWO - ROZLICZENIOWEGO JAKO PRODUKTU BANKOWEGO

Rachunek bankowy bank otwiera na wniosek klienta i nabiera on ważności po podpisaniu stosowanej umowy. Można powiedzieć, iż rachunek bankowy jest instrumentem, za pomocą, którego bank dokonuje stosownych zapisów, natomiast warunkiem koniecznym do jego otwarcia jest zawarcie umowy.

Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku do przechowywania jego abstrakcyjnej liczby jednostek pieniężnych i przeprowadza na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Z umowy rachunku bankowego wynikają dwie funkcje, tzn. funkcja rozliczeniowa i funkcja przechowawcza. Przy założeniu, iż za przechowywane środki pieniężne bank jest zobowiązany zapłacić deponentowi, można wyróżnić funkcję oszczędnościową. Biorąc pod uwagę, iż w momencie korzystania z kredytu także zakładany jest rachunek klientowi, wyróżnia się funkcję kredytową.

Podstawę prawną dla otwierania i prowadzenia rachunków bankowych stanowią przepisy Prawa bankowego. Otwarcie rachunku następuje na podstawie zawartej umowy rachunku bankowego między bankiem a klientem. Umowa ta stanowi jeden z rodzajów umów nazwanych, jest też umowa konsensualną, to jest dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenie woli obu stron, wyrażających zgodę na jej zawarcie.

Osoby prawne i fizyczne mogą otwierać rachunki bankowe w wybranym banku, ale podmioty gospodarcze mają obowiązek posiadania rachunku bankowego. Umowa o otwarcie tego rachunku ma charakter cywilnoprawny, a umawiające się strony są równorzędnymi partnerami. W umowie rachunku bankowego bank zobowiązuje się do przechowywania środków pieniężnych posiadacza oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Natomiast posiadacz rachunku bankowego zobowiązuje się do gromadzenia na nim środków pieniężnych i przeprowadzania rozliczeń za jego pośrednictwem.

Na podstawie Prawa bankowego i Kodeksu cywilnego opracowano w poszczególnych bankach wewnętrzne regulaminy określające szczegółowo stosunki między klientem a bankiem, dotyczące prowadzenia rachunku bankowego. Regulaminy w poszczególnych bankach mogą różnić się w szczegółach, ale uregulowane ustawowo zasady ogólnie są identyczne we wszystkich bankach. Bank ma obowiązek zapoznania klientów z odpowiednim regulaminem przed zawarciem umowy rachunku bankowego.

Zgodnie z „nowym” prawem bankowym, od 1998 r. umowa rachunku bankowego powinna określać przede wszystkim:

1. strony umowy;

2. rodzaj otwieranego rachunku;

3. walutę, w jakiej rachunek jest prowadzony;

4. czas, na jaki rachunek został otwarty;

5. wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany;

6. sposoby dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku;

7. terminy wypłaty lub kapitalizacji odsetek;

8. terminy realizacji zleceń posiadacza rachunku;

9. zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku;

10. tryb i warunki dokonywania zmian umowy;

11. sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy rachunku;

12. zasady rozwiązywania umowy w razie niedokonywania na rachunku żadnych obrotów.

W umowie rachunku bankowego wskazuje się ponadto zasady i sposób ustalania wysokości prowizji oraz opłat za czynności związane z prowadzeniem rachunku.

Od 1994 r. jednostki gospodarcze muszą posiadać rachunek bankowy, a także mają obowiązek bezgotówkowego rozliczania transakcji. Gdy suma jednorazowej transakcji między podmiotami gospodarczymi przekracza określoną wartość, powinny rozliczać ją za pośrednictwem rachunku bankowego, czyli bezgotówkowo. Niedochowanie tego obowiązku grozi wysokimi karami pieniężnymi.

Jednostki gospodarcze dokonują za pośrednictwem banków rozmaitych operacji rozliczeniowych, korzystają z kredytów, deponują lokaty terminowe, gromadzą fundusze o różnym przeznaczeniu i w związku z tym mają z reguły więcej niż jeden rachunek bankowy. Rachunki bankowe mają różny charakter ze względu na ich przeznaczenie i treść ekonomiczną ewidencjonowanych na nich operacji.

