PRAWO ADMINISTRACJI

I Czym jest administracja administracja- jest to działalność zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Jest to każda działalność państwowa nie będąca działalnością ustawodawczą i sądowniczą.

-jest działalnością trwałą , celowo i planową ,

-jest podporządkowana rozkazom

-ma charakter organizatorski

-polega na służeniu społeczeństwu

-zadaniem administracji jest utworzenie warunków tak aby ten porządek był utrzymany

-zadanie administracji pełni role służebną według społeczeństwa

II Prawo administracyjne

Prawo administracyjne jest to prawo dotyczące administracji,czyli są to normy prawa które regulują działalność organów administracji publicznej,sposób ich działania w stosunku do uczestników postępowania administracji oraz osoby rozwiązywania konkretnych spraw.

się zachowywać.

aparat państwowy(administracyjny)-jest to ogólna jednostka administracyjna. Administracja dotyczy strefy funkcjonowania aparatu państwowego.

Prawo administracyjne reguluje zakres zachowywania się obywateli i państwa (relacji między nimi).

Cechy prawa administracyjnego

- jest to prawo publiczne, co oznacza inne usytuowanie dwóch podmiotów stosunku administracyjno-prawnego a więc ich nie równorzędność,

-jest to prawo dynamiczne, ulegające istotnym przekształceniom zależnym od rozwoju życia społecznego, gospodarczego i politycznego.

  - jest ono narażone na partykularyzm resortowy i lokalny,

  - w prawie administracyjnym szczególne organy administracji publicznej odpowiedzialne są za realizację jego norm i kształtowanie interesu publicznego.

Prawo administracyjne składa się z trzech części:

1.prawo o ustroju administracji państwowej

-reguluje organizacje i zasady funkcjonowania aparatu państwowego powołanego do wykonywania zadań państwowych w formach uznanych za właściwe dla administracji państwowej .

Zawiera ona przepisy

-określa strukturę organizacyjną oraz zakres działania

-określa strukturę systemu podmiotów administracji państwowej oraz zachodzące w nim procesy.

-określa zadania poszczególnych organów administracji państwowej i ich systemu,a także form i metod ich wykonywania.

-tworzą podział terytorialny kraju na potrzeby administracji państwowej.

terytorium-

podział terytorialny-

przepisy kompetencyjne-

2.prawo materialne

zawiera normy ustanawiające wzajemne uprawnienia i obowiązki organu administracji państwowej jako części aparatu państwowego. Każdemu uprawnieniu organu administracji państwowej odpowiada określony obowiązek podmiotu organizacyjnie mu niepodporządkowanego. I odwrotnie , każdemu obowiązkowi administracji państwowej odpowiada stosowane uprawnienia podmiotu znajdującego się na zewnątrz administracji państwowe.

3. prawo proceduralne

zawiera normy które wyznaczają postępowanie mające na celu urzeczywistnienie (wykonanie) norm prawa ustrojowego i materialnego.

*Sposób postępowania administracji ,określa takie czynności które prowadzą do wydania decyzji ( w jaki sposób można postępować)

prawo proceduralne dzieli sie na :

-prawo o ogólnym postępowaniu administracyjnym i postępowaniach szczególnych:podatkowe,celne itd.

-prawo o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i innych postępowaniach wykonawczych.

-prawo o postępowaniu sąd-owo-administracyjnym

-prawo o trybie kontroli przestrzegania przepisów prawnych przez podmioty administracji państwowej oraz obywateli i organizacje społeczne

-prawo o postępowaniu porządkowym i dyscyplinarnym

-prawo o postępowaniu w sprawach skarg i wniosków

III Norma prawa

Norma prawa jest to wynikająca z przepisów prawa reguła postępowania,wydana lub niezastosowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym. Norma prawa interpretuje przepisy prawa(przepis-pewien tekst wyrażający prawo)

- z przepisu wynikają normy w jaki sposób można

Typy norm w prawie administracyjnym:

1. normy(prawo) ustrojowe

-określające właściwość-umożliwiają przypisanie organowi lub innej jednostce organizacyjnej,względnie osobie fizycznej,określonego uprawnienia lub obowiązku.

-ustawiające zadania,-określają kierunek działania administracji oraz wskazują na wartości którymi powinna się ona kierować.

-regulujące prawne formy działań i wskazujące na kompetencje,-zezwalają podmiotom administracji publicznej na zastosowanie określonej w prawie formy lub na podjęcie działania w sposób określony prawem i z wynikającym z prawa konsekwencjami. normy wskazujące na kompetencje organów umożliwiają realizacje norm materialnych.

-regulujące organizacje administracji.-na celu mają wyznaczenie stosunku zależności (nadrzędności i podporządkowania) między organami i innymi jednostkami organizacyjnymi.

2. normy(prawo) materialne

-normy merytoryczne-zakazują lub nakazują podmiotom(adresatom norm) zachowywać się w pewnych okolicznościach w określony sposób

.-normy blankietowe-wskazują tylko sposób w jaki mają być podjęte czynności organów (przepisy odsyłające),

-normy generalne- w sposób rodzajowy bądź po przez określone cechy określają adresatów ( generalne - indywidualne),

-normy abstrakcyjne-dotyczą powtarzalności zachowań, nie maja konkretnie określonych okoliczności lub warunków od których zależy uprawnienie lub obowiązek adresata,

3.normy(prawo) proceduralne

-normy postępowania administracyjnego-

-normy postępowania skargowo-wnioskowego

normy postępowania kontrolnego

-normy postępowania sądowoadministracyjnego

Prawo ustrojowe

Cechą szczególną ustrojowego prawa administracyjnego - jest to, że obejmuje problematykę struktury aparatu administracyjnego. Do ustrojowego prawa administracyjnego zalicza się :

*zasady budowy aparatu administracji publicznej,

*struktura i zadania (kompetencje) podmiotów realizujących administrację publicznej,

*podział terytorialny,

*kadry (zawód urzędniczy) w administracji publicznej

Podmioty administracji publicznej

Administracja prywatna- instytucje lub podmioty nie publiczne które nie mają na celu realizacji zadań publicznych wyznaczonych przez prawo.

Administracja rządowa-tworzą centralne i naczelne organy administracji rządowej oraz różne organy w województwie

organy naczelne-powołane są przez prezydenta RP lub Sejm,a ich właściwości obejmuje terytorium całego państwa. Organami naczelnymi są:Prezes Rady Ministrów oraz ministrowie i szefowie komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów,obsługiwane przez urzędy zwane ministerstwem.

Organy centralne- bezpośrednio podlegają organom naczelnym i są przez te organy nadzorowane. Właściwość organów centralnych obejmuje teren całego państwa. Organy centralne to organy jednoosobowe lub kolegialne noszące najczęściej nazwy: prezes, przewodniczący, szef, główny inspektor, kierownik, dyrektor generalny, dyrektor, np. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezes Agencji Rynku Rolnego, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, Prezes Państwowej Agencji Atomistyki.

Administracja samorządowa-zespół organów publicznych powołanych do realizowania zadań państwa w terenie. Samorząd gminny, powiatowy czy samorząd województwa to utworzone z mocy prawa zrzeszenia wszystkich mieszkańców danej gminy, powiatu czy województwa, mające osobowość prawną i wypełniające zadania z zakresu administracji publicznej. Samorząd wykonuje zadania samodzielnie, na podstawie upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez Konstytucję i ustawy.

Administracja publiczna jest sprawowana przez państwo,a więc przez organy państwowe,jak też i związki publiczno-prawne i inne podmioty administracji.

Cechy administracji publicznej:

działa w imieniu państwa i na jego rachunek a także poprzez różne zdecentralizowane podmioty,stąd dominującą metodą w funkcjach administracyjnych jest kierownictwo, hierarchiczne podporządkowanie i nadzór.  ma charakter władczy,

działa w imieniu interesu publicznego co oznacza, ze organy administracji publicznej i inne podmioty kształtujące bezpośrednio sytuację administrowanego nie mają własnych interesów, mieszczą się w sferze zadań i kompetencji.

działa w imieniu prawa opierając się na normach prawnych - oznacza to, że obywatelowi wolno wszystko to czego prawo nie zakazuje, natomiast podmiotowi administrującemu wszystko to na co prawo zezwala.

Osobowość prawna prawa publicznego-wykazuje że dany podmiot wykonuje administracje we własnym imieniu,jest jedna administracja którą wykonujo ludzie,jest to administracja ...............

Koncentracja, dekoncentracja

K o n c e n t r a c j a  - w tym przypadku punkt ciężkości administrowania spoczywa w rękach organów naczelnych, centralnych, które decydują we wszystkich ważnych sprawach, a więc ciężar administracji spoczywa w rękach nielicznych organów. Organy niższe są silnie skrępowane, niesamodzielne; mogą wykonywać np. czynności przygotowawcze.-chodzi o uregulowanie prawne, faktyczna sytuacja może ukształtować się inaczej.

