1. Prawo cywilne to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami.
2. Podział prawa cywilnego:
a) część ogólna - zawiera normy regulujące zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego, zawarte są w księdze I kodeksu cywilnego,
b) prawo rzeczowe - reguluje prawne formy korzystania z rzeczy, ukształtowane w postaci praw podmiotowych bezwzględnych, tzn. skutecznych wobec każdej osoby trzeciej, zawarte są w II księdze kodeksu cywilnego,
c) prawo zobowiązaniowe - normuje stosunki pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, dając pierwszemu prawa podmiotowe względne, skuteczne względem dłużnika, zawarte są w księdze III kodeksu cywilnego,
d) prawo spadkowe - reguluje przejście praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa, zawarte jest w IV księdze kodeksu cywilnego.
3. Przez klauzulę generalną należy rozumieć przepis prawny, który przez użycie ogólnych pojęć, podlegających ocenie organu stosującego prawo, ma na celu osiągnięcie elastyczności w stosowaniu prawa.
Rodzaje klauzul generalnych:
1) klauzula „zasad życia społecznego” - należy rozumieć jako zasady uczciwego i lojalnego postępowania,
2) klauzula „społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa”,
3) klauzula „niegodziwości celu świadczenia”.
4. Stosunki cywilnoprawne to zachodzące między równorzędnymi prawnie stronami stosunki społeczne na tle majątkowym oraz nieliczne stosunki osobiste, regulowane przez normy prawa cywilnego.
W każdym stosunku cywilnoprawnym można wyodrębnić następujące elementy:
a) podmioty stosunku - osoby fizyczne lub prawne posiadające zdolność prawną,
b) przedmiot stosunku - zachowanie ludzi i innych podmiotów wobec drugiej strony stosunku prawnego oraz obiekty materialne
i niematerialne, których to zachowanie dotyczy,
c) uprawnienia wynikające ze stosunku,
d) obowiązki wynikające ze stosunku.
5. Prawem podmiotowym jest przyznana i zabezpieczona przez normy prawa cywilnego oraz wynikająca ze stosunku prawnego możność postępowania w określony sposób.
Prawo podmiotowe może się składać z 1 lub więcej uprawnień. Uprawnienie skonkretyzowane skierowane do określonej osoby jest roszczeniem.
a) prawa podmiotowe bezwzględne - są skuteczne przeciwko każdej osobie, wnikające obowiązki obciążają wszystkich, a nie tylko oznaczony podmiot prawa, wypełnienie obowiązku prawa podmiotowego bezwzględnego polega na biernym zachowaniu się,
b) prawa podmiotowe względne - przysługuje tylko względem określonej osób.
6. a) OSOBA FIZYCZNA to człowiek.
Przez zdolność prawną należy rozumieć zdolność do występowania w charakterze podmiotu (strony) w stosunkach cywilnoprawnych.
narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Zdolność do czynności prawnych ma taką, jak małoletni poniżej 13 roku życia. Ustanawiany jest dla niego opiekun, chyba że są rodzice dysponujący władzą rodzicielską.
b) częściowe, gdy w/w przyczyny wystepują z mniejszym nasileniem , z natury rzeczy częściowe ubezwłasnowolnienie może być orzeczone tylko w stosunku do osoby pełnoletniej. Zdolność do czynności prawnych ma taką, jak małoletni powyżej 13 roku życia. Sąd ustanawia dla niego kuratora.
Uznanie za zmarłego - Podstawowa zasada - musiało upłynąć 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym wg istniejących wiadomości zaginiony jeszcze żył. jednakże gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył lat siedemdziesiąt, wystarczy upływ 5 lat. Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata.
6. Osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z
obowiązującymi przepisami może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego, jest ona tworem sztucznym, powoływanym przez człowieka. Na istotę osoby prawnej składają się:
a) element ludzki,
b) element majątkowy - osoba prawna ma własny majątek, którym odpowiada za swoje zobowiązania,
c) element organizacyjny - określona struktura i organy wykonujące w imieniu osoby prawnej wszystkie jej czynności,
d) cel - określony w przepisach regulujących działalność osoby prawnej.
