Inwestycje - są to wydatki na:

• urządzenia rzeczowe i finansowe

• badanie i rozwój

• wdrożenia

• kształcenie

• na reklamę

inwestycje - celowe wydatki kapitałowe dla pomnożenia kapitału w przyszłości (muszą się zwrócić), (finansowane z kapitału własnego/obcego) (projekt inwestycyjny). Jest to długookresowe zaangażowanie zasobów ekonomicznych w celu produkowania i odnoszenia korzyści netto w przyszłości

KLASYFIKACJA INWESTYCJI :

1. Finansowe

• akcje

• obligacje

• lokaty

• inne (np. jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, inwestycje w aktywa finansowe)

Rzeczowe (materialne)

• Inwestycje nowe (tzw. green fields, związane z projekt finance)

• rozbudowa

• modernizacja (ulepszenie)

• odtworzenie (restytucja - związane z istniejącym już przedsiębiorstwem)

3. Niematerialne

• badania i rozwój

• szkolenie kadr

• promocje i reklama

• patenty, licencje, koncesje

INNA KLASYFIKACJA:

/w sferze przedsiębiorstwa - kryterium z punktu widzenia przedsiębiorstwa/

1. Inwestycje odtworzeniowe (zastępcze) - wszelkie wydatki kapitałowe na urządzenia, które fizycznie się zużyły; występują bardzo rzadko, są to inwestycje najmniej ryzykowne, których celem jest przede wszystkim zapobieżenie procesowi starzenia się majątku;

2. Inwestycje modernizacyjne - nastawione głównie na zmniejszenie kosztów wytwarzania wyrobów i przeprowadzane są zazwyczaj łącznie z inwestycjami odtworzeniowymi;

3. Inwestycje innowacyjne (są to inwestycje w produkcie) - służące modyfikacji wytwarzanych dotychczas wyrobów; udoskonalanie produktu, związane z ryzykiem, odbiorcą (np. proszki)

4. Inwestycje rozwojowe

• dla zwiększenia potencjału wytwórczego

• dla wdrożenia nowych produktów

5. Inwestycje strategiczne o charakterze:

• defensywnym (duże ryzyko i wydatki) - zmierzające do ochrony przedsiębiorstwa przed działaniem konkurencji lub przed nieoczekiwanymi warunkami narzucanymi przez dostawców

• ofensywnym - służące umocnieniu pozycji firmy na rynku poprzez tworzenie filii, nowych oddziałów; wyparcia konkurenta z rynku; przejęcia, fuzje, holdingi

• defensywno - ofensywnym - przykładem takich działań mogą być prace badawcze; cel misji jest oddalony, daleki, np. poszukiwanie złóż zasobów naturalnych, szukanie nowych produktów, z nieznanym skutkiem

1. Inwestycje socjalne - są to inwestycje w urządzenia, ulepszanie pracy; uważane za „przeżytek”; bardzo rozwinięte w Japonii; służące zapewnieniu możliwie najlepszych warunków personelowi firmy;

/w skali ogólnej/

2. Inwestycje w sferze interesu publicznego (o charakterze makroekonomicznym) - inwestycje związane z ochroną środowiska naturalnego, inwestycje, naukowe, socjalne (finansowane ze źródeł państwowych)

KRYTERIUM EFEKTYWNOŚCI DECYZJI INWESTYCYNYCH - MAX STOPY ZWROTU

NF/K_wł + K_ob (NK)

NF/NI nadwyżka finansowa/nadwyżka inwestycyjna

[ROI = NF_w/K_ap = P - K = Ś_B]

Optymalizacja zysków gwarantujących:

• perspektywiczny rozwój firmy

• pomnożenie wartości firmy (EVA - Economic Value Added) - należy tak inwestować nadwyżki, żeby pomnażać wartość firmy

CZAS I RYZYKO

Czas to pieniądz - zmienność wartości pieniądza

Uzależnienie realnej wartości przepływów pieniądza od ich rozłożenia w czasie.

1 2 3 4 5

NI (wydatki kapitałowe) 100 200

E(NF) 100 200 300

stopa % = i = 10%

wartość przyszła -> FV_t = PV (1+i)^t

bieżąca /100/

110 121 133 146 161

FV_t = PV (1 + i)^t

gdzie:

FV_t - (future value) przyszła wartość

PV - (present value) wartość pierwotna

(1 + i)^t - współczynnik kapitalizacji

DYSKONTOWANIE: (pokazuje jaka jest realna wartość wpływów pieniężnych; jest odwrotnością współczynnika kapitalizacji)

PV = FV_t • 1/(1 + i)^t • (a_t)

a_t - współczynnik dyskontowy

a_t=1/(1+i)^t

0,909 0,826 0,752 0,685 0,6209 (161 × 0,6209=100 zł)

FV₅ = 0,6209

1. Możliwość alternatywnego zastosowania kapitały - okazje inwestycyjne

2. Preferencje konsumpcji i płynności

3. Ryzyko/niepewność

4. Inflacja

RYZYKO INWESTYCYJNE:

Niedostatek informacji - jako źródło ryzyka

Ryzyko - zagrożenie podjęcia błędnej decyzji

Ryzyko inwestycyjne - zagrożenie błędnej alokacji kapitału

Ryzyko efektywności - zagrożenie dla planowanych wyników

Ryzyko płynności - zagrożenie wypłacalności wobec właścicieli i wierzycieli

DECYZJE / PYTANIA INWESTYCYJNE:

• kiedy? (faza cyklu gospodarczego)

• w co? (produkt/usługa, sektor)

• ile? (proporcje źródeł)

• jak? (korzystne rozłożenie nakładów i efektów w czasie) /odraczać, opóźniać nakłady; przyspieszanie efektów/

Wskaźnik kapitałowy WK = kapitał własny/aktywa • 100%

WK = K_wł/A ≥ 20-30% (bank wymaga)

PF - 3-5% zadłużenia w '95 r.

RODZAJE / ETAPY DECYZJI INWESTYCYJNYCH

1. akceptacja lub odrzucenie projektu - bezwzględna ocena opłacalności inwestycji

NPV ≥ 0

NPV -10 0 10

NPV - net present value - wartość zaktualizowana netto; projektowanie uznaje się za efektywne jeśli NPV ≥ 0

2. klasyfikacja (uszeregowanie) projektów - względna ocena opłacalności (im większe NPV tym projekt lepszy)

100/ /400/ → hipotetyczna, niemożliwa dla naszych możliwości

NPV /inwest./ -10 0 10

II I

/100/ → kap. wł +obcy

3. programowanie - wybór najkorzystniejszego programu (strategii) rozwoju firmy

SYSTEM OCENY PROJEKTU INWESTYCYJNEGO (BUDŻETOWNAIE)

Planowanie finansowe CAPITAL BUDGETING

1. wybór długoterminowej strategii inwestycyjnej firmy

2. poszukiwanie i identyfikacja nowych możliwości inwestycyjnych

3. oszacowanie bieżących i przyszłych strumieni pieniężnych

4. wybór reguł/kryteriów oceny strategii inwestycyjnej (selekcja inwestycji)

5. zapewnienie dopływu informacji

6. stała kontrola podatków

KRYTERIA OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI

1. Ekonomiczne /nakłady, efektu w układzie pieniężnym/ - porównujemy efekt i nakład w jednolitych jednostkach pieniężnych

