Kapilarność czynna
Wstęp teoretyczny
Kapilarnością czynną gruntu nazywany wysokość, na jaką podniesie się woda w porach gruntu ponad poziom swobodnego zwierciadła wody gruntowej. Wysokość, na jaką „grunt podciągnie wodę” (zachowuje się czynnie) zależy między innymi od: uziarnienia gruntu, struktury i tekstury gruntu, temperatury wody. Kapilarność czynną można obliczać przy pomocy wzorów przybliżonych wstawiając odpowiednie dane dla rurek kapilarnych utworzonych ze szkła kwarcowego: Hk=0,15/r, gdzie: r jest promieniem porów w gruncie (zależy d rodzaju gruntu), Hk, r w powyższym wzorze wyrażone są w centymetrach.
Kapilarność czynną określa się na podstawie wykonanych w danych okresach czasu pomiarów. Sporządza się wykres zmian wysokości podnoszenia h w czasie i znajduje asymptotę, do której zmierza h. Wartość, do której asymptotycznie dąży h to szukana wielkość kapilarności czynnej.
Opis ćwiczenia
Otrzymany grunt w stanie powietrzno-suchym sprawdzamy i oczyszczamy z grudek. Na szklaną rurkę umocowano szmatkę tak, aby chroniła ona grunt przed wypadaniem. Rurkę ustawiono na drewnianej deseczce i przez lejek wsypano badany grunt. Grunt zagęszczono lekkim ubijaniem, za pomocą drewnianego ubijaka. Rurkę z gruntem wstawiono do naczynia w pozycji pionowej i przymocowano do statywu. Po zamocowaniu rurki, do naczynia nalano wodę w takiej ilości, aby zanurzenie dolnego końca rurki wyniosło 1 cm. Wysokość kapilarnego podnoszenia się wody obserwowano po zmianie zabarwienia gruntu. Wysokość kapilarnego podnoszenia się wody, mierzono od poziomu wody w naczyniu do linii zmiany zabarwienia gruntu. Pomiary wzniosu kapilarnego wody wykonano po 1, 2, 3, 5, 10, 20, 30, 40, 50, 60 minutach.