O r g a n i z a c j e

1. Deutsches Jungvolk

Jednym z odłamów Hitlerjugend była organizacja Deutsches Jungvolk. Była to sekcja dla młodszych, dziesięcio- czternastoletnich dzieci. Młodzież między dziesiątym a osiemnastym rokiem życia, której dusze zawładnęła narodowosocjalistyczyna władza, była wierna jednemu hasłu, a mianowicie: Urodziliśmy się po to, by umrzeć dla Niemiec. W ich edukacji kładziono głównie nacisk na wychowanie fizyczne, język niemiecki, historię i biologię. Szczególnie zwracano uwagę na sprawność fizyczną, naukę dyscypliny i procedur militarnych.

2. Bund deutscher madel

W III Rzeszy istniały także organizacje kobiece między innymi. Związek Niemieckich Dziewcząt (Bund Deutscher Madel), który skupiał płeć żeńską w wieku od czternastego do osiemnastego roku życia. Hitler stworzył też Jungmadel, czyli związek dziewczynek do czternastoletniego roku życia.

3. Hitlerjugend - organizacja mlodziezowa NSDAP

4 lipca 1926 roku, w czasie obchodów dnia partii NSDAP w Weimarze postanowiono, aby odrestaurować upadającą organizację młodzieży Jungenbund - a także zmienić jej nazwę na Hitlerjugend (HJ). Oficjalna nazwa: Hitler-Jugend, Bund Deutscher Arbeiter-Jugend (HJ, Związek Niemieckiej Młodzieży Robotniczej), została podsunięta przez Juliusa Streichera. Na wniosek Hitlera, szef referatu młodzieżowego NSDAP, Kurt Gruber, został mianowany głową nowej organizacji z tytułem "Referent der Jugendfragen". Gruber wprowadził szereg przepisów i regulaminów HJ; m. innymi dotyczących zasad umundurowania, składek (4 fenigi miesięcznie) itp. W początkowym okresie - kiedy to NSDAP oraz HJ nie śmierdziały groszem - członkowie HJ mieli obowiązek uczestniczenia w akcjach zbierania funduszy na organizacje - podczas najróżniejszych zjazdów, zebrań, wydarzeń czy uroczystości partyjnych. Z biegiem czasu, kiedy partia zyskała solidniejsze podstawy finansowe, mogła przeznaczyć więcej funduszy na działalność werbunkowo-propagandowa HJ.

W 1928 roku, Gruber zreorganizował HJ, dodając do organizacji Jungvolk, zrzeszające chłopców w wieku od 10 do 14 lat, a wkrótce potem, Bund Deutscher Madel (BDM) - zrzeszające dziewczęta. Głównym jednak celem HJ było masowe zrzeszenie chłopców w wieku 14-18 lat. Mimo niewątpliwych sukcesów organizacyjnych, pozycja Grubera została zagrożona - głównie za sprawa młodego, pochodzącego z dystyngowanej pruskiej rodziny, Baldura von Schiracha. Matka Baldura była z pochodzenia Amerykanką, ojciec - zawodowym wojskowym. Baldur von Schirach wstąpił do NSDAP w wieku 18 lat i niezwłocznie zwrócił uwagę Hitlera i jego elity. Hitler uznał, ze rozgałęzione koneksje rodziny von Schirach mogą zapewnić mu dostęp do starej arystokracji niemieckiej a co za tym idzie, pogłębić kontakty polityczne i uzyskać nowe źródła funduszów dla celów partyjnych. W lipcu 1928 roku, von Schirach został przywódcą Związku Studentów NSDAP w Monachium - i potraktował ten awans jako krok w kierunku uzyskania stanowiska przywódcy HJ. Gruber wyczuwał zakusy ambitnego Baldura, ale uważał, ze jego dotychczasowe sukcesy w HJ w pełni go zabezpieczą. Jego ocena sytuacji była jednak błędna. W ciągu 1929 roku, pełen zapału von Schirach ponownie zreorganizował HJ.

W regulaminie organizacji, opublikowanym 23 kwietnia, zostało utwierdzone ścisłe powiązanie pomiędzy HJ i NSDAP. Od tego dnia dzieci członków NSDAP mogły należeć wyłącznie do HJ. Kurt Gruber miał do tego pewne zastrzeżenia - ale partia orzekła, ze wytyczne von Schiracha są właściwe i prowadza do wzmocnienia powiązania pomiędzy NSDAP a jej członkami. Tego samego miesiąca partia oświadczyła, ze HJ jest jedyną organizacją młodzieżowa popieraną przez NSDAP. HJ rozpoczęło aktywną kampanie rekrutacyjną i tak np. w marcu 1930 r. w Berlinie odbył się zjazd narodowy HJ, pod hasłem Vom Wiederstand zum Angriff (od oporu do ataku). Podjazdowa walka o stołek szefa HJ trwała nadal. Gruber był popierany przez jednego z przywódców SA, von Schirach znalazł poparcie w osobie Hitlera i Ernsta Rohma. Ten ostatni chciał aby HJ zostało bezpośrednio podporządkowane SA. W kwietniu 1931 r. Hitler wyraził na to zgodę. Na dodatek, szeregi HJ były wciąż niewielkie co spowodowało, ze von Schirach zaczął krytykować metody kierowania organizacją przez Grubera. Gruber miał problem.