Rodzaje osób prawnych według kodeksu cywilnego:
1) Skarb Państwa - państwo jako partner w stosunkach majątkowych z innymi równoprawnymi partnerami, na majątek Skarbu Państwa składa się mienie administracji państwowej, wojska, policji, szkolnictwa, służby zdrowia, podjęte przez nie zobowiązania są zobowiązaniami Skarbu Państwa, Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstw państwowych, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej,
2) spółki kapitałowe,
3) przedsiębiorstwa państwowe,
4) banki,
5) państwowe jednostki organizacyjne,
6) spółdzielnie,
7) fundacje,
8) stowarzyszenia,
9) inne jednostki organizacyjne o zróżnicowanym charakterze.
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych występuje u osoby prawnej łącznie. Osoby prawne nie mają całego szeregu praw i obowiązków o charakterze cywilnym, występujących powszechnie u osób fizycznych.
Organ osoby prawnej to osoba fizyczna lub kilka osób, które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej, tworzą, urzeczywistniają i wyjawiają jej wolę. Organ osoby prawnej wchodzi w jej skład. Pełnomocnik jest samodzielnym podmiotem prawa, a czynności prawnych w imieniu i na rzecz osoby prawnej, dokonuje w oparciu o umocowanie wynikające z udzielonego mu pełnomocnictwa.
Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.
a) pełna zdolność do czynności prawnych - osiąga człowiek z chwilą ukończenia 18 lat,
b) ograniczona zdolność do czynności prawnych - mają osoby, które ukończyły 13 lat i osoby częściowo ubezwłasnowolnione,
c) nie ma zdolności do czynności prawnych - osoby, które nie skończyły 13 lat i osoby całkowicie ubezwłasnowolnione na mocy orzeczenia sądu (wyj. gdy osoba taka zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, chyba, że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych)
Ubezwłasnowolnienie to pozbawienie osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu. Ubezwłasnowolnienie może być:
a) całkowite, gdy człowiek na skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub
Czynności prawne - czynności osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli.
Oświadczenie woli - tylko taki przejaw woli, który wyraża w sposób dostateczny zamiar wywołania skutki prawnego w postaci ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego.
Treść czynności prawnej - a) treść oświadczenia woli złożonego przez stronę lub strony b) skutki wynikające z ustawy dla danego rodzaju czynności prawnych c) skutki wynikające z zasad współżycia społecznego d) skutki wynikające z ustalonych zwyczajów.
Czynność prawna jednostronna - złożenie oświadczenia woli przez jedną osobę (testament). Czynność prawna dwustronna - konieczne zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej stron.
Czynność prawna rozporządzająca - powoduje przeniesienie jakiegoś prawa majątkowego na inną osobę, jego zniesienie albo obciążenie. Czynność prawna zobowiązująca - zawiera tylko
zobowiązanie strony do dokonania świadczenia w przyszłości.
Czynności prawne mogą być: odpłatne i nieodpłatne, konsensualne (gdy czynność prawna wymaga jedynie złożenia oświadczenia woli) i realne (gdy obok oświadczenia woli jest konieczne także wydanie rzeczy).
Przesłanki ważności czynności prawnej
- osoba dokonująca czynności prawnej musi posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych
- czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego
- czynność prawna musi być dokonana w przewidzianej formie, jeżeli przepisy wymagają określonej formy pod rygorem nieważności
- czynność prawna powinna być wolna od wad.
W razie braku którejś z w/w przesłanek czynność prawna jest wadliwa.
Nieważność bezwzględna - najostrzejsza sankcja przewidywana za np. czynności dokonane bez zachowania formy wymaganej pod rygorem nieważności, czynności dokonane przez osobę nie
posiadającą zdolności prawnej lub zdolności do czynności prawnej, na nieważność czynności prawnej może się powoływać każdy, a nie tylko strona biorąca w niej udział. Nieważność względna - oznacza przysługującą oznaczonej stronie możność uchylenia się od skutków dokonanej czynności prawnej, Stosuje się np. gdy czynność prawna została wykonana pod wpływem błędu lub groźby,
Wady oświadczenia woli:
1) brak świadomości lub swobody - osoba składająca oświadczenie woli znajduję się w stanie psychicznym odbiegającym od normalnego, co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenie oświadczenia w sposób świadomy lub swobodny,
2) pozorność - złożenie oświadczenia za zgodą drugiej strony dla pozoru,
3) błąd - polega na mylnym wyobrażeniu u osoby składającej oświadczenie o rzeczywistym stanie albo na mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadczenia, daje on prawo osobie składającej oświadczenie woli prawo wycofania się z jego skutków,
4) groźba -oznacza przymus psychiczny
zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli.
