Rozróżnia się następujące rodzaje procesów wyciskania:
- współbieżne, gdy zwroty prędkości stempla vs i materiału vm wypływającego przez otwór w matrycy są zgodne
- przeciwbieżne, gdy zwroty prędkości stempla vs i materiału vm wypływającego przez otwór w matrycy lub szczelinę pomiędzy stemplem i matrycą są przeciwne,
- z bocznym (poprzecznym, promieniowym) wypływem materiału, gdy matryca lub matryce znajdują się w bocznych ścianach pojemnika względnie materiał wpływa do szczelin matrycy w kierunku poprzecznym (prostopadle do kierunku ruchu stempla),
- złożone, gdy materiał równocześnie wypływa z matrycy zgodnie i przeciwnie do ruchu stempla
- specjalne (wyciskanie hydrostatyczne, z ruchomym pojemnikiem, bez pojemnika i inne, np. wyciskanie osłon kabli, wyciskanie proszków metali
Schemat zależności siły wyciskania współbieżnego od drogi stempla pokazano na 1 rys. W fazie I następuje spęczanie wstępniaka w pojemniku i wypełnianie stożka wejściowego matrycy (niestacjonarny etap procesu). Podczas fazy II wypływanie materiału z matrycy ma charakter prawie stacjonarny, a pewien spadek siły wyciskania jest wywołany obniżeniem całkowitej siły tarcia o pojemnik wskutek zmniejszania się długości wstępniaka, a więc powierzchni, na której działa tarcie. Przy wyciskaniu przeciwbieżnym rys. 2 powierzchnia działania tarcia jest prawie stała, więc w fazie II siła wyciskania nie zmienia się. W etapie III, gdy stempel zbliża się do dna pojemnika lub matrycy, następuje szybki wzrost siły wyciskania. Aby nie dopuścić do nadmiernego obciążenia narzędzi, proces należy przerwać przed końcem etapu II.
Czynniki wpływające na siłę i naprężenie wyciskania:
Średnie naprężenie wyciskania σw określa wzór:
gdzie Pw jest siłą wyciskania. Smukłością w wstępniaka walcowego o średnicy d0 nazywamy stosunek:
Siłę i naprężenie wyciskania można oszacować w przybliżeniu stosując metodę energetyczną:
gdzie: ψ - współczynnik wypełnienia wykresu krzywej wzmocnienia
Materiały stosowane do wyciskania:
- stale węglowe lub stopowe
- czyste aluminium
- stopy aluminium
- mosiądz albo brąz ( nie pamiętam )
Asortyment wyciskanych wyrobów jest bardzo szeroki i obejmuje pręty i rury o różnorodnych przekrojach poprzecznych, kształtowniki, elementy tzw. stolarki aluminiowej, części grzejników, maszty do żaglówek i szereg innych produktów.
Narzędzia do wyciskania
Stemple i matryce - najbardziej obciążone, matryce mogą być jednolite lub wstępnie sprężone, czyli wzmocnione przez pojedynczy pierścień, lub większą liczbę pierścieni współśrodkowych, pomiędzy którymi istnieją połączenia skurczowe lub wtłaczane.
Matryce mostkowe - ich istotą jest podział materiału wyciskanego z pojemnika na oddzielne strugi (dwie lub więcej), które następnie łączą się ze sobą poprzez spajanie na gorąco w tzw. komorach zgrzewania. Możliwe jest wyciskanie wyrobów o skomplikowanych przekrojach wielospójnych bez konieczności stosowania trzpieni i przebijania wstępniaków.
Maszyny do wyciskania
Wyciskanie współbieżne prętów, rur i kształtowników odbywa się na specjalnych prasach poziomych wielokrotnego działania. Zapewniają one realizację wszystkich faz procesu wyciskania. Ponadto do wyciskania współbieżnego i przeciwbieżnego wyrobów o mniejszych długościach mogą być wykorzystywane prasy hydrauliczne oraz prasy kuźnicze korbowe i kolanowe.