Polityczna walka z von Schirachem i Rohmem, popieranymi na dodatek przez Hitlera, nie dawała większych szans na sukces. w październiku 1931 r. Kurt Gruber zrezygnował z pełnienia funkcji Reichsfuehrer der HJ. Jego pozycje objął Adrian Theodor von Rentelen - ale na krotki okres czasu, do czerwca 1932 r. W międzyczasie, zręczny von Schirach przeprowadził czystkę w szeregach przywódców HJ, usuwając wszystkich popleczników Grubera. 16 czerwca 1932 r., Baldur von Schirach został wybrany nowym przywódcą HJ. W latach 1933 - 1939 nastąpił gwałtowny wzrost szeregów HJ. Każdy rok działalności miał swoje hasło przewodnie i tak np. rok 1934 był "rokiem nauki", rok 1935 był "rokiem kultury fizycznej", rok 1939 - "rokiem zdrowia". 25 marca 1939 r. wprowadzono w życie przepis o obowiązkowym członkostwie młodzieży w HJ i BDM. Niestosowanie się do tego przepisu mogło spowodować pozbawienie praw rodzicielskich i umieszczenie dzieci w sierocińcach. Dodatkowo, przepis ten zmuszał istniejące w Rzeszy młodzieżowe organizacje katolickie do połączenia się z HJ.

W grudniu 1939 roku, von Schirach - za pozwoleniem Hitlera - wstąpił w szeregi Wehrmachtu. Jego stanowisko Reichsjugendfuehrera zostało objęte przez Artura Axmanna. W czasie kampanii francuskiej, von Schirach służył w szeregach dywizji Grossdeutschland, awansując z kaprala na porucznika. Został także odznaczony Krzyżem Żelaznym. Po zakończeniu kampanii, Baldur powrócił do Berlina. Z uwagi na jego wiek (około czterdziestki) nie za bardzo pasował na szefa organizacji młodzieżowej. W sierpniu 1940 roku otrzymał wiec nominacje na stanowisko "inspektora" HJ, a wkrótce, w nagrodę za zasługi lat poprzednich, został Gauleiterem Wiednia. 3 lutego 1940 roku, władze HJ ogłosiły Plan Służby Wojennej HJ, który m. innymi zawierał:

- obowiązek działalności kulturalnej w szpitalach, fabrykach, placówkach wojskowych itp.

- obowiązek ćwiczeń fizycznych co najmniej dwie godziny w tygodniu

- obowiązek ćwiczeń wojskowych dla chłopców (manewry, znajomość broni, strzelnica),

- szkolenie polityczne, szkolenie nowych aktywistów

- szkolenie w pierwszej pomocy medycznej dla dziewcząt BDM, szkolenie przeciwlotnicze, udział w zbiorkach na pomoc zimowa i pomoc dla frontu.

W wielu krajach Europy Zachodniej, członkowie HJ zostali zaangażowani w organach administracyjnych okupanta.

Także, aby podnieść dyscyplinę wśród młodzieży, nowe przepisy policyjne wprowadzone w marcu 1940 roku zakazywały konsumpcji alkoholu, palenia w miejscach publicznych, chodzenia do kina po 9 wieczorem itp. Od 1941 roku, członkostwo HJ przestało wzrastać. Przyczyna tego stanu było coraz częstsze powoływanie młodzieży do wojska, oraz zwiększające się ofiary powodowane narastającym bombardowaniem terytorium Rzeszy przez lotnictwo Aliantów. Rok 1942 był ostatnim względnie "spokojnym" rokiem dla członków HJ - "spokojnym" w sensie, że członkowie HJ i BDM nie uczestniczyli bezpośrednio w działaniach militarnych. Ale straty w szeregach były widoczne: w trakcie tego roku zginęło prawie 16 tysięcy młodych aktywistów HJ - głównie z powodu nalotów lotniczych. Ponad 600 tysięcy chłopców z HJ i prawie półtora miliona dziewcząt z BDM uczestniczyło w pomocy przy żniwach. Od 1942 roku, HJ zorganizowała tzw. W-E Lager. Były to specjalne wojskowe obozy treningowe, z programami trwającymi 3 tygodnie.