2. Techniczne

3. Społeczne/polityczne

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Prawidłowa wycena i sformalizowany sposób porównywania skwantyfikowanych wielkości N (nakłady) i E (efekty)

Rachunek ex ante - prospektywny (przed - dotyczy przyszłości)

Rachunek ex post - retrospektywny (zamyka jakieś przedsięwzięcie) /dot. inwestycji przeszłych/

FORMALNE WYMOGI PRAWIDŁOWOŚCI RACHUNKU OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI

r-k = E/ NI gdzie: E - efekty

NI - nakłady inwestycyjne

1. uniwersalność (powszechne stosowanie)

2. kompletność (pełne ujęcie efektów i nakładów)

3. korelacja przedmiotowa (należy nie uwzględniać niepotrzebnych nakładów)

4. korelacja czasowa (stosujemy rachunek dyskonta; trzeba dyskontować - mnożyć przyszłe przepływy przez współczynnik dyskonta -> czyli sprowadzamy do wartości bieżącej)

5. porównywalność walutowa (zastosowanie kursów zbliżonych do kursów rynkowych)

6. jedno całościowe, syntetyczne kryterium

7. prostota (założenia upraszczające)

/NPV >0; IRR >r; BER.< 100%/

CYKLE PROJEKTOWANIA INWESTYCJI

• FAZA PRZEDINWESTYCYJNA (decyzyjna)

• FAZA INWESTYCYJNA (realizacyjna) - około 95% nakładów pochodzi z tej fazy

• FAZA OPERACYJNA (eksploatacyjna)

ETAPY FAZY INWESTYCYJNEJ (II):

• przygotowanie technicznego planu projektu.

• negocjacja i zawierania kontraktów.

• budowa obiektu (np. roboty budowlano - montażowe)

• szkolenie.

• oddanie do eksploatacji i rozruch (np. usuwanie jakiś usterek)

FAZA PRZEDINWESTYCYJNA (decyzyjna)

1) Stadium możliwości - opportunity study - badające z jakiego punktu widzenia projekt jest sensowny.

Ustalenie możliwości inwestycyjnych:

• zasoby naturalne,

• profil produkcji rolnej,

• popyt na dobra konsumpcyjne,

• wielkość i struktura importu,

• wzajemne powiązania międzysektorowe,

• rozbudowa potencjału wytwórczego,

• polityka przemysłowa,

• dywersyfikacja produkcji,

• preferencje inwestycyjne/podatkowe,

• koszty dostępności czynników produkcji,

• eksport.

Rodzaje studiów możliwości:

• Studia ogólne - opracowywane przez Rząd, nieodpłatne, dostępne dla każdego, mają wstępnie zachęcić do inwestowania:

• regionalne np. ze względu na bezrobocie w danym regionie

• branżowe,

• dotyczące wykorzystania zasobów,

• Specjalistyczne - bardziej szczegółowe pod kątem produktu; dokonuje ich inwestor samodzielnie i sam je finansuje; odpłatne;

2) Studium przedrealizacyjne (przedwykonawcze) - prefeasibility study

Wstępna ocena dla orientacji czy:

• możliwości inwestycyjne są obiecujące,

• koncentracja projektu jest realistyczna,

• istnieją punkty krytyczne (np. niewykształcona kadra zarządzająca; niepewność odbioru)

• istnieje dostateczna informacja.

3) Studium wykonalności - feasibility study - zestawienie obecnego biznes planu inwestycji.

ŹRÓDŁA INFORMACJI DOTYCZĄCYCH SZACUNKOWYCH NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH PROJEKTU:

• zapytanie ofertowe - najlepszy sposób pozyskiwania rzetelnych, aktualnych informacji; pozyskanie informacji kosztuje (tzn. pociąga za sobą pewną stratę czasu i koszty)

• poziom cen podobnych projektów.

• poziom kosztów jednostkowych porównywalnych obiektów.

Modyfikacja wyżej wymienionych danych o:

• stopę inflacji,

• zmiany kursu walutowego,

• różnice warunków lokalnych (klimatycznych, geologicznych),

• różne systemy prawne (np. bhp),

• lokalizacja obiektu.

INWESTYCYJNE PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE

NCF - net cash flow - podstawa rachunku opłacalności.

NCF = różnica strumienia wpływów i wydatków w okresach rocznych lub miesięcznych.

NAKŁDY KAPITAŁOWE:

1. Nakłady na rzeczowy majątek trwały : (obejmuje około 80 - 90% całości nakładów)

• zakup ziemi, przygotowanie terenu (np. doprowadzenie wody, energii)

• budynki, prace inżynieryjno-budowlane,

• zakup i instalacja maszyn i urządzeń,

• wartości niematerialne (zakup licencji)

2. Wydatki kapitałowe fazy przedinwestycyjnej i przedprodukcyjnej:

• nakłady wstępne (np. rejestracja spółki)

• studia przedinwestycyjne (specjalistyczne)

• faza przedprodukcyjna (np. stawianie obiektu pomocniczego)

• koszty produkcji próbnej

A	P
- majątek trwały (Mt)	Kapitał własny	NK
			Kapitał obcy (%) /pożyczki, kredyty/
			- pasywa bieżące (zob. krótkotermin.) wobec dostawców (< rok)	PB
- majątek obrotowy (Mo)	wynagrodzenia
zapasy (Z)	płatności z tytułu US
należności (N)	płatności z tytułu ZUS czynsze
środki pieniężne w kasie (Śp)	leasing operacyjny
papiery wartościowe	kredyt obrotowy

A_TR

A_OBR


A_B - P_B = KON (kapitał obrotowy netto)

NK = A_TR + KON

KON = A_OBR - P_B = K_ST - A_TR

A_TR ≠ KN

Kapitał stały = kapitał własny + kapitał obcy

NK - rzeczywiste nakłady kapitałowe ; E (CF)/NK

Zobowiązania wobec dostawców - nie są związane z odsetkami; rodzaj kredytu kupieckiego (12-14 dni)- odroczenie płatności

3) Nakłady na kapitał obrotowy w rachunku cash flow

Wydatki = nakłady kapitałowe + wydatki bieżące.

Wydatki bieżące = koszty wytwarzania + koszty ogólne + % + podatki + spłaty rat kapitałowych.

Zasady obliczania NCF:

• Wydatkami są:

• wydatki w momencie ich rzeczywistego poniesienia - ze środków własnych inwestora,

• nakłady kredytowe, ale w momencie spłaty rat kapitałowych i %,

• nakłady kapitałowe na wymianę parku maszynowego,

• tylko zmiany kapitału obrotowego A_B-P_B=wydatki

• Wydatkami nie są

• nakłady poniesione przed podjęciem decyzji inwestycyjnej (utopione).