Aktualne Prawo bankowe wymienia cztery rodzaje rachunków bankowych, to jest:

1. rachunki bieżące - służą gromadzeniu środków pieniężnych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą oraz przeprowadzaniu rozliczeń pieniężnych związanych z tą działalnością.

2. rachunki pomocnicze - są otwierane z reguły w innych bankach lub innych oddziałach niż rachunek bieżącym. Celem tego rachunku jest gromadzenie środków pieniężnych i prowadzenie rozliczeń w związku, na przykład z realizowaną w innej miejscowości inwestycją.

3. rachunki lokat terminowych - służą do przechowywania środków pieniężnych posiadacza przez czas ściśle określony w umowie.

4. rachunki oszczędnościowe - (wkłady oszczędnościowe) mogą być prowadzone wyłącznie dla osób fizycznych (wyjątkowo dla szkolnych kas oszczędnościowych oraz pracowniczych kas zapomogowo - pożyczkowych). Dopuszczono możliwość prowadzenia wspólnego rachunku oszczędnościowego dla kilku osób, z tym iż każda z tych osób korzysta z uprawnień posiadacza rachunku w granicach i zakresie określonym w umowie. Gromadzone na nich środki nie mogą służyć do rozliczenia z tytułu prowadzenia przez ich właścicieli działalności gospodarczej.

Banki prowadzą także rachunki w walutach obcych. Rachunki te poddane zostały swoistej unifikacji i nazwane jako:

1. rachunki walutowe A ( osób krajowych) mogą posiadać osoby fizyczne, stale mieszkające w Polsce. Wpłaty na te rachunki nie mogą pochodzić z dochodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności gospodarczej, jak również wywóz wartości dewizowych z rachunku A może nastąpić tylko na cele nie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą,

2. rachunki walutowe C mogą posiadać osoby zagraniczne, którymi zgodnie z przepisami są:

- osoby fizyczne mające stałe zamieszkanie za granicą,

- osoby prawne zagraniczne,

- jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które mają swoją

siedzibę za granicą.

Rachunki te prowadzone są w walutach wymienialnych, według uznania banku. Głównie są to:

1. dolar amerykański (USA),

2. marka niemiecka (DEM),

3. frank francuski (FRF),

4. funt brytyjski (GBP),

5. frank szwajcarski (CHF).

Rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy (ROR) jest rodzajem rachunku oszczędnościowego. Banki otwierają je osobom fizycznym, które zobowiązują się do przekazywania na ten rachunek swoich stałych przychodów pochodzących z wynagrodzeń, rent i emerytur.

Rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy najczęściej jest nazywany także rachunkiem osobistym. Rachunek ten służy do gromadzenia wkładów oszczędnościowych i przeprowadzania rozliczeń pieniężnych posiadacza z wyjątkiem rozliczeń z tytułu działalności gospodarczej. Posiadacz rachunku lub jego pełnomocnik może dysponować saldem rachunku wywołując powstanie salda debetowego, a także może korzystać w tym rachunku z przyznanego kredytu. Oddział banku może automatycznie wykonywać stałe zlecenia płatnicze o charakterze periodycznym. Niektóre banki przyjmują zlecenia dokonania wypłat z tych rachunków za pośrednictwem bankomatów lub dokonują rozliczeń krajowych przeprowadzanych za pomocą kart płatniczych. Rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy jest oprocentowany w skali kwartalnej lub rocznej, a opłaty są pobierane bieżąco według tabeli prowizji i opłat bankowych.

Rachunek osobisty- jest oprocentowany trochę wyżej niż rachunek bieżący. Bank jest skłonny zapłacić więcej za środki na rachunku ROR, gdyż ma zagwarantowany wyrównany miesięczny wpływ tych środków na rachunek ze względu na zobowiązanie klienta do comiesięcznego zasilania konta równą kwotą.

Opisując różnego typu rachunki bankowe należy wspomnieć o numeracji rachunków bankowych.

