Generalne Gubernatorstwo
Następstwa klęski wrześniowej 1939 roku były tragiczne dla narodu polskiego. Zgodnie z paktem Ribbentropp-Mołotow, kraj znalazł się pod okupacją Niemiec i ZSRR. Skrawki wileńszczyzny zajęły wojska litewskie. Na obszarach, które zajęły wojska niemieckie, władzę wykonawczą sprawował początkowo naczelny dowódca wojsk lądowych na wschodzie i podlegli mu dowódcy jednostek operacyjnych (dekrety Hitlera z 8 i 25 IX 1939 r.). 8 października 1939 r. wydany został dekret o strukturze i administracji ziem przyłączonych do Rzeszy, Na mocy tego dekretu nastąpiła aneksja części ziem polskich, zwanych "wcielonymi ziemiami wschodnimi". Do Rzeszy włączono województwo pomorskie, poznańskie, górnośląskie, część warszawskiego, większą część łódzkiego, zachodnią część woj. krakowskiego, niektóre powiaty woj. kieleckiego z Zagłębiem Dąbrowskim - łącznie 91 974 km2 z liczbą ludności około 9,5 mln. Nadzór nad działalnością administracji tej części sprawowało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Rzeszy przez Centralę dla ziem wcielonych na wschodzie. 12 października 1939 r. wydany został dekret o utworzeniu z pozostałej części zajętych ziem polskich tworu administracyjno-politycznego o nazwie Generalgouvernement fur die besetzten polnischen Gebiete, co dosłownie znaczy "Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych obszarów polskich" (proklamacja Generalnego Gubernatora z 26 X 1939 r.). Od 1 sierpnia 1940 r. przyjęto skróconą nazwę Generalgouvernement, czyli Generalne Gubernatorstwo (GG). Obejmowało okupowaną część terytorium II Rzeczypospolitej. GG podzielono na cztery jednostki administracyjne (dystrykty): krakowski, lubelski, radomski, warszawski. Obejmowało obszar 94,1 tys. km2, który zamieszkiwało 12,1 mln ludności. Po agresji Niemiec na Związek Radziecki tereny dawnych województw: lwowskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego i wołyńskiego, pod nazwą dystryktu galicyjskiego, weszły w skład GG na mocy dekretu Hitlera z 1 sierpnia 1941. Wówczas obszar GG wynosił 145,2 tys. km2, zamieszkiwany przez 16,6 mln mieszkańców. Naczelną władzę sprawował generalny gubernator, mający swą siedzibę w Krakowie, stanowisko to przez cały czas istnienia GG pełnił Hans Frank, podlegający bezpośrednio Hitlerowi. Rządzone przy pomocy policji i służby bezpieczeństwa GG miało stanowić wg założeń niemieckich bazę surowcową i źródło darmowej siły roboczej na czas prowadzenia wojny, a po zwycięstwie hitlerowców niemiecką "przestrzeń życiową" (Lebensraum). Od pierwszych dni okupacji zakazano działalności wszystkim partiom politycznym, organizacjom społecznym, kulturalnym i sportowym, zamknięto teatry i kina, nie zezwalano na uruchomienie szkolnictwa średniego i wyższego. Wszystkie ważniejsze stanowiska administracyjne i kierownicze w zakładach pracy obejmowali Niemcy. Generalne Gubernatorstwo faktycznie stanowiło kraj satelitarny III Rzeszy (Nebenland), wyjęty spod wszelkich praw państwowych i międzynarodowych. Naczelną władzę sprawował Generalny Gubernator Hans Frank, bezpośrednio podległy Hitlerowi. Jego organem wykonawczym do 9 X 1940 r. był Urząd GG, a od 10 X 1940 r. Rząd GG (Regierung), składający się z 6 wydziałów centralnych (Hauptabteilung), 16 wydziałów fachowych i kilka referatów specjalnych. Siedzibą rządu GG był Kraków.
Kamil Czerwiński "Prezes"