Pod koniec 1942 r. Wehrmacht i SS prowadziły ponad 160 takich obozów. Od początku 1943 roku, członkowie HJ otrzymali rozkazy stawienia się do pomocniczej służby wojskowej. W połowie roku, tysiące starszych członków HJ służyło jako Flakhelfers, w jednostkach przeciwlotniczych zlokalizowanych na terenie całej Rzeszy. Działalność typu rekreacyjnego jak obozy, marsze, zawody sportowe została mocno ograniczona kosztem coraz większego zaangażowania HJ w szkolenie czysto wojskowe. Podczas roku 1944, zdecydowana większość młodszych członków HJ została zorganizowana do masowego kopania rowów przeciwczołgowych i różnych umocnień ziemnych na obu frontach: wschodnim i zachodnim. Koncepcje wykorzystania młodzieży HJ były często wariackie; np. na jesieni 1944 roku, Goering zaproponował szkolenie HJ na pilotów myśliwców odrzutowych Heinkel He-162 Salamander-Volksjager. Panująca sytuacja wewnętrzna zaczęła powodować także różnego rodzaju fermenty w karnych dotąd szeregach HJ; w niektórych rejonach powstawały grupy rozgoryczonych nieletnich krytykujących NSDAP.

Pod koniec 1944 roku, przywództwo HJ oznajmiło pobór wszystkich pozostałych członków HJ, szczególnie z rocznika urodzonego w 1928 i 1929 roku. Jedna z pierwszych formacji bojowych zorganizowanych w styczniu 1945 roku z tego poboru, były HJ-Panzervernichtungs-Einheiten (formacje przeciwpancerne HJ). Ich członkowie otrzymali minimalne przeszkolenie. Chłopcy, często w wieku nie więcej jak 11 lat, byli pobieżnie zaznajamiani z Panzerfaust i niezwłocznie wysyłani na front. W marcu 1945 r. Martin Bormann zaproponował organizowanie Frauen-Batallionen złożonych z dziewcząt BDM. Na szczęście Reichsjugendfuehrer Axmann kategorycznie sprzeciwił się temu zamierzeniu. Wielu członków HJ wzięło udział w obronie Berlina, Wrocławia, Gdańska, Królewca. Oddział 5000 członków HJ przez pięć dni broniło mostu Pichelsdorf w Berlinie. Tylko 500 z nich ocalało. Wielu młodych żołnierzy HJ walczyło z zaciekłą determinacją, zdecydowana większość z nich poległa na polu bitwy. Po ukończeniu działań wojennych, władze Aliantów przeanalizowały profile i działalność wielu niemieckich organizacji - w tym organizacji młodzieżowych, włącznie z HJ. Zostało zadecydowane, ze Hitlerjugend nie było organizacją o charakterze przestępczo-kryminalnym, ale jako że mieściło się w strukturze systemu nazistowskiego - zostało oficjalnie rozwiązane przez Aliantow.

4. Bahnschutz

Bahnschutz to nazwa formacji, której zadaniem była ochrona kolei i jej szlaków. Postawiono przed nią następujące zadania: ochrona szczególnie wrażliwych na ataki miejsc na kolei takich jak mosty tunele, ochrona węzłów kolejowych i mienia kolei, zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom kolei oraz kontrolowanie szlaków kolejowych. Na szefa Bahnschutzu Adolf Hitler wyznaczył Karla Heigesa i nadał mu tytuł "Reichsbahnschutzes des Reichsführer". W 1934 roku Karl Heiges z powodu ciężkiej choroby przekazał dowództwo Bahnschutzu, Friedrichowi Hülsenkampowi, który jako "Reichsbahnschutzes des Reichsführer", zachował to stanowisko do śmierci w 1945 roku. Bahnschutz stał się służbą państwową i organizacją pod ochroną NSDAP.

5. Abwehra

Abwehra była organem wywiadu i kontrwywiadu niemieckich sił zbrojnych, działających od 1921r. do 1945. Ze względu na ograniczenia nałożone na III Rzeszę na mocy traktatu wersalskiego jednostkę kontrwywiadu, tzw. Abwehrgruppe, utworzono początkowo przy ministerstwie obrony, 1935-1938 kierownictwo Abwehry było jednym z oddziałów ministerstwa wojny. Po kolejnej reorganizacji, od 1938 Abwehra podlegała Naczelnemu Dowództwu Wehrmachtu, jako Amtsgruppe Auslandsnachrichten und Abwehr, a od II 1944 - Głównemu Urzędowi Bezpieczeństwa Rzeszy jako Zarząd Wojskowy. Na czele Abwehry stali kolejno: pułkownik Friedrich Gempp, major Gunther Schwantes, pułkownik Ferdinand von Bredow do 1932, komandor Conrad Patzig od 1932 do 1934 i admirał Wilhelm Canaris od 1935 do 1944, a po jej połączeniu z wywiadem SS - Walter Schellenberg. Abwehra była jedną z największych służb wywiadowczych na świecie, w 1943 liczyła 30 tys. etatowych pracowników. Uczestniczyła w organizowaniu, planowaniu i realizacji planów wojennych III Rzeszy.

