ZATWIERDZAM Bolesławiec dn.

Dowódca baterii

PLAN KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć inżynieryjno saperskich

z baterią w dniu

I. TEMAT: WYKONYWANIE OBIEKTÓW FORTYFIKACYJNYCH W RAMACH ROZBUDOWY STANOWISKA OBRONNEGO DRUZYNY. WYKONANIE OKOPU PRZY POMOCY DOCZEPNEGO SPRZĘTU INŻYNIERYJNEGO. MASKOWANIE.

II. CELE ZAJĘĆ:

• Zapoznać szkolonych z zasadami wyboru miejsca do rozbudowy inżynieryjnej.

• Zapoznać szkolonych z rodzajami konstrukcji schronów i ich maskowaniem.

III. FORMA: sprawdzian

IV. CZAS: 2 X 45'

V. MIEJSCE: blok szkolenia

VI. ZAGADNIENIA:

1.- ZASADY WYBORU MIEJSCA DO ROZBUDOWY INŻYNIERYJNEJ .

2.- ZASADY BUDOWY KONSTRUKCJI LEKKICH UMOCNIEŃ POLOWYCH I SCHRONÓW.

3.- SPOSOBY MASKOWANIA.

VII. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE:

1. W zakresie przygotowania zajęć:

• Powtórzyć materiał do tematu,

2. W zakresie prowadzenia zajęć:

• Zajęcia będą prowadzone z w grupach szkoleniowych,

• Zajęcia prowadzone bez użycia środków pozoracji pola walki.

VIII. LITERATURA:

IX. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE:

• Notatki.

• Ubiór polowy.

X. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

grupa szkoleniowa bateria dowodzeni zagadnienia 1-3

X. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

Obowiązkiem wszystkich żołnierzy (dowódców, funkcyjnych) jest przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - odpowiadają oni za swe postępowanie w zakresie bezpiecznego działania.

XII. INNE (DODATKOWE):

Nie dotyczy.

XIII. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNĄ :

Nie dotyczy

XIV. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

CZĘŚĆ WSTĘPNA: 5 min.

1. przyjmuje meldunek o gotowości do zajęć

2. podaję temat i cel zajęć

3. podaję zagadnienia i czas

4. podaję warunki bezpieczeństwa

5. podaję organizację zajęć.

CZĘŚĆ GŁÓWNA: 35min

LP	ZAGADNIENIA I CZAS	CZYNNOŚCI ĆWICZĄCYCH
				KIEROWNIKA	SZKOLONYCH
1	ZAG.1. ZASADY WYBORU MIEJSCA DO ROZBUDOWY INŻYNIERYJNEJ . ZAG.2. ZASADY BUDOWY KONSTRUKCJI LEKKICH UMOCNIEŃ POLOWYCH I SCHRONÓW. ZAG.3. SPOSOBY MASKOWANIA.	Zajęcia realizuję całością. Omawiam treści zagadnienia. Przedstawiam tablice poglądowe. Podaje treści do zanotowania. Zag1-3 z wykorzystaniem ZAŁĄCZNIKA 1	Słuchają wykładu. Notują podane treści zagadnień Zapoznają się z rysunkami poglądowymi

CZĘŚĆ KOŃCOWA: 5 min.

• sprawdzam zabezpieczenie sprzętu

• omawiam zajęcia

• podaję termin i temat kolejnych zajęć

• udzielam instruktażu do kolejnych zajęć

• sprawdzam wyposażenie szkolonych

ZAŁĄCZNIKI:

1. Załącznik 1

OPRACOWAŁ:

……………….

ZAŁĄCZNIK 1

Rozbudowa fortyfikacyjna terenu (rejonów, rubieży, punktów i stanowisk). Rozbudowę fortyfikacyjną terenu prowadzi się w działaniach taktycznych w celu zachowania zdolności przetrwania - skutecznej ochrony i obrony ludzi oraz sprzętu technicznego przed środkami rażenia przeciwnika, zwiększenia żywotności, efektywności i skuteczności własnych środków rażenia, dogodnej i skrytej komunikacji oraz ciągłości dowodzenia, jak również obniżenia skuteczności środków rażenia przeciwnika.

