Rozliczenia pieniężne klientów i banku
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Czynności dotyczące przyjmowania do banku znaków pieniężnych i ich
wypłacania oraz zaopatrywania banku w pieniądze i wartości skarbowe.
Z punktu widzenia rachunkowości bankowej szczególne znaczenie mają:
-
dokumentacja obrotu gotówkowego
-
Księgowe ujęcie operacji obrotu gotówkowego
-
Ewidencja przemieszczania wartości skarbcowych wewnątrz oddziału, czyli powierzenie ich pracownikom z obowiązkiem wyliczenia się
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
• Wpłaty do kasy banku
• Wpłaty do skarbca nocnego (trezor, wrzutnia nocna)
• Wpłaty za pośrednictwem inkasa samochodowego
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
W zakres obrotu gotówkowego włącza się, oprócz gotówki, także znaki wartościowe i czeki podróżnicze
Znaki wartościowe
(urzędowy blankiety wekslowe zróżnicowane wartością
opłaty skarbowej oraz znaczki opłaty skarbowej (podatku)
od czynności cywilno-prawnych)
Czeki podróżnicze
(dokumenty emitowane przez banki, wręczane osobom
podróżującym, zamiast gotówki, w walucie obcej)
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Dokumentacja księgowa obrotu gotówkowego
Dokumenty powodujące zmiany w stanach kont:
-
bankowy dowód wpłaty
-
czek gotówkowy, asygnata kasowa-dokument wewnętrzny
-
Inne dokumenty (dowód wpłaty za czynsz, RTV, telefon)
Dokumenty konieczne, które nie muszą wywoływać zmian na kontach:
-
protokół z otwarcia skarbca nocnego
-
protokół rozliczenia pracy sortowni
-
protokoły pozwalające na rozliczenie różnic obcych i własnych
-
zestawienie obrotów kasowych (wpłat i wypłat dotyczących operacji z tytułu znaków wartościowych, czeków podróżnych dla wystawienia dowodu
księgowego, ujmującego łączną kwotę dokonanych operacji)
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Księgowanie operacji gotówkowych
Ewidencja obrotu gotówkowego ma zapewnić realizację trzech
zadań:
-
uchwycić zmiany jednego z ważnych aktywów banku tj. zapasów znaków
pieniężnych i innych wartości skarbcowych
-
umożliwić rozliczenie pracowników, którym powierzono gotówkę i wartości skarbcowe
-
dostarczyć informacji dla banku centralnego o rozmiarach zmian obiegu pieniężnego
Obieg pieniężny jest to ruch pieniądza znajdującego się poza kasami banków, którego ilość oblicza bank centralny.
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Rozliczenia pieniężne za pośrednictwem banku
Rozliczenia gotówkowe zasadniczo odbywają się bez udziału banku (dotyczą jedynie zaopatrzenia podmiotu się w gotówkę lub odprowadzenia jego
nadmiaru)
Rozliczenia bezgotówkowe realizowane są za pośrednictwem banków i polegają na przeniesieniu odpowiedniej kwoty depozytu z rachunku bankowego
dłużnika (płatnika) na rachunek bankowy wierzyciela (beneficjenta)
Rodzaje rachunków bankowych:
-
rachunki bieżące
-
rachunki pomocnicze
-
rachunki lokat terminowych
-
rachunki oszczędnościowe – wkłady oszczędnościowe
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Rozliczenia za pośrednictwem rachunku bankowego
Formy rozliczeń bezgotówkowych:
- polecenie przelewu
- polecenie zapłaty
- czek rozrachunkowy
- karta płatnicza
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Księgowe ujęcie rachunku bankowego
Rachunki bankowe służące do przeprowadzania rozliczeń pomiędzy podmiotami są kategorią:
-
ekonomiczną (odzwierciedlającą stosunki finansowe pomiędzy bankiem a posiadaczem konkretnego rachunku bankowego)
-
prawną (regulującą z bankiem stosunki finansowe na zasadach umownych opartych i egzekwowanych postanowieniami prawa)
-
księgową (księgi banku i wyciągi z tych ksiąg sporządzone zgodnie z prawem mają moc prawna dokumentów urzędowych)
W kategoriach rachunkowości rachunki bankowe klientów mają charakter kont zobowiązaniowych, ponieważ saldo z tego konta to zobowiązanie banku wobec klienta- posiadacza tego rachunku w banku.
