Na mocy traktatu Verdun w 843 r. państwo Karola Wielkiego rozpadło się na trzy części, później pas ziemi Lotariusza został podzielony, co dało podstawę do utworzenia dwóch potężnych państw, a mianowicie: państwa francuskiego i państwa niemieckiego, ponieważ królestwo włoskie było królestwem mizernym. Władza królewska w tych państwach nie była już władzą tak potężną, tak silną jaką była władza Karola Wielkiego. Do władzy doszli wasalowie królewscy, książęcy. Do największych książąt w państwie niemieckim należał książę Saksonii, Szwabii, Frankonii oraz książę Bawarii. Państwo niemieckie stało się jakby związkiem poszczególnych księstw. Ten związek poszczególnych księstw nazywamy Rzeszą Niemiecką. W 911 r. wygasła na terenie państwa niemieckiego dynastia Karolingów. Wówczas władcy niemieccy, feudałowie niemieccy wprowadzili starą, germańską zasadę elekcyjności tronu. W dynastii karolińskiej obowiązywała dziedziczność, tu wprowadzono elekcyjność. Różnica polega na tym, że przy dziedziczności objęcie tronu następowało automatycznie, przy elekcyjności trzeba było wybrać władcę. Z reguły było tak, że wybierano syna po zmarłym władcy, ale nie zawdzięczał on swego tronu temu, że był synem, ale zawdzięczał tym co go wybierali. Był uzależniony w jakimś sensie od tych którzy go wybierali. Pierwszym władcą został przedstawiciel księstwa Saksonii - Henryk I. Jego dziełem, a następnie dziełem jego syna było skierowanie państwa niemieckiego na drogę ekspansji. Dążyli także do wzmocnienia swojej władzy w królestwie oraz pozycji Niemiec w Europie. Pierwszym posunięciem Henryka I było narzucenie zwierzchności Słowianom Połabskim, którzy do tej pory pozostawali w dość luźnych stosunkach z państwem Karola Wielkiego, Obodrzycom i Wieletom. Opanował ziemie pomiędzy Łabą i Soławą. Na tych ostatnich terenach Henryk I przeprowadził akcję pacyfikacyjną i kolonizacyjną. Akcja pacyfikacyjna przebiegała bardzo prosto - należało ściąć wszystkich mężczyzn, natomiast później była kolonizacja polegająca na tym, że kobiety i dzieci przesiedlano w głąb państwa, a na terenach zajętych osiedlali się rycerze niemieccy. W ten sposób Henryk I zapoczątkował masowy terror, który od tej pory będzie częstym narzędziem Niemców w walce ze Słowianami. Rycerstwo, które osiedlało się na nowych terenach otrzymywało ziemię i to ziemię dobrą, tych, których nie przesiedlono w głąb państwa otrzymywali w darze jako siłę roboczą. W 929 r. zwierzchnictwo niemieckie uznały Czechy. Ukoronowaniem ekspansji Henryka I była wyprawa na Węgry. Wyprawa ta zakończyła się sukcesem w 933 r. To zwycięstwo nad Węgrami umocniło autorytet Henryka I i pozwoliło na przejęcie władzy przez jego syna. Liczono, że będzie on kontynuował politykę ojca. Synem Henryka I był Otton I. W 935 r. Otton I został koronowany na króla w A kwizgranie - czyli ulubionej siedzibie Karola Wielkiego. Otton I wyraźnie dał do zrozumienia, że chce ponownie odrodzić cesarstwo, że będzie kontynuował politykę Karola Wielkiego, co zapowiadało także zmianę kierunku ekspansji. W tym czasie państwo włoskie znajdowało się w stanie zupełnego rozkładu. Otton I wykorzystał tę sytuację i wkroczył do Włoch. Narzucił królowi włoskiemu zwierzchnictwo. 