14.11.02 r.

WYKŁAD NR 7

Teorie wymiany międzynarodowej:

1. Teoria Heckschera-Ohlina

2. Paradoks Leontiefa

3. Teoria życia produktu

4. Nowa teoria handlu

5. Teoria konkurencji

Ad. 1 teoria Heckschera-Ohlina

Heckscher i Ohlin analizowali koncepcję A. Smitha i D. Ricardo. Nie zgadzali się z poglądem, że przyczyną handlu zagranicznego jest różnica wydajności czynników wytwórczych. Ich zadaniem decydujące ma znaczenie różne wyposażenie w czynniki wytwórcze. Duża obfitość danego czynnika produkcji powoduje, że jego ceny są niskie.

Dlatego ich zadaniem kraj powinien specjalizować się w wytwarzaniu tych produktów, w których wykorzystywanie posiadanego w dużej ilości czynnika produkcji jest największe tzn. że np. kraj który posiada dużo siły roboczej, produkuje rzeczy wymagające dużych nakładów pracy.

Teorię tę potwierdzał przypadek USA, która posiadając dużo kapitału, była eksporterem produktów o dużym jego nakładzie.

Ad. 2 paradoks Leontiefa

W. Leontief zajmował się badaniami wpływu przepływów międzysektorowych i międzynarodowych na wzrost PKB. Na podstawie tych badań wyciągnął wniosek że USA w latach 1945-70 była głównie importerem produktów o dużej zawartości kapitału, a eksporterem dużej ilości produktów o dużym nakładzie pracy.

Paradoks ten nie został później potwierdzony. Europa po II Wojnie Światowej była zrujnowana, więc zgłaszała ogromny popyt na żywność produkowaną w USA.

Ad. 3 teoria życia produktu

Raymond Vernon jest twórcą tej koncepcji. Jego zdaniem najpotężniejszym państwem jest USA, później długa, długa przerwa, następnie Japonia i Europa Zachodnia, a na końcu kraje rozwijające się.

Wykres 1: USA

Wykres 2: kraje uboższe

Na ogół dla obu typów państw wymiana międzynarodowa jest korzystna, ponieważ:

• najpierw zarabiają te kraje, które pierwsze wprowadzają towary na rynek (innowacje)

• potem, gdy się znudzą tymi towarami, ograniczają produkcję (linia P staje się bardzie płaska) i zaczynają poszukiwać nowych produktów

• kraje rozwijające nie mogą już konsumować takiej ilości produkcji

Luka technologiczna:

Wynika z różnego tempa rozwoju krajów. Jest ona przyczyną wymiany międzynarodowej. Vernon uważał, że luka powinna się zmniejszać, ale jak widać się powiększa. Przyczyną jest fakt, że kraje słabsze się nie rozwijają.

Ad. 4 nowa teoria handlu

Twórcą tej koncepcji A. Chandler. Wg niego kraj tym więcej korzysta z wymiany międzynarodowej, im szybciej znajdzie się na rynku - jeśli będzie pierwszy na rynku.

Pierwszy będzie ten, kto będzie wspierany przez rząd np. poprzez tańsze kredyty. Szansą rozwoju jest monopolizacja/oligopolizacja rynku.

Ad. 5 teoria konkurencji

Koncepcja neoczynnikowa M. Portera.

Kluczowe czynniki sukcesu w wymianie międzynarodowej:

1. wyposażenie w czynniki produkcyjne

2. strategia firmy i nastawienie na konkurencje

3. odpowiednie warunki popytu zagranicą

4. wsparcie przez inne sektory

Jeśli któregokolwiek czynnika zabraknie, to firma nie odniesie sukcesu na rynkach zagranicznych.

Pytanie na egzamin ustny:

1. Teoria merkantylistyczna jest we współczesnym świecie bankrutem - jeśli tak to dlaczego?

2. Wykorzystując teorię korzyści komparatywnych wskaż zalety wolnego handlu?

3. Wykorzystując tzw. nową teorię handlu międzynarodowego oraz teorię M. Portera wykaż, że interwencja państwa może wspomagać tzw. narodową teorię korzyści komparatywnych w niektórych branżach

4. Jesteś prezesem firmy produkcyjnej tekstylia w USA. Twoja produkcja wymaga dużych nakładów pracy, ale niekoniecznie siły roboczej wysoko wykwalifikowanej. Rada Nadzorcza twojej firmy sugeruje Ci otwarcie kolejnych fabryk w Nowym Yorku, Paryżu i w Pd. Karolinie. Czy powinieneś to uczynić w świetle teorii handlu zagranicznego.

5. Skomentuj następujące stwierdzenie: „polityka gospodarcza nakierowana na ograniczenie konkurencji towarowej z krajami o niskiej cenie siły roboczej nie pozwala osiągnąć danemu krajowi większego tempa wzrostu gospodarczego”.

t

konsumpcja

produkcja

import

starość

t

konsumpcja

produkcja

eksport

starość

dojrzałość

nowość

dojrzałość

nowość

K

P

Ex

P

K

I

t₁

t₁

---