Zakończenie
Polityka wschodnia była bardzo ważna dla RFN z kilku powodów, które wymieniłem w niniejszej pracy. Najważniejszym powodem była chęć doprowadzenia do ponownego zjednoczenia Niemiec. Ważność polityki wschodniej ujawniła się we wrześniu 1955 r., kiedy rząd Konrada Adenauera był zmuszony nawiązać stosunki dyplomatyczne z ZSRR, ponieważ najważniejsze mocarstwo komunistyczne w Europie współdecydowało o losach całych Niemiec. Od tego czasu została zapoczątkowana polityka wschodnia, ale ograniczała się jedynie do oficjalnych stosunków Bonn z Moskwą. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy RFN i ZSRR nie rozwiązało żadnych kwestii spornych dotyczących spraw niemieckich. Wybudowanie muru berlińskiego w sierpniu 1961 r. wymusiło na politykach zachodnioniemieckich ostateczne zrewidowanie swojej polityki wschodniej nie tylko wobec samego ZSRR, ale pozostałych państw bloku wschodniego w tym również NRD. Najbardziej nieuchronność zmian zrozumiał Willy Brandt, który stając na czele SPD wraz z grupą oddanych mu współpracowników rozpoczął tzw. „nową politykę wschodnią”. Sama „nowa polityka wschodnia” nie powstała tak od razu, lecz ulegała ciągłym zamianom i modyfikacjom. Jej urzeczywistnienie i polityczny sukces w postaci układów wschodnich z lat 1970-1973 był możliwy dzięki kompromisom, które RFN zawierała z poszczególnymi państwami Europy Środkowej i Wschodniej. Efektem tych działań była możliwość zagwarantowania Europie pokoju oraz podjęcie współpracy pomiędzy państwami o odmiennych ustrojach społeczno-politycznych. Brandt miał nadzieję, że na dłuższy czas „nowa polityka wschodnia” przyniesie efekt w postaci zjednoczenia Niemiec. Plany Brandta spełniły się w 1989 i 1990 r. kiedy został usunięty mur berliński i dokonało się zjednoczenie dwóch państw niemieckich, kończąc tym samym nie tylko podział narodu niemieckiego, ale również Europy.