0 1 2 ... n

Mt NK /100/ -

KON /50/ /30/ WLN

WLN - wielkość likwidacyjna netto

UWAGA!!! : Wartość likwidacyjna netto ⇒ na końcu okresu upłynniania majątku trwałego i obrotowego zasila wpływy i NCF (podlega opodatkowaniu) - przeważnie jest to wartość dodatnia, ale dla przemysłu wydobywczego jest ujemna

NIEPRZEWIDZINE KOSZTY, INFLACJA

• zmiany ilościowe w projekcie (rezerwa na zmiany ilościowe obejmuje od 5% do 10% nakładów w projekcje inwestycyjnym - większa im bardziej skomplikowany jest projekt)

• zmiany finansowe (np. kurs dolara do zł, stopa kredytu, wzrost wynagrodzenia, stawki celne, ceny) projekt czasami staje się wątpliwy robi się analizę wrażliwości - podatność analizy na niekorzystne zmiany.

FEASIBILITY STUDY (struktura ostatecznej wersji projektu - jest strukturą standardową)

• Geneza projektu:

• nazwa i dane promotora,

• baza wyjściowa projektu: rynek - krajowy, zagraniczny, możliwości powiększania zdolności, posiadane zasoby surowcowe, proinwestycyjna polityka gospodarcza i przemysłowa.

• Rozmiary rynku i zdolności produkcyjne obiektu: (dane w układzie rocznym, chyba że usługi mają charakter sezonowy)

Rozmiary:

• popytu,

• prognozowanej sprzedaży,

• programu produkcyjnego (dostosowany do zdolności popytu),

• zdolności produkcyjnych (technicznych).

Ważne jest określenie jakie są maksymalne zdolności rynkowe. Zdolności techniczne zawsze powinny być większe od rynkowych

• Materiały i nakłady:

Dostępność:

• surowców,

• materiałów pomocniczych,

• środków eksploatacyjnych,

• nakładów pośrednich (media).

/roczne dostawy/

• Lokalizacja:

Pod kątem:

• polityki przemysłowej (SSE - specjalne strefy ekonomiczne),

• dostępność do rynków (ważna z logicznego punktu widzenia)

• istnienia infrastruktury (energia elektryczna, transport, zaopatrzenie w wodę, łączność),

• środowiska naturalnego.

• Strona techniczna:

• nakłady na projekt i ich zakres,

• charakterystyka wybranej technologii,

• wyposażenie (maszyny i urządzenia),

• niezbędne prace inżynieryjno - budowlane

• Organizacja obiektu i koszty ogólne

• Siła robocza:

• rodzaj i wielkość pracowników produkcyjnych (koszt zmienny)

• rodzaj i wielkość personelu administracyjnego (koszt stały)

• Harmonogram realizacji obiektu:

• okres budowy i instalacji wyposażenia,

• okres rozruchu i eksploatacji.

• Ocena finansowa (całkowite nakłady inwestycyjne w walucie krajowej i zagranicznej):

• ziemia i przygotowanie terenu,

• prace inżynieryjno - budowlane,

• technologia i wyposażenie,

• przedprodukcyjne nakłady kapitałowe,

• kapitał obrotowy netto (KON). [KON = A_B-P_B; KON = kapitał stały - majątek trwały]

• Finansowanie projektu:

• przewidywanie źródła (struktura),

• wpływy kosztów finansowych i obsługi zadłużenia na projekt,

• polityka władz i przepisy finansowe,

• wymagane zestawienia finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, rachunek. CF),

ZESTAWIENIA FINANSOWE:

1. Bilans - zestawienie składników majątkowych i źródeł ich finansowania.

2. Rachunek zysków i strat

3. RCF (przepływów).

Istota przepływów finansowych - czy odzwierciedlają rzeczywistość?

ZESTAWIENIE PRZYCHODÓW I KOSZTÓW (ad.2)

• WFN (dla właścicieli, po opodatkowaniu) - przychody, koszty, podatek dochodowy.

• Charakterystyka parametrów ekonomiczno - finansowych

WFN = P - K - Pd

• Przychód:

∑ c_z^kw × Pr / U

c_z - cena zbytu,

Pr - wielkość produkcji,

U - usługi,

• Koszty:

• c_zak^kw × M, S, E, Uo

c_zak - cena zakupu,

M, S, E, Uo - wielkość zużycia: materiałów, surowców, energii, usług obcych,

• stawki amortyzacyjne × A_tr

stawki amortyzacyjne - pieniężne odzwierciedlenie pieniężnych aktywów trwałych,

• stawki wynagrodzeń × Z

Z - wielkość, struktura zatrudnienia,

• ∑ % (Pr) × Ko

Pr - wraz z prowizjami, opłatami,

Ko - wielkość zaangażowania kredytów obrotowych,

• ∑ stawki celne × I

I - wielkość, struktura importu,

ceny zbytu, c. zakupu, podatek celny - parametry - wielkości liczbowe; wielkości pieniężne parametry ekonomiczno-finansowe; parametry - wielkość liczbowa w układzie p.

r-ek = Efekt / Nakład = Przychód / Koszt

• stawka podatku VAT × Pd

VAT - wielkość produkcji dodanej

Pd - produkcja dochodowa

• st. podatku doch. × Z_B × WFB

Z_B - wielkość zysku brutto

WSKAŹNIKI

• symulanty - interpretacja: wskaźniki, których wzrost należy rozpatrywać pozytywnie, a spadek negatywnie; np. rentowność finansowa, płynność, zadłużenie .

+

-

• destymulanty - wskaźniki określające (sprawność); np. dynamikę, planu, porównywać do wzorca, otoczenie (przestrzeń) porównywanie z firmami podobnego sektora /najlepszy)

-

+

WSKAŹNIKI FINANSOWE:

• wskaźniki rentowności,

• wskaźniki płynności,

• wskaźniki sprawności zarządzania,

• wskaźniki zadłużenia,

• wskaźniki wielkości rynkowych firmy.

WKSAŹNIK RENTOWNOŚCI

• ROS = WFO/S × 100%

WFO - wynik finansowy operacyjny netto

S - przychody ze sprzedaży

Informuje ile z tego wyniku otrzymamy ze sprzedaży zysku. Im więcej tym lepiej (im wyższy wskaźnik tym lepsza sytuacja). Porównuje się w czasie z innymi przedsiębiorstwami.

• ROA = WFO/A × 100%

A - aktywa ogółem

Informuje jaka jest zdolność aktywów (zwrot z akt.). Im większy tym korzystniejsza.

• ROE = WFN/K_wł

WFN - netto /jest częścią kw/

K_wł - bez rezerw

Informuje jaki jest zwrot z kapitału. Im większy tym lepiej.

WSKAŹNIK WYPŁACALNOŚCI KRÓTKOTERMINOWEJ (PŁYNNOŚCI)

odzwierciedlają możliwości zaspokojenia wierzycieli. /terminowego regulowania zob. terminowych/.

• CR = A_B/P_B ≥ 1,5 - 2,0

Informuje ile razy A_B pokrywają P_B. Im więcej tym lepiej.

• QR = A_B - zapasy / P_B ≥ (1,0) - 1,2

AKTYWNOŚCI (ROTACJI, OBROTU) /SPRAWNOŚCI ZARZĄDZANIA/

• Wskaźnik rotacji należności w dn. Należności wobec odbiorców w stosunku do sprzedaży netto × ilość dni. /kredyt kupiecki - /

WRN_D = N_ODB / S_n × l. dni (rotacja należności)

• WRZ_D = Z/S_n × 360

WRZ_D - ... zapasów...

Z - przeciętny pozom zapasów

Jak długo (jak długi czas) zapasy przebywają w danej firmie.