Działające na polu walki pododdziały we wszystkich rodzajach działań bojowych, są obowiązane samodzielnie rozbudowywać polowe obiekty fortyfikacyjne:

• do prowadzenia ognia;

• do obserwacji i kierowania ogniem;

• do ochrony i obrony stanu osobowego;

• na SD;

• w punktach medycznych;

• do ochrony sprzętu technicznego i środków materiałowych.

Pododdziały zmechanizowane muszą umieć:

• wykorzystywać właściwości ochronne i obronne terenu podczas rozmieszczania i lokalizacji obiektów fortyfikacyjnych na zajmowanych pozycjach, rejonach obrony i punktach oporu, w rejonach rozwinięcia stanowisk dowodzenia oraz w rejonach ześrodkowania (wyjściowych);

• budować odkryte i przykryte obiekty fortyfikacyjne do prowadzenia ognia, obserwacji, ochrony ludzi, pracy dowódców oraz ochrony posiadanego sprzętu technicznego i środków materiałowych;

• przystosowywać do obrony budynki i budowle w miejscowościach przygotowanych do obrony;

• stosować do budowy obiektów fortyfikacyjnych i przebudowy budynków i budowli materiały miejscowe oraz będące na wyposażeniu, składane konstrukcje fortyfikacyjne, materiały, urządzenia i sprzęt do prac fortyfikacyjnych;

• wykonywać prace fortyfikacyjne sposobem ręcznym, mechanicznym i wybuchowym w każdej sytuacji i we wszystkich rodzajach działań bojowych.

Rozbudowa fortyfikacyjna obejmuje: budowę ukryć dla ludzi i sprzętu wojskowego, okopów dla środków ogniowych oraz budowę innych obiektów pomocniczych. Rozpoczyna się po wyznaczeniu pododdziałom punktów oporu (stanowisk ogniowych) oraz zorganizowaniu systemu ognia. Prowadzi się ją na całą głębokość rejonu obrony w kolejności zapewniającej zachowanie gotowości pododdziału do odpierania ataku przeciwnika.

W pododdziałach zmechanizowanych do obiektów fortyfikacyjnych, które się wykonuje (buduje), należą:

• okopy strzeleckie bojowych wozów piechoty i transporterów opancerzonych, schrony bojowe, rowy strzeleckie (łączące) i okopy dla drużyn;

• nisze, szczeliny i schrony dla drużyny typu przeciwodłamkowego;

• schrony składane typu lekkiego;

• ukrycia na sprzęt techniczny i środki materiałowe.

Zasadniczym sposobem ochrony przed ogniem płaskotorowym i częściowo stromotorowym, oraz czynników rażących wybuchu jądrowego w warunkach polowych jest okopywanie.

Budowa i wykorzystanie na polu walki odkrytych i częściowo przykrytych obiektów fortyfikacyjnych w postaci okopów i ukryć zapewnia ochronę przed ogniem broni strzeleckiej, odłamkami pocisków artyleryjskich i bomb lotniczych oraz zmniejsza bezpośrednie działanie niszczące promieniowania cieplnego, przenikliwego oraz fali uderzeniowej wybuchu jądrowego.

Wykonując prace fortyfikacyjne należy w maksymalnym stopniu wykorzystać właściwości ochronne i maskujące terenu w celu ukrycia żołnierzy, środków ogniowych oraz sprzętu przed oddziaływaniem ogniowym przeciwnika, a zwłaszcza jego broni masowego rażenia.

