Wilgoć a fundamenty

Izolować przed wilgocią z gruntu trzeba każdy dom - i ten z piwnicą i ten bez. Wszystkie elementy znajdujące się pod gruntem muszą być zabezpieczone.  Nie warto oszczędzać, ponieważ usuwanie skutków zawilgocenia i wykonanie izolacji w domu już wybudowanym jest bardzo skomplikowane i kosztowne. 

Niszczące działanie wody
Woda może dostawać się do materiału budowlanego z opadów atmosferycznych oraz z gruntu przylegającego do muru (chociaż w sposób mało widoczny). Izolacje więc powinny chronić przed niszczącym działaniem wody przesiąkającej wzdłuż ścian lub podciąganej kapilarnie oraz przed wysoką wodą gruntową.

Wilgoć jest bardzo niebezpieczna i powoduje wiele szkód:

• osłabienie izolacji cieplnej, a co za tym idzie zwiększenie rachunków za ogrzewanie;

• niszczenie muru spowodowane ciągłym kontaktem z wodą oraz zamarzaniem i odmarzaniem wody podczas zimy, kiedy temperatury są przez długi czas ujemne;

• rozwijają się grzyby i pleśń - ich obecność może powodować choroby alergiczne, choroby układu kostnego, oddechowego, skóry, a czasami zwiększają możliwość wystąpienia chorób nowotworowych.

Woda niszczy materiały budowlane, ponieważ rozpuszcza niektóre ich składniki i ma właściwości korodujące. Procesy te przyspieszane są przez agresywne związki chemiczne, które występują w atmosferze i gruncie. Znajdujące się w wodzie sole mineralne przedostają się do muru, krystalizują
w porach i
naczyniach kapilarnych materiału ceramicznego, powodując rozsadzanie ciasnych przestrzeni krystalizacji (niszczą materiał budowlany). Skutki widoczne są gołym okiem - tynki odpadają, pękają i złuszczają się powłoki malarskie, fragmenty muru wykruszają się. 
W murze znajdują się sole higroskopijne, które pochłaniają wilgoć z powietrza i przekazują wodę do muru. Doprowadza to do zawilgoceń w różnych, nawet odległych miejscach. Efekty zawilgocenia są takie same jak poprzednio. Sole higroskopijne mogą wykonać nieskończenie wiele cykli pochłaniania i oddawania wody.
Przewody wentylacyjne, kominowe i elektryczne, rury oraz inne niejednorodności konstrukcji mogą pozwalać na przenikanie wilgoci. Najgroźniejsze są oczywiście rury prowadzące wodę
- gdy są nieszczelne do ścian przedostaje się duża ilość wody z zawartymi w niej solami i innymi związkami chemicznymi.

Z piwnicą czy bez
Decydując się na budowę domu trzeba podjąć decyzję czy będzie on podpiwniczony czy też nie. Jest to ważne, jeśli chcemy uniknąć problemów z wilgocią, ponieważ nie wystarczą starannie
i solidnie wykonane izolacje. głównym kryterium jest poziom wody gruntowej. I tak, jeśli jest on wysoki (płytko pod powierzchnią znajduje się woda), to lepiej zrezygnować z domu z piwnicą. Oczywiście można, ale niezbędne jest wykonanie ciężkiej izolacji przeciwwodnej, czyli szczelnej wanny, odpornej na napór wody gruntowej. Jest to jednak kosztowne. Za domami niepodpiwniczonymi przemawia jeszcze to, że koszt ich budowy jest dużo tańszy od domów z piwnicami.

Dom bez piwnic
Skuteczna ochrona przed wilgocią to przede wszystkim prawidłowe wykonanie izolacji poziomej, która zapobiega kapilarnemu podciąganiu wody przez ściany. Jeśli dom będzie budowany na gruntach przepuszczalnych o poziomie wody gruntowej poniżej poziomu posadowienia fundamentów, to izolacją poziomą odcina się podziemne części budynku na wysokości 15-30 cm nad terenem. W gruntach nieprzepuszczalnych trzeba wykonać jeszcze izolację poziomą przeciwwodną na ławach fundamentowych, a jeśli teren jest nachylony w stronę budynku - w poziomie ław fundamentowych potrzebny jest poziomy drenaż opaskowy wokół budynku lub od strony napływu wody. Izolacje wykonuje się najczęściej z folii PCV grubości minimum 0,3 mm (nie może to być zwykła cienka folia) lub dwóch warstw papy na lepiku.
W domach bez piwnic wykonuje się także izolację pionową fundamentów. Zapobiega ona przedostawaniu się wilgoci do ław fundamentowych i wnętrza budynku. Wykonuje się ją na ścianach fundamentowych do głębokości przemarzania gruntu, łącząc ją w izolację poziomą ścian oraz izolację podposadzkową. Izolacje pionowe wykonuje się najczęściej w postaci powłok:

• nakładanych na gorąco lepików asfaltowych bez wypełniaczy lub asfaltów izolacyjnych JW-
  80, JW-100 i asfaltu przemysłowego PS-70,

• nakładanych na zimno izolacyjnych preparatów rozpuszczalnikowych, lepików asfaltowych, emulsji asfaltowych lub asfaltowych past emulsyjnych. 