• Okresu rotacji zobowiązań wobec dostawców /kredyt kupiecki, który my dostajemy + /.

WOZ_DOST. = Z_DOST./S_n × 360 [ ≈ 40 - 60 dni]

WSKAŹNIKI WYPŁACALNOŚCI DŁUGOTERMINOWYCH (ZADŁUŻENIA) dłużej niż 1 rok (uzupełnienie wskaźnika płynności).

• Wskaźnik kapitałowy - odzwierciedla stopień sfinansowania A przez własne źródła. Im wyższy K_wł tym lepiej. Firma bardziej stabilna.

WK = K_wł / A × 100%

• Wskaźnik pokrycia I-go stopnia. Złota reguła bilansowa (sensus stricte)

WPI° = K_wł / A_TR × 100% ≥ 100

• WPII° = K_wł + Zob. długoterm. (>1 r.)/A_TR × 100% ≥100

K_wł + Zob. długoterminowe = kapitał stały

• Współczynnik pokrycia obsługi długu; wiarygodności kredytowej - liczony tylko do przodu; jako jedyny jest wskaźnikiem uniwersalnym (ma miarę, wzorzec) /WFN - najbardziej płynny element/.

WPOP = WFN + Amort. + % / RK (rata kapitał.) + % (odsetki) = 1,2 - 1,3 min /1,7 > 2 b. dobry/

/BŚ - 2,5 150%/

/kredyt inwestycyjny - kupno samochodu na okres 1 roku, amortyzacja = 20%; WFN = ? RK = 100; % = 13%. RK spłacana w pierwszej kolejności z amortyzacji, następnie WFN/.

CAŁKOWITE KOSZTY PRODUKCJI

(przy zakładanych typowych czynnościach produkcyjnych) /zdolności rynkowe - te, które uda się sprzedać/ - wielkości roczne:

koszty fabryczne (znane)

koszty ogólnoadministracyjne

koszty sprzedaży i dystrybucji__________

= koszty operacyjne

koszty finansowe (odsetki, prowizje

amortyzacja________________________

= całkowite koszty produkcji lub wytworzenia

OCENA FINANSOWA (metody: proste, dyskontowe, złożone)

• wartość zaktualizowana netto (NPV)

• wewnętrzna stopa zwrotu (IRR, MIRR-zmodyfikowana)

• okres zwrotu

• prosta stopa zwrotu

• test I-rzędu

• próg rentowności i płynności finansowej (BEP, BEPcf)

Analiza wrażliwości projektu (SWOT)

Wnioski:

ANALIZA SWOT:

• zalety (mocne strony) projektu

• wady (słabe strony) projektu /nierozpoznany rynek/

• szanse (możliwości) realizacji /niezależne od nas/

• zagrożenia (ryzyka) /zdjęcia cła, trend do obniżania stóp %/

KOSZTY OGÓLNOZAKŁADOWE (koszty stałe)

koszty ogólnoprodukcyjne

• płace i wynagrodzenia niebezpośrednio produkcyjnych

• materiały pomocnicze

• pośrednie czynniki produkcyjne

• remonty (usługi obce)

• usuwanie zanieczyszczeń

koszty administracyjne

• płace administracyjne

• artykuły biurowe

• łączność

• podatki majątkowe

• koszty finansowe (z prowizjami, odsetkami)

• czynsze, wynajem lokalu lub k-ty związane z leasingem

OCENA EKONOMICZNA I FINANSOWA INWESTYCJI

Nakłady inwestycyjne = środki trwałe + KON (A_B-P_B)

K_st - M_tr

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI

Składnik - źródło finansowania

N. inwestycyjne - kap. wł. + zob. długoterminowe

A_B - zobowiązania krótkoterminowe

KON - kap. stały

PROPOZYCJE W KAP. STAŁYM

• Gdy kredyt długoterminowy drogi - Δ SF (niższy zwrot z akcji)

• Gdy kredyt długoterminowy tani - Δ zadłużenia (wyższy zwrot z akcji)

Wykorzystanie efektu dźwigni:

E_og > K_%

E_og - efektywność ogólna

WFN + % / K_wł + K_ob ≥ % / Kredytu _{R (obcego)}

WARUNKI FINANSOWE OBSŁUGI DŁUGU

• Karencja w spłacie kapitału (przesunięcie terminu płatności obsługi długu).

• Karencja w spłacie odsetek (kapitalizowanie w ciężar kosztów).

• Kapitalizacja odsetek w okresie realizacji inwestycji:

• spłata zadłużenia w równych ratach kapitałowych (zmniejszające się %) niższy koszt

KR (kredyt) = 10 000

RK = % - odsetki nie są elementem kosztów

i = 10%

ok. kr. = 5 lat

∑ % + RK

Karencja - odstępstwo od odroczenia spłaty płatności, przekracza standardowe warunki w banku

rok	zadłużenie	rata kap. /z amort./	%	Suma obsługi długu (wydatki)
1	10 000	2 000	1 000	3 000
2	8 000	2 000	800	2 800
3	6 000	2 000	600	2 600
4	4 000	2 000	400	2 400
5	2 000	2 000	200	2 200
∑		10 000	3000 /30%/	13 000

Odsetki liczone w koszty; rata kap. - nie jest ciężarem kosztów.

• spłata równa (rata + %) - metoda annuitowa /wyższy koszt.

Wariant spłaty zadłużenia

Kredyt = 10 000

t = 5 lat

i = 10%

R_r - równa rata

R_r = K x i / 1 - a_t = 10 000 × 0,1 / 1-0,06209 = 2 637,826

a₅ = [1/(1+i)]*5 = 0,6209

współczynnik dyskonta: a_t=5 = 1/(1+t)^t=5

rok	Zadłuż.	rata	%	∑R+%
1	10 000	1 638	1 000	2 638
2	8 362	1 802	836	2 638
3	6 560	1 982	656	2 638
4	4 578	2 180	458	2 638
5	2 298	2 398	240	2 638
∑	X	10 000	3 190	13 190

Dogodniejszy sposób z rozkładu płatności

koszt nominalny nie realny

PROJECT FINANCE

• ISTOTA PF

• Źródła spłaty - nadwyżka finansowa z PF (bank uczestniczy w finansowaniu banku).

• Podmiot - specjalnie powołana nowa spółka.

• Zabezpieczenie kredytu - majątek (aktywa) samego projektu (np. budynki do skł. majątkowych)

• Ryzyko - system alokacji (podziały ryzyka między uczestników PF /ryzyko: systemowe, polityczne, realizacji projektu, eksploatacji, rynkowe, finansowe, siły wyższej, zabezpieczenia, zasobów naturalnych, itp./.

• TYPY FINANSOWANIA PF (uprawnia do masy upadłościowej z tytułu)

• Bez regresu - prawa zgłoszenia roszczeń.

• Z ograniczonym regresem.

• Pełny regres - klasyczne kredytowanie inwestycji.

/regres - dochodzenie swoich praw własności/

• SPECYFICZNE CECHY PF

• Podział ryzyka:

• identyfikacja rodzajów ryzyka,

• zabezpieczenia na aktywach projektu,

• akceptacja przez strony PF bez prawa regresów do współudziałowców,

Bank ma takie same prawa i obowiązki, co współudziałowcy.