 

D e k o n c e n t r a c j a - tu punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą większość zadań administracji. W przypadku dekoncentracji następuje przekazanie właściwości do załatwienia spraw administracji organom niższym, przy zachowaniu przez organy centralne prawa udzielania wytycznych, poleceń, rozkazów.    

 

Centralizacja, decentralizacja

C e n t r a l i z a c j a - zasada polegająca na tym,że w określonej sferze właściwości, system organów admin. jest zorganizowany w ten sposób, że podejmowanie decyzji należy wyłącznie do organów wyższych. Organy niższe mają pozycję organów przygotowujących rozstrzygnięcia. Wtedy zbiega się koncentracja z centralizacją. Mówi się wówczas o centralistycznym systemie organu  administracji.

D e c e n t r a l i z a c j a - jest przeciwieństwem centralizacji i centralistycznego systemu organizacji administracji. Przez  decentralizację rozumie się taki system organizacji admin., w którym organy niższe nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia. Jest to system, w którym podmioty administrujące, mają prawnie zagwarantowaną samodzielność. Jest to negatywne, wolne wykonywanie (w określ. zakresie) administr. bez ingerencji organów wyższych.  Decentralizacja w praktyce zachodzi wówczas, gdy określone sprawy przekazywane są jako zadania własne podmiotom samorządowym. Decentralizacja dotyczy nie tyle stanowienia prawa co jego wykonywania. Organy adm. zdecentralizowanej poddane są nadzorowi. 

Wyróżniamy :

Decentralizacja terytorialna - polega na wyposażeniu organów adm. zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału admin. np. samorząd terytorialny.

Decentralizacja rzeczowa - polega na powierzeniu samodzielnym organom lub organizacjom np. samorząd zawodowy. Osobowość prawna organów zdecentralizowanych pozwala im na zaciągnięcie zobowiązań we własnym imieniu, a nie w imieniu Skarbu Państwa.

 N i e c e n t r a l i z a c j a - samorządu terytorialnego polega na przekazaniu znacznej części zadań administracji publicznej organom samorządu właściwego szczebla.

Zadania samorządów zawodowych-przyznawanie uprawnień jak i ich zabieranie.

Hierarchiczne podporządkowanie-

nadzór-odwołuje daną osobę ze stanowiska,organ nadzoru musi mieć uprawnienia i może wykonywać to na co mu prawo pozwala,posiada kontrole nad działalnością podmiotu

środki nadzoru-nadzór eliminuje błędne działania podmiotu nadzorowanego

-rodzaj więzi kierownictwa polega na działalności działania

-jeżeli jeden organ działa na jakiś podmiot ,to może na wszystkie sposoby działać

-nadzór dotyczy strefy działalności podmiotu

-kierownictwo wiąże się z całością działania podmiotu.

kontrola-jeden organ administracji morze prowadzić kontrole nad drugim. Organ kontrolujący przeprowadza badanie zgodności nad danym organem.

Współdziałanie i koordynacja-zachodzi wtedy gdy ich działalność będzie wspólnie zorganizowana,(są to podmioty niezależne).

Współdziałanie-organ administracji robi coś w swoim zakresie i składa to w całość,polega na harmonizacji działalności niektórych organów

Organy administracji publicznej-jest to każdy podmiot ,któremu ustawa przyznaje kompetencje z zakresu prawa administracyjnego niezależnie od tego czy stanowi część struktury państwa, czy też podmiotu innego niż państwo.

Organ -jest częścią osoby prawnej i po przez tą osobę działa.

Zakłady administracyjne-powierzanie zadań z zakresu administracji

Urząd- aparat wykonawczy organu, wykonuje polecenia organu,jego działania są zaliczane do organu,np. minister(organ)-ministerstwo(urzędnicy ministra).

Klasyfikacje organów:

Organy samorządowe-można podzielić ze względu na rodzaje samorządu. Wymienia się organy samorządu terytorialnego obejmujące organy gminy(rady gminy,wójt,burmistrz,prezydent miasta.),organy powiatu(rada powiatu,zarząd powiatu ze starosto jako przewodniczący.)organy samorządu województwa(sejmik województwa z przewodniczącym i zarząd województwa z marszałkiem jako przewodniczącym),organy samorządu zawodowego i samorządu gospodarczego.

Organy administracji rządowej-(również nazywano je organami administracji państwowej obejmują organy podporządkowane Radzie Ministrów)

administracje rządową wykonują:

*wojewoda-to organ terytorialny działający w państwie na danym terytorium.

*kierownicy zespolonych służb,inspekcji i straży-działający pod zwierzchnictwem wojewody,

wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach.

*organy administracji niezespolonej-(np. dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych,dyrektorzy urzędów morskich,dyrektorzy urzędów statystycznych,dyrektorzy urzędów miar.)

*organy samorządu terytorialnego-jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia

*kierownicy powiatowych służb ,inspekcji i straży-działają pod zwierzchnictwem starosty,wykonują zadania i kompetencje określone w ustawach(np. powiatowy lekarz weterynarii,komendant powiatowy Policji,powiatowy komendant Państwowej Straży Pożarnej)

*organy innych samorządów-jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub rozporządzenia.

*organy centralne-znajdują się na najwyższym szczeblu w strukturze administracji rządowej. Z reguły ich zasięg działania obejmuje cały obszar państwa. Czasami bywają wyjątki kiedy tworzy się organ centralny do zarządzania określoną częścią terytorium państwa. np. Minister Ziem Odzyskanych. Takie rozwiązania występują bardzo rzadko.

Organy centralne dzielą się na dwie grupy:

-organy naczelne-Rada Ministrów,Prezes Rady Ministrów i ministrowie,Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. zalicza się do nich również komisje i komitety,które sprawują funkcje naczelnych organów.

-Urzędy centralne-podlegają Prezesowi Rady Ministrów,bądź poszczególnym ministrom.(np. Polski komitet Normalizacyjny,Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,Urząd Regulacji Energetyki,Wyższy Urząd Górniczy.)

*Organy terenowe-zawsze zarządzają tylko częścią terytorium państwa ,znajdują się na najwyższym szczeblu struktury zarządzania niż organy centralne.

Dzielą się na:

-organy administracji rządowej(np. Wojewoda)

-organy samorządu terytorialnego(np. Sejmik województwa i zarząd województwa).

*Organy decydujące-które mają przyznane prawo władczego rozstrzygania spraw.

*Organy doradcze-mają prawo badania spraw i wyróżniania opinii

*Organy jednoosobowe- składa się z jednej osoby,(szybko rozstrzygają działanie) wojewoda,starosta,Prezes rady ministrów

*Organy kolegialne- składa się z kilku lub kilkunastu osób,pozwalają one na podejmowanie działań przez grupę podejmującą różne interesy. Rada Ministrów,samorządowe kolegium odwoławcze,Rada do Spraw Uchodźców. Organy określone takim terminem jak urząd nie są nie są organami kolegialnymi.(np. Wyższy Urząd Górniczy).

*Organy wybieralne-pochodzące z wyboru

Zakres działania-określa sprawy którymi zajmuje się dany organ

Kompetencja-wskazuje w jaki sposób ma działać organ i jaki jest jego zakres działania

Rodzaje i właściwość działania organów

Właściwości-zakres działania w administracji,wydawanie decyzji administracyjnych,uprawnienie organu do dokonywania czynności.

Właściwość rzeczowa-problem danego organu

Właściwość miejscowa-zajmuje się sprawami mieszczącymi się na danym terenie

Właściwość funkcjonalna-możność dokonywania czynności w toku postępowania administracyjnego

Spory o właściwość- który organ ma zająć się daną sprawą,np. dwa organy stwierdzają że mogą się zająć daną sprawą,lub nie mogą się nią zająć. Zakład publiczny- wykonuje formę prowadzenia działalności gospodarczej,jest to samodzielna jednostka organizacyjna,wyposażona w trwałe środki rzeczowe i osobowe,których celem jest bezpośrednie świadczenie usług socjalno-kulturowych o szczególnym znaczeniu społecznym.

Cechy zakładu publicznego

-jest jednostką budżetową ,wydatki zakładu pokrywane są z budżetu państwa lub budżetu lokalnego,mogą działać jako zakłady budżetowe w tym przypadku koszty utrzymania tego zakładu są pokrywane z własnych dochodów.

-dotyczy stosunku prawnego pomiędzy zakładem a użytkownikiem zakładu

Zakład-posiada w pewnym zakresie władztwo nad użytkownikiem.

Użytkownicy zakładów publicznych-jest to osoba fizyczna która jest częścią zakładu,możliwe staje się świadczenie usług przez dany zakład. Musi prowadzić działalność niezależnie czy ma zysk czy straty. Może ulec komercjalizacji,korzystanie z zakładu może być przymusowe. Użytkownik jest przymuszony do wykonywania poleceń ponieważ grozi mu odpowiedzialność dyscyplinarna,ten organ pełni komisja dyscyplinarna ,orzeczenia komisji dyscyplinarnej nie są ostatecznymi,są to kary dzielące się na upomnienie i naganę.

Władztwo zakładowe-jest realizowane w wewnątrz zakładu,jest skierowany do użytkowników zakładu

Władztwo organizacyjne-...............................................................................................................