Dowódca plutonu po zapoznaniu się z terenem - powinien postawić dowódcom drużyn zadania związane z rozbudową terenu (wskazać punkt oporu drużyn oraz ustalić zakres prac i czynności inżynieryjnych). W pierwszej kolejności oczyszcza się pas obserwacji i sektory ostrzału, wykonuje pojedyncze okopy strzeleckie dla żołnierzy oraz obsług karabinów maszynowych, granatników przeciwpancernych; okopy dla wozów bojowych piechoty w głównych stanowiskach ogniowych; okopy dla innych środków ogniowych; okopy obserwacyjne na posterunkach i stanowiskach dowódczo-obserwacyjnych; szczeliny dla ludzi i ukrycia na uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz środki materiałowe w punktach zabezpieczenia logistycznego, zapory na prawdopodobnych kierunkach natarcia przeciwnika przed przednim skrajem obrony.

W drugiej kolejności okopy strzeleckie dla karabinów maszynowych i granatników łączy się rowem strzeleckim, tworząc w ten sposób punkt oporu drużyn; wykonuje się okopy dla wozów bojowych piechoty i innych środków ogniowych; kończy budowę stanowisk dowodzenia i łączy się je rowami ze punktami oporu drużyn tworząc plutonowe punkty oporu (a te zaś w kompanijne punkty oporu); buduje schrony przedpiersiowe dla ludzi; kończy budowę ukryć w kompanijnych punktach zabezpieczenia logistycznego; rozbudowuje zapory przed przednim skrajem, w lukach i na skrzydłach.

W następnej kolejności doskonali się rozbudowę punktów oporu, rozbudowuje schrony przedpiersiowe (po jednym dla każdej drużyny) i schrony na stanowiskach dowodzenia kompanii; wykonuje okopy na rubieżach ogniowych i ukrycia na pozostałe uzbrojenie i sprzęt techniczny oraz środki materiałowe

Podstawowe (wybrane) okopy i ukrycia na szczeblu pluton-drużyna przedstawiają poniższe rysunki.

Rys. 9.26a. Okop drużyny (stanowisko ogniowe)

. Okop drużyny - kolejność budowy od pojedynczych okopów strzeleckich do okopu drużyny: a - budowa pojedynczych okopów do strzelania leżąc, maskowanie bwp; b - pogłębianie okopów do 110 cm, budowa podwójnych (grupowych) okopów, rozpoczęcie budowy okopu na bwp;

c - połączenie pojedynczych i podwójnych okopów rowem łączącym 60 cm w okop drużyny i jego rozbu-dowa zapasowymi, przyległymi i wysuniętymi okopami strzeleckimi, zakończenie budowy okopu na bwp;

d - pogłębienie okopu drużyny do 110 cm, budowa szczeliny przykrytej lub schronu przedpiersiowego typu przeciwodłamkowego konstrukcji składanej lub z materiałów miejscowych, budowa strzelnic przykrytych, nisz amunicyjnych, budowa zapasowego okopu bwp.

1 - bwp (zamaskowany); 2 - okop do strzelania z karabinka; 3 - okop do strzelania z granatnika; 4 - okop do strzelania z karabinu maszynowego; 5 - podwójny okop do strzelania z karabinka; 6 - zapasowy okop do strzelania z granatnika; 7- strzelnica przykryta; 8 - okop na bwp na głównym SO; 9 - ustęp polowy; 10 - rów łączący; 11- - okop na bwp na zapasowym SO; 12- szczelina przykryta lub schron przedpiersiowy; 13 - zapasowy okop do strzelania z karabinu maszynowego; 14 - zapasowy okop do strzelania z karabinka;

15 - okop na bwp; 16 - przedpiersie; 17 - zaplecze.