• Pozabilansowy charakter długu głównego sp. (zadłużenie im wyższe tym wyższe ryzyko).

• Zwiększa zdolność kredytową sp. PF

• Elastyczność warunków kredytowania - terminy i wysokość spłaty długu adekwatnie do CF, dłuższy okres kredytowania.

• System ulg podatkowych (strefy ekologiczne).

• Zwiększone koszty finansowania (metoda droższa od klasycznego kredytowania - zwiększone ryzyko, bank stosuje większą stopę %, ponoszone bezpośrednio wpłaty związane ze składkami, siły wyższe - tajfuny, specjalne budowany system nadzoru i kontroli, dodatkowe ekspertyzy).

• Obszerna i złożona dokumentacja (alokacja ryzyka, długotrwałe negocjacje).

• Problemy negocjacyjne między uczestnikami.

• Silna ingerencja banku w projekt (covents - klauzule negatywne /podziału dywidendy bez informacji powiadamiania banku/ i pozytywne /utrzymanie na poziomie : WK>10%, WPOD≥1,2, QR≥0,8 klauzule finansowe).

/wsk. pokrycia obsługi długu nie zmienia się podczas eksploatacji ≥1,2

CR≥1,3/

• PRZEDMIOTY FINANSUJĄCE (dostarczają bezpośrednio kapitał - finansujące i pośrednio finansujące)

• dostawcy kapitału własnego.

• sponsorzy (podmiot, który zawiązuje spółkę, inicjuje projekt np. władza lokalna, nie interesuje się zwrotem z kap. wł. (ROE) / inwestorzy projektu (interesuje go ROE - cel),

• inwestorzy (czyli współudziałowcy lub wierzyciele podporządkowani),

• dostawcy kapitału obcego,

• banki komercyjne - wchodzą przez konsorcja, łączenie w celu sfinansowania pewnego projektu /wymagają gromadzenia kap. wł./

• wielonarodowe instytucje finansowe (Europian Invesment Bank, EBOiR, BŚ) banki o uznanej renomie, projekt pewniejszy,

• agencje kredytów eksportowych (EXIM, JEXIM, HERMES)

• firmy leasingowe (kapitałowy) np. towarzystwa leasingowe,

• rynki kapitałowe (skrypty dłużne, obligacje)

• PODMIOTY NIE UCZESTNICZĄCE W FINANSOWANIU (formalnie)

• rządy - (dostarczają przez gwarancje rządowe - może gwarantować, poręczać spłatę długu, może w sposób pośredni udzielać subsydiów poprzez banki (np. rolne), może ją potem umorzyć ekologicznie; agencje rządowe wspierają w postaci udzielania koncesji, licencji, ulg celnych, podatkach).

• wykonawcy robót budowlano-montażowych,

• dostawcy surowców/odbiorcy produkcji (mogą płacić zaliczkowo i wspierają w ten sposób projekty),

• operatorzy/firmy zarządzające,

• doradcy, konsultanci, finansiści, inżynierowie, informatycy, wysokiej klasy specjaliści - posiadający odpowiednie doświadczenie.

• ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PF

• Kapitały własne (gotówka, aparaty rzeczowe).

Hierarchia dochodzenia roszczeń (etapy zaspokajania):

• Państwo - ze względu na zobowiązania podatkowe/pracownicy.

• Banki - dostarczają długu głównego.

• Wierzyciele podporządkowani (A, B, C).

• Właściciele podporządkowani (a. uprzywilejowane).

• Właściciele zwykli (akcje zwykłe).

• Quasi kapitały własne (kredyty i pożyczki podporządkowane /pożyczki od właścicieli/)

ZALETY:

• spłacone zawsze po spłacie długu głównego przed dywidendą (właściciel dostanie po wierzycielu)

Gdy firma splajtuje w I-ej kolejności trzeba spłacić państwo, II-ej bank, później dostawcy, wierzyciele podporządkowani, właściciele uprzywilejowani, właściciele zwyczajni - źródłem jest upłynnienie)

• harmonogram spłaty RK i % z góry określony (gdy dochodzi do zakłóceń nie nalicza się odsetek karnych),

• prawo poboru lub konwersje długu na akcje dla wierzycieli podporządkowanych (zamiana długu na akcje)

• % pożyczki jest kosztem, dywidenda od kapitału własnego nie jest kosztem (dźwignia finansowa) nadwyżka przejmowana przez właściciela,

• pożyczka podporządkowana zaliczona jest do kapitałów własnych - polepsza zdolność kredytową sp.

• Kapitały obce (dług główny) ok. 50-60% nakładów (uprzywilejowane wobec pozostałych)

Dwa rodzaje kredytów:

• nie zabezpieczony (pasywny zastaw) ingerencja i kontrola wskaźnikowa banku,

• kiedy współudziałowcy - do dawna z bankiem współpracują, klienci strategiczni, logo firmy usytuowanej na firmie, renoma,

• dla drobnych inwestycji (tylko np. weksel),

• większość przedsięwzięć jest infrastrukturalnych, wielkie (np. bud. autostrad) - nie ma zabezpieczenia,

• zastaw na zasobach naturalnych (bezwartościowość zabezpieczenia, osiągnięcie niezrealizowane).

• zabezpieczony - zabezpieczenia rzeczowe (działka, należności, zapasy, hipoteka, skonkretyzowane, mają char. rzeczowy) i osobiste (weksle; odpowiadamy całym majątkiem).

• TYPY BANKOWYCH ANALIZ PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

• Analiza techniczna/technologiczne (wykonalność i sprawność eksploatacji projektu)

• Analiza ekonomiczno-finansowa (analiza marketingowa, finansowa)

• Analiza wiarygodności i uczestników PF

• FAZA PRZYGOTOWANIA BADANEJ DECYZJI DOTYCZĄCEJ PF

• Ocena przedsięwzięcia (identyfikacja i ocena ryzyka).

• Optymalizacja struktury finansowania (źródła finansowania, rozmiary i formy kap. wł.).

• Adekwatność zabezpieczeń do ryzyka (system podziału ryzyka, zapewnienie płynności (CF) projektu, zabezpieczenie na aktywach).

Wstępna selekcja projektu:

Badanie alternatyw pod kontem:

• Procesu produkcyjno-technologicznego.

• Skali produkcji.

• Lokalizacji.

• Harmonogram realizacji.




OCENA FINANSOWANIA INWESTYCJI

(kryterium oceny - zwrot zainwestowania kapitału)

• PROSTE METODY OCENY FINANSOWANIA

Metody proste służą do dokonania wstępnej selekcji projektu.

• Wyróżniamy następujące proste metody oceny finansowania:

• Okres zwrotu nakładów (potrzebny czas)

• Prosta stopa zwrotu

• Test I-go roku

• BEP - próg rentowności połączony z progiem płynności finansowej; analiza wrażliwości (polega na badaniu jak jest wrażliwość projektu na niekorzystne zmiany).

• Wady prostych metod inwestycyjnych:

• nominalizm - nie uwzględniają zmiennej wartości pieniądza, nie uwzględniają czynnika czasu (w różnych przedziałach czasowych ten sam pieniądz ma różną wartość),

• nie kompleksowej metody oceny projektów inwestycyjnych (wycinkowej oceny efektywności)

• Zalety prostych metod:

• matematycznie proste w sensie liczenia, interpretacji i rozumienia.

