Dachówka czy blachodachówka?

• Dachówki w arkuszach

• Materiał z tradycjami

• Dachówki, które nie widziały pieca

Jeżeli stajesz przed takim wyborem, nie powinieneś kierować się tylko względami estetycznymi.

Pokażemy ci, na co jeszcze warto zwrócić uwagę. 

Koszty pokrycia dachu zależą od wielu czynników. Wpływa na nie chociażby wielkość powierzchni dachu i jego skomplikowanie, a także przyjęte rozwiązanie konstrukcji więźby.

Im dach jest większy i więcej jest załamań połaci, lukarn i innych elementów architektonicznych, tym bardziej skomplikowana jest sama więźba.

Większe jest zatem zużycie drewna, powstaje więcej odpadów, a więc wyższe będą koszty zakupu materiału i robocizny.

Nie bez znaczenia jest również liczba oraz rodzaj łączników i akcesoriów potrzebnych do wykończenia dachu.

Im większy i bardziej skomplikowany dach, tym więcej tych elementów potrzeba.

Warto wiedzieć, że obróbki, elementy dodatkowe i ozdobne mogą podwyższyć koszt o 15-50%.

Jeżeli stajemy przed wyborem pokrycia, nie powinniśmy kierować się tylko względami estetycznymi.

Warto bliżej przyjrzeć się niektórym rodzajom pokryć.

Ważne cechy

Blachodachówki nie nasiąkają wodą i nie zmieniają swojego ciężaru pod wpływem wilgoci. W ich wypadku istotne są natomiast: odporność na korozję, zarysowania oraz trwałość powłoki i koloru. W tym celu wierzchnią stronę rdzenia, wykonanego najczęściej z blachy stalowej ocynkowanej, zabezpiecza się powłoką z tworzywa sztucznego, na przykład poliestrem lub plastizolem. Czasem, aby zabezpieczyć blachę przed negatywnym działaniem skraplającej się pary, pomalowana jest także jej spodnia strona. Producenci oferują także blachodachówki z posypką, wyglądem przypominające dachówkę bitumiczną lub ceramiczną, łupek kamienny lub gont. Są one jednak droższe. Posypka pokryta jest żywicą akrylową z dodatkiem preparatów grzybobójczych. Żywica nadaje blasze połysk i chroni pokrycie przed porastaniem mchem i grzybami. Ponieważ blacha jest materiałem, który pod wpływem temperatury zwiększa swoje wymiary, bardzo ważny jest montaż pokrycia. Od tego, a także od sposobu transportu, sposobu cięcia itp., zależy jakość i trwałość pokrycia oraz to, czy producent materiału uzna ewentualną reklamację. Dla blachodachówek producenci udzielają gwarancji na 10-12 lat. Trwałość blachodachówek szacuje się na około 25-70 lat.

Dachówki są twarde i wytrzymałe. Nie gną się i nie łamią pod ciężarem leżącego śniegu lub chodzącego po dachu pokrytym nimi człowieka. Najsłabsze wśród nich są karpiówki - są najcieńsze. Dachówki są kruche, ale jest to istotne właściwie tylko podczas transportu lub w trakcie montażu - na dachu tworzą trwałe i mocne pokrycie. Wchłaniają wodę, ale bez szkody dla szczelności pokrycia. Bardziej nasiąkają dachówki z naturalną powierzchnią, nie pokryte żadną warstwą wykończeniową. Każda dodatkowa warstwa chroni bowiem dachówki przed czynnikami atmosferycznymi (deszczem, śniegiem i mrozem), zmniejsza ich nasiąkliwość (dachówki powinny mieć nasiąkliwość od 2 do 12%), a zatem zwiększa mrozoodporność (co najmniej 50 cykli), zabezpiecza przed porastaniem mchem, a w konsekwencji wydłuża ich trwałość. Trwałość dachówek zarówno cementowych, jak i ceramicznych, szacuje się na ponad 100 lat. Potwierdzają to przede wszystkim dachy zabytkowych domów pokryte dachówkami, które często po wymianie pojedynczych elementów pełnią swoją funkcję do dzisiaj. Potwierdza to także długi okres gwarancyjny udzielany przez producentów - wynosi on od 20 do 50 lat. Warto przy tym wspomnieć, że gwarancja nie jest obwarowana  trudnymi do spełnienia warunkami, takimi jak: sposób transportu, technologia montażu, sposób cięcia itp.