Numeracja rachunków bankowych jest jednolita, a każdy rachunek ma numer składający się z trzech zasadniczych elementów:

1. numeru (symbolu) oddziału banku;

2. numeru porządkowego rachunku klienta;

3. numeru konta syntetycznego oraz numeru subkonta.

Numer rachunku bankowego jest niejako skrótem adresu bankowego, a zatem przy wypełnianiu dokumentów bankowych trzeba zwracać uwagę na zachowanie kolejności i ścisłości numeracji.

Salda kredytowe rachunków tworzą pieniądz, który powstaje przy udziale kredytu. Salda te są środkiem płatniczym i formą oszczędzania. Można je wykorzystać w pełnym zakresie w przypadku wkładów a vista. Wkładami terminowymi i terminowymi wkładami oszczędnościowymi klient może natomiast rozporządzać w sposób ograniczony umową z bankiem.

Rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy jest jednym z rodzajów wkładów oszczędnościowych, obok wkładów klientów:

1. a vista;

2. terminowe;

3. innych (np. książeczki oszczędnościowe, bony, itp.).

Wkłady a vista są przejściowymi nadwyżkami finansowymi, którymi klient banku może dysponować w każdym momencie, a więc jest to typowy pieniądz transakcyjny. Prowadząc rachunek a vista, bank ponosi duże koszty, gdyż często musi rejestrować operacje z powodu zmniejszającej się wysokości wkładu. Stopa obowiązkowej rezerwy, która jest nie oprocentowana, w wielu krajach jest bardzo wysoka, stąd oprocentowanie wkładów a vista jest niskie albo nie ma go wcale. Wkłady te traktowane są przez klientów jako ich kasa. Sumy przekraczające bieżące potrzeby są z reguły przenoszone na wyżej oprocentowane wkłady terminowe.

Wkłady terminowe mają na celu przechowywanie środków przez co najmniej jeden miesiąc. Znane są dwa sposoby określania terminu zwrotu tego rodzaju wkładów:

1. w ściśle określonym terminie;

2. na czas nieokreślony, ale z określonym terminem wypowiedzenia.

Wysokość oprocentowania wkładów terminowych jest uwarunkowana umową z bankiem. W krajach, gdzie panuje inflacja, dąży się do tego, by wysokość oprocentowania uwzględniała stopę inflacji.

Tradycyjną formą oszczędności są książeczki oszczędnościowe, służące ewidencjonowaniu wkładów. W księgowości banku odpowiadają im indywidualne konta analityczne, będące odbiciem zapisów w książeczkach. Na książeczkach oszczędnościowych mogą być przechowywane wkłady pieniężne na żądanie lub terminowe. Szczególnym rodzajem książeczek są mieszkaniowe książeczki oszczędnościowe, które, niezależnie od odsetek, gwarantują właścicielom wkładów gromadzonych na tych książeczkach pewne przywileje.

Ocenia się, iż na koniec 1999 roku banki prowadziły łącznie prawie dziewięć milionów rachunków oszczędnościowo - rozliczeniowych. Oznacza to, że polscy bankowcy pozyskali w 1999 roku ponad 1,8 mln takich rachunków. Oczywiście sceptycy zwrócą uwagę, iż liczby te nie oddają w pełni stopnia ubankowienia społeczeństwa polskiego, gdyż znaczną część z ogólnej liczby prowadzonych rachunków stanowią klienci posiadający więcej niż jeden rachunek bankowy, mieszkający głównie w dużych aglomeracjach miejskich. W dalszym ciągu w rankingu banków niekwestionowanym liderem pozostaje nasz największy detalista PKO BP S.A. prowadzący ponad 3 700 tys. rachunków, ale tuż za nim znajduje się PeKaO S.A. z niemal 1 800 tys. kont osobistych. Kolejne miejsca to Bank Śląski S.A. 696 tys. rachunków, Big Bank Gdański (z Milenium) 513 tys., BPH 476 tys. i WBK 432 tys. rachunków (Rys. 1).

Rys.1 Udział banków w Polsce w ROR (liczba ROR - stan na 31.12.1999 r.).

