Rozwój myśli organizatorskiej
Wykład 26.03.2011
Zygmunt Rytel (1880-1947)
30 grudnia 1909r. odczyt pt. „Organizacja i zarząd przedsiębiorstw” na forum Lwowskiego Towarzystwa Politechnicznego.
Główne tezy:
Najważniejsza – przedsiębiorczość
Organizacja jako regulator
Życie tchnie zarząd
Konsument – decydujący
Główne obszary działalności :
Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem
Metody i techniki organizowania
Systemy wynagrodzenia
Koszty wytwarzania
Produktywizm
Kształcenie techniczno – ekonomiczne
Praca Hauswalda o organizacji i zarządzaniu :
„Organizacja i zarząd” Komisja Wydawnicza Kół Naukowych Politechniki Lwowskiej, Lwów 1935r.
1927r. „Wpływ naukowej organizacji w podniesienie wydajności i zarobków w fabryce PAROWÓZ ” (referat na III Międzynarodowy Kongres Naukowy Organizacji w Rzymie)
1928r. „Współczynnik obiegowy jako kryterium oceny fabryki i essogramy (referat na II Zjazd Polski Naukowej Organizacji w Warszawie – zaginiony)
Realizacja i współpraca przedsiębiorstw.
Publikacje powojenne
„Teoretyczne podstawy organizacji” INOiK Poznań, 1945r.
ENERGETYCZNE RÓWNANIE ZYGMUNTA RYTLA
E = Eo + Em = R + Sn + Su + Sm + Sb
R – wynik działalności ( w jednostkowych jednostkach) Sm – marnotrawstwo, czyli straty do
Sn – straty nieuniknione uniknięcia w aktualnych warunkach
Su – straty do uniknięcia przy zmiennych warunkach Sb – straty bezczynności
POJĘCIOWE PODSTAWY NAUKI ORGANIZACJI
Działalność
Organizacja
Kierownictwo
Wykonawstwo
WARIANTY EKONOMICZNE DZIAŁAŃ
Wariant 1
E const. , wtedy R1 > R czyli WYDAJNOŚĆ
Wariant 2
R const. , wtedy E' > E czyli OSZCZĘDNOŚĆ
Aleksander Rother (1879-1937)
Zasady organizacji przedsiębiorstwa przemysłowego :
Specjalizacji
Normalizacji i standaryzacji
Wymienności
Kontroli
ALEKSANDER ROTHER O PŁACY CZASOWEJ
(godzinowa, dniowa, tygodniowa, miesięczna)
zarobek
Stałe wynagrodzenie za jednostkę czasu
przy pracy.
WADY:
Niezbędny stało nadzór
Nigdy nie wiadomo, ile robota będzie kosztować
Produkcja wtedy mała więc droga. Koszt robocizny zbyt drogi
wytwórczość
ALEKSANDER ROTHERT O PŁACY AKORDOWEJ
(płacy od sztuki)
zarobek
Podstawą naliczania – jednostka produkcji ;
za każdą jednostkę – określona kwota
Z = stawka x ilość
Konsekwencja nie do wytrzymania dla
obydwu stron 1) robotnika 2) przedsiębiorcy
wytwórczość
Krytyczne o płacy akordowej
ROBOTNICY
Żadnej gwarancji otrzymania zarobku czasowego (awarie, postoje, defekty, przerwy)
Przy silnej motywacji następuje przemęczenie
Akord ma być stały, tymczasem jest często zmieniany, by ograniczyć zarobek
PRZDSIĘBIORCY
Zła jakość wyrobu w skutek pośpiechu
W praktyce to robotnicy narzucają stawki akordu
Majstrowanie dla dobra i spokoju to akceptacja
System wymaga niezawodnych dostaw
Choć znane są z góry koszty robocizny wyrobu
ALEKSANDER ROTHERT ZA SYSTEM BONUSOWYM
(Halsey’a, Towne’a)
Należy oznaczyć czas potrzebny do wykonania roboty (dając nawet pewną swobodę
wykonawcy, nie ma potrzeby takiego nadzoru)
Jeżeli wykonana w czasie krótszym dostaje płacę czasową za czas faktycznie zużyty oraz premię
(bonus) zaoszczędzony
Jaki bonus ? 50% to system pośredni między dniówką, a akordem; Haley 2/3 stawki
WNIOSEK:
Im większa oszczędność czasu, tym wzrasta płaca w jednostce czasu.
Przykład:
Zadanie na 10h za 10zł/h
Płaca 10h x 10zł/h x 100zł
ale zadanie wykonano 8h (8h x 10zł/h = 80zł)
za 1h zaoszczędzoną – należy się 50% bonusu
są 2h (2h x 5zł = 10zł)
W sumie pracownik otrzyma 80zł + 10zł = 90zł
co daje 90zł : 8h = 11,25zł/h
bez bonusu było
100zł : 10h = 10zł
ALEKSANDER ROTHERT pionier kalkulacji przemysłowej
„Podstawy kalkulacji przemysłowej ze szczególnym uwzględnieniem fabryki maszyn” w PRZEGLĄD TECHNICZNY 1912r, nr 8,10
„Kalkulacja kosztów własnych w przemyśle” w PRZEGLĄD TECHNICZNY 1922r. nr 32,33
W kalkulacji potrzebny jest zmysł techniczny, a nie schematyzm buchalteryjny.
Znajomość kosztów jest ważniejsza dla inżyniera, niż buchaltera, gdyż mają one wartość realną, a nie formalną, schematyczną.
Rzetelna kalkulacja jest czynnikiem decydującym w powodzeniu przedsiębiorstwa w warunkach silnej konkurencji rynkowej.
Precyzyjna kalkulacja w zakresie kosztów własnych jest gwarantem trafności decyzji inwestycyjnych. W efekcie zmusza do wykorzystania urządzeń już funkcjonujących od pochopnych zakupów.
ALEKSANDER ROTHERT jako pionier organizacji gospodarki materiałowej
„Gospodarka materiałowa” w PRZEGLĄD METALOWY 1930r. nr 17, 18, 31, 32
„Organizacja gospodarki materiałowej w przemyśle i handlu” Wyd. „Ligii Pracy” , Warszawa 1932r. (podręcznik akademicki i poradnik praktyczny)
Najważniejsze w gospodarce materiałowej jest, by w stosowanej chwili nie zabrakło potrzebnego materiału.
Ale też – jak najmniej kapitału unieruchamiać w materiałach leżących na składzie czyli w zapasach.
OPRACOWAŁ:
Techniki składania zamówień
Formy odbioru zamówionych materiałów
System oznaczenia – standaryzowania – przechowywania w magazynach materiałów
„Sztuka gospodarowania to unikanie braku i nadmiaru”
Henry Ford ( 1863 – 1947)
Genialny twórca metod masowego wytworzenia !