Zawarcie umowy: 1) w drodze oferty, 2) w drodze przetargu, (ustnego i pisemnego) 3) w drodze rokowań (negocjacji) - umowa skomplikowana, dot. znaczących przedsięwzięć.
Forma czynności prawnych:
1) forma pisemna - może być zastrzeżona pod rygorem nieważności,
2) forma szczególna - forma aktu notarialnego, wymagana przy przeniesieniu własności nieruchomości.
Przedstawicielstwo polega na tym, że czynność prawna dokonana zostaję przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu innej osoby, zwanej reprezentowanym, oraz że pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
1) przedstawicielstwo ustawowe - prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w imieniu drugiej osoby wynika z przepisu ustawy, przedstawicielami ustawowymi są np: rodzice w stosunku do dzieci podlegających ich władzy rodzicielskiej,
2) pełnomocnictwo - prawo do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu opiera się na woli osoby reprezentowanej.
Przedawnienie polega na tym, że po upływie wskazanego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia.
PRAWO CYWILNE - to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami.
Prawo cywilne to jedno z trzech podstawowych dziedzin prawa, obok prawa administracyjnego i karnego.
P.C. to klasyka prawa i najstarsza dziedzina prawa
P.C. wyklucza stosunek prawnej nadrzędności jednej ze stron względem drugiej, strony są równorzędne względem siebie.
Według przyjętego podziału na prawo cywilne składają się:
część ogólna
prawo rzeczowe
prawo zobowiązaniowe
prawo spadkowe
CZĘŚĆ OGÓLNA - zawiera te normy, które regulują zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego. Przepisy części ogólnej zawarte są w księdze I kodeksu cywilnego.
PRAWO RZECZOWE - reguluje prawne normy korzystania z rzeczy , jest to przede wszystkim prawo własności, a dalej tzw.ograniczone prawa rzeczowe. Przepisy prawa rzeczowego obejmuje księga II kodeksu cywilnego.
PRAWO ZOBOWIĄZANIOWE - normuje stosunki zobowiązaniowe(zobowiązania),
Które powstają między wierzycielem i dłużnikiem, dając wierzycielowi prawa podmiotowe, skuteczne względem dłużnika.Dotyczy: sprzedaży, najmu, leasingu, przewozu itp. Prawo zobowiązaniowe zawiera księga III kodeksu cywilnego.
PRAWO SPADKOWE - reguluje przejście praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa, jakie konsekwencje powstają z chwilą śmierci, otwarcie spadku - przejście zobowiązania na spadkobiercę.. Prawo spadkowe zawiera księga IV kodeksu cywilnego.
PRAWO RODZINNE - posiada odrębny kodaks, ale wywodzi się z prawa cywilnego.
Stosunki cywilnoprawne - to zachodzące między równorzędnymi prawnie stronami stosunki społeczne na tle majątkowym oraz nieliczne stosunki osoboste, regulowane przez normy prawa cywilnego.
W prawie cywilnym podmiotami(stronami) stosunków cywilnoprawnych mogą być osoby fizyczne i osoby prawne.
OSOBA FIZYCZNA - to człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci. W chwili pierwszego oddechu, od chwili odcięcia pępowiny pojawia się podmiot prawny - to powoduje pewne konsekwencje prawne, nabywa prawa i obowiązki do chwili śmierci.
OSOBA PRAWNA- KC nie formułije definicji osoby prawnej. Do osób prawnych w rozumieniu KC należałoby zaliczyć: Skarb Państwa, spólki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, banki, państwowe jednostki organizacyjne, spóldzielnie, fundacje, stowarzyszenia, inne jednostki organizacyjne o zróżnicowanym charakterze.
OSOBY FIZYCZNE
Dziecko poczęte nienarodzone nie ma zdolności prawnej, ale może być podmiotem rozrządzenia na wypadek śmierci(dziadek przepisuje spadek nienarodzonemu dziecku).
ZAKRESY ZDOLNOŚCI DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH:
- brak zdolności do czynności prawnych
- ograniczona zdolność do czynności prawnych
- pełna zdolność do czynności prawnych
Zdolność prawna oznacza możność posiadania praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego.Każdy człowiek od chwili urodzenia do śmierci ma zdolność prawną. Posiadanie zdolności prawnej oznacza, że człowiek może być właścicielem rzeczy, może zawierać umowy, ponosić odpowiedzialność materialną itp.
Nie posiadają zdolnośco do czynności prawnej osoby przed 13 rokiem życia, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiada osoba, która ukończyła 13 rok życia a nie ukończyła 18 roku życia oraz ubezwlasnowolniona częściowo.
Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa osoba z chwilą uzyskania pełnoletności tj. 18 rok życia:
WYJĄTEK - kobieta która ukończyła 16 rok życia a która za zezwoleniem sądu zawiera związek małżeński z ważnych powodów. Mężczyzna poniżej 18 roku życia nie możę zawrzeć związku małżeńskiego.
Nie jest ważna czynność prawna, która nie ma zdolności prawnej.
Osoba fizyczna może być całkowicie lub częściowo pozbawiona zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu. Takie pozbawienie zdolności do czynności prawnych nosi nazwę ubezwłasnowolnienia - może ono być całkowite lub częściowe.
Sąd może ubezwłasnowolnić wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego olbo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa narkomanii.
Sytuacja osoby całkowice ubezwłasnowolnionej jast w zakresie zdolności do czynności prawnych taka, jak małoletniego poniżej 13-go roku życia, zaś osoby częściowo ubezwlasnowolnionej, jak maloletniego powyżej 13-go roku życia.
OSOBY PRAWNE
Osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami może występować jako samodzileny podmiot prawa cywilnego.
SKARB PAŃSTWA jest szczególną osobą prawną. Pojęciem Skarbu Państwa posługujemy się wówczas gdy państwo występuje jako partner w stosunkach majątkowych, z innymi rownouprawnionymi partnerami.
Zdolność prawna osób prawnych jest ściśle związana ze zdolnością do czynności prawnych, zarówno jeśli chodzi o chwilę jej uzyskania, jak i utraty.
Zakres zdolności prawnej jest u osob prawnych węższy niż u osob fizychnych.
Osoba prawna nie może być na przykład ubezwłasnowolniona ani uznana za zmarłą, nie może sporządzać testamentu, ani w ogóle być spadkobiercą, nie może zawrzeć zwiążku małżeńskiego, sprawować władzy rodzicielskiej itp.
FORMY CZYNNOŚCI PRAWNYCH
CZYNNOŚĆ PRAWNA - to taka czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli.
Formy zwykłe czynności prawnych:
- Forma ustna
FORMA USTNA - występuje wtedy gdy oswiadczenie woli formułowane jest wyraźnie w wypowiadanych słowach
Formy szczególne czynności prawnych:
- zwykła forma pisemną
- forma pisemna z datą pewną
- forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym
- forma aktu notarialnego
- inne
F.PISEMNA ZWYKŁA - wyrażenie woli na piśmie, wola musi być spisana i podpisana PODPIS - własnoręczny, jest to znak tożsamujący daną osobę, identyfikujący daną osobę, nie musi być czytelny .Forma pisemna zwykła może być zastrzeżona pod rygorem nieważności czynności prawnej (ad solemnitatem) lub bez tego rygoru (ad probationem)
F.PISEMNA Z DATĄ PEWNĄ - z datą urzędowo poswiadczoną czyli z datą pewną, poświadczenie daty należy w zasadzie do notariusza, może być dokonana także przez organ państwowy.
F.PISEMNA Z PODPISEM URZĘDOWO POŚWIADCZONYM - polega na stwierdzeniu autentyczności podpisu. Należy to w zasadzie do notariusza. Ma ona zarazem walor czynności prawnej z datą pewną, gdyż poświadczenie podpisu winno być zaopatrzone datą.
F.AKTU NOTARIALNEGO - polega na sporządzeniu czynności prawnej przez notariusza wg udzielonych mu wskazówek i podpisaniu jej przez strony. Jest ona wymagana na przykład dla wszystkich umow przenoszących własność nieruchomości( sprzedaż, darowizna, dożywocie itp.)
INNE FORMY - szczególne związane są załaszcza z rozwojem techniki. Ich pojawienie się może mieć na celu ulatwienie i uproszczenie dokonania czynności prawnych, przede wszystkim zawieranie umów.