Niezbędna jest też izolacja przeciwwilgociowa pod podłogami. Jej wykonanie zależy od rodzaju podłogi i gruntu oraz poziomu wody gruntowej. W gruntach przepuszczalnych może to być powłoka asfaltowa na podłożu lub tylko izolacja pod legarami, w gruntach nieprzepuszczalnych konieczna jest izolacja z minimum jednej warstwy papy lub folii, a w nawodnionych - z dwu warstw papy klejonych lepikiem na gorąco.

Nie wolno układać podłogi na ziemi, z której nie została usunięta wierzchnia warstwa grubości około 30 cm, ponieważ ziemia z roślinnością utrzymuje wilgoć oraz zawiera pożywki sprzyjające rozwojowi grzybów. Na miejsce usuniętej ziemi układa się warstwę ubitego suchego piasku lub czystego gruzu budowlanego.

Podłogę drewnianą na legarach na gruntach przepuszczalnych wykonuje się na 12-15 cm warstwie piasku lub gruzu, a na niej muruje się słupki z cegły lub bloczków betonowych. Na nich wykonuje się izolację przeciwwilgociową
z dwóch warstw papy asfaltowej lub folii z PCV, i dopiero na nich układa się legary. Poziom podłogi powinien znajdować się około 5 cm powyżej poziomej izolacji ścian fundamentowych. Przestrzeń podpodłogowa powinna być zwentylowana przez wykonanie w ścianie otworów zabezpieczonych od zewnątrz siatką drucianą lub kratką metalową.
W gruntach o wysokim poziomie wód gruntowych izolację podłogową należy wykonać pod całą powierzchnią podłogi. Warstwa piasku lub gruzu wynosi tutaj 5-15 cm, na niej wykonuje się podkład z chudego betonu grubości 10-15 cm. Podkład ten można zabezpieczyć od góry cementową wylewką wodoszczelną z dodatkiem uszczelniającym grubości 2,5 cm lub dwuwarstwową powłoką asfaltową. Na takim podłożu muruje się słupki pod legary, izolując je od góry. Przestrzeń podpodłogową należy zwentylować.
Gdy podłogi układane są na pełnym podkładzie, to układając warstwy piasku i chudego betonu należy kierować się takimi samymi zasadami. Izolację podpodłogową należy wywinąć na ściany, zabezpieczyć siatką drucianą zakotwioną w ścianie przyziemia. Na całej izolacji (na siatce także) wykonuje się wylewkę cementową (warstwę ochronną) grubości około 3 cm. Izolacja podpodłogowa musi być połączona z izolacją poziomą ścian fundamentowych.
 
W budynkach niepodpiwniczonych nie wolno dopuścić aby woda wsiąkała w grunt tuż przy ścianach budynku. Aby temu zapobiec wykonuje się opaskę chodnikową szerokości minimum 70 cm. Może być wykonana z płyt chodnikowych lub z betonu (klasa co najmniej 15), grubości około 10 cm i dylatowanego co około 2 m. Szczeliny dylatacyjne opaski i styku opaski ze ścianą budynku wypełnia się kitem trwale plastycznym. Opaska powinna mieć spadek od budynku nie mniejszy niż 2%.   
      

Dom z piwnicą
Niezbędna jest izolacja pozioma oraz pionowa. Izolację pozioma wykonywana jest dwa razy: na ławach fundamentowych i ponad terenem pod stropem nad piwnicami. Ta druga izolacja zapobiega napływowi wilgoci do stropu i ścian parteru. Jeśli strop znajduje się poniżej powierzchni terenu, dodatkowo izolację układa się 30 cm nad poziomem terenu, czyli w miejscu gdzie powinno zakończyć się izolację pionową. 
Gdy teren jest mokry dobrze jest wykonać dodatkową izolację pionową - grubą warstwę drenażową. Jest to folia, która ma specjalne wpusty w postaci korków; i tą stroną przykładana jest do ściany. Tak ułożona folia tworzy pustkę powietrzną, którą może odparować ewentualna wilgoć nagromadzona w ścianie piwnicy.
Aby zabezpieczyć piwnice przed zalewaniem wodą (okresowym lub stałym), należy wykonać drenaż opaskowy. Najprościej mówiąc jest to sieć rur ułożonych wokół całego domu, na poziomie fundamentów.

autor: Joanna Siemieniuk

---