Źródło: Dolniak P.,”50 najważniejszych Banków w Polsce”, Bank 2000 r., nr 3, str. 10,

Na koniec roku 1999 wszystkie liczące się banki zamieniły standardowe rachunki oszczędnościowo - rozliczeniowe na pakiety produktów adresowanych do różnych grup klientów. Wybór klientów nie sprowadzał się już jedynie do wyboru banku, ale także do określenia oczekiwań, potrzeb jakie powinien spełniać rachunek osobisty. I tak banki zaoferowały zmodyfikowane rachunki dla młodzieży uczącej się, studiującej, jak również warianty rachunków aktywnych zawodowo, starając się uwzględnić stan ich majątku i wysokość dochodów. Niestety, należy podkreślić także mankamenty tego rynku. Ubiegły rok tzn. 1999 rok bankowości detalicznej, to także wzrost kosztów związanych z posiadaniem rachunków. Śladem największych detalistów, wszystkie banki podniosły opłaty z tytułu prowadzenia rachunku, zwiększyły się także opłaty i prowizje z tytułu pojedynczych transakcji.

1. CHARAKTERYSTYKA PRODUKTÓW BANKOWYCH POWIĄZANYCH Z RACHUNKIEM OSZCZĘDNOŚCIOWO - ROZLICZENIOWYM

Rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy służy, jak już wspomniano, do gromadzenia i przechowywania środków pieniężnych, otrzymywanych min. jako wynagrodzenie z tytułu świadczonej pracy oraz przeprowadzania rozliczeń pieniężnych. Posiadanie tego rachunku pozwala na korzystanie z dodatkowych usług oferowanych przez bank takich jak np:

1. limit zadłużenia w rachunku osobistym - posiadaczom rachunku, którzy dokonują regularnych miesięcznych wpłat na ten rachunek może być przyznany na podstawie odrębnej umowy limit zadłużenia. W umowie bank ustala, na podstawie miesięcznych wpływów klienta, kwotę kredytu tzn. górny pułap, do którego może się on zadłużyć bez żadnych dodatkowych formalności. Limit przyznawany jest na czas nieokreślony lub określony. Maksymalny ciągły okres zadłużenia wynosi do 6 miesięcy kalendarzowych od dnia powstania zadłużenia. Każdy wpływ środków na rachunek powoduje automatyczną spłatę zadłużenia w części odpowiadającej wysokości wpływów.

2. realizowanie stałych zleceń - oddział prowadzący rachunek osobisty może na życzenie posiadacza tego rachunku regulować stałe zlecenia płatnicze z tytułu np:

• czynszu

• abonamentu radiowo - telewizyjnego

• telefonu

• dostaw energii elektrycznej

- dostaw gazu

3. otwarcie terminowego programu oszczędnościowego - oprocentowane są powyżej oprocentowania rachunku osobistego. Posiadanie rachunku trzyletniego w ramach tego programu umożliwia dokonywanie wypłat jak i dopłat w dowolnym czasie. Zaletą tego programu jest umożliwienie lokowania posiadanych oszczędności na korzystniej oprocentowanym rachunku z możliwością uruchomienia zdeponowanych środków przed zakończeniem terminu lokaty.

4. obsługa wszelkich płatności, w tym:

1. kart kredytowych ( płatniczych, debetowych,) - karty płatnicze służą rozmaitym rozliczeniom bankowym i pozabankowym. Karta kredytowa danego banku informuje, że jej posiadaczowi udzielono kredytu. Wykorzystany kredyt podlega spłacie na koniec ustalonego okresu lub ratalnie. Posiadacz karty bywa obciążony stałą opłatą roczną, a od wykorzystanego kredytu płaci odsetki. Bankowe karty kredytowe służą zatem celom płatniczym, połączonym z możliwością zaciągania kredytu.