Różnice między władztwem organizacyjnym a zakładowym

-zakładowe-wykonuje administrację odnoszącą się do zakładu

-organizacyjne-istnieje dla wszystkich jednostek organizacyjnych

Fundacje prawa publicznego

-Fundacje i zakłady tworzą wspólny typ podmiotu administrującego, którego istotą jest wyodrębnienie osób i środków rzeczowych (majątkowych) w jedną całość organizacyjno-techniczną. Ten typ odróżnia się od organu, którego treścią jest wyodrębnienie praw oraz od podmiotów typu korporacyjnego (samorząd, organizacja społeczna itd.)

Korporacja-pewna grupa osób która uzyskuje osobowość prawną.

-Fundacja z kolei różni się od zakładu tym, że cel jest ustalony na trwałe w akcie fundacyjnym przez fundatora oraz tym, że fundacja musi obejmować majątek w postaci środków finansowych (kapitału) i do tego się ograniczać, natomiast zakład musi obejmować majątek rzeczowy (urządzenia materialne i techniczne), który stanowi podstawę wykonywania jego zadań.

-Fundację można określić jako wyodrębniony (określony) zespół majątkowy ustanowiony przez osoby fizyczne lub prawne dla realizacji celów społecznie użytecznych,który to majątek zarządzany jest przez powołane do tego organy.

Fundacje prawa publicznego:

-Fundacja Zakład Narodowy im. Osalińskic

-Fundacja Kurnicka

-Fundacja Centrum Badań Opinii Społecznych

Inne fundacje

-Giełda Papierów Wartościowych

-Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Organizacja społeczna-obejmowała organizacje pozarządową

Prywatyzacja administracji-

Samorząd

-jest jedną z form decentralizacji administracji albo administracją sprawowano przez korporacje,to znaczy że przepisy prawa powierzają wykonywanie administracji niescentralizowanym organom administracji rządowej,lecz społecznościom lokalnym wyposażonym w osobowość prawną. Działa pod nadzorem organów państwa. Ma osobowość prawną i jest traktowany jako organ państwa Administracja samorządowa-niektórzy uważają samorząd za podmiot władztwa i określa działania mianem administracji publicznej,jest to administracja wykonywana przez państwo i jego organy jak i i przez samorząd . Klasyfikacja samorządów:

Samorząd Terytorialny-Samorząd rozumiany jako organizacja mieszkańców jest przymusową korporacją prawa publicznego mieszkańców danego obszaru, mających wspólne interesy i potrzeby publiczne. Za niezbędny element sytuacji prawnej samorządu terytorialnego współczesnego demokratycznego państwa prawnego uważa się kontrolowanie i ochronę tego samorządu przez niezawisłe sądy (administracyjne i powszechne) oraz rozstrzyganie przez sądy administracyjne sporów między samorządem i nadzorującą administracją rządową.

Cechy samorządu terytorialnego:

-powstaje tylko z mocy prawa krajowego i działa w granicach przez prawo określonych,

-członkami wspólnoty samorządowej z mocy prawa są wszyscy mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego,

-posiada własną demokratyczną organizację ustaloną przez ustawę i własny statut,

-powołana do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej w formach właściwych dla tej administracji,

-corocznie uchwala własny budżet, nie będący częścią budżetu państwa, ani - budżetu innej jednostki samorządu terytorialnego,

-jest podmiotem zarówno prawa publicznego (dysponując kompetencjami administracyjnoprawnymi), jak i podmiotem prawa prywatnego (osobą prawa cywilnego, mającą zdolność sądową),

-swe decyzje podejmuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,

-jej względną samodzielność ogranicza zdecentralizowany nadzór organów państwowych, z reguły ograniczony do kryterium legalności,

-kontrolowana i chroniona przez niezawisłe sądy administracyjne i sądy powszechne.

Samorząd Zawodowy-(np. samorząd zawodowy,wyznaniowy,narodowościowy,gospodarczy.) Jest to powołana przez ustawę organizacja skupiająca osoby fizyczne wykonujące określony zawód zaufania publicznego bądź pełniące szczególnie odpowiedzialną służbę oraz realizująca zadania określone w przepisach prawa lub w statucie danego samorządu zawodowego.Jednostki organizacyjne samorządu (izby) z reguły posiadają osobowość prawną, bądź na szczeblu centralnym, bądź na szczeblu terenowym, bądź wreszcie na obu szczeblach. Nie dotyczy to samorządów sędziowskich, prokuratorów, zawodowych kuratorów sądowych i referendarzy sądowych. W Polsce istnieją następujące samorządy zawodów zaufania publicznego:

adwokatów,aptekarzy,architektów,biegłych rewidentów,doradców podatkowych,diagnostów laboratoryjnych,inżynierów budownictwa,komorników,zawodowych kuratorów sądowych,lekarzy i lekarzy dentystów,lekarzy weterynarii,notariuszy,pielęgniarek i położnych,prokuratorów,psychologów (izby jeszcze się nie uformowały),radców prawnych,referendarzy sądowych,rzeczników patentowych,sędziów,urbanistów.

Samorząd Gospodarczy- jest organizacyjną formą zrzeszania się przedsiębiorców i podmiotów gospodarczych w celu reprezentowania ich interesów wobec władz państwowych i samorządu terytorialnego. Jego zadaniem jest także organizowanie działań sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości. W przeciwieństwie do samorządu zawodowego przynależność do samorządu gospodarczego jest dobrowolna, a samorząd nie realizuje żadnych uprawnień władczych w stosunku do osób zrzeszonych.

W Polsce jedyną obligatoryjną formą samorządu gospodarczego są Izby Rolnicze.

Członkami samorządu rolniczego na mocy prawa są:

-osoby fizyczne i prawne, będące podatnikami podatku rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym,

-osoby fizyczne i prawne, będące podatnikami podatku dochodowego z działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,

-członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych posiadający w tych spółdzielniach wkłady gruntowe

Centralne organy administracji:

-jest to układ organizacyjno-funkcjonalny który tworzą organy,urzędy i inne podmioty o różnym statusie prawnym,(np. agencje rządowe fundusze celowe),powołane do do realizacji zadań administracji publicznej.

Dział administracji rządowej:

jest częścią administracji publicznej, którą tworzą centralne organy władzy państwowej i ich urzędy, a także szereg instytucji ogólnokrajowych terenowych, realizujących zadania publiczne na rzecz indywidualnych obywateli i podmiotów zbiorowych

trójpodziale władzy-wyróżnia się ustawodawczej,władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. władze ustawodawczą sprawują Sejm i Senat,władzę wykonawczą Prezydent RP i Rada Ministrów,władzę sądowniczą sądy i trybunały.

Prezydent RP

• -został zaliczony przez konstytucję RP do organów władzy wykonawcze

• -pełni role głowy państwa i jest najwyższym przedstawicielem Rzeczpospolitej Polskiej

• -musi przestrzegać Konstytucji RP

• -ma prawo rozwiązania Sejmu

• -ma kompetencje do powoływania na stanowiska sędziów

• -aparatem doradczym Prezydenta RP jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego

• -aparatem pomocniczym Prezydenta jest Kancelaria Prezydenta który nadaje Status Kancelarii

• Funkcje działania zewnętrznego Prezydenta RP

• -pełni funkcje reprezentanta w stosunkach zewnętrznych

• -ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe

• -mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych

• -przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołuje akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji między narodowych

• -w zakresie zagranicznej polityki Prezydent RP współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym Ministrem

• -pełni funkcje najważniejszego zwierzchnika Sił Zbrojnych RP ,w czasie pokoju to stanowisko pełni Minister Obrony Narodowej.

• Funkcje działania wewnętrznego Prezydenta RP

• -wprowadzenie stanu wojennego oraz stanu wyjątkowego dokonywane jest w drodze rozporządzenia Prezydenta.

• -w czasie stanu wyjątkowego Prezydent może na wniosek Prezesa Rady Ministrów postanowić o użyciu Sił Zbrojnych RP do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.

• - w razie konieczności obrony państwa kieruje tą obroną razem z Radą Ministrów

• -ma prawo zwołać Radę Gabinetową ,czyli Radę Ministrów

• -wydaje Akty Urzędowe które podpisuje Prezes Rady Ministrów

• - powołuje i odwołuje Prezesa i wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego ,powoływanie sędziów Sądu Najwyższego,a na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa-sędziów.

• - powołuje część składu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

• -powołuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Prezesów Sądu Najwyższego oraz wnioskowane w sprawie powołani albo odwołania Prezesa Najwyższego Banku Polskiego,

• -powołuje Prezesa i wiceprezesów Trybunału Konstytucyjnego

• -powołuje członków Rady Polityki Pieniężnej,

• -Powołuje i odwołuje członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego oraz Szefa Kancelarii Prezydenta RP

• Rada Ministrów

• -w znaczeniu ścisłym Rada Ministrów to inaczej rząd

• rząd-złożony mechanizm organizacyjno-funkcjonalny obejmujący Rade Ministrów,Prezesa Rady Ministrów,a także wojewodów czy pełnomocników rządu,stanowiący ośrobek politycznego rządzenia państwem.