Wzory i kolory

Blachodachówki z wytłoczonym wzorem imitują dachówki. Najbardziej popularne są te przypominające wyglądem dachówki zakładkowe, karpiówki i esówki. Można je kupić w kilkunastu podstawowych kolorach, natomiast na indywidualne zamówienie możliwy jest dobór koloru z palety RAL. Najpopularniejsze są jednak barwy tradycyjnie kojarzące się z dachem - a więc odcienie rudości i brązy, ale także czerwień, antracyt, szarość, ciemna zieleń, granat i czerń. Warstwa dekoracyjna może być matowa lub z połyskiem. Naturalne „blaszane” barwy, czyli srebrzysta szarość cynku, matowiejący brąz lekko spatynowanej miedzi czy jasna zieleń dojrzałej patyny, to kolory niekontrowersyjne, wprawdzie mało wyraziste, ale bezpieczne, i jako naturalne - dobrze akceptowane przez każde otoczenie.

Dachówki mają bardzo wiele kształtów. Najpopularniejsze rodzaje to: zakładkowe, karpiówki, mnich-mniszka, esówka oraz ich odmiany. Wybór jest naprawdę duży. W zależności od rodzaju powłoki dachówki ceramiczne można kupić nawet w kilkudziesięciu kolorach. Ceglasty kolor dachów krytych naturalną dachówką ceramiczną przyciąga wzrok. Niektórym może się jednak wydawać zbyt monotonny lub za mało oryginalny; z myślą o takich klientach produkowane są kolorowe dachówki angobowane lub szkliwione. Dachówki cementowe są barwione w masie, ale większość jest także dodatkowo malowana (dwu- lub trzykrotnie) powierzchniowo farbą akrylową. Pigmenty stosowane do barwienia w masie są odporne na zmiany temperatury oraz działanie promieni słonecznych. Gwarantują trwały kolor.

Ciężar materiału

Blachodachówki są lekkie: 1 m^2 waży 2-6 kg. Ich ciężar nie jest korzystny z uwagi na hałas: słychać bębnienie kropli deszczu o pokrycie. Można temu zaradzić, stosując na przykład blachodachówki z posypką lub bardzo dokładnie układając izolację cieplną na poddaszu, która stanie się wówczas także izolacją akustyczną. Mały ciężar jest natomiast korzystny z uwagi na więźbę, bo jej konstrukcja może być lżejsza i prostsza. Przy remoncie dachu blachodachówki można ułożyć na istniejące pokrycie z papy. Blachodachówka jest cienka i lekka, więc materiał z akcesoriami na jeden dach mieści się na jednej palecie.

Dachówki cementowe i ceramiczne są ciężkie. 1 m^2 pokrycia może ważyć nawet 65 kg. Wbrew obiegowym opiniom ciężar może być zaletą. Dzięki dużej masie dachówki dobrze tłumią hałas. Jest to istotne szczególnie dla dachu nad poddaszem użytkowym: nie słychać bębnienia kropli deszczu o pokrycie. Ciężar ma wpływ na przekroje elementów więźby. W więźbie pod dachówkę krokwie mają zwykle większy przekrój lub są gęściej rozstawione niż w więźbie pod blachę. Różnica ta wynosi 5-25%. Wybierając zatem dachówkę, powinniśmy się spodziewać na przykład większego zużycia drewna na więźbę, czyli wyższego kosztu konstrukcji dachu.