Podstawę zapisów stanowi:
-
dokumentacja operacyjna (powodująca zmianę stanu salda)
-
dokumentacja podstawowa (określająca warunki funkcjonowania np. umowa) PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
NBP jako bank centralny, bank banków, prowadzi rachunki
bieżące banków z wyjątkiem banków spółdzielczych.
(Departament Systemów Płatniczych)
Rachunek –BANKU A- służący do rozliczeń z innymi bankami i
podmiotami – otwarty w innym banku nosi nazwę rachunek
nostro (nasz). W rachunkowości własnej Banku A jest to
konto aktywne i jest ujmowane w aktywach.
Jeżeli bank A otworzył i prowadzi rachunek innego banku np.
banku D to rachunek ten nosi nazwę rachunek loro (wasz).
Jest to w banku A rachunek zobowiązaniowy ponieważ stan
tego konta oznacza kwotę jaką bank A jest winien bankowi D.
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Ewidencja na rachunku własnym banku
1100 Konto bieżące nostro
Na stronę Wn: -wpływy z
Na stronę Ma: -rozchody:
różnych tytułów zwiększające
wydatki środków pieniężnych
stan środków pieniężnych w
powodujące zmniejszenie stan
banku (wzrost aktywów)
środków pieniężnych w banku
(zmniejszenie aktywów)
W księgach banku centralnego:
Rachunek bieżący banku A w banku centralnym
Zmniejszenie stanu środków
Zwiększenie stanu środków
na stronie debetowe (Wn)
na stronie kredytowe (Ma)
czyli obciążenie rachunku
czyli uznania rachunku
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Rozrachunki z bankiem centralnym
Do rozliczeń pieniężnych banku z bankiem centralnym służą konta zespołu 1 w grupie kont 11
-
110 Operacje bieżące (1100 konto bieżące nostro, 1101 konto bieżące loro)
-
111 Operacje terminowe (1110 lokaty, 1111 depozyty)
-
112 Aukcyjny obrót papierami wartościowymi (1120 lokaty, 1121 pożyczki)
-
113 Operacje refinansowe (redyskonto weksli, kredytu lombardowego,
kredytów refinansowych programu naprawczego, na uzupełnienie zasobów pieniężnych; po stronie Ma kwotę wykorzystanych kredytów, po stronie Wn spłatę tego kredytu)
-
114 Inne należności i zobowiązania
-
119 Odsetki od operacji z bankiem centralnym (1190 należności, 1191
zobowiązania)
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Rezerwa obowiązkowa jest to kwota ustalająca minimalne saldo debetowe jakie bank musi posiadać po zakończeniu operacji dziennych na koniec każdego dnia; saldo początkowe+przychody-rozchody=saldo X, które powinno być większe lub równe kwocie rezerwy obowiązkowej.
Podstawę obliczenia kwoty rezerwy obowiązkowej stanowi średnia arytmetyczna sald kont depozytów (na żądanie i terminowych) zaistniałych na koniec każdego dnia operacyjnego poprzedniego miesiąca. Kwota rezerwy obliczana jest od podstawy procentem, ustalanym przez NBP (3,5%).
Jeżeli w danym okresie kwota rezerwy jest niższa od kwoty rezerwy
obowiązkowej, banki uiszczają na rzecz NBP odsetki od kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą, która podlega utrzymaniu na rachunkach , a kwotą faktycznie na tych rachunkach utrzymywaną.
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Ewidencja na rachunkach bieżących otwartych
dla innych banków oraz podmiotów finansowych
Do operacji banku A z innymi bankami i podmiotami finansowymi służą
konta grup: 12-19. Większość tych operacji przeprowadzana jest w
korespondencji z rachunkiem bieżącym banku w NBP (1100).
W grupie tej znajduje się konto 120 „Rachunki bieżące” (tylko banków) z podziałem na:
-
1200 konto bieżące nostro (nasze), tj. konto banku A w banku B- jest to konto aktywne, o charakterze należnościowym,
-
1201 konto bieżące loro (obce) tj. konto banku B prowadzone przez
bank A, o charakterze zobowiązaniowym (saldo umieszcza się w
pasywach banku A).