10 lat później w 961 r. Otton I kolejny raz udaje się do Włoch, tym razem król włoski nieposłuszny Berenga zostaje zdetronizowany, a królem Włoch zostaje sam Otton I. Jako król włoski, a zarazem król niemiecki Otton I zostaje wezwany przez papieża Jana XII na pomoc. Otton I udał się do Rzymu i zawarł z papieżem układ: Otton I zatwierdził świecką władzę papieża w państwie kościelnym zobowiązywał się do ochrony patrymonium sanctii petrii, ale w zamian za to każdy nowo wybrany papież miał złożyć cesarzowi przysięgę wierności. Po zawarciu tego układu w 962 r. Otton I został ukoronowany na cesarza rzymskiego. Koronacja cesarska znowu odbyła się w Akwizgranie. Papież samą koronację potraktował jako gest mało istotny, nie zamierzał dotrzymywać układu. Kiedy Otton I opuścił tereny państwa kościelnego, rozpoczął spiskować przeciwko cesarzowi. W takiej sytuacji cesarz wrócił do Rzymu i zdetronizował papieża. Na papieskim tronie cesarz posadził swego kandydata. I w ten sposób nawiązał do tradycji imperium romanum. Jego ambicją stało się podporządkowanie całego świata chrześcijańskiego. Nawiązywał do wzoru Konstantyna, który był zwierzchnikiem kościoła. Nie było to już jednak cesarstwo rzymskie. Tym razem podstawą cesarstwa były państwa niemieckie. Władza cesarza nie była tak silna, ponieważ duże znaczenie mieli książęta niemieccy, feudałowie, a ci nie popierali polityki cesarza i kierunku ekspansji przeciwko Rzymowi, bowiem woleli dokonywać łatwiejszych i bardziej dochodowych podbojów na wschodzie. Z czasem powstanie nazwa Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego. Politykę podporządkowania całych Włoch cesarstwu kontynuował syn Ottona I - Otton II. Jego panowanie to cały czas walka z książętami niemieckimi, którzy byli zainteresowani wschodem. Feudałowie niemieccy wystawili swego kontrkandydata do tronu niemieckiego, gdy Otton II zbyt zaangażował się w politykę włoską, a tym kontrkandydatem był Henryk Kłótnik. Dlatego Otton II musiał najpierw podjąć wyprawę przeciwko rywalowi, a dopiero później wyruszył do Włoch. Niestety na terenie Włoch poniósł klęskę. Plany wyprawy odwetowej nie doszły do skutku, ponieważ cesarz zmarł w 983 r. Następcą został syn Otton III. Wtedy, gdy obejmował władzę miał trzy lata, dlatego w imieniu jego rządziła matka. Taki układ był bardzo wygodny dla panów niemieckich, ponieważ liczyli, że dziecko da się łatwo sterować i zmienić drogę ekspansji na kierunek wschodni. Kiedy Otton III przejął samodzielnie władzę przystąpił do realizacji nieco innej wizji cesarstwa, a mianowicie do tworzenia cesarstwa powszechnego, uniwersalnego, cesarstwa, które obejmowało by wschód i zachód. Centrum cesarstwa miały stanowić Włochy. Inne części wchodzące w skład cesarstwa - wśród nich Otton III widział: wschód, Galię, Niemcy, Słowiańszczyznę, - miały być pełnoprawnymi i równoprawnymi wobec siebie członami cesarstwa. A zatem Otton III odchodził od ekspansji. Wszystkie państwa tworzące cesarstwo miały mieć te same prawa. Władza najwyższa należała by do cesarza, a w sprawach duchowych do papieża. Przystępując do realizacji tego planu cesarz najpierw obsadził Stolicę Apostolską - Rzym ludźmi sobie oddanymi. Aby zbliżyć się ze wschodem wprowadzono na dwór cesarski wschodni ceremoniał. Stolica cesarstwa została przeniesiona do Rzymu. Powstało wiele urzędów, które nawiązywały w swojej działalności, ewentualnie w nazwie do urzędów starożytnego imperium. Do Konstantynopola Otton III wysłał poselstwo z prośbą o rękę jednej z córek cesarskich. Ponieważ na wschodzie nie było męskiego potomka, a zatem nie było następcy tronu, małżeństwo z cesarzówną dawało szansę scalenia całego imperium. Wizja Ottona, to była wizja, która dotyczyła cesarstwa stworzonego na drodze pokoju. Miało być to państwo chrześcijańskie, a cesarz miał być jedynie zwierzchnikiem równorzędnych władców.