Pielęgnacja dachu

Gdy arkusze blachodachówek są już ułożone, trzeba sprawdzić, czy w trakcie montażu nie powstały na ich powierzchni rysy. Jeśli tak, trzeba te miejsca oczyścić i pomalować farbą renowacyjną. W przeciwnym razie powstaną tam skupiska rdzy, które będą się rozprzestrzeniać. Raz na 5-7 lat dach pokryty blachodachówką warto umyć. Wodę trzeba wówczas lać od kalenic w dół i na boki. Nie powinno się czyścić blacho-dachówek, stojąc przed domem i polewając je silnym strumieniem wody z węża. Woda może bowiem dostać się pod arkusze i zamoczyć ocieplenia. W trakcie mycia dachu należy wystrzegać się szorowania powierzchni, bo powstaną na niej drobne zarysowania. Gdy okres gwarancyjny minie, a powierzchnia blachodachówki będzie podniszczona, można ją pomalować najpierw farbą podkładową, a później odpowiednią farbą nawierzchniową. Zimą trzeba dbać o to, by na dachu długo nie zalegał śnieg. Może on bowiem spowodować ugięcie się blachy. Czapę śnieżną trzeba delikatnie zmieść z dachu za pomocą miękkiej szczotki.

Dachówki ceramiczne ułożone na dachach domów, które stoją w miejscach osłoniętych od wiatru, cienistych, sąsiadujących z lasem, mogą porastać mchem. Da się go usunąć szczotką ryżową i specjalnym preparatem (Dimousse, Sarsil H 16 S). Dachówki ponadto oczywiście się brudzą. Gwałtowny deszcz zazwyczaj jest w stanie wymyć dach. Są jednak zanieczyszczenia, które trzeba zlikwidować inaczej. Pojawiają się one zwłaszcza tam, gdzie w okolicy domu jest wiele zakładów przemysłowych zanieczyszczających powietrze. Do ich usunięcia można użyć detergentów. Specjalistyczne firmy czyszczą nawet najgorsze zanieczyszczenia sprężonym powietrzem lub piaskiem nadmuchiwanym pod wysokim ciśnieniem (dachówki muszą być przedtem zdjęte z dachu). Nie jest to jednak polecane w przypadku dachówek angobowanych lub szkliwionych. Dachówki naturalne lub barwione w masie można impregnować preparatami, które zabezpieczą je przed porastaniem glonami i mchem.

Na jaki dach

Podłoże pod blachodachówki przygotowuje się podobnie jak pod dachówki i podobnie przybija się kontrłaty. Łaty przybija się w rozstawie dostosowanym do długości pojedynczego modułu wytłoczonego na arkuszu blachy. Rozstaw ten określa producent blachy. Niektóre firmy oferują blachodachówki samonośne z wbudowaną łatą nośną. Pod takie pokrycie nie trzeba już montować łat na dachu. Jakie spadki? Blachodachówkę układa się na dachach o kącie nachylenia połaci powyżej 9-12°, choć można na dachach o kącie mniejszym, ale trzeba wtedy wykonać sztywne poszycie. Stworzona na proste dachy Blachodachówka jest wprost stworzona do stosowania na dachach prostych o dużych powierzchniach. Wtedy montaż trwa krótko i jest prosty, niewiele jest też odpadów. Przy dachach skomplikowanych z wieloma lukarnami i załamaniami arkusze blachy trzeba dopasować do kształtu dachu, przycinając je. Niewłaściwe cięcie arkuszy może doprowadzić do uszkodzenia warstw ochronnych blachy. Powstaje również dużo odpadów.

Dachówki układa się na ruszcie z łat i kontrłat. Kontrłaty przybija się na krokwiach, a łaty prostopadle do nich, w rozstawie dostosowanym do rodzaju dachówek. Można je układać na dachu ze starym pokryciem z papy. Należy jednak sprawdzić, czy więźba przeniesie ciężar nowego dodatkowego pokrycia. Warto poradzić się specjalisty. Jeżeli wymieniamy stare dachówki na nowe, to praktycznie nie ma problemu. Spadki połaci Przyjęto, że najlepiej układać dachówki na dachach o spadku powyżej 22°. Ale można zastosować je na dachach o mniejszym kącie nachylenia. Należy wtedy wykonać sztywne poszycie z desek lub płyt drewnopodobnych i pokryć je papą lub folią dachową. Dachówki można też układać na powierzchniach niemal pionowych - do 90°. Jednak wtedy każda z osobna musi być na sztywno przymocowana do drewnianych łat. Na skomplikowane dachy Ze względu na niewielkie wymiary dachówki są szczególnie polecane do układania na dachach o skomplikowanych kształtach. Podczas ich montażu powstaje mniej odpadów.

---