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Ewidencja na rachunkach bieżących otwartych dla
innych banków oraz podmiotów finansowych, cd…
Poza należnościami z tytułu lokat i kredytów bank A może mieć zobowiązania wobec podmiotów finansowych z tytułu operacji biernych:
-
prowadzenia rachunków bieżących tych jednostek
-
przyjmowania od nich depozytów terminowych
-
zaciągania u nich pożyczek i kredytów
Do ewidencji powyższych operacji służą m. in. Konta:
-
170 Rachunki bieżące – podmiotów finansowych (bez banków)
-
171 Depozyty terminowe – przyjęte przez bank A
-
173 Kredyty i pożyczki – zaciągnięte przez bank A
-
175 Należności i zobowiązania z tyt. zabezpieczeń pieniężnych
-
179 Odsetki – 1790 Należności, 1791 Zobowiązania
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Ewidencja operacji na rachunkach pozostałych
podmiotów
Klientami banku poza instytucjami finansowymi mogą być:
1)
Podmioty niefinansowe prowadzące działalność
2)
Osoby fizyczne np. gromadzące wkłady oszczędnościowe
3)
Jednostki sektora budżetowego
Podmiot niefinansowy prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek posiadać rachunek bankowy i dokonywać transakcji bezgotówkowych,
gdy stroną transakcji jest inny podmiot gospodarczy.
Dla osób prawnych oraz innych podmiotów niefinansowych banki otwierają rachunki bankowe w ramach ogólnego konta 270 „Rachunki bieżące”
Rachunki bieżące osób fizycznych mogą być wykazywane w ramach Konta
270 oraz 274, z tym że konto 274 przeznaczone jest tylko do
gromadzenia oszczędności (bieżących i terminowych).
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Ewidencja na rachunkach podmiotów budżetowych
Do ewidencji operacji dokonywanych przez jednostki sektora budżetowego za pośrednictwem rachunku bankowego, przewidziane są konta w Zespole 3
„Operacje z instytucjami rządowymi i samorządowymi”.
W zespole 3 jest grupa kont 37 „Zobowiązania i pozostałe należności od instytucji rządowych i samorządowych”, a w niej konto:
-
370 „Rachunki bieżące”, które służy do ewidencji operacji na rachunkach otwartych dla instytucji rządowych i samorządowych.
Na stronie Ma konta 370 księguje się wpływy środków pieniężnych, a na stronie Wn konta 370 wypłaty z rachunków.
W zespole 3 występują dwa rodzaje kont:
-
zobowiązaniowe- gdy bank w wyniku prowadzenia rachunków bieżących,
przyjętych depozytów, jest dłużnikiem
-
należnościowe – gdy bank jest wierzycielem, np. z tytułu udzielania kredytu PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Rachunki terminowe – ewidencja depozytów
pieniężnych
Konta do ewidencji operacji na rachunkach terminowych klientów banku występują w wszystkich trzech zespołach 1,2,3. Są to konta jednolicie numerowane: x71 i nazwane „Depozyty terminowe i zablokowane” (oraz konto 274).
Konta rachunków terminowych są kontami zobowiązaniowymi, ich salda
wykazywane są w pasywach bilansu banku i stanowią kapitał obcy.
Z ewidencją obrotu oszczędnościowego ściśle związana jest ewidencja odsetek- są to koszty banku księgowane na koncie 710 „Odsetki”.
Odsetki są to kwoty jakie płaci dłużnik wierzycielowi za prawo korzystania ze środków pieniężnych wierzyciela w ciągu określonego czasu.
Dla wierzyciela odsetki są przychodami, dla dłużnika (banku) są kosztami.
Po upływie terminu depozytu, odsetki:
-
powiększają depozyt gdy podlegają kapitalizacji,
-
są przekazywane na rachunek bieżący klienta,
-
mogą podlegać wypłacie w kasie,
-
mogą podlegać wypłacie łącznie z kwotą depozytu
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/
Przy ewidencji rozrachunków kontrahentów mających konta w tym samym banku w różnych oddziałach stosujemy konto pośredniczące „Rozrachunki pomiędzy oddziałami”, umożliwiające zachowanie zasady bilansowej (każdy oddział
prowadzi własny system rachunkowości).
Stosowane w operacjach międzybankowych dokumenty rozliczeniowe mogą być uznaniowe (wysyłane przez bank A zawiadamiają bank B o konieczności uznania (dopisania) kwot do rachunków klientów banku B):
-
polecenia przelewu,
-
dowody wpłat,
-
inne zlecenia płatnicze, np. noty memoriałowe.
obciążeniowe (otrzymane przez bank A zawiadamiają adresata o konieczności obciążenia rachunków klientów banku A, przez co powstają zobowiązania wobec banku A):
-
czeki rozrachunkowe,
-
Czeki gotówkowe,
-
polecenia zapłaty,
-
inne zlecenia płatnicze, np. noty memoriałowe.
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/