RYGORY:
ad solemnitatem - pod rygorem nieważności
ad probationem - bez rygoru nieważności, dla celów dowodowych
ad eventum - dla wywołania określonych skutków czynności prawnej
Forma pisemna, może być zastrzeżona pod różnym rygorem, o tym decyduje ustawa albo strony czynności prawnych.AD SOLEMNITATEM oznacza, że nie zachowanie tej formy oznacza nieważność czynności prawnych. Każda forma pisemna kwalifikowana jest zastrzeżona pod rygorem nieważności.Zwykla forma pisemna może być zastrzeżona pod rygorem nieważności ale tylko wtedy gdy ustawa tak stanowi (np.pelnomocnictwo z dopiskiem pod rygorem nieważności, umowa spółki jawnej musi być na piśmie pod rygorem nieważnościAD PROBATIONEM - dla celów dowodowych, nie zachowanie tej formy powoduje ograniczenie dowodów, nie jest dopuszczony dowód z przesłuchania na okoliczności treści czynności prawnych
FORMY CZYNNOŚCI PRAWNYCH
Zastrzeżenie formy pisemnej jako dowodu.
Wyjątki:
- jeżeli strony postępowania zgodzą się na to
- jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą
- jeżeli czynność prawna była stwierdzona pisemnie
III rygor - at eventum - forma zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych np. umowa przedwtępna: jedna ze stron zobowiązuje się w przyszłości w określonym terminie zawrzeć umowę przyżeczoną.
Umowa przedwstępna może być zawarta w formie zwykłej pisemnej
CZYNNOŚĆ PRAWNA - to czynność, która uzewnętrznia wolę oznaczonej osoby w dostateczny sposób. Może być: ustna zwykła, pisemna szczególna, elektroniczna.
Złożona z chwilą, kiedy dotarło do drugiej osoby w taki sposób, aby mogła się ona z tym zapoznać.
ZASADA - teoria doręczenia,
Oświadczenie woli jest skuteczne z chwilą dotarcia do drugiej strony - nie odbieranie przesyłek poleconych nie zwalnia z odpowiedzialności.
WADY OŚWIADCZENIA WOLI - polega na nieważności czynności prawnej lub na umożliwieniu osobie, która złożyła wadliwe oświadczenie, wycofanie się ze skutków czynności prawnej.
CZTERY WADY ÓŚWIADCZENIA WOLI art.82 KC:
brak świadomości lub swobody
pozorność
błąd
groźbę
BRAK ŚWIADOMOŚCI LUB SWOBODY- jest wadą oświadczenia woli polegającą na tym, że osoba skladająca oświadczenie woli znajduje się w stanie psychicznym odbiegającym od normalnego, co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenie oświadczenia w sposób świadomy lub swobodny np. choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, przejściowe zakłócenia świadomości na skutek nadużywania alkoholu itp.
POZORNOŚĆ art. 83 KC - jest wadą polegającą na złożeniu oświadczenia za zgodą drugiej strony dla pozoru, czynność albo nie ma wywoływać żadnych skutków prawnych albo ma wprawdzie wywołać skutki prawne, ale inne aniżeli to wynika z treści pozornej czynności prawnej.
Paragraf 2 -„ pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność czynności prawnej dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona z obowiązku, chyba że działa w złej wierze”
WADY OŚWIADCZENIA WOLI SKUTKUJĄCE MOŻLIWOŚCIĄ UCHYLENIA SIĘ OD SKUTKÓW PRAWNYCH OŚWIADCZENIA WOLI
BŁĄD - „ co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych tego oświadczenia woli, jednakże jeżeli oświadczenie woli zostało złożone innej osobie, można uchylić się od skutków prawnych tego oświadczenia tylko wtedy, gdy błąd został przez nią wywołany nawet bez jej winy albo gdy wiedziała ona o błędzie lub z łatwością mogła ten błąd zauważyć”
- jako wada oswiadczenia woli polega na mylnym wyobrażeniu u osoby składającej oświadczenie o rzeczywistym stanie albo o mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadzcenia
- błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej, lecz daje osobie składającej oświadczenie woli prawo wycofania się z jego skutków
- uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu musi nastąpić na piśmie w ciągu roku od wykrycia błędu.
Błąd to mylne wyobrażenie o rzeczywistości, aby można było uchylić się od skutków oświadczenia woli, musi być to błąd istotny ( taki, który uzasadnia przypuszczenie, że gdyby strona wiedziała, że działa pod wpływem błędu i oceniała sprawę rozsądnie to nie złożyłaby tego óświadczenia woli )
PODSTĘP - jest szczególną odmianą błęu, jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie to uchylenie się od skutków prawnych może nastąpić także wówczas, gdy błąd nie był istotny, jak również gdy może dotyczyć treści czynności prawnych,
Podstęp osoby trzeciej jest równoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o nim wiedziała i nie zawiadomiła partnera
Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu musi nastąpić na piśmie w ciągu roku od wykrycia błędu
GROŹBA - oznacza przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli, (art.87KC) „ kto złożył oswiadczenie woli pod wpływem bezpośredniej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, ten może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okolicznosci wynika, że mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe”,
Groźba uprawnia osobę, która złożyła oświadczenie woli, do wycofania się z jego skutków. Powinno to nastąpić na piśmie w ciągu roku od dnia, w którym stan obawy ustał. Testament sporządzony pod wpływem groźby jest zawsze nieważny, nawet jeśli groźba nie była bezprawna i nie wywołała stanu uzasadnionej obawy.