• OKRES ZWROTU NAKŁADÓW

• okres zwrotu - czas potrzebny do odzyskania nakładów inwestycyjnych z nadwyżek finansowych, nadwyżka finansowa zbilansuje się z nakładami kapitałowymi /czas niezbędny na pokrycie wyłożonych nakładów kapitałowych - nadwyżki finansowej/.

• Czas odzyskania nakładów inwestycyjnych z nadwyżki finansowej (NF)

• NF = Zn + Am + Ok

O_k - odsetki kredytowe (element kosztów).

• Przykład

W tej metodzie wadą jest:

• tylko wybrany okres,

• charakteryzuje ją nominalizm nominalizm,

• nie kompleksowa, a w skali zamrożenia kap.

Rok NF Saldo

0 - -1000

1 300 -700 -1000+300=-700

2 300 -400 -700+300=-400

3 200 -200 -400+200=-200

4 150 -50

5 150 +100

a_t=1/(1+i)^t

a_t - realna wartość

Oz = 4 + 50/150 = 4 1/3 roku

względnie: +1 rok realizacji= 5 1/3 roku (doliczony rok zerowy)

przyjmuje się normalne wartości

• jeżeli projekt jest samo finansowany z kapitałów własnych to:

NF = Z_n + A_m bez O_k

• Wariant zaktualizowanych przepływów (nadwyżek finansowych)

Oz^t = ∑a_t + NF - ∑a_t + NI

NI - nakłady inwestycyjne

a_t = 1/(1+1)^t

i = 10%

a₀ = 1

a₁ = 0,909

a₂ = 0,826

a₃ = 0,6208

• PROSTA STOPA ZWROTU

R_o = (Z_n + O_k)/NI × 100% całego kapitału (kojarzone z ROI)

R_kz = Z_n/K_z kapitału zakładowego (ROE)

K_z - kapitał zakładowy

• Trzy metody liczenia tych formuł:

• wybór roku, uznajemy za typowy, standardowy,

rok typowy - gdy osiągnie pełną zdolność wytwórczą, produkcyjną, nie ma szczególnych preferencji podatkowych, nie ma pewnych zawirowań, bez odchyleń;

• zsumowanie wszystkich nadwyżek finansowych

∑NF = 300 + 300 + 200 + 150 + 150 = 1100

ZNt/NK × 100%=110%

Nt/NK × 100% = 22%

• TEST I-GO ROKU

T_pr = (Z_n1 + A_m1 )/ NI ≥ r

r - wielkość graniczna

NI - nakłady inwestycyjne

daje dobre odzwierciedlenie jaka jest zwrotność inwestycji, jeśli są to projekty zwrotnościowe.

r = WFN + A_m/1000 = 100 + 200/1000 = 0,3

• PRÓG RENTOWNOŚCI (break even point) /BEP/

• Moment, punkt zwykle określony w %, w którym przychody ze sprzedaży zrównują się z kosztami całkowitymi (WF=0)

• Wyróżniamy:

• BEP wartościowe,

• BEP ilościowe,

• BEP % zdolności produkcyjnych /najlepszy/

NF = WFN + Am + %

• Uproszczenia rachunku BEP

• produkcja = sprzedaż,

• koszty produkcji są zdeterminowane wielkością produkcji,

• koszty stałe jednakowe dla każdej wielkości produkcji,

• koszty zmienne jednostronne są zmienne,

• jednostkowa cena produkcji jest stała (przeważnie rok)

• BEP zależy od:

• Zmax - max zdolności produkcji - wielkości produkcji

• cj - jednostkowa cena

• Kjzm - jednostkowe koszy zmienne

• Kst - całkowite koszty stałe

Kog = S

S = c × Pr

S - sprzedaż

Pr - wielkość produkcji

Cena jednostkowa = koszty jednostkowe

Przychód = koszty

Kzm = Kj x Z

NF = W + B = przychód - koszt (nadwyżka finansowa)


Kog = Kst + Pr + Kjzm

Kst + Pr + Kjzm = c × Pr




BEP ilościowy =

BEP wartościowy =


cj × X-8 (Kjzm) = y (koszty stałe)

BEP % zdolności produkcyjnych / im wyższy próg tym gorzej, niższy (duża strefa zysku)/

• Przykład

• Dane

Kst = 5000 zł

c = 10

Kjzm = 8 zł

Zmax = 4000 szt.

Smax = Zmax • c (maksymalna sprzedaż) = 4 000 x 10 = 40 000

Marża = 2

• Rozwiązanie

ujęcie ilościowe BEPil. = 5000 / (10-8) = 2500 szt

ujęcie wartościowe BEPwart. = 2500 × 10 zł = 25 000 zł

ujęcie % zdolności produkcyjnych BEPzdol. = 5000/4000 × (10-80) × 100% = 62,5%




Koszty gotówkowe - mają charakter wydatków; to koszty ewidencyjne

BEP_CF - próg płynności podatkowej = 20%

BEP > BEP_CF

BEP = BEP_CF - gdy firma nie ma swoich środków trwałych, które może amortyzować

• Analiza wrażliwości projektu (badanie podatności, czułości progu na niekorzystne zjawiska)

• Dodatnio wpływa to na wzrost cen

• Badanie podatności na zmiany:

• Ceny jednostkowej

• Kosztów stałych

• Jednostkowych kosztów zmiennych.

1. Badanie wpływu zmian jednego czynnika

2. Badanie wpływu zmian wszystkich łącznie

• Najbardziej wrażliwe to cena i jednostkowy koszt zmienny

• Spadek ceny, wzrost kosztów - niekorzystne zmiany

• Im niższy próg rentowności tym lepiej

• FORMUŁY:

• Graniczny (marginalny) poziom ceny - c_M /nominalny poziom ceny pozwalający na osiągniecie BEP/




• 
  Graniczny (marginalny) poziom jednostkowych kosztów zmiennych - Kjzm_M /max poziom Kjzm dla uzyskania BEP/

• 
  Margines bezpieczeństwa projektu (z uwagi na zmiany):

- jednostkowa cena sprzedaży; określa (%) max spadek cen




- jednostkowe koszty zmienne

• Przykład:

c_M = (8 × 4000+5000) / 4000 = 9,25

Kjzm_M = (10 × 4000-5000) /4000 = 8,75

Mc = (10 - 9,25) /10 × 100% = 7,5%

M_Kjzm = (8,75 - 8) /8 × 100% = 9,4%

Projekt opłacalności BEPzd.pr. 62,5% duża wrażliwość na niekorzystne zmiany wzrostu kosztów zmiennych o ok. 10% i spadek ceny o 7,5%

• 
  BEP(t) - BEP z obciążeniami podatkowymi (t)

Koszty rentowności - punkt wpływu ze sprzedaży zrównuje się z kosztami

P (przychód) - K = Z_B (zysk brutto)

t - stopa opodatkowania

ZN - zysk netto

ZB= Zmax × cj × (Kst + Zmax + Kjzm) lub ZB = Zmax ٠(cj - Kjzm) - Kst


ZN = ZB × (1 - t)

BEPil „ Zmax = BEP% ”