• Skład Rady Ministrów

• -składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów

• -w skład Rady Ministrów mogą być powołani wiceprezesi Rady Ministrów

• -zarówno Prezes jak i Wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić równocześnie funkcje ministra

• -w skład mogą być powołani przewodniczący określonych komitetów,ale nie organów o innej nazwie i strukturze(np. Komisji)

• -Komitet Integracji Europejskiej utworzony ustawą z 8 sierpnia 1996r.mówi o stworzeniu podstaw o faktycznym kierowaniu części rządu ,morze również przewidywać że ustawa nie będzie obejmowała części osób wchodzących w skład Rady Ministrów

• -nie ma też obowiązku powoływania w skład Rady Ministrów wiceprezesów Rady Ministrów

• Funkcje Rady Ministrów:

• -wykonuje władzę wykonawczą

• -jest ogniwem administracji centralnej

• -wykonuje politykę państwa i nadaje kierunek władzy wykonawczej, prowadzi politykę wewnętrzną i zewnętrzną państwa(kieruje rozwojem państwa; wytycza kierunki rozwiązywania spraw publicznych ; rozstrzyga,sprawuje i kieruje we wszystkich dziedzinach działania)

• -jest organem naczelnym i kieruje administracją rządową

• -zajmuje pozycje nadrzędną i kierowniczą

• Kompetencje Rady Ministrów

• -zapewnia wykonywanie ustaw oraz wydaje rozporządzenia

• -chroni na podstawie ustaw interesu Skarbu Państwa

• -uchwala projekt budżetu i kieruje jego wykonaniem oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu

• -utrzymuje stosunki i zawiera umowy z rządami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi

• -zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powołanych do czynnej służby wojskowej

• -określa organizacje i tryb swojej pracy

• Prezes Rady Ministrów

-ma podwójny charakter roli, jest przewodniczącym rady ministrów oraz samodzielnym organem administracji państwowej wyposażony w sferę własnych zadań i kompetencji.

-kieruje pracami Rady Ministrów

-reprezentuje rade ministrów

-koordynuje i kontroluje prace ministrów oraz wykonuje zadania określone w odrębnych przepisach

-zwołuje posiedzenia Rady Ministrów,ustala porządek dzienny posiedzeń,zaprasza na posiedzenia członków nie należących do Rady Ministrów,zarządza przeprowadzenie korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk członków Rady Ministrów

-może wydawać nadzorowanym przez niego centralnym organom administracji wiążące wytyczne i polecenia(Prezes Rady Ministrów jest podmiotem rozstrzygającym o kształcie i składzie rządu)

Uprawnienia Prezes Rady Ministrów:

-żądać informacji,dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących poszczególnej sprawy albo rodzaju spraw od ministra,kierownika urzędu centralnego lub wojewody,jak również od pracowników urzędów organów administracji rządowej po zawiadomieniu właściwego ministra,kierownika urzędu centralnego lub wojewody.

-zwoływać,brać udział i przewodniczyć posiedzeniom organów pomocniczych Rady Ministrów lub Prezesa Radu Ministrów,bez względu na ich skład i zakres działania

-zwoływać posiedzenia (niebędące posiedzeniami Rady Ministrów) z udziałem właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych lub wojewodów i im przewodniczyć.

-przekazywać, z urzędu lub na wniosek właściwego organu albo na wniosek strony, sprawy należą do właściwości więcej niż jednego ministra lub kierownika urzędu centralnego do załatwienia wskazanemu przez siebie ministrowi, zawiadamiając o tym wszystkie inne właściwe organy oraz strony.

-rozstrzygać o zakresie działań ministrów w razie sporu kompetencyjnego między ministrami.

Funkcje Prezesa Rady Ministrów:

-funkcja prawodawcza ,obejmuje wydawanie rozporządzeń na podstawie ustaw w celu ich wykonywania

-funkcja personalna,na którą oprócz uprawnień w zakresie kształtowania składu osobowego Rady Ministrów ,składają się liczne kompetencje do dokonywania obsad personalnych na różne kierownicze stanowiska w administracji państwowej,głównie centralnej (np. sekretarzy i podsekretarzy stanu w ministerstwach ,przewodniczących,a nierzadko i członków wielu ciał pomocniczych i opinio-doradczych, kierowników wielu urzędów centralnych),ale i terenowej(np. Wojewodów).

-nadzór nad licznymi organami centralnymi.(organy te wskazują m . in. ustawa o działach administracji rządowej).

-funkcje kierownicze i nadzorcze w stosunku do terenowych organów administracji rządowej,zwłaszcza wojewody.

-cały kompleks pojedynczych, ale nie kiedy bardzo znacznych spraw z różnych dziedzin administracji. np. współdziałanie z najwyższą Izbą Kontroli ,udział w ustaleniu struktury organizacyjnej Polskiej Akademii Nauk .Cały ten kompleks zadań i kompetencji ,oznacz jego bardzo silną pozycje w mechanizmie funkcjonowania rządu jak i całej administracji państwowej.

Ministrowie:

-minister jest powołany do kierowania określonym działem administracji rządowej,oraz są powołani ministrowie do wykonywania zadań,wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów i realizowanie z jego upoważnieniem.

-resort administracyjny-to wyodrębniony pod względem organizacyjny dział administracji państwowej, grupujący sprawy jednorodne lub pokrewne,kierowany przez jeden organ centralny.

W skład resortu wchodzą:

*organy administracji państwowej,np. Urzędy centralne , organy terenowe.

*zakłady administracyjne, np. szpitale,wyższe uczelnie.

*urzędy administracyjne,organy doradcze,opiniodawcze i konsultatywne,

*przedsiębiorstwa państwowe i inne jednostki organizacyjne.

• -premier określa szczegółowy zakres działania ministrów,wskazuje mu działy którymi kieruje minister.

• Dział-to wyznaczony ustawowo krąg spraw z zakresu administracji,poddany kierownictwu ministra,jak i określone przez ustawę organy i inne podmioty szczebla centralnego,które podporządkowane są danemu ministrowi.

Funkcje i działania ministrów:

• -minister kierujący,danym działem administracji rządowej ma swe źródło w ustawach składających się na regulację prawną danego działu,a nie pochodzą z nadania przez Prezesa Rady Ministrów.

• - ministrowie niekierującym działem administracji rządowej lecz zajmujący się sprawami powierzonymi im przez Prezesa Rady Ministrów ze sfery jego zadań i kompetencji.

• -współdziała z członkami Rady Ministrów

• -nadzoruje działalność terenowych organów administracji rządowej

• -współdziała z samorządem terytorialnym,organizacjami społecznymi i przedstawicielami środowisk zawodowych i twórczych.

• -występuje do Prezesa Rady Ministrów o powołanie zespołów międzyresortowych do wykonywania zadań wykraczających poza zakres jego działania,

• -po zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów powołuje rady i zespoły jako organy pomocnicze w sprawach należących do zakresu jego działania.

• -tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne,chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej

• -powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych,chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej

• -organizuje kontrolę sprawności działań, efektywności gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji:

-organ kolegialny występujący na szczeblu centralnym.

Kompetencje Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji:

-projektowanie, w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów,kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji.

-powoływanie składu rad nadzorczych w spółkach publicznej radiofonii i telewizji

-udzielanie i cofanie koncesji na rozporządzenie programów przez nadawców prywatnych i sprawowanie kontroli nad nimi

-określenie,w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia działalności przez nadawców oraz określanie opłat abonamentowych

-uznawanie za nadawcę społecznego lub odebranie tego przymiotu, na warunkach określonych ustawą

-kadencja Rady trwa sześć lat

-członka rady może odwołać tylko ten organ który go powołał

-Przewodniczący Krajowej Rady odwołuje i powołuje członków ze swojego grona

-Krajowa Rada jest niezależna od Rządu,

w skład Rady wchodzą :

-powołanych przez Sejm (dwóch członków)

-powołanych przez Senat (jeden członek)

-powołanych przez prezydenta (dwóch członków)

Urzędy centralne:

Konstytucja wyróżnia, choć nie kwalifikuje 2-nowe kategorie organów centralnych

- centralne organy państwowe ,

- centralne konstytucyjne organy państwa,

* Centralne Organy administracji nie wchodzą w skład Rządu, poza wyjątkami pdkreślonymi w ustawach.

* Centralne organy administracji państwowej są tworzone w drodze aktów rangi ustawy, wyjątkowo niższego rzędu.

* Centralne organy powoływane są najczęściej przez Prezesa Rady Ministrów, ale np. członkowie Komitetu Obrony Kraju powoływani są przez Prezydenta (z mocy prawa zastępcą Przewodniczącego KOK jest Minister Obrony Narodowej).

* Organami zwierzchnimi centralnych organów są :

- Rada Ministrów,

- Prezes Rady Ministrów,

- poszczególni ministrowie (im też przysługują uprawnienia nadzorcze).