6. Sicherheitsdienst (SD)

Sicherheitsdienst / SD / - to Służba Bezpieczeństwa SS. SD była służbą specjalną, podlegającą Głównemu Urzędowi Bezpieczeństwa Rzeszy. Dostarczała ona czołówce reżimu hitlerowskiego raportów na temat nastrojów w społeczeństwie. Do Służby Bezpieczeństwa należały też osławione grupy operacyjne Einsatzgruppen, które rozstrzelały setki tysięcy Żydów i innych osób cywilnych. W ramach swych zadań SD prześladowała z największą brutalnością wszelkie objawy oporu na terenach okupowanych. W pierwszych latach istnienia SD działała jako organizacja ochrony partii nazistowskiej, a po przejęciu władzy przez Hitlera umacniała system faszystowski w III Rzeszy.

7. Reichskriminalpolizei (kripo)

Reichskriminalpolizei / Kripo / - to oddziały policji kryminalnej, stanowiąca jeden z departamentów RSHA (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy). Kierownikiem tego wydziału był Arthur Nebe. Do 1936 Kripo stanowiło część administracji landów, lecz po przeprowadzeniu centralizacji niemieckiej policji przez Heinricha Himmlera policja kryminalna wszystkich landów włączona została do pruskiej policji kryminalnej. W 1937 powstało Biuro Policji Kryminalnej Rzeszy (Reichskriminalpolizeiamt). Kripo wraz Gestapo stały się częścią Głównego Urzędu Policji Bezpieczeństwa Rzeszy (Hauptamt Sicherheitspolizei, Sipo). Wreszcie w 1939 po utworzeniu RSHA Kripo, Gestapo oraz SD (Służba Bezpieczeństwa SS) weszły w skład RSHA (Kripo stało się Departamentem V Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy). W gestii kilku wydziałów Kripo była walka z handlem narkotykami i przestępczością obyczajową. Sektorem Kripo o charakterze ogólnopaństwowym i rozciągającym się również na kraje okupowane była służba identyfikacji i ścigania osób poszukiwanych. Policja kryminalna odgrywała istotną rolę w wysyłaniu osób uznanych za potencjalnych bandytów czy złodziei do obozów koncentracyjnych lub innych miejsc internowania. Centrala Kripo sprawowała ogólne kierownictwo nad wszystkimi pozostałymi placówkami policji kryminalnej. Przy centrali Kripo czynny był Instytut Techniki Kryminalnej SiPo, który prowadził badania oraz ekspertyzy techniczne, lekarskie i biologiczne dla potrzeb całego pionu Sicherheitspolizei.

8. Geheime staatspolizei (gestapo)

Gestapo było tajną policją polityczną III Rzeszy. W 1933 roku Hermann Goering, utworzył w Prusach Urząd Tajnej Policji Państwowej (Geheimes Staatspolizeiamt - Gestapa). W 1936 roku Urząd objął swym działaniem całe Niemcy i zmienił nazwę na Gestapo. W tym samym roku Heinrich Himmler połączył gestapo i policję kryminalną (Kriminalpolizei - Kripo), w jedną organizację Policję Bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei-Sipo) i podporządkował je szefowi partyjnej służby bezpieczeństwa (Sicherheitsdienst - SD), Reinhardowi Heydrichowi. Po awansie Heinricha Himmlera na stanowisko komisarza Rzeszy ds. umocnienia niemieckiej narodowości, odpowiedzialnego za zachowanie czystości rasowej na Wschodzie, funkcję szefa gestapo objął Heinrich Muller. Gestapo wkraczało we wszystkie dziedziny życia stosując represje za czyny popełnione, jak również akcje prewencyjne w celu unieszkodliwienia potencjalnych przeciwników III Rzeszy wszystkimi dostępnymi sposobami - łącznie z prowokacją, terrorem, torturami, presją fizyczną i psychiczną; pomijano przy tym najczęściej wszelkie metody prawne. Efekty działania Gestapo zależały w dużym stopniu od zwerbowania, przygotowania i wykorzystania sieci agentów. Gestapo werbowało swych agentów spośród osób, które udało się złamać przy pomocy presji fizycznej i psychicznej, różnych form szantażu i gróźb, dotyczących najczęściej losu rodzin i przyjaciół. Niektórzy agenci działali z pobudek materialnych, zwabieni doraźnymi lub stałymi źródłami zysku.

