LITERATURA W KRAJU

V. DRAMAT

1. ŻYCIE TEATRALNE W GENERALNEJ GUBERNI

• charakterystyka:

• zamknięto:

• Teatr Miejski w Lublinie

• Teatr im. Słowackiego w Krakowie

• Teatr Polski w Warszawie → operetka dla Niemców

• zgody na działanie teatrzyków i kabaretów rozrywkowych:

• bogaci przedsiębiorcy

• bojkot publiczny, ale duża frekwencja (ok. 84% sali)

• „Kometa”, „Niebieski motyl”, „Stara mewa”, „Złoty ul”

• „Komedia”

• jedyny legalny polski teatr dramatyczny

• Związek Artystów Scen Polskcih zabronił aktorom gry w teatrzykach rejestrowanych przez Niemców

• „U aktorek”- kawiarnia z obsługiwana przez znane aktorki

• nurty:

• oficjalny- tępiony

• podziemny- podziwiany

• konsekwencje współpracy z okupantem:

• infamia

• skazania wyrokami

• zabito Igo Syna, aktor z ramienia władzy sprawujący kontrolę nad życiem teatralnym w Warszawiw

• wyrok na Eugeniuszu Świerszczewskim, agent gestapo, wydał Stefana Grota- Roweckiego

• represje

• organizacje:

Warszawa

• Tajna Rada Teatralna (TRT)- twór samorządowy

• inicjatywa środowiska

• autorytety: Leon Schiller (reż.), Edmund Wierciński (reż.), Stefan Jaracz (aktor), Bohdan Korzeniowski (teatrolog i reż.)

• poparcie Delegatury Rządu

• pomoc materialna pracownikom teatralnym

• konkursy na sztuki dramatyczne

• zamówienia na nowe przekłady (→Miłosz Jak wam się podoba)

• współpraca:

• Dąbrowska

• Nałkowska

• Iwaszkiewicz

• Andzrejewski

• Miłosz

• S. R. Dobrowolski

• J. Zawieyski

• tajne zespoły studyjne

• przygotowanie inscenizacji sztuk

• prowadzili: Schiller, E. Wierciński, Iwo Gall, Henryk Szletyński (Warszawa); też Kraków i Lublin

• zespół teatralny „Sztuki i Narodu”

• 1942- tajny teatr wojskowy p/k B. Korzeniewskiego

Kraków

• krakowski teatr Tadeusza Kantora (1915- 1990);

• Teatr Niezależny→ powojenny Cricot 2

• aktorzy zawodowi, niezawodowi i artyści

• antyrealizm, deformacje

• autonomia spektaklu

• usunięcie przedziału między sceną a widownią

• tajne kursy teatralne:

• Wiktor Biegański

• Wiesław Gorecki; własne sztuki Uprasza się wycierać obuwie

• Tadeusz Kudliński

• Kazimierz Meyerhold

• Teatr Rapsodyczny; Mieczysław Kotlarczyk

• sztuki romantyczne i neoromantyczne (Wyspiański)

• teatr słowa

• ograniczenie inscenizacji i kostiumów do minimum

• recytacja Króla Ducha Słowackiego

• ideowy patronat Unii

• aktorem Karol Wojtyła

• repertuar:

• Irydion Z. Krasińskiego

• Ich czworo G. Zapolskiej

• satyryczne poematy Gałczyńskiego Mężczyzna w damskim kapeluszu, Bal u Salomona

• Miłość czysta u kąpieli morskich Norwid

• Niespodzianka K. H. Roztworowski

• Balladyna Słowackiego

• Powrót Odysa Wyspiańskiego

• przedstawienia:

• 1944- tajnego PIST-u i Studia Iwo Galla

• wieczory poetyckie Marii Wiercińskiej z aktorami

• osobowości:

• Leon Schiller

• 1924- 26- dyrektor Teatru im. Bogusławskiego w Warszawie

• reżyser

• czynny działacz Tajnej Rady Teatralnej

• Oświęcim; z Jaraczem organizował tajne występy artystyczne

• 1942- siostry samarytanki z Henrykowa (pod Wwą);

• 1944- świeckim oblatem benedyktyńskim→ imię aktora- męczennikaArdalion

• obóz jeniecki w Murnau

• 1944-45- kierownictwo Teatru Ludowego im. Bogusławskiego, objeżdżanie wojskowych obozów polskich w Niemczech

• Edmund Wierciński:

• założenia „Reduty”

• wykładowca

• Wilam Horzyca

• dyrektor i reż. teatru lwowskiego

• „teatr monumentalny”

• krytyka:

• pochwała romantycznego teatru- edukacji patriotycznej

• krytyka teatru Dwudziestolecia

• Tadeusz Kudliński; potrzeba trzech nurtów:

• artystyczno- amatorskiego

• niekomercyjnego

• ludowego

1

---