Rys. 9.27. Okop do strzelania z karabinka (dla jednego żołnierza - do postawy stojąc)

Rys. 9.28. Okop dla obsługi karabinu maszynowego (postawa leżąca)

Rys. 9.29. Okop dla obsługi karabinku maszynowego

(postawa klęcząca)

Rys. 9.30. Okop dla obsługi ręcznego granatnika przeciwpancernego

(postawa leżąca)

Rys. 9.31. Okop dla obsługi ręcznego granatnika przeciwpancernego

(postawa stojąca)

Rys. 9.32. Pojedynczy okop do strzelania w postawie leżącej wykonany w śniegu

Rys.9.33. Sposoby odziewania ścian rowów strzeleckich

(rys. górny - blachą falistą; rys. dolny - siatka drucianą )

Rys.9.34. Przykryty rów strzelecki dla 3 - 4 żołnierzy

(czas wykonania: jeden żołnierz przez 15h)

Rys. 9.35. Okop na bojowy wóz piechoty (transporter opancerzony)

Rys. 9.36. Okop na czołg (stanowisko ogniowe)

Rys. 9.37. Stanowisko dowodzenia dowódcy plutonu

Rys. 9.38. Profile rowów strzeleckich wykonywanych w zimie

Rys. 9.39. Nisza dla dwóch żołnierzy

Rys. 9.40. Wykonanie pojedynczego okopu do strzelania w postawie stojącej

za pomocą uniwersalnego ładunku kumulacyjnego

Rys. 9.41. Plan rozmieszczenia komór minowych w celu wykonania okopu na transporter opancerzony za pomocą urządzenia do wykonywania ukryć na pojazdy mechaniczne metodą wybuchową (ładunki 1 i 2 po 5 kg, a 3-6 po 8 kg)

Rys. 9.42. Schron przedpiersiowy typu "szałas"

Tabela 9.8. Pracochłonność i objętość prac przy rozbudowie fortyfikacyjnej plutonowego /drużynowego/ punktu oporu . „WARIANT”

lp.	Rodzaj rozbudowywanego obiektu		DRUŻYNA				PLUTON
				j.m.	ilość	Objętość gruntu[m³]		czas na wyk. [rbh]	ilość	Objętość gruntu[m³]		czas na wyk. [rbh
										na obiekt	całkowita
1	poj. okop do strzelania z karabinka samoczynnego	szt.	4	1,4	5\,6	8,0	-	-	-	-
2	poj. okop do strzelania z km	szt.	1	2,3	2,3	3,3	-	-	-	-
3	poj. okop do strzelania z granatnika. ppanc.	szt.	1	1,5	1,5	2,1	-	-	-	-
4	okop na bwp	szt.	1	29,0	29,0	41,4	-	-	-	-
5	zapasowy okop dla bwp	szt.	1	29,0	29,0	41,4
6	schron typu przeciw odłam-kowy. konstr. bezwrębowej	szt.	1	12,0	12,0	17,1
7	rów strzelecki	mb	60	0,9	54,0	77,1	-	-	-	-
8	rów łączący	mb	70	0,9	63,0	90,0	130	0,9	117,0	167,1
9	okop dla drużyny	szt.	-	-	-	-	3	194,4	589,2	841,1
10	stanowisko dowodzenia	szt.	-	-	-	-	1	4,6	4,6	6,6
RAZEM		-	-	-	196,4	280,6	-	-	710,8	1015,4

UWAGA:

* na wykonanie okopu dla drużyny pracochłonność wynosi: 200 - 300 rbh. - łopatką piechoty; 150 - 300 rbh. - łopatą saperską;

* jeżeli został uprzednio wykonany wykop zarysu rowu strzeleckiego dla drużyny przy pomocy maszyny inżynieryjnej to pracochłonność do wykonania pozostającego zakresu robót wynosi: 120 rbh - łopatką piechoty; 65 rbh. - łopatą saperską.