Posiadacz bankowej karty kredytowej może za jej okazaniem dokonywać zakupów w przedsiębiorstwach handlowych, a należność pokrywana jest z jego rachunku bankowego, przy czym może on zaciągać w banku kredyt w ramach określonej umownie kwoty. Natomiast posiadacz karty debetowej może dokonać płatności jedynie w granicach środków posiadanych w banku. Technika rozliczeń na ogół się nie różni, ale bardziej popularne są karty kredytowe. Karty płatnicze mogą być wykorzystywane także do podejmowania gotówki z bankomatów. Większe przedsiębiorstwa handlowe mogą za pośrednictwem własnych terminali być połączone teletransmisją z bankami, co umożliwia natychmiastową zapłatę przy użyciu karty płatniczej. Karty kredytowe mogą być wielofunkcyjne, umożliwiając zarówno dokonywanie bezgotówkowego przelewu z rachunku swego posiadacza, jak i podjęcie gotówki z bankomatu oraz otrzymanie wydruku wyciągu z rachunku bankowego. Wszechstronne wykorzystanie kart kredytowych w różnych operacjach rozliczeniowych sprawia, że konkurują one skutecznie z czekami, a ich zastosowanie systematycznie wzrasta w obrotach krajowych i zagranicznych. Korzystanie z kart płatniczych w obrotach międzynarodowych wymaga przyłączenia się danego banku krajowego do międzynarodowej organizacji rozliczeniowej. Obecnie największy system rozliczeń międzynarodowych za pomocą kart płatniczych stworzyła organizacja Visa International, Amerikan Express, Eurocard, a do rozliczeń krajowych powstała spółka Polcard.

2. czeków podróżnych - czek to pisemne polecenie jego wystawcy, które jest skierowane do banku w tym celu, by bank wypłacił posiadaczowi czeku wskazaną na nim sumę pieniędzy. Rozliczenia przy użyciu czeków mają formę wręczenia czeku wierzycielowi przez dłużnika. Wyróżnia się czeki: gotówkowe - upoważniające do podjęcia określonej sumy gotówki, i rozrachunkowe - przeznaczone do realizacji bezgotówkowej. Przedsiębiorstwo, które wystawia czeki, musi mieć zarezerwowane odpowiednie środki na rachunku bankowym lub też zagwarantowany przez bank kredyt na wykupienie czeku. Zatem rozliczenia za pomocą czeków gwarantują dostawcy terminową zapłatę. Rozliczenia za pomocą czeków stosuje się przede wszystkim przy płatnościach z tytułu usług transportowych, pocztowych, itp., czyli tam, gdzie powiązania są stale, a rejestracja każdej dostawy lub usługi przez dostawcę wywołałaby duże trudności.

„Leksykon finansowo - bankowy” Praca zbiorowa pod redakcją Jaworskiego W. Warszawa 1991 rok, str.23

Kukulski J. „Usługi bankowe”, Warszawa, 1996 rok, str. 8

„Słownik języka polskiego” tom pierwszy A-K, Praca zbiorowa pod redakcją Szymczaka M. Warszawa 1978 str. 121

Kukulski J. „Usługi bankowe”, Warszawa, 1996 rok, str. 9

Buschgen H., „Przedsiębiorstwo bankowe”, Warszawa, 1997 rok, str. 17

„Leksykon finansowo - bankowy” Praca zbiorowa pod redakcją Jaworskiego W. Warszawa 1991 rok, str.23

Jaworski W., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B., " Banki, rynek, operacje, polityka", Warszawa 1992 rok, str. 10

Głuchowski J., Szabelańczyk J., „Bankowość podręcznik dla studentów”, Poznań 1999 rok, str. 144

Art. 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku, Prawo Bankowe (Dz.U. z 1997 r, nr 140 poz. 939)

Głuchowski J., Szabelańczyk J., „Bankowość podręcznik dla studentów”, Poznań 1999 rok, str. 145

Vademecum Bankowca", Praca zbiorowa pod redakcją Krystyny Cholewickiej - Goździk, Warszawa 1992, str.14

„Leksykon finansowo-bankowy" Praca zbiorowa pod redakcją Jaworskiego W., Warszawa 1991 rok str.23

Jaworski W., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B., " Banki, rynek, operacje, polityka", Warszawa 1992 rok, str.11

