Abstrakcyjna sztuka, abstrakcjonizm, jeden z gł. kierunków w malarstwie, rzeźbie i grafice XX w., który w przeciwieństwie do dotychczasowej sztuki stawia sobie za cel tworzenie dzieł nie odzwierciedlających natury i nie wykazujących żadnego doń podobieństwa. Artyści tworzący sztukę abstrakcyjną uważają, że samo uporządkowanie form, barw, linii, brył itp. w obrazie czy rzeźbie jest celem sztuki, a dzieło abstrakcyjne poza samym sobą niczego ze świata widzialnego nie musi pokazywać, opisywać czy naśladować.
Sztuka abstrakcyjna odrzuca więc koncepcję mimesis i dąży do stworzenia własnego, odrębnego i autonomicznego świata układów, barw i form. Sztuka abstrakcyjna jest ostatnim ogniwem długiego procesu rozwoju sztuki europejskiej 2. poł. XIX w., polegającym na dewaluacji tematu i przedstawianych przedmiotów, które w końcu stały się pretekstem do kombinacji form, linii i barw. Początków sztuki abstrakcyjnej można doszukiwać się w malarstwie H. van de Veldego (pastel Abstrakcja, ok. 1893) i kompozycjach M. Èiurlionisa z ok. 1905.
Kreacjonizm, w sztuce opieranie się w twórczości artystycznej na własnej fantazji , a nie na obserwacji życia. Wykorzystuje wyobraźnię artystycznie ukształtowanej jednostki, tworzącej odrębną rzeczywistość, rządzącą się własnymi prawami i przedstawioną w sposób twórczy, swobodny, np. monolog wewnętrzny.
Formizm, awangardowy kierunek artystyczny rozwijany 1917-22 przez grupę plastyk…ów i poetów Formiści Polscy, założoną w Krakowie przez A. i Z. Pronaszków i T. Czyżewskiego, do których niebawem przyłączyli się L. Chwistek, K. Winkler, S. I. Witkiewicz i in. W programie formizmu splatały się doświadczenia gł. Nurtów europejskich awangardy: kubizm, ekspresjonizm, dadaizm, futuryzm z odwołaniami do sztuki średniowiecznej, ludowej i prymitywnej. Odrzucając tradycję realistyczną i naturalistyczną formiści przeciwstawiali się konwencjom poezji opisowej, postulowali zaś lirykę luźnych skojarzeń i odległych zestawień obrazowych, zdolną oddać równoczesność i wzajemne przenikanie sfer bytu i czasu. Przedmiotem ujęć poetyckich pragnęli uczynić zarówno „rzeczywistość wyobrażeń”, dziedzinę snu, instynktu, podświadomości, jak realne zjawiska życia codziennego i współczesnej cywilizacji.