ZAWARCIE UMOWY
Sposoby zawierania umów:
oferta i jej przyjęcie
w drodze aukcji i przetargu
w drodze rokowań
OFERTA - jest to oświadczenie woli osoby fizycznej lub prawnej (oferenta) skierowane do innej osoby fizycznej lub prawnej (oblata), które zawiera propozycję zawarcia umowy i określa jej istotne postanowienia. Na rowni z ofertą należy traktować wystawienie towarów w miejscu sprzedaży na wodok publiczny z podaniem ceny. Nie sa natomiast ofertami reklamy, ogólnikowe ogłoszenia cenniki oraz inne informacje skierowane do ogółu lub nawet do poszczególnych osób. Grają one rolę zaproszenia do składania ofert lub rozpoczęcia rokowań w sprawie zawarcia umowy.
Polskie prawo przyjęło zasadę, że oferent jest związany złożoną przez siebie ofertą. Adresat oferty przyjmując ją powoduje zawarcie umowy bez dalszego udzialu oferenta.
ROKOWANIA - inaczej negocjacje, w praktyce są stosowane wówczas, gdy chodzi o zawarcie umowy skomplikowanej, dotyczącej znaczących przedsięwzięć gospodarczych, dużych inwestycji. Negocjacje muszą obejmować wszystkie elementy umowy:
- elementy przedmiotowo istotne - są intotne z pnk-u widzenia prawa np.przedmiot i cena w umowie kupna-sprzedaży
- elementy podmiotowo istotne - np. umowa dotyczy kupna-sprzedaży samochodu, elementy to aby samochód był czysty, podstawiony o odpiwiedniej godzinie na odpowiedni parking
PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ CYWILNO-PRAWNYCH
PRZEDAWNIENIE- związane jest z upływem czasu, polega na tym, że po upływie wskazanego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia.
Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Nie podlegają więc przedawnieniu roszczenia roszczenia nie mające majątkowego charakteru, na przykład roszczenia o ochronę dóbr osobistych, roszczenia wynikające z praw rodzinnych itp.
Zobowiązanie naturalne -jest to zobowiązanie w którym roszczenie strony uległo przedawnieniu.
Sąd z własnej inicjatywy nie uwzględnia upływu terminu przedwanienia.
Zasadniczy termin przedawnienia wynosi 10 lat . Ustanowienie krótszego terminu przedawnienia jest zazwyczaj usasadnione potrzebami i specyfiką danej dziedziny obrotu. Najważniejsze z nich to:
- po upływie 3 lat przedawniają się roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, roszczenia o świadczenia z tytułu najmu, dzierżawy, dożywocia, wzajemne roszczenia pracodawcy i pracownika
- po upływie 2 lat przedawniają się roszczenia z faktur
Przerwanie biegu terminu przedawnienia - powoduje, że termin przedawnienia biegnia od nowa.
Przerwanie biegu przedawnienia powoduje:
- każda czynność przed sądem lub innym właściwym organem przedsięwzięta w celu dochodzenia roszczenia. Do czynności takich należy przede wszystkim wniesienie pozwu oraz złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji
- uznanie roszczenia przez dłużnika
-wniosek komorniczy
PRZEPIS SZCZEGÓLNY -„czyny niedozwolone przedawniają się w terminie 3 letnim co do zasady, ale jeżeli czyn niedozwolony jest przestępstwem to roszczenie przedawnia się w terminie przypadającym dla prawa karnego”
ZAWIESZENIE biegu terminu przedawnienia - skutkuje tym, że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a wszczęty ulega zawieszaniu,a po ustaniu okolicznoąci powodujacej zawieszenie przedawnienie biegnie dalej i nowy okres dolicza się do poprzedniego
Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
- co do roszczeń przysługujących dzieciom przeciwko rodzicom - na czas władzy rodzicielskiej
- co do roszczeń przysługujących osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko ich opiekunom i kuratorom - na czas sprawowania przez te osoby oieki i kurateli
- co do roszczeń przysługujących jednemu z małżonków przeciwko drugiemu małżonkowi - na czas trwania małżeństwa
PRAWO RZECZOWE
Prawo rzeczowe to dział prawa cywilnego normujący prawo własności i inne prawa do rzeczy.