• Przykład cd:

• Dane dodatkowe:

planowany ZN (dywidenda) = 500

t = 40 %

• Rozwiązanie

BEP(t) = 62,5% + {500/ [4000x(10 - 8)x(1 - 0,4)]}x 100 = 62,5 + 10,4 = 72,9%

500 = ZB (1 - 0,4) = 833 ZB

• źródła spłaty kredytu:

/Amortyzacja i ZN/

• nie wszystkie koszty = wydatki (Am) -

• 
  próg rentowności;

BEP_CF < BEP

• c.d. przykładu

Am = 2 500

BEP_CF % = [5000 - 2500]/ {4000 x (10 - 8)} x 100 = 31,25%

• Próg płynności w warunkach kredytowania: BEP_{C F k r}

• Obsługa długu = % + RK

RK - rata kapitałowa; spłacana jest z CF tj. Am + ZN

% - element kosztów stałych

• 
  Jeżeli RK > Am, wówczas różnica obciąża ZN i stąd:

RK - Am - wynik finansowy netto; zapotrzebowanie na ZN (z obsługą długu)

• c.d. przykładu

RK = 3500

Am = 2500

BEP_{C F k r} = BEP + {[3500 - 2500] / 4800} x 100 = 62,5% + 20,8% = 83.3%

• Graniczne wielkości parametrów w BEP_{C F k r}

• 
  Minimalne cj - CjMCF

• c.d. przykładu:

1000 potrzebnego ZN x (RK - Am) = 1667 ZB/ 4000 = 0,42 (Mj_ZB)

CjM_CF = 8 + 1,25 + (1000/2400) = 9,25 + 0,42 = 9,67 zł /- cena może spaść do poziomu 9,67zł/

tj. max spadek o 3,3%

• 
  Max koszt jednostkowy zmienny - KjzmMCF

• c.d. przykładu:

KjzmM_CF = 10 - 1,25 - 0,42 = 8,33

Tj. max wzrost o 4,1%

• 
  Kst max CF - maksymalne koszty stałe (całkowite)

• c.d. przykładu:

Kst _{max CF} = 4000 x 2 - (1000/ 0,6) = 8000 - 1667 = 6333

Tj. max wzrost o 26,7%

• Ograniczenia w analizie BEP

• podział kosztów (stałe, zmienne) - konwencja.

• niektóre koszty mają charakter mieszany (energia).

• Kst stabilne w określonym przedziale czasu.

• koszty zmienne niekoniecznie rosną/spadają liniowo (proporcjonalnie).

• poziom produkcji determinuje cenę a cena wielkość produkcji.

• cena i jednostkowe zużycie nakładów są zmienne.

• wydajność pracy i produktywność są zmienne.

• wielkość produkcji w badanym okresie≠sprzedaży

• Wyznaczanie stopy dyskonta (R)

• Rw = R_F + N(R_m - R_t),

gdzie:

Rw - oczekiwana stopa zwrotu inwestora

R_F - stopa zwrotu z alokacji kapitału w inwestycje wolne od ryzyka,

R_m - przeciętna stopa zwrotu w gospodarce (sektorze)

N - współczynnik ryzyka inwestycji (N>0), gdy N=1 (brak ryzyka inwestycyjnego) to oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji równa się przeciętnej stopie zwrotu w gospodarce; współczynnik niepewności

• METODY DYSKONTOWE /DYNAMICZNE /ZŁOŻONE

• Do metod dynamicznych zaliczamy:

• NPV (net present value)

• NPVR (net present value ratio)

• IRR (internal rate of return) wewnętrzna stopa zwrotu.

• MIRR (modified rate of return)

• Porównywalność NI oraz E z różnych okresów poprzez techniki dyskonta

stopa % - odbicie wartości pieniądza w czasie; wyznacza wartość zainwestowanego kapitału po upływie czasu

FV_t = PV × (1+ i)^t

PV = FV_t × a_t

stopa dyskonta - wyznacza wartość obecną przyszłych przepływów

a_t = 1/(1+i)^t

i - opportunity cost of capital (koszt alternatywnego zastosowania kapitału)

• Stopa dyskontowa określana jest przez:

aktualną stopę oprocentowania

• kredytów inwestycyjnych (rynkowa)

• płaconą przez firmę

• od inwestycji pewnych (papierów rządowych)

+ marża ryzyka

korekta z tytułu ryzyka

risk free = 10% (pozbawione ryzyka)

• Struktura źródeł finansowania a stopa dyskontowa:

Kwł - kapitał własny

Ko - kapitał obcy (kredyt)

R - średnia stopa dyskonta (zwrotu)

Rw - oczekiwana stopa zwrotu inwestora/ Kwł

Ro - stopa zwrotu Ko (kredytu)

R = (Rw × kwł)/(Kwł + Ko) + [(Ro × Ko)/(Kwł + Ko)] × (1-t)

WYZNACZANIE STOPY DYSKONTOWEJ W OPI

• Capital Asset Pricing model (CAPM)

Model wyceny aktywów kapitałowych




KON = A bieżące - P bieżące

t - stopa opodatkowania (27%)

10% - oczekiwana stopa zwrotu wierzycieli

R_w = R_f + N(R_m - R_f )

R_f - risk free - np.” Obligacje skarbowe 5%

R_m - przeciętna stopa zwrotu w gospodarce (sektorze)

R_m = 15% (w motoryzacji)

(R_m - R_f) - marża ryzyka przemysłu np. motoryzacyjnego 10%

N = 1,8

R_w = 5 + 1,8(15 - 5) = 23%

Gdy N = 1 (ryzyko inwestycji na poziomie branży) wówczas R_w = przeciętna stopa zwrotu w gospodarce (sektorze)

23% < 1/3

23% * 1/3 = 7,7%

4,8 + 7,7 = 12,5%

koszt kapitału = Kst + Kob

• Praktyczne koncepcje wyznaczania kosztu kapitału własnego (APM)

• Koncepcja 1

• Faktyczna nominalna stopa zwrotu z inwestycji wolnych od ryzyka (R_f) - obligacje skarbowe np. dla 2001r. - 13%

• Realna średnia premia za ryzyko w USA:

• Średnia nominalna premia za ryzyko (R_n) firm USA w latach 1926 - 96 - 5,5%

• Średni poziom inflacji (R_inf) w tym okresie = 3,2%

• Realna premia za ryzyko (R_r) = 2,2%

R_r = [(R_n + 1)/ (R_inf +1)] - 1 = (0,055 + 1)/ )0,032 + 1) - 1 = 2,2%

• Poziom inflacji w Polsce w 2001r. - 5%

R_n - nominalna premia za ryzyko w Polsce

R_n = R_inf * R_r = 10,50 * 102,2 = 7,3%

• Koszt kapitału własnego firmy o poziomie ryzyka = 1,0

R_KW = R_f + R_n = 13% + 7,3% = 20,3%

Ewentualna korekta (R_r) z tytułu ryzyka przedsięwzięcia (firmy) - N np. 1,3

R_kw = 4,6% + 89,5 * 1,3 = 15,7%

• Weighted average cost of capital (WACC)

Średni ważony koszt kapitału


Struktura źródeł finansowania o całkowity koszt kapitału (stopa dyskontowa)

t - stopa obciążeń podatkowych

NPV

• NPV PRZED OPODATKOWANIEM

NPV = ∑ a_t (P_t - C_t)