* Zgodnie z ustawą z dn. 8 sierpnia 1996 r. minister, do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym urzędem centralnym, przedstawia sprawy dotyczące tego urzędu na posiedzeniu Rady Ministrów .

 Agencje:

-mają status państwowych osób prawnych lub państwowych jednostek organizacyjnych,np. Agencja Rynku Rolnego,Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

-może mieć różny charakter prawny,i została utworzona do wykonywania zadań administracji publicznej często o gospodarczej i finansowej naturze

-organy agencji obsadzone głównie są przez Prezesa Rady Ministrów

Podział terytorialny:

-każdy organ administracji działa na pewnym obszarze

Cechy charakterystyczne podziału terytorialnego:

- względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa,

- podział dokonany za pomocą norm prawnych, w celu określenia terytorialnych podstaw działania jednostek organizacyjnych państwa: jednostek samorządu terytorialnego i innych jednostek, którym zlecono wykonywanie funkcji publicznych.

• decentralizacja władzy publicznej W skład terytorium państwa wchodzą:

- ląd wraz z wodami wewnętrznymi,

- przestrzeń pod powierzchnią ziemi wraz ze znajdującymi się w niej bogactwami naturalnymi,

- obszar powietrzny nad obszarem państwa oraz przylegający do lądu pas wód morskich,

- pokłady statków powietrznych i morskich znajdujących się pod banderą danego państwa,

- placówki dyplomatyczne.

Można wyróżnić trzy rodzaje podziału terytorialnego:

1) podział zasadniczy,

Tworzony jest dla organów terenowych o kompetencjach ogólnych, mających podstawowe znaczenie dla danej jednostki podziału, a więc w Polsce- dla terenowych organów administracji rządowej i dla organów samorządu terytorialnego.

Stąd mamy podział na województwa, powiaty oraz gminy.

2) podziały pomocnicze,

Podział pomocniczy to taki podział terytorialny, który jest tworzony dla organów administracji publicznej o charakterze pomocniczym w stosunku do organów podstawowych.

, np. podział gminy na osiedla i sołectwa.

3) podziały specjalne,

Dokonywane w celu wykonywania takich zadań państwa, których wykonywanie w ramach podziału zasadniczego nie jest możliwe lub celowe. Istnieją więc specjalne podziały terytorialne w celu wykonywania administracji wojskowej, uwzględniające potrzeby obronne kraju, wykonywania administracji górniczej, uwzględniające rozmieszczenie w kraju kopalin, czy administracji kolejnictwa uwzględniające rozmieszczenie i powiązania sieci kolejowej kraju. Zjawiskiem pożądanym jest jak najmniejsza liczba podziałów specjalnych i dostosowanie administracji specjalnej do podziału zasadniczego. Umożliwia to sprawowanie funkcji koordynacyjnych przez terenowe organy administracji ogólnej w stosunku do jednostek organizacyjnych im nie podporządkowanych. Nie zawsze jednak zniesienie administracji specjalnych (np. górnictwa, morskiej czy wojskowej) jest możliwe.

Czynniki kształtujące podział terytorialny:

1)geograficzne-(np. rzeka która rozgranicza,lub jezioro,pasma górskie)

2)historyczne-historia kształtuje współczesność

3)infrastrukturalne-np. miejscowość musi spełniać warunki ,infrastrukturalne,społeczne,gospodarcze

4)czynniki polityczne-jest to przejaw pewnej ideologii,która wyznaje rządząca siła polityczna,określa jakie cele mają być wykonywane przez administracje

Reforma Germkowska -reforma pod hasłem „Bliżej obywatela”

Trójszczeblowa organizacja administracji-granice naszego szczebla nie mogą przecinać jednostek wyższego szczebla,np. przez miasto nie może przechodzić granica województwa,miasto musi w całości należeć do województwa.

Modele podziału terytorialnego:

1)model francuski-wszystkie miasta zawsze są jednostkami stopnia podstawowego,wszystkie miasta powinny być sobie równe

2)model pruski-jest to zróżnicowanie wielkości miast

3)model departamentalny- jeżeli jednostka jest mała

4)model regionalny-(prowincjonalny)jeżeli jednostka jest duża

Charakterystyka aktualnego podziału terytorialnego:

1)Jednostką zasadniczą trójstopniowego podziału terytorialnego państwa są:

gminy

 powiaty

 województwa

Gminy- tworzenie, łączenie, podział i zmiana gmin, ustalenie granic i nazw, oraz siedzib i władz następują w drodze rozporządzenia RM  po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami .

Powiat-obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin, albo cały obszar na prawach powiatu, łączony, dzielony, znoszony rozporządzeniem RM.

Województwa-terytorium Polski podzielono na 16 województw. Łączenie, znoszenie i podział RM po zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu terytorialnego.

2)jednostkami specjalnymi trójstopniowego podziału terytorialnego państwa są:

• administracja zespolona-

• administracja niezespolona-

• rejonizacja-

• regionizacja-

• euroregiony-

3)jednostkami pomocniczymi trójstopniowego podziału terytorialnego państwa są:

• wieś-

• osiedle-

• dzielnica-

• Komisja Nadzoru Miejscowości-

Terenowe organy administracji rządowej:

Administracja rządowa w województwie:

1)wojewoda

2)kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, działające pod zwierzchnictwem wojewody

3)organy administracji niezespolonej

4)organy samorządu terytorialnego, jeżeli wykonywanie zadań adm.rządowej wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia

5)kierownicy powiatowych słuzb,inspekcji i strazy, działajacy pod zwierzchnictwem starosty

6)organy innych samorzadów, jeżeli wykonywanie zadań adm. rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia

 1)Wojewoda jest organem zespolonej administracji w województwie , powołuje i odwołuje go Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej,nalezy do niego obsadzanie stanowisk dyrektorów wydziałów oraz innych pracowników urzedu wojewódzkiego.

Zadania i kompetencje wojewody:

Tryb powoływania i odwoływania ,a także zakres dzialania wojewodów określa ustawa/Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej.

 -jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie

  a)odpowiada za wykonanie polityki rządu na obszarze województwa

b)kontrolowaniu wykonania przez org. zespolonej adm. rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podst.upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa RM

c)zapewnieniu współdziałania wszystkich podmiotów  adm. , działajacych na obszarze            wojewodztwa

 d)reprezentowaniu RM na uroczystościach państwowychi w trakcie oficjalnych wizyt składanych w    woj. przez przedstawicieli państw obcych

 e)wydawaiu poleceń

f)partycypacji w powoływaniu i odwoływaniu org. adm. niezespolonej

g)kontrolowaniu adm. niezespolonej działających na obszarze województwa

-zwierzchnik zespolonej adm. rządowej

a)kieruje nią i koordynuje jej działalność

b)zapewnia warunki do skutecznego jej działania

 c)ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania

-org. nadzoru nad jednostkami samorządowymi na zasadach określ. w ustawach

-org.wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu adm.

-reprezentant Skarbu Państwa w zakresie i na zasadach określ. w ustawach co polega na:

a) reprezentowaniu Skarbu Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu           wykonywania jego zadań

b) wykonywaniu innych uprawnień wynikajacych z reprezentowania Skarbu Państwa.

 2)

* wojewódzka administracja zespolona -, działające pod zwierzchnictwem wojewody,wykonują zadania i kompetencje okreslone w ustawach w imieniu wojewody, z ustawowego upowaznienia(zespolenie bezpośrednie-inspekcja lub straż włączona do urzedu wojewódzkiego), bądż w imieniu własnym ,jeżeli ustawa tak stanowi(zespolenie pośrednie-kierownik posiada aparat pomocniczy nie wchodzący w skład urzędu wojewódz.-działa pod zwierzchnictwem wojewody),kierowników słuzb ,inspekcji i straży woj. powołuje i odwołuje wojewoda.Nie dotyczy to komendanta Państwowej Straży Pożarnej i komendanta wojewódzkiego Policji, których powołuje minister spraw wewnetrzynych,ale za zgoda wojewody

*powiatowa administracja zespolona:-powiaty powstały od 1998r.

Powiatową administrację zespoloną stanowią:

1) starostwo powiatowe,

2) powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu,

3) jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatów służb, inspekcji i straży.

Starosta powiatu organizuje prace zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu i reprezentuje powiat na zewnątrz.

Starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego, zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży.

Starosta sprawując zwierzchnictwo w stosunku do powiatowych służb, inspekcji i straży:

1)powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a także wykonuje wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pacy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej,

2)zatwierdza programy ich działania,

3)uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu,

4)w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek, zleca

w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli.

3)Organy adm.niezespolonej obowiazane są do :

-uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy,np.przez dyrektorów urzędów morskich

-zapewnienia zgodnosci swoich dzialań z poleceniami wojewody

-składania wojewodzie rocznych informacji,a na żądanie wojewody także bieżących wyjaśnień o swojej działalności na trerenie wojwództwa

Powoływanie i odwoływanie org. adm. niezespolonej następuje na wniosek własciwego miejscowo wojewody

Organami administracji niezespolonej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane  właściwemu ministrowi, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa.