Rozróżnia się następujące rodzaje procesów wyciskania:
- współbieżne, gdy zwroty prędkości stempla vs i materiału vm wypływającego przez otwór w matrycy są zgodne
- przeciwbieżne, gdy zwroty prędkości stempla vs i materiału vm wypływającego przez otwór w matrycy lub szczelinę pomiędzy stemplem i matrycą są przeciwne,
- z bocznym (poprzecznym, promieniowym) wypływem materiału, gdy matryca lub matryce znajdują się w bocznych ścianach pojemnika względnie materiał wpływa do szczelin matrycy w kierunku poprzecznym (prostopadle do kierunku ruchu stempla),
- złożone, gdy materiał równocześnie wypływa z matrycy zgodnie i przeciwnie do ruchu stempla
- specjalne (wyciskanie hydrostatyczne, z ruchomym pojemnikiem, bez pojemnika i inne, np. wyciskanie osłon kabli, wyciskanie proszków metali
Schemat zależności siły wyciskania współbieżnego od drogi stempla pokazano na 1 rys. W fazie I następuje spęczanie wstępniaka w pojemniku i wypełnianie stożka wejściowego matrycy (niestacjonarny etap procesu). Podczas fazy II wypływanie materiału z matrycy ma charakter prawie stacjonarny, a pewien spadek siły wyciskania jest wywołany obniżeniem całkowitej siły tarcia o pojemnik wskutek zmniejszania się długości wstępniaka, a więc powierzchni, na której działa tarcie. Przy wyciskaniu przeciwbieżnym rys. 2 powierzchnia działania tarcia jest prawie stała, więc w fazie II siła wyciskania nie zmienia się. W etapie III, gdy stempel zbliża się do dna pojemnika lub matrycy, następuje szybki wzrost siły wyciskania. Aby nie dopuścić do nadmiernego obciążenia narzędzi, proces należy przerwać przed końcem etapu II.
Czynniki wpływające na siłę i naprężenie wyciskania:
Średnie naprężenie wyciskania σw określa wzór:
gdzie Pw jest siłą wyciskania. Smukłością w wstępniaka walcowego o średnicy d0 nazywamy stosunek:
Siłę i naprężenie wyciskania można oszacować w przybliżeniu stosując metodę energetyczną:
gdzie: ψ - współczynnik wypełnienia wykresu krzywej wzmocnienia
Materiały stosowane do wyciskania:
- stale węglowe lub stopowe
- czyste aluminium
- stopy aluminium
- mosiądz albo brąz ( nie pamiętam )
Asortyment wyciskanych wyrobów jest bardzo szeroki i obejmuje pręty i rury o różnorodnych przekrojach poprzecznych, kształtowniki, elementy tzw. stolarki aluminiowej, części grzejników, maszty do żaglówek i szereg innych produktów.
Narzędzia do wyciskania
Stemple i matryce - najbardziej obciążone, matryce mogą być jednolite lub wstępnie sprężone, czyli wzmocnione przez pojedynczy pierścień, lub większą liczbę pierścieni współśrodkowych, pomiędzy którymi istnieją połączenia skurczowe lub wtłaczane.
Matryce mostkowe - ich istotą jest podział materiału wyciskanego z pojemnika na oddzielne strugi (dwie lub więcej), które następnie łączą się ze sobą poprzez spajanie na gorąco w tzw. komorach zgrzewania. Możliwe jest wyciskanie wyrobów o skomplikowanych przekrojach wielospójnych bez konieczności stosowania trzpieni i przebijania wstępniaków.
Maszyny do wyciskania
Wyciskanie współbieżne prętów, rur i kształtowników odbywa się na specjalnych prasach poziomych wielokrotnego działania. Zapewniają one realizację wszystkich faz procesu wyciskania. Ponadto do wyciskania współbieżnego i przeciwbieżnego wyrobów o mniejszych długościach mogą być wykorzystywane prasy hydrauliczne oraz prasy kuźnicze korbowe i kolanowe.
b)
III
II
I
P w
s
III
II
s
Pw
I
a)
a)
I
Pw
s
II
III
s
P w
I
II
III
b)