P_t - wpływ

C_t - wydatek

P_t - netto - (bez VAT i akcyzy)

• Do wydaków (C) nie zalicza się:

• amortyzacji;

• odsetek kredytowych;

• dywidendy;

• rat kapitałowych;

C = NI + K_B

NI nakłady inwestycyjne,

K_B - koszty bieżące bez amortyzacji i odsetek (ekspoatacyjne)

NOP (Net operating profit) = WFO (WF operacyjny) + AM

• Wpływy (P):

• po potrąceniu VAT (odwrotnie proporcjinalna)

• po zwiększeniu o WLN (wartość likwidacji netto) /(R - C) im wcześniej pojawią się przepływy tym NPV wieksze/

• NPV zależy od:

• stopy dyskontowej,

• rozłożenia w czasie przepływów

• NPV PO OPODATKOWANIU (właściwsza)

NPV = ∑ a_t × (NCF_t - NI_t)

NCF = ZN + OK + AM = WFN + AM + % lub NOPAT




Warunki akceptacji projektu:

NPV ≥ 0 im wyższa nadwyżka tym lepiej

NPV = 0 pewne niebezpieczeństwo, że za moment NPV<0 /+NF_PI/

Wskaźnik NPVR (net present value ratio)

NPVR_I = NPV/PVI ≥0

PVI present value of investment

ile groszy czystej nadwyżki przypada na 1 zł nakładów kapitałowych

NPVR_II = ∑a_t P_t /C_t ≥1

ile złotówek wpływów (zaktualizowanych - sprowadzanych do wielkości bieżących) przypada na 1 zł wydatków

kryterium wyboru - max. NPVR

Wewnętrzna stopa zwrotu - IRR

NPV = ∑ a_t (P_t - C_t) = 0

IRR to stopa dyskontowa, dla której NPV = 0

Procedura obliczania IRR:

• ustalenie NCF w kolejnych okresach

• wybór dwóch wielkości i₁ i i₂, przy których NPV = 0

• i₁ - NPV = 0 ale > 0 (dodatni PV)

• i₂ - NPV = 0 ale < 0 9ujemny NP.)

IRR = i_t + [PV (i₂ - i₁) /(PV + ‌NV‌)]

Uwaga: i₂ - i₁ = 1%




Warunki przyjęcia projektu inwestycyjnego

• NPV ≥ 0

• NPVR ≥ 1 Σa_t * (Pt/Ct) >= 1

• IRR ≥ r (stopa ograniczona) średnia ważona stopa zwrotu właściciela i wierzyciela

Stopa graniczna = k. kapitału

ZADANIE:

Ocena efektywności inwestycji (kombajn):

BEP, okres zwrotu, prosta stopa zwrotu, test I - roku, NPV, IRR

Założenia:

• Nakłady inwestycyjne = 1000

• Źródła finansowania:

Kredyt preferencyjny - 500 (udział właścicieli 0,5)

• Warunki: 4 lata (RK = 500 : 4 = 125) 14% p.a

Kapitał własny - 500 (R_wt = 22% p.a)

• Okres eksploatacji: 10 lat (AM = 100)

• Zmax = 400h/rocznie - rynkowe

• Cj = 2/h

• Smax = 800 rocznie

• Koszty:

• Kjzm = 0,8/h

• Zmienne: robocizna 0,1/h

paliwo 0,7/h

Σ kosztów zmiennych = 320 rocznie

• Stałe (1 rok):

• amortyzacja = 100

• odsetki = 70 (500 * 14%)

• ubezpieczenie = 25

• pozostałe (czynsz, podatek lokalny, remonty) = 35

Σ kosztów stałych 230

Rozwiązanie:

TRESC	LATA
		1	2	3	4	5
Przychody max	800	800	800	800	800
Koszty stałe	230	212,5	195,5	177,5	160
Koszty zmienne	320	320	320	320	320
Cena jednostkowa/h	2	2	2	2	2
Koszt jzm	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
Koszt jed.stały (-)	0,58	0,53	0,49	0,44	0,4
Marża jed. (~) Zysk brutto/netto (cj - kj)	0,62	0,67	0,71	0,76	0,8
Marża na pokrycie (cj - kjzm)	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2
BEP%	47,9	44,3	40,6	37,0	33,3
BEPCF%	27,1	23,4	19,8	16,8	12,5
BEPCF%	53,1	49,5	44,8	42,2	12,5

Mnp = 1,2

BEP_% = [Kst/(Mnp * Zmax)]*100

1. Analiza wrażliwości

Cj = 2

Mjzb = 0,62

Kjst = 0,58

Kjzm = 0,8

CjM = 2 - 0,62 = 1,38 (kj)

Mcj = (0,62/2)*100 = 31,0%

KjzmM = 0,8 + 0,62 = 1,42

Mkjzm = (0,62/0,8)*100 = 77,5%

KjstM = 0,58 + 0,62 = 1,2

Mjkst = (0,62/0,58) * 100 = 106,9%

2. Okres zwrotu

ELEMENTY	LATA
		1	2	3	4	5
Z brutto (~)	250	267,5	285	302,5	320
Am	100	100	100	100	100
Ok	70	52,5	35	17,5	0
ΣNF	420	420	420	420	420
NI	/1000/
Bilans	/580/	/160/	260	680	1100

OZ = 2 + 160/420 = 2,4 = 2 lata i 5 miesięcy

Prosta stopa zwrotu:

Dla 3 roku i każdego innego (Zb = Zn)

Ro = (285 + 35)/1000 = 0,32

Rw = 285/500 = 0,57

Zagregowana prosta stopa zwrotu:

Ro = (3025 +175)/1000 = 3,2

Rw = 3025/500 = 6,05

! Dlaczego stopa dyskontowa jest aktualizacją przyszłych przepływów?

• jest to odwrotność kapitalizacji

• koszty utraconych korzyści (OCC), żeby były w tej stopie %

• zawsze mamy alternatywny sposób zainwestowania risk free (wolne od ryzyka - papiery rządowe)

• preferencje płynności i konsumpcji

• ryzyko

• inflacja - spadek siły nabywczej pieniądza

Stopa dyskonta określona przez aktualną stopę oprocentowania:

• kredytów inwestycyjnych (rynkowa)

• płacona przez firmę

• od inwestycji pewnych (papierów rządowych)

Rw = Rf + N(R_m-R_f)

R - oczekiwana stopa zwrotu inwestora

R_m - stopa zwrotu z alokacji kapitału w inwestycje wolne od ryzyka

R_f - przeciętna stopa zwrotu w gospodarce (sektorze)

N - współczynnik ryzyka inwestycji (N>0) gdy N=1 (brak ryzyka inwestycji) to oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji równa się przeciętnej stopie zwrotu w gospodarce R= R_m

Struktura źródeł finansowania a stopa dyskontowa

R = R_w * [K_wł/(K_w + K_o)] + R_o * [K_o/(K_w + K_o)] * (1-t)

K_w - kapitał własny

K_o - kapitał obcy (kredyt)

R - średnia stopa dyskontowa (zwrotu)

R_w - oczekiwana stopa zwrotu inwestora K_w





























































---