Aktualny wykaz organów administracji  niezespolonej  określono w załączniku do ustawy o administracji rządowej w województwie.

Należą do nich:

-     dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi  komendanci uzupełnień,

-     izby skarbowe, urzędy skarbowe, inspektorzy kontroli skarbowej,

-     dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych,

-     dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar,

-     dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych,

-     dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,

-     dyrektorzy urzędów celnych,

-     dyrektorzy urzędów morskich,

-     dyrektorzy urzędów statystycznych,

-     dyrektorzy  urzędów żeglugi śródlądowej,

-     komendanci oddziałów straży granicznej, komendanci strażnic oraz komendanci  granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej,

-     Prezes Agencji Rynku Rolnego,

-     regionalni inspektorzy celni

-     okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego,

Powoływanie i odwoływanie tych organów następuje na wniosek właściwego miejscowo wojewody lub po uzyskaniu uprzednio jego zgody.

W razie nieuwzględnienia wniosku wojewody minister właściwy do spraw administracji publicznej może wystąpić do Prezesa RM o rozstrzygnięcie sporu.

Obowiązkiem organów administracji niezespolonej  działających na obszarze województwa jest:

- uzgadnianie z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych ustaw,

-   zgodność swoich działań z poleceniami wojewody,

-   składanie wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody-także bieżących wyjaśnień o swej działalności na obszarze województwa,

W sytuacjach nadzwyczajnych zagrożenie  życia, zdrowia, mienia , bezpieczeństwa publicznego itp. wojewodzie przysługuje uprawnienie do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec każdego pracownika rządowej administracji niezespolonej.

Sprawa administracyjna

-sprawy wykraczające poza zakres interesów lokalnej i regionalnej społeczności;np.obronność kraju,statystyka,spisy powszechne,wybory powszechne itp

-sprawy ,których jednostki sam.ter.nie byłyby w stanie wykonac ze względów tech.;np.energetyka,budowa autostrad,kolejnictwo;

-sprawy reglamentacji administracyjnej nie związane bezpośrednio z zaspokojeniem potrzeb lokalnej i regionalnej wspólnoty.

Pozycja prawna Wojewody

Tryb powoływania i odwoływania ,a także zakres dzialania wojewodów określa ustawa/Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej.

 -jest przedstawicielem RM w województwie

a)odpowiada za wykonanie polityki rządu na obszarze województwa

b)kontrolowaniu wykonania przez org. zespolonej adm. rządowej zadań wynikających z ustaw i       innych aktów prawnych wydanych na podst.upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa RM

c)zapewnieniu współdziałania wszystkich podmiotów  adm. , działajacych na obszarze            wojewodztwa

d)reprezentowaniu RM na uroczystościach państwowychi w trakcie oficjalnych wizyt składanych w woj. przez przedstawicieli państw obcych

e)wydawaiu poleceń

f)partycypacji w powoływaniu i odwoływaniu org. adm. niezespolonej

g)kontrolowaniu adm. niezespolonej działających na obszarze województwa

-zwierzchnik zespolonej adm. rządowej

a)kieruje nią i koordynuje jej działalność

b)zapewnia warunki do skutecznego jej działania

c)ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania

-org. nadzoru nad jednostkami samorządowymi na zasadach określ. w ustawach

-org. wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu adm.

-reprezentant Skarbu Państwa w zakresie i na zasadach określ. w ustawach co polega na:

a) reprezentowaniu Skarbu Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu           wykonywania jego zadań

b) wykonywaniu innych uprawnień wynikających z reprezentowania Skarbu Państwa.

Różnica spraw administracyjnych od innych:

1)Sprawa administracyjna a sprawy karne-do administracji nie należy karanie (kara dyscyplinarna ma charakter administracyjny lub też sankcja pieniężna za naruszenie przepisów podatkowych).Jest zasada prawa karnego karania dwukrotnego za to samo.

Mandaty karne-ich nakładanie przez funkcjonariuszy to działalność w zastępstwie sądu,(zlecone funkcjonariuszowi administracji)

2)Sprawa administracyjna a sprawy cywilne - sprawa cywilna-to dwa podmioty równorzędne wobec siebie w sensie prawnym,mają dużą swobodę ukształtowania relacji między sobą :w prawie administracyjnym jest inaczej,to prawo administracyjne określa warunki,jakie ma spełnić podmiot(np. pozwolenie na budowę),ale także organ administracji,(władcza pozycja organów administracji.

Władztwo administracyjne-nie wszystkie działania administracji są działaniami władczymi,istnieją działania władcze i niewładcze

działania władcze-mogą stosować przymus dla zabezpieczenia wykonywania swoich zadań(administracja może zastosować przymus bez odwoływania się do sądów)np. wydawanie uchwał

działania niewładcze-nie ma obowiązku(np. ogłoszenie o zebraniu,bilbordy)Organ administracji musi się zająć taką sprawą,którą odrzucił sąd powszechny.

Stosunek prawny, stosunek administracyjnoprawny

stosunek prawny - taki stosunek społeczny wyznaczony normą prawną, podmiotem są osoby fizyczne i prawne. O stosunku prawnym między jakimiś dwoma podmiotami prawnymi mówimy w takich przypadkach, gdy ze względu na jakąś obowiązującą normę prawną, która dotyczy tych podmiotów, przedmiotem obowiązku jednego z nich jest jakieś określone zachowanie się wobec drugiego.

Stosunek administracyjnoprawny - to taki stosunek, który wyznaczony jest przez normy prawa administracyjnego. Charakteryzuje się nie równorzędnością (asymetrią) podmiotów, pomiędzy stronami. Polega ona na tym, że stroną jest organ państwa - pozycja nadrzędna i obywatel lub inny podmiot. Zastosowanie mają tutaj normy bezwzględnie obowiązujące.

Stosunek administracyjnoprawny jako wzajemny między dwoma podmiotami układ zachowań, kwalifikowany przez prawo administracyjne, wyróżnia się tym, że:

1. jednym z podmiotów tego stosunku jest zawsze (obligatoryjnie) organ administracji publicznej,który przez nawiązanie stosunku prawnego staje się podmiotem praw lub obowiązków w sferze realizacji zadań administracji, i któremu z tego powodu wystarcza zdolność administracyjnoprawna czynna, określająca jego kompetencje,

2. drugim z podmiotów stosunku może być obywatel, spółka, przedsiębiorstwo państwowe, zakład administracyjny i każda inna jednostka organizacyjna kwalifikowana przez prawo jako podmiot praw bądź obowiązków administracyjnoprawnych.

Sytuacja administracyjnoprawna-jest to zespół praw i obowiązków wynikających z prawa administracji.

Obowiązek administracyjny-jest to konieczność postępowania w określony sposób wynikający z prawa administracyjnego,moze on polegać na nakazie i zakazie

obowiązek ma charakter:-osobisty-wykonywany wyłącznie przez jedną osobę(gdy osoba umrze obowiązek wygasa)Pozostałe obowiązki nie mają charakteru osobistego,mogą być wykonywane przez inne podmioty.

Treścią stosunku administracyjnoprawnego -są obowiązki i uprawnienia regulowane przepisami prawa materialnego. Nawiązanie stosunku następuje na podstawie ustawy.

Stosunki cywilne a administracyjnoprawne:

Stosunek materialnoprawny określa wzajemne prawa i obowiązki dwu lub więcej podmiotów,zawarte w normach prawa administracyjnego. Owe prawo odpowiada określonemu obowiązkowi i odwrotnie.

Stosunek ustrojowy jest regulowany nie tylko pismami ustawowymi (ustawą i rozporządzeniem),lecz także przepisami mającymi charakter wewnętrzny (aktami normatywnymi wewnętrznymi)Podmioty są organami administracji państwowej lub innymi jej jednostkami organizacyjnymi.

Stosunek proceduralny jest to konstruowanie na podstawie przepisów prawa administracyjnego. Łączy organ prowadzący postępowanie,stronę oraz pozostałych uczestników tego postępowania określając ich wzajemne prawa i obowiązki.

Stosunki sądowo-procesowe zdeterminowane są inną strukturą postępowania sądowo-administracyjnego,jego przedmiotem oraz funkcją.

Publiczne prawo podmiotowi-jest to możność postępowania wynikająca z normy prawa i decyzji administracyjnej(podmiot administracyjny może zmusić administrację).Ma charakter procesowy,może polegać na wydaniu decyzji,ale nie decyzji o określonej treści

Prawo podmiotowe-wynika z normy prawa i decyzji administracyjnej

Interes:

jest to sytuacja w której poniesiemy korzyść lub stratę w danej chwili.

Interes faktyczny-gdy jakaś sytuacja oddziaływuje na podmiot ale on nie posiada żadnych uprawnień

Interes prawny-staje się uczestnikiem postępowania w tej sprawie,może przedstawić swoje stanowisko w toku tej sprawy(może3 stać się pewnym narzędziem)jet to interes który pozwala na wszczęcie postępowania administracji

Sankcja administracyjna:

sankcja-jest to pewna konsekwencja działania niezgodna z normą

Rodzaje sankcji:

1)przymus egzekucyjny-

2)kary-

3)sankcja nieważności-odmawia się uszanowania skutków jakiegoś działania. Organ administracji działa niezgodnie z prawem i decyzją wydaną.