Do praw rzeczowych należą:
prawo własności
użytkowanie wieczyste
ograniczone prawa rzeczowe
Prawa rzeczowe charakteryzują się dwiema cechami:
- należą do grupy praw podmiotowych bezwzględnych - prawa rzeczowe służą więc przeciwko wszystkim - „erga omnes” wobec wszystkich
- dotyczą rzeczy - są prawami odnoszącymi się do określonej rzeczy ruchomej i nieruchomej
RZECZAMI - w rozumieniu prawa cywilnego są przedmioty materialne, na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne. Nie są rzeczami w znaczeniu cywilnoprawnym utwory literacki lub artystyczne, dzieła naukowe, wynalazki czy projekty.
CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI nazywamy te wszystkie elementy rzeczy, które nie mogą być odłączone bez uszkodzenia lub istonej zmiany całości olbo przedmiotu odłączonego.
PRZYNALEŻNOŚCIAMI nazywamy odrębne rzeczy potrzebne do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem, na przykład kluczyki do samochodu, futerał do okularów.
WŁASNOŚĆ jest najszerszym prawem do rzeczy, pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych isób.
Właściciel może korzystać z uprawnień jakie daję mu prawo własności w trzech kategoriach:
1, ius utendi - prawo do wladania
2, ius fruendi - prawo do pobierania pożytków
3, ius disponendi - prawo do rozporządzania rzeczą
Nabycie prawa własności przez osobę fizyczną lub prawną połączone jest zazwyczaj z utratą tegoż prawa przez poprzedniego właściciela.
Wyróżniamy dwa sposoby nabycia prawa własności:
pierwotne
pochodne
NABYCIE PIERWOTNE - oznacza, że nabycie prawa własności następuje w sposób niezależny od prawa poprzedniego właściciela i czyichkolwiek uprawnień.
Prawo poprzedniego właściciela wygasa i powstaje nowe, niezależne.
Do pierwotnych sposobów nabycia własności należą między innymi:
nacjonalizacja
wywłaszczenie
zasiedzenie
znalezienie
zawłaszczenie rzeczy niczyjej
połączenie, pomieszanie i przeistoczenie
NABYCIE POCHODNE - oznacza, że nowy właściciel wywodzi swe prawo z prawa poprzedniego właściciela. Prawo własności nie ustaje, jak przy sposobach pierwotnych, lecz trwa nadal, a zmienia się tylko właściciel. W wyniku tej cechy pochodnych sposobów nabycia prawa własności nowy właściciel uzyskuje prawo własności w takim rozmiarze, w jakim posiadał je właściciel poprzedni, a więc jeśli na przykład rzecz była obciążona ograniczonym prawem rzeczowym, to obciążenie takie przechodzi na nabywcę.
„nemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse habet” - oznacza,że nabywca nie może uzyskać więcej praw aniżeli miał poprzednik.
Pochodnymi sposobami nabycia praw własności są między innymi:
umowa(sprzedaż, darowizna, zamiana i in.)
dziedziczenie
nabycie majątku przy łączeniu się osób prawnych
PRZENIESIENIE WŁASNOŚCI - jest to przeniesienie własności na podstawie umowy.
Przeniesienie własności rzeczy indywidualnie oznaczonych następuje z mocy samej umowy.Własność przechodzi na nabywcę już w chwili zawarcia umowy, chociażby rzecz pozostała w rękach zbywającego. Powyższa zasada odnosisię do wszystkich rzeczy indywidualnie oznaczinych, zarówno ruchomych,
jak i nieruchomości.
Przeniesienie własności rzeczy gatunkowo oznaczonych i rzeczy przyszłych,mających dopiero co powstać oznacza, że własność takich rzeczy nie przechodzi na nabywcę wraz z zawraciem umowy, lecz dopiero w chwili przeniesienia posiadania.. Przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy.
ZASIEDZENIE - jest sposobem nabycia własności rzeczy w drodze dugotrwałego posiadania. Przez zasiedzenie może nabyć prawo własności tylko posiadacz samoistny, czyli taka osoba która włada rzeczą w charakterze właściciela.