9. Reichssicherheitshauptamt (rsha)

Reichssicherheitshauptamt czyli Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy utworzono 27 września 1939 roku na mocy rozkazu Heinricha Himmlera. RSHA był jednym z dwunastu głównych urzędów SS i spełniał szczególną, coraz większą rolę w ogólnym systemie władzy. Pierwszym szefem RSHA był Reinhard Heydrich. Po śmierci Reinharda Heydricha, który zginął po zamachu w Pradze, kierownictwo nad RSHA objął Bruno Streckenbach. Jego miejsce zajął w styczniu 1943 roku Ernst Kaltenbrunner, sprawując to stanowisko do końca wojny. Realizując główne cele ideologii faszystowskiej, Urząd przeprowadzał akcje represyjne i eksterminację ludności okupowanych przez III Rzeszę terenów, w pierwszej kolejności ludności żydowskiej (Holocaust). Do jego kompetencji należała administracja obozów pracy i obozów koncentracyjnych w Europie. W skład RSHA wchodziła Tajna policja państwowa "Gestapo" oraz służba bezpieczeństwa Sicherheitsdienst, SD. Reichssicherheitshauptamt (RSHA) nadzorował również Einsatzgruppen - oddziały specjalne, które dopuściły się masowych mordów w krajach okupowanych przez Trzecią Rzeszę, zwłaszcza w Związku Radzieckim i Polsce. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy składał się z następujących urzędów:

Urząd I - zajmował się zagadnieniami administracyjnymi i prawnymi. Kierownikiem urzędu był dr Werner Best.

Urząd II - zajmował się systematycznym studiowaniem i analizą polityczną zawartości publikacji, wykorzystywanych do celów szkoleniowych w systemie RSHA, potrzeb prowadzenia wojny psychologicznej i innych. Kierownikiem tego urzędu był profesor dr Franz A. Six.

Urząd III - zwany SD Inland zajmował się obserwacją, inwigilacją szczególnie ważnych dziedzin życia wewnętrznego społeczeństwa i partii. Kierownikiem tego urzędu był Otto Ohlendorf.

Urząd IV - był centralą tajnej policji państwowej Gestapo i występował jako organ wykrywania i zwalczania wrogów. Szefem tego urzędu był H. Muller.

Urząd V - występował pod nadzorem policji kryminalnej Rzeszy lub potocznie jako zwalczanie przestępczości. Urząd ten był centralą placówek policji kryminalnej KRIPO w terenie. Stanowił podobnie jak urząd IV część SiPo. Kierownikiem tego urzędu był Arthur Nebe.

Urząd VI - w ramach RSHA stanowiła rozbudowana znacznie w latach 1939-1944 służba wywiadu zagranicznego SD. Kierownikiem urzędu VI był do 22 czerwca 1941 roku Heinz Jost, a następnie do końca wojny Walter Schellenberg.

Urząd VII - zajmował się dla potrzeb wszystkich resortów RSHA stałą naukową służbą informacyjną. Polegała ona na systematycznym prowadzeniu prac badawczych w zakresie analizy informacji, przekazywanych w raportach odnośnych pionów operacyjnych. Urząd VII pracował pod kierownictwem Franza Sixa.

10. Schutzstaffel (ss)

Schutzstaffel ( Sztafety Ochronne ) NSDAP, później najważniejsza organizacja terroru państwa narodowosocjalistycznego. Założona została w 1925 r SS była częścią SA do czasu rozprawy z SA w 1934 r. Z wewnątrzpartyjnej służby bezpieczeństwa stała się jedną z najważniejszych podpór dyktatury. Himmler dążył do uczynienia z SS przypominającej zakon elity rasy germańskiej, której doktryna przypisywała wyższość nad innymi. Członkowie SS musieli się wykazać rodowodem wolnym od żydowskich przodków i mieli powinność płodzenia jak największej liczby "aryjskich dzieci". SS prowadziła brutalną politykę wysiedlenia na terenach okupowanych na Wschodzie i była odpowiedzialna za masową zagładę Żydów. Obozy koncentracyjne były administrowane przez SS, a funkcje strażników pełnili tam członkowie SS-Totenkopfverbande ( Trupich Główek ).

11. Sturmabteilung (SA)

Sturmabteilung / SA / - inaczej oddział szturmowy. Od 1922 roku był służbą porządkową NSDAP używaną do ochrony imprez partyjnych. W 1932 roku liczyły około 420 000 członków, 1934 już 4,2 mln. Te paramilitarne oddziały szturmowe w brązowych mundurach były instrumentem rozbijania demokracji poprzez akty terroru i walki uliczne. Po 1933 r. SA otrzymało uprawnienia policji pomocniczej. Roszczenia do władzy szefa sztabu SA, Ernsta Rohma, dążącego do połączenia SA z Reichswehrą, sprawiły, że 1 lipca 1934 SS z rozkazu Hitlera zamordowała Rohma, który był jego przyjacielem, a wraz z nim 85 dowódców SA i krytyków reżimu.