Nadużycie prawa:

Jest to wykorzystanie prawa w innym celu niż zapowiedziała to ustawa.

Sposób interpretacji przepisów to prawidłowe i nieprawidłowe. Nadużycie prawa może dotyczyć administracji publicznej.

Źródła prawa administracyjnego

(powszechnie obowiązującego, wewnętrznego)

Przepisy prawa powszechnie obowiązującego : art. 87 Konstytucji : ustawy, umowy międzynarodowe ratyfikowane, rozporządzenia, akty prawa miejscowego.

Przepisy wewnętrzne ( wiążą wewnętrzną strukturę, mogą mieć różną formę) to : uchwały Sejmu, Senatu o ustanowieniu regulaminu, regulamin Rady, zarządzenia. Statut urzędu, regulamin - wiążą wszystkich.

Źródła te muszą mieć określone w przepisach.

Źródło prawa - to miejsce gdzie poznamy źródło, informację o przepisach; to pewna czynność organów państwa związana z uchwalaniem prawa.

Akty stanowienia prawa :

a) akty prawa powszechnie obowiązującego,

b) akty prawa o charakterze wewnętrznym (nie zawierają przepisów powszechnie obowiązujących)

Pisane źródło prawa-zawierające informację utrwaloną za pomocą pisma na papierze

Niepisane źródło prawa-

Zwyczaj-można określić jako pozaprawny nawyk postępowania przestrzegany praktycznie w obrębie danej struktury (jednostki) organizacyjnej administracji, w podobnych sytuacjach i w określonym czasie.

Interpretacja zwyczaju:

1) nośnikami i przekaźnikami zwyczaju są ludzie pracujący w administracji.

2) zwyczaj jest zjawiskiem mieszczącym się wewnątrz administracji.

3) zwyczaj oznacza reguły postęp. wyraźnie zlokalizowane i złączone z daną jednostką struktury administracyjnej.

4) rodzaj spraw załatwianych przez administrację oraz praktyczne i prawne możliwości w ich rozstrzyganiu decydują o treści zwyczaju, jego rozpiętości i intensywności.

5) zwyczaj nie jest trwały.

6) czynnikiem nietrwałości zwyczaju jest zmiana prawa materialnego czy procesowego

Prawo zwyczajowe-

Akt normatywny-charakteryzuje się następującymi cechami: jest to władcze rozstrzygnięcie organu,państwowego, zawierające normy postępowania skierowane do generalnie określonego adresata w abstrakcyjnie określonej sytuacji. Od aktu administracyjnego odróżnia się przede wszystkim sposobem określenia adresata- akt normatywny nie wskazuje adresata imiennie. Akty normatywne dzielimy na:

- Akty powszechnie obowiązujące- dotyczą dotyczą wszystkich nawet tych na zewnątrz administracji.

-Akty wewnętrznie obowiązujące- dotyczą tylko osób znajdujących się w administracji.

Wszystkie akty normatywne wydane są na podstawie prawa publicznego. Zawsze mają charakter władczy, czyli zawierają pewną normę, która jest obowiązująca i nie przestrzeganie jej powoduje wywołanie określonej sankcji. Akty stosowania prawa są to działania administracji, które nie polegają na stworzeniu nowej normy, ale na zastosowaniu już istniejącej normy prawnej. Polegają na skonkretyzowaniu już istniejącego przepisu.

Hierarchia źródeł prawa administracyjnego

Hierarchia źródeł prawa- jest to zróżnicowanie co do wartości źródeł prawa. Wszystkie normy są ze sobą powiązane, gdyż istnieje norma podstawowa, do której pozostałe normy odwołują się. Taką podstawową normą jest konstytucja, dlatego też pozostałe normy muszą być zgodne z jej treścią. W naszym ustawodawstwie hierarchia ta przedstawia się następująco: - konstytucja - umowy międzynarodowe ratyfikowane i nie ratyfikowane, -ustawy, - rozporządzenia, - akty prawa miejscowego.

1)Konstytucja - jest najwyższym prawem RP, przepisy stosuje się wprost, bezpośrednio, chyba,że Konstytucja stanowi inaczej. Moc prawa - muszą z Konstytucją być zgodne wszystkie pozostałe źródła prawa powszechnie obowiązującego i wewnętrzne.

Konstytucja to akt normatywny, który zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii źródeł prawa. Jest podstawą prawną, innych normatywnych aktów prawnych. Konstytucja, choć także jest ustawą, jest ustawą zasadniczą, dlatego że wykazuje pewne cech odróżniające ja od innych ustaw. Należą do nich:

-szczególny tryb zmiany konstytucji

-posiada najwyższą moc prawną

-jest podstawą kompetencyjną do stanowienia ustaw zwykłych

-ustawy muszą być zgodne z konstytucją

-poprzedzona preambułą

-reguluje kwestie ustroju politycznego i społeczno-ekonomicznego

Prawo konstytucyjne jest częścią prawa publicznego

Prawo karne-jest częścią prawa publicznego (zabrania robić pewnych rzeczy)jest to system zakazów wraz z systemem karnym który narusza te

Konstytucja - art. 121. Z inicjatywą uchwalania ustawy może wystąpić:

co najmniej 100 tyś obywateli

-grupa 15 posłów,

-senat

-prezydent RP

-rada ministrów

-inicjatywa ustawodawcza w przedmiocie zmiany ustawy przysługuje 1/5 ustawowej liczby posłów, Senatowi lub Prezydentowi RP.

cechy : podstawowe prawa i nakłada się obowiązki na obywatela,nakłada się podstawowe materie prawa. Projekt ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz o udzielaniu gwarancji finansowej przez państwo może wnieść tylko Rada Ministrów (to jest wyłączna kompetencja rządu).

Bezpośrednio stosować Konstytucję można:

- tylko w obszarze uregulowań konstytucyjnych

- tylko przy rozstrzyganiu o treści i zakresie tych obowiązków i uprawnień, które da się bezpośrednio i dostatecznie wyczerpująco normować przepisami Konstytucji

- tylko wtedy, gdy okoliczności faktyczne (prawne) sprawy zezwalają na bezpośrednie stosowanie konstytucyjnej normy.

Konstytucja obowiązuje:

- przed wszystkimi organami wszystkich kompetentnych władz publicznych władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą w zakresie stosowania prawa prywatnego, gdzie organ ma obowiązek uwzględnienia postanowień konstytucyjnych, a strona może skutecznie się na nie powołać.

- Przed wszystkimi organami i pracownikami urzędów w obszarze realizacji i stosowania prawa publicznego.

- Przed wszystkimi organami I i II instancji, a także innymi organami kontrolnymi oraz nadzorczymi.

2)Ustawa - podstawowy akt stanowienia prawa powszechnie obowiązującego. Ustawę uchwala Sejm RP, sposób opracowania i zakres współpracy pomiędzy Sejmem i Senatem określa

Procedury uchwalania ustawy określają: Konstytucja oraz regulamin Sejmu i Senatu:

Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Wnioskodawca może wycofać projekt w toku postępowania do czasu zakończenia drugiego czytania projektu.

Sejm uchwala ustawę zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba, że Konstytucja przewiduje inną większość, (2/3, większość bezwzględna)

uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi,

jeżeli Senat w ciągu 30 dni nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm,

uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa się za przyjętą jeżeli Sejm nie odrzucił jej bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Po zakończeniu postępowania w Sejmie, Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi RP. Prezydent podpisuje ustawę w ciągu 21 dni i zarządza jej ogłoszenie w dzienniku ustaw, chyba, że w tym terminie wystąpi do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją.

Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, wówczas skróceniu ulegają terminy. Konstytucja stanowi, że termin rozpatrzenia takiej ustawy przez Sejm wynosi 14 dni, a podpisanie przez Prezydenta RP 7 dni.

Ustawa budżetowa (to specyficzna ustawa) :

Rada Ministrów wnosi projekt ustawy budżetowej co najmniej 3 miesiące przed początkiem roku budżetowego. Senat uchwala poprawki w terminie do 20 dni, a Prezydent RP podpisuje ustawę w terminie do 7 dni. Konstytucja odbiera Prezydentowi RP prawo do przekazania ustawy budżetowej Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Trybunał Konstytucyjny ma obowiązek orzeczenia o niezgodności ustawy budżetowej z Konstytucją w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez Prezydenta RP w Trybunale Konstytucyjnym. W tym samym trybie jest uchwalana ustawa o prowizorium budżetowym.

Prowizorium budżetowe jest to forma zastępcza do ustawy budżetowej państwa. Jest to akt prawny o charakterze wyjątkowym, określający dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok. Warunkiem wejścia w życie ustawy jest jej ogłoszenie w sposób określony przez ustawę ( z 2000 roku o ogłaszaniu aktów normatywnych).