Nie może nabyć własności posiadacz zależny, czyli ten kto włada rzeczą na podstawie umowy zawartej z właścicielem np. najemca, dzierżawca.
Termin zasiedzenia własności nieruchomości wynosi 20 lub 30 lat.
Po 20 latach nieprzerwanego posiadania nabywa prawo ten, kto w posiadanie nieruchomości wszedł w dobrej wierze.
Ten kto wszedł w posiadanie nieruchmości w złej wierze, staje się jej właścicielem po upływie 30 lat.
ZNabycie własności rzeczy ruchomej przez zasiedzenie następuje po upływie 3 lat posiadania w dobrej wierze. Brak dobrej wiary wyłącza w ogóle możliwość nabycia własności rzeczy ruchomej przez zasiedzenia.
ZNALEZIENIE - znalazca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym właściciela. Gdy nie wie kto jest właścicielem, ma obowiązek zawiadomić odpowiedni organ terenowy.Pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności przechodzą na własność państwa, jeżeli nie zostaną odebrane przez osobę uprawnioną w ciągu roku od wezwania, a w razie niemożnosci wezwania, w ciągu dwóch lat od znalezienia. Inne rzeczy po upływie tych samych terminów stają się własnością znalazcy.
Znalazca który wypełnił ciążące na nim obowiązki, może żądać znaleźnego, w wysokości 10% wartości rzeczy.
WSPÓŁWŁASNOŚĆ - jest szczególną odmianą własności. O współwłasności mówimy wtedy gdy rzecz stanowi jednocześnie własność kilku osób.
Dwie formy własności:
współwłasność łączona
współwłasność ułamkowa
WSPÓŁWŁASNOŚĆ ŁĄCZNA - co najmniej dwie osoby mają prawo własności określonej rzeczy,np.:
- małżeńska współność ustawowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich
- współwłasność między wspólnikami w spółce cywilnej
WSPÓŁWŁASNOŚĆ UŁAMKOWA -polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, z tym każdy z współwłaścicieli ma w niej określony udział,
Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
GRANICE PRAWA WŁASNOŚCI - określa ustawa art. 142 KC :
przepis ustawy
zasady współżyci społecznego
społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa własności
W prawie cywilnym wyróżniamy trzy rodzaje posiadania:
posiadanie samoistne
posiadanie zależne
posiadanie służebności
Posiadaczem samoistnym- jest posiadacz rzeczy, który nią włada jak właściciel. Nie traci on posiadania przez to, że oddaje rzecz innej osobie w posiadanie zależne.
Posiadaczem zależnym - jest ten, kto sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą jako najemca, dzierżawca, uzytkownik zastawnik. Do posiadania zastawnego dochodzi zazwyczaj w drodze zawracia odpowiedniej umowy.
Posiadaczem służebności - jest ten kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości
PRAWO SĄSIEDZKIE- reguluje precyzyjnie zagadnienia stosunków międzysąsiedzkich
Instytucje „ in misje”- jest to oddziaływanie właściciela jednej nieruchomości na właściela - sąsiada-
1, bezposrenio - polega na oddziaływaniu materią na substancję sąsiedzką, oddziaływanie na sąsiedzką nieruchomość
2, pośrednio - polegają na wpływaniu na sąsiedzką nieruchomość przez działania przez swoją własność np. hałas, wysokie ogrodzenie
SŁUŻEBNOŚĆ - jest ograniczonym prawem rzeczowym ustanowionym na nieruchomości.
Istota służebności polega na tym że:
1, osoba uprawniona może korzystać z cudzej nieruchomości w określony sposób, najczęściej przybiera to postać prawa przejazdu, przepędzania bydła, pobierania wody,
2, osoba uprawniona może rządać, by właściciel obciążonej nieruchomości nie wykonywał swojego prawa własności w pewien oznaczony sposób, nie wznosił zabudowań, nie sadził drzew, nie prowadził działalności gospodarczej itp.
Ze względu na to kto jest uprawniony z tytułu obciążającej cudzy grunt służebności, rozróżniamy:
1, służebność gruntowa
2, służebność osobista
Służebność gruntowa - polega na sprzęgnięciu interesom gospodarczym dwóch nieruchomości. Służebność obciąża jeden grunt a prawo do korzystania z niej ma każdorazowy właściciel drugiej nieruchomości.Właściciel nieruchomości która ustanowiła służebność może się zmienić ale prawo pozostaje przy gruncie.
Służebnożć osobista - jest niezbywalna i gaśnie ze śmiercią osoby uprawnionej.