12. Deutscher volkssturm

Volkssturm to inaczej Niemieckie pospolite ruszenie utworzone w ostatnich miesiącach wojny. Jednostka ta została powołana do życia dekretem podpisanym przez Adolfa Hitlera 25 września 1944 roku. Koncepcja powołania Volkssturmu pojawiła się w obliczu coraz bardziej dotkliwych strat ponoszonych przez Wehrmacht, zwłaszcza na froncie wschodnim. Aby je zrównoważyć, do Volkssturmu mieli być powołani we wszystkich okręgach wojskowych Rzeszy wszyscy mężczyźni objęci obowiązkiem pracy w wieku od szesnastu lat oraz starsi mężczyźni do lat pięćdziesięciu pięciu. Potrzeby frontu były jednak znacznie większe. Pomysłodawcą utworzenia Volkssturmu był generał Heinz Guderian.

Do jednostek trafili m.in. urzędnicy, sklepikarze, robotnicy i młodzi chłopcy z Hitlerjugend. Kadrę zamierzano uzyskać spośród dowódców różnych organizacji partyjnych: SA, SS, Narodowo-Socjalistycznego Korpusu Kierowców i Hitlerjugend. Członkowie Volkssturmu nie otrzymali umundurowania. Zostali uzbrojeni w starą broń z czasów I wojny światowej, lub broń zdobyczną, a nawet myśliwską. Najnowocześniejszym rodzajem uzbrojenia oddanym w ręce volkssturmistów i często bardzo groźnym, zwłaszcza w walkach miejskich, był panzerfaust. Volkssturmu używano do ochrony granic lub innych tyłowych pozycji, obsadzenia części umocnień, w tym twierdz i rejonów fortecznych, do lokalnej obrony terenu i zapór przeciwpancernych, zanim nadciągną jednostki Wehrmachtu. Od stycznia 1945 roku bataliony Volkssturmu były wysyłane na pierwszą linię frontu.

13. Nationalsozialistisches fliegekorps (nsfk)

Nationalsozialistisches Fliegerkorps została utworzona 15 kwietnia 1937 roku, zastąpiła istniejącą organizację Deutsche Luftsportverband. Podczas wczesnych lat istnienia tej organizacji NSFK prowadziło kursy szkolące pilotów szybowców oraz prywatnych samolotów. Kiedy w III Rzeszy uformowało się Luftwaffe wielu członków NSFK przeszło w jej szeregi stając się asami lotnictwa Luftwaffe. Podstawowym zadaniem NSFK w chwili objęcia tej organizacji przez Hermana Goeringa było szkolenie lotnicze ochotników, kierowanie niemieckimi klubami lotnictwa cywilnego, szkolenie rezerw, oraz promocja Luftwaffe w III Rzeszy. W późniejszym okresie wojny zadania NSFK skupiały się na służbie w oddziałach obrony przeciwlotniczej.

14. Nationalsozialistisches kraftfahrerkorps

(nskk)

Nationalsozialistisches Kraftfahrerkorps, ta organizacja nazistowska istniała w latach 1931-1945. Grupa ta była następcą starszej National Socialist Corps Automobile, która istniała na początku 1930 roku. NSKK było najmniejszą organizacją nazistowską i pierwotnie została uformowana jako zmotoryzowany korpus Sturmabteilung. W 1934 roku korpus ten liczył około dziesięć tysięcy członków i został rozdzielony od SA by stać się własną niezależną organizacją. To działanie mogło uratować NSKK od upadku. Najważniejszym celem tej organizacji było wykształcenie jego członków w umiejętnościach jazdy samochodem, utrzymaniu dobrej wydajności aut oraz motocykli. Podczas wojny NSKK stał się łakomym celem dla Wehrmachtu gdyż posiadali dużą wiedzę na temat zmotoryzowanego transportu. Większość członków NSKK dołączyła do regularnego wojska służąc w transportowym korpusie różnych służbowych gałęzi.

15. Organizacja Todta

Organizacja Todta była organizacją budowlaną założona w 1933 roku przez ministra inżyniera Fritza Todta. W roku 1938 była wykorzystywana głównie do budowy tzw linii Zygfryda, umocnień na zachodniej granicy Rzeszy. W latach 1940-1942 jej głównym zadaniem była budowa schronów dla okrętów podwodnych oraz baz lotniczych. W latach 1942-1944 zajmowała się wznoszeniem umocnień Wału Atlantyckiego oraz obiektów specjalnych takich jak bunkry dla Hitlera, wyrzutni i schronów dla rakiet V-1 i V-2. Organizacja ta posiadała własne obozy pracy, a także wykorzystywała więźniów z innych obozów hitlerowskich.