* średnia wydajność prac w warunkach przeciętnych za pomocą: - łopatki piechoty wynosi 0,5m³/h; - łopatą saperską wynosi 0,7m³/h

Tabela 9.9. Normy wykonania podstawowych obiektów fortyfikacyjnych

Lp.	Rodzaj obiektu fortyfikacyjnego	POTRZEBY
				objętość wykopanego gruntu (m^3)	objętość gruntu nasypów (brakująca) (m^3)	materiały: drewno - d (m^3) drut -s (kg) worki fort.(szt.) kamień -k (m^3)	pracy ręcznej ludzi (roboczogodzin) (rbh)	pracy maszyn ziemnych (motogodziny) (mth)
Obiekty do prowadzenia ognia
1	2	3	4	5	6	7
1	Pojedyncze, przylegające okopy do strzelania: z karabinka;	0,3	-	-	0,3	-
	z karabinu maszynowego;	0,8	-	-	0,8-1,2(1)	-
	z granatnika ppanc.	-	-	-	0,5	-
2	Pojedyncze okopy do strzelania z: karabinka;	1,4	-	-	1,5-2,5	-
	z karabinu maszynowego;	2,3	-	-	2,5-4,0	-
	z granatnika ppanc.;	1,5	-	0,03 (d)	1,5-2,5	-
	wyrzutni plot.;	3,6	-	-	4,0-6,0	-
	miotacza ognia.	3,5	-	-	6,0	-
3	Pojedyncze i podwójne okopy z ukryciem do strzelania z: karabinka (okop pojedynczy);	2,4	-	0,4 (d), 1,5 (s)	6,0-8,5	-
	karabinka (okop podwójny);	3,4	-	0,5 (d), 1,5 (s)	7,0-9,5	-
	karabinu maszynowego granatnika ppanc.;	4,0	-	0,4 (d), 1,5 (s)	7,0-10,5	-
	wyrzutni plot.	4,7	-	0,5 (d), 1,5 (s)	8,5-11,5	-
4	Pojedyncze okopy przykryte stropem przeciwodłamkowym do strzelania z: karabinka;	2,2	-	0,3 (d), 1,5 (s)	5,1-6,1	-
	karabinu maszynowego.	5,0	-	1,5 (d), 5 (s)	18	-
1	2	3	4	5	6	7
5	Pojedyncze wysunięte okopy do strzelania z: karabinu maszynowego;	3,5	-	-	4-6	-
	granatnika ppanc.	2,3	-	0,03 (d)	4	-
6	Okopy w terenie górzystym do strzelania klęcząc z: - karabinka (poj.);	0,5	3	90 (w), 0,6 (k)	5	-
	- karabinu maszynowego.	0,7	8	120 (w), 0,8 (k)	12	-
7	Przystosowanie muru kamiennego (ściany budynku) na okop przykryty stropem przeciwodłamkowym do strzelania z karabinu maszynowego.	2,7	12	1,4 (d)	54	-
8	Przystosowanie piw-nicy budynku kamie-nnego na schron boj. dla obsł. km.	-	-	0,1 (d), 120 (w)	10	-
9	Pojedynczy, nasypo-wy okop budowany ze śniegu do strzelania z karabinu maszynowego.	-	-	-	18	-
10	Pojedynczy, półzagłębiony okop budowany w zmarźlinie i śniegu.	1,4	-	-	12	-
11	Okop na czołg.	28	-	-	5	0,6
12	Okop na bwp.	29	- -	- -	8 32	0,3 -
13	Okop drużyny.	-	-	-	(100-150) - (200-300)	-
14	Rów strzelecki (łączący) długości 100 m. i głębokości: 1,1 m -1,1 m 1,5 m 1,5 m	80 77 110 120	- - - -	- - - -	80 - 120 -	- 0,2 - 0,3

Podczas wykonywania prac związanych z rozbudowa fortyfikacyjna punktów oporu drużyn (punktów oporu plutonów), i innych prac (np. budowanie zapór inżynieryjnych przed przednim skrajem), należy bezwzględnie pamiętać o nieustannym ubezpieczaniu i przestrzeganiu zasad maskowania wykonywanych zadań (prac, czynności), pamiętając o zachowaniu ciągłej gotowości do odparcia przeciwnika.

1

9

Rys. 9.25. Ogólna klasyfikacja polowych obiektów fortyfikacyjnych

---