Jaworski W., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B., " Banki, rynek, operacje, polityka", Warszawa 1992 rok, str. 10

Jaworski W., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B., "Banki, rynek, operacje, polityka", Warszawa, 1992 rok, str. 21

Głuchowski J., Szabelańczyk J., „Bankowość podręcznik dla studentów”, Poznań 1999 rok, str. 89-91

Art. 14 i 15, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, ( Dz.U.z 1997 r. nr 140 poz 939 )

Art. 20 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r, Prawo bankowe, ( Dz.U z 1997 r. nr 140 poz. 939)

Art. 21 - 24 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r, Prawo bankowe, ( Dz.U z 1997 r. nr 140 poz. 939)

Krzyżkiewicz Z., Jaworski W., Puławski M., „Leksykon bankowo - giełdowy”, Warszawa 1998 r, str.49-50

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r., nr 3 str. 40-41

Krzyżkiewicz Z., Jaworski W., Puławski M., „Leksykon bankowo - giełdowy”, Warszawa 1998 r, str. 51

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 40-41

Krzyżkiewicz Z., Jaworski W., Puławski M., „Leksykon bankowo - giełdowy”, Warszawa 1998 r, str.73

Krzyżkiewicz Z., Jaworski W., Puławski M., „Leksykon bankowo - giełdowy”, Warszawa 1998 r, str.73

Krzyżkiewicz Z., Jaworski W., Puławski M., „Leksykon bankowo - giełdowy”, Warszawa 1998 r, str.73

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000r. nr 3, str. 54-55

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 58-59

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 42-43

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 40-41

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 44-45

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 44-45

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 44-45

„Encyklopedia powszechna PWN”, tom trzeci M-R, Praca zbiorowa, Warszawa 1975 r., str. 700

Dobosiewicz Z. „Podstawy bankowości”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1997, str. 31

Buschgen H.E. „Przedsiębiorstwo bankowe”, Warszawa: Poltext 1997, str. 184

Kamba - Kibatshi M., „Podstawy bankowości”, Wrocław 1999 r., str. 121

Głuchowski J., Szabelańczyk J., „Bankowość podręcznik dla studentów”, Poznań 1999 r., str. 239 - 241

Kamba - Kibatshi M., „Podstawy bankowości”, Wrocław 1999 r., str. 122

Pluta - Olearnik M. „Marketing usług bankowych”, Warszawa 1993 r., str. 77, 108,

Golec M., Janik B., Nowohoń ska H., „Wstęp do bankowości”, Poznań 1998r., str.39

Głuchowski J., Szabelańczyk J., „Bankowość podręcznik dla studentów”, Poznań 1999 r., str. 157

Krzyżkiewicz Z., „Operacje bankowe, Rozliczenia krajowe i zagraniczne”, Warszawa 1998 r., str.43-44

Głuchowski J., Szabelańczyk J., „Bankowość podręcznik dla studentów”, Poznań 1999 rok, str.157-158

Golec M., Janik B., Nowohońska H., „Wstęp do bankowości”, Poznań 1998r., str. 39 - 40,

Krzyżkiewicz Z., Jaworski.W., Puławski M., „Leksykon bankowo - giełdowy”, Warszawa 1998 rok, str. 482

Golec M., Janik B., Nowohońska H., „Wstęp do bankowości”, Poznań 1998 r., str. 45,

Krzyżkiewicz Z., „Operacje bankowe, Rozliczenia krajowe i zagraniczne”, Warszawa 1998 r., str. 45

Krzyżkiewicz Z., „Operacje bankowe, Rozliczenia krajowe i zagraniczne”, Warszawa 1998 r., str. 114 - 115

Dolniak P., „50 najważniejszych banków w Polsce”, Bank z 2000 r. nr 3, str. 18, 20

Krzyżkiewicz Z., „Operacje bankowe, Rozliczenia krajowe i zagraniczne”, Warszawa 1998 r., str. 91 - 92,93

Kamba - Kibatshi M., „Podstawy bankowości”, Wrocław 1999 r., str. 151

---