16. Werwolf

Werwolf inaczej wilkołak było organizacją terrorystyczno- sabotażowo- dywersyjną. Tworzona była od września 1944 roku przez władze hitlerowskie. Miała ona funkcjonować na zajętych przez aliantów terenach rzeszy, stając się trzonem nazistowskiego "ruchu oporu". Plany posłuzenia się Werwolfem powstały z inicjatywy Heinricha Himmlera. Dowódcą tej organizacji został SS- Obergruppenfuhrer Hans Prutzmann. Do akcji z udziałem Werwolfu doszło tylko w pojedynczych przypadkach, a najgłośniejszą z akcji było zabójstwo burmistrza Akwizgranu, który współpracował z aliantami. O przystępowanie w szeregi Werwolfu, oraz tworzenie masowego ruchu oporu zaapelował Joseph Goebbels, ale niestety spotkało się to z bardzo małym odzewem. Niektórzy z członków tej organizacji mordowało swoich rodaków, którym zarzucali defetyzm. Werwolf działał głównie na Dolnym Śląsku.

17. Ordnungspolizei (orpo)

Skoszarowane jednostki policji powstały w 1919 roku w Niemczech. Policja była wówczas jedyną formacją w tym kraju, której pozwolono zachować pistolety maszynowe, a także mogła dysponować artylerią i czołgami, których używanie było wówczas zabronione w Reichswehrze. Latem 1919 roku rozpoczęto rekrutację do tych formacji, głównie z członów Freikorpsów. W latach dwudziestych policji odebrano broń ciężką, a sama formacja otrzymała nazwę Ordnungspolizei (Orpo)- Policja Porządkowa. W 1936 roku Orpo zostaje przejęta przez SS, a Himmler otrzymuje tytuł Szefa Niemieckiej Policji w Rzeszy. W 1942 roku Orpo liczy 276.500 funkcjonariuszy, a razem z siłami pomocniczymi takimi jak Straż Kolejowa i Fabryczna jest ich aż 2.300.000 policjantów podległych Himmlerowi. Orpo podlegały także takie organizacje jak Schupo (Schutzpolizei) i Schuma (Schutzmannschafter). Przypomnieć tu warto iż 10.000 policjantów służyło w 4. Policyjnej Dywizji Grenadierów Pancernych SS, a w roku 1945 przystąpiono do tworzenia drugiej, 35 Policyjnej Dywizji Grenadierów Pancernych SS. Szefem Głównego Urzędu Policji Porządkowej był SS-Obergruppenfuhrer Kurt Daluge. Instytucji tej podlegało sześć urzędów takich jak:

Urząd Dowodzenia- kierował nim SS-Obergruppenfuhrer Otto Winkelmann

Urząd Prawno Administracyjny- kierownik SS-Gruppenfuhrer Werner Bracht

Urząd Policji Kolonialnej- kierownik SS-Gruppenfuhrer Karl von Pfeffer-Wildenbruch

Urząd Techniczny Policji- kierownik SS-Brigadefuhrer Helmuth Gerloff

Urząd Pomocy Technicznej- kierownik SS-Gruppenfuhrer Franz Weinreich

Urząd Straży Pożarnych- kierownik SS-Gruppenfuhrer Reinhardt Schnell

Generalny Inspektor Schupo na terenie Rzeszy- kierownik SS-Gruppenfuhrer Hans Aschreyer

Generalny Inspektor Szkól Policyjnych- kierownik SS-Gruppenfuhrer Karl Wildenbruch

Generalny Inspektor Straży Pożarnych- kierownik SS-Gruppenfuhrer dr Johannes Meyer

Generalny Inspektor Schupo na terenach okupowanych- kierownik SS-Gruppenfuhrer Jurgen

von Kemptz

18. Hauptamt ss-gericht

Główny Urząd Sądownictwa SS. Urząd ten mieścił się w Monachium a kierował nim SS-Obergruppenfuhrer Franz Breithaupt. Podstawowym zadaniem tej instytucji było sprawowanie władzy nad sądownictwem wewnętrznym SS i policji. Sądy SS miały takie same uprawnienia jak trybunały wojskowe, a w gestii ich leżało kontrolowanie więzień SS i policji. Z dniem 9 kwietnia 1940 roku w zakres działań tego urzędu przeszła Policja Bezpieczeństwa (Sipo), a od 1942 roku cała policja. Od 1943 roku zaczęły podlegać jej instytucje takie jak Bahnschutz oraz Straż Pożarna.

19. Ss - Hauptamt (ss ha)

Główny Urząd SS. W gestii tej instytucji było zajmowanie się werbunkiem do SS. Podlegały mu również sprawy administracyjne i gospodarcze. W 1940 roku kierownikiem tej organizacji zostaje SS-Obergruppenfuhrer Gottlob Berger. SS-Hauptamt zajmował się także rekrutacją żołnierzy Waffen SS, natomiast w późniejszym okresie wojny prowadził nabór do cudzoziemskich jednostek.