3)Rozporządzenie :

W/g art. 92 ust. 1 Konstytucji RP rozporządzenia są wydawane przez organy w niej wskazane, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

Konstytucja wyposaża prawo do wydawania rozporządzeń następującym organom:

-Prezydenta RP,

-Radę Ministrów,

-Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

-wchodzącego w skład Rady Ministrów przewodniczącego określonego w ustawie Komitetu, -ministra kierującego działem administracji rządowej.

Rozporządzenie może być wydane tylko w celu rozwinięcia spraw, którym poświęcona jest ustawa. W ten sposób Konstytucja opowiada się za ścisłym, merytorycznym i formalnym

,, związaniem ustawy i rozporządzenia.

Konstytucja przewiduje ponadto możliwość wydania:

-rozporządzenia w mocą ustawy (upoważniony jest Prezydent RP),

-rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego (upoważniony Prezydent RP),

-rozporządzenie o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej (upoważniona Rada Ministrów).

4)Akty prawa miejscowego są również źródłami prawa powszechnie obowiązującego. Zakres obowiązywania tych aktów jest ograniczony do obszaru działania organu, który ustanowił ten akt. Do ustanawiania takich źródeł prawa powołane są organy:

-administracji rządowej ogólnej,

-administracji rządowej specjalnej,

-organy samorządu terytorialnego.

Wszystkie akty prawa miejscowego muszą być

Akty prawa wewnętrznego- akty wewnętrzne są regulowane przez prawo, obowiązują jednostki organizacyjne i organy państwowe lub organy samorządów terytorialnych i określają ich zadania i kompetencje. Stanowią podstawy do podejmowania działań przez administrację. Do aktów wewnętrznych należą: -uchwały Sejmu, Senatu i Rady Ministrów, - zarządzenia Prezydenta, Premiera, Ministrów, - akty prawa miejscowego nie mające mocy powszechnie obowiązującej, -nieratyfikowane umowy międzynarodowe.

5)Ratyfikowane umowy międzynarodowe

-umowy wymagające ratyfikacji zawiera Rada Ministrów

-wypowiadanie umów należą do Prezydenta RP jako reprezentanta w stosunkach zewnętrznych

-o ratyfikacji lub wypowiedzeniu takiej umowy prezydent ma obowiązek powiadomić Sejm i Senat.

-każdą ratyfikowaną umowę międzynarodowe ogłasza się w Dzienniku Ustaw.

Europeizacja Prawa Administracyjnego

Prawo europejskie-obejmuje prawo wszystkich zachodnioeuropejskich organizacji międzynarodowych.

Podział prawa wspólnotowego(europejskiego):

*europejskie prawo instytucjonalne-określa pozycje prawną,kompetencje i możliwości organów Wspólnot oraz stosunki między wspólnotowym porządkiem prawnym a porządkami prawnymi państw członkowskich.

*Trybunał sprawiedliwości-zapewnia przestrzeganie prawa przy interpretacji i stosowaniu traktatu. Sklada się z27 sędziów powoływanych na sześć lat przez zebranych w Radzie przedstawicieli państw członkowskich,oraz 8 rzeczników generalnych. trybunał wybiera ze swego grona przewodniczącego (Prezes Trybunału)i powołuje sekretarza,do którego zadań należy nadzorowanie postępowania i zarządzanie administracją Trybunału. *Europejski Trybunał Obrachunkowy-kontroluje finanse Wspólnoty Europejskiej,w jego skład wchodzi 27 członków powołanych przez Radę.

*Komitet Ekonomiczno-Społeczny-jest organem pomocniczym Wspólnoty,wspomagającym Rade Unii Europejskiej i Komisję. Zorganizowany jest z prezydium i sekretariatu generalnego.w skład wchodzi 317 przedstawicieli różnych środowisk gospodarczych i społecznych,powoływanych na cztery lata.

*Europejski Bank Inwestycyjny-wyposażony w osobowość prawną, wspiera rozwój regionów zacofanych,także poza terytorium Wspólnoty.

Źródła Prawa Wspólnotowego( Europejskiego)

Dzieli się na:

*Pierwotne prawo wspólnotowe-stanowi trzon ,tzw. konstytucję Wspólnoty,ma postać prawa pisanego i niepisanego.

-Prawo pisane-należą przede wszystkim traktaty założycielskie, czyli traktat paryski z18 kwietnia 1951r. Ustanawiający europejską Wspólnotę Węgla i Stali,oraz dwa traktaty rzymskie z 25 marca 1957r.Ustanawiające Europejską Wspólnotę Energii Atomowej i Europejską Wspólnotę Gospodarczą,łącznie z protokołami i aneksami.

-Prawo Niepisane-obejmuje ogólne zasady prawne i prawo zwyczajowe,które ni ma większego w praktyce. Zwyczajowo np. można traktować sekretarzy stanu państwa członkowskich jako członków rządu i w związku z tym delegować do udziału w Radzie.

*Pochodne Prawo Wspólnotowe-to prawo tworzone przez organy Wspólnot albo powstałe w skutek zawierania umów międzynarodowych. Musi się opierać na upoważnienu zawartym w prawie pierwotnym,każdy akt prawny (źródło prawa) wymaga istnienia normy nadającej uprawnienie do jego wydania.  

Do prawa pochodnego zalicza się:

Prawo międzynarodowe-jedna z gałęzi prawa, obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki między państwami, organizacjami międzynarodowymi, a także innymi podmiotami prawa międzynarodowego.

-Umowy międzynarodowe-Wspólnota Europejska zawiera z państwami trzecimi,traktowane są jako akty organów Wspólnoty i dlatego uważa się je za prawo pochodne. W hierarchii źródeł prawa znajduje się niżej od prawa pierwotnego,ale mają pierwszeństwo przed zwykłym pochodnym prawem wspólnotowym. Umowy międzynarodowe mogą obowiązywać bezpośrednio.

IV. Geneza prawa administracyjnego

sięga końca XVIII wieku i wiąże się z Rewolucją francuską(1789-1799), która przekształciła "poddanego" w "obywatela". W okresie państwa liberalnego przepisy prawa administracyjnego wyznaczały przede wszystkim ramy działania administracji publicznej. Zakres oddziaływania prawa administracyjnego zwiększał się w tych krajach w miarę rozszerzania się państwowego interwencjonizmu.

(Prawo w ujęciu ewolucyjnym było oparte na normach zwyczajowych. U schyłku państwa średniowiecznego wzrastała ranga panującego, co wiązało się ze stanowieniem przez niego norm prawa w interesie grupy panującej. Ograniczono wtedy prawo sądowe. W XIV w. odżywają idee prawa rzymskiego - czyli tworzenie państwa absolutnego. Wiek XVI przynosi zaś ekspansje gospodarczą  i polityczną oraz ideologię prawa policyjnego. Prawo przez wszystkie te wieki wiązało tylko jedną stronę. Administracja państwa lub np. kościoła były poza wszelką kontrolą. W wieku XVIII powstawały pierwsze normy ustrojowe, określające budowę administracji a przede wszystkim jej zależności hierarchicznej od zwierzchności. W wieku tym ( XVIII) mamy do czynienia z prawem urzędniczym. Podwaliny prawa materialnego określały tylko obowiązki poddanego a nie obywatela.

W wieku XVIII i XIX , w wyniku podziału władz publicznych na ustawodawczą, sądowniczą  i wykonawczą administracja zaczęła działać na podstawie prawa a także w jego granicach. Podstawy działania administracji zaczęły być tworzone przez władzę ustawodawczą. W wieku XIX kształtuje się pojęcie służby publicznej, aktu, władztwa administracyjnego. Równolegle z tworzeniem prawa administracyjnego rozwijała się nauka o nim. Na zachodzie Europy pojawiają się koncepcje państwa liberalnego. Wiek XXX przyniósł dynamiczny rozwój tzw. triady nauk administracyjnych: * naukę prawa administracyjnego,* naukę administracji, *  politykę administracyjną. (opisał Somlo)

W Polsce początki prawa administracyjnego znajdujemy w II połowie XVIII w . Przedstawiciele to Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic, Strojnowski, Skrzetuski. Nauka tworzona przez nich stała na gruncie policystyki nie wyodrębniając jednak prawa administracyjnego jako osobnej gałęzi. Dynamiczny rozwój prawa administracyjnego datuje się w Polsce na wiek XIX. Wybitni to: Oczapowski, Kasparek, Okolski - wyodrębnili prawo administracyjne. Wprowadzili pojęcie aktu administracyjnego, centralizacji i decentralizacji. Zajęli się także samorządem terytorialnym. Po II wojnie światowej pracowali nad nauką prawa administracyjnego: Panejko i Bigo. W III RP nauka prawa administracyjnego pozbawiona jest elementów politycznych.(N)

Obecnie główne tematy badawcze nauki prawa administracyjnego:

  -sytuacja prawna jednostki wobec władzy publicznej, a szczególnie podmiotów administrujących.

  - Badanie sposobów legalnego i nielegalnego przekraczania sądów obywatelskich.)

1

---