20. Ss-fuhrungshauptamt (fha)

Główny Urząd Dowodzenia SS. kierowany był przez SS-Obergruppenfuhrera Hansa Juttera. Od roku 1942 staje się Sztabem Generalnym SS. Urząd ten odpowiedzialny był za dowodzenie oddziałami SS oczywiście jeśli nie były one podporządkowane dowództwu Wehrmachtu. Instytucja ta odpowiedzialna była również za wyszkolenie bojowe, organizację, oraz zaopatrzenie żołnierzy Waffen SS i członków Allgemeine SS. Pod koniec wojny SS-Fuhrungshauptamt liczył 45.000 osób.

21. Hauptamt personlicher stab reichsfuhrer

Ss

Osobisty Sztab Reichsfuhrera SS mieścił się w Berlinie. Początkowo kierowany był przez SS-Obergruppenfuhrera Karla Wolfa, a od 1943 roku przez Paula Baumerta. Urząd ten odpowiedzialny był za wszystko co nie znalazło się w gestii działań innych urzędów. Zajmował się między innymi ceremoniami przyjmowania ważnych osobistości, wnioskami o przyznawanie odznaczeń, a także wszystkimi sprawami, którymi interesował się Himmler. Jako przykład można tu podać program "Lebensborn" (źródło życia), a także "Ahnenerbe" (Niemieckie Dziedzictwo Przodków), oraz sprawami planu czteroletniego.

22. Rasse - Und siedlungs Hauptamt (rusha)

Był to główny Urząd do Spraw Rasy i Osadnictwa. W gestii tego urzędu znajdowała się kontrola czystości rasy, głównie w szeregach SS, oraz organizowanie osadnictwa na podbitych terenach. Urzędem tym kierowali kolejno Walter Darre, Gunther Pancke, Otto Hoffmann, a od 1943 roku kierownictwo sprawował Richard Hildebrandt. Bardzo ważną funkcją tego urzędu było organizowanie osadnictwa na wschodzie, planowano je rozwinąć na większą skalę dopiero po wygraniu wojny.

23. Hauptamt dientstelle „heissmeyer”

Urząd ten był odpowiedzialny za edukację wszystkich członków SS oraz ich rodzin poprzez sieć szkół wyższych mających dostarczyć jak najlepiej wyszkolone kadry w szeregi SS i NSDAP. Kierownikiem tego urzędu był SS-Obergruppenfuhrer August Heissmeyer. Wstępując w szeregi tej szkoły każdy z kadetów otrzymywał mundur wzorem oparty na mundurze SS, wyposażenie i stopień służbowy oparty na rangach SS. Sieć szkolnictwa tego urzędu rozciągała się również poza granice III Rzeszy obejmując miejscowych Volksdeutschów.

24. Wirtschaft - Und verwaltungshauptamt

(wvha)

Główny Urząd Administracyjno Gospodarczy SS. Założony został w marcu 1942 roku i kierowany był przez SS-Obergruppenfuhrera Oswalda Pohla. Działalność tego urzędu obejmowała wszystkie piony Allgemeine SS i Waffen SS, a od lutego 1944 roku również policję. Urząd ten odpowiadał za finanse i zaopatrzenie SS. W 1945 roku pod kontrolą Wirtschafts-und Verwaltungshauptamt znajdowało się 500 różnych zakładów. Instytucja składała się z pięciu podległych jej wydziałów:

Amt A- Finanse, Prawo i Administracja. Dział ten zajmował się budżetem, zarządzał finansami i kontrolował wydatki SS. Kierownikiem tego wydziału był SS-Brigadefuhrer Heinz Fanslau.

Amt B- Zaopatrzenie, Administracja oraz Wyposażenie. Wydział ten zajmował się zaopatrzeniem, umundurowaniem oraz uzbrojeniem SS. Kierował nim SS-Gruppenfuhrer Georg Lorner.

Amt C- Praca oraz Budowy. Urząd ten odpowiedzialny był za budowę oraz utrzymanie koszar, dróg i fortyfikacji, a także za budowę podziemnych fabryk broni. Zajmował się również budową komór gazowych oraz kremetoriów w obozach koncentracyjnych. Kierownikiem tej komórki był SS-Gruppenfuhrer Hans Kammler.

Amt D- Obozy Koncentracyjne. Urząd ten zajmował się kierowaniem administracją obozów koncentracyjnych. Kierownikiem tego wydziału był SS Gruppenfuhrer Richard Glucks.

Amt W- Wydział Gospodarczy. Zajmował się kierowaniem działalności gospodarczej SS. Kierownikiem tego urzędu był SS-Gruppenfuhrer August Frank.

---