ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI (dr M. Capiga)

Rynek finansowy:

1. instytucje finansowe

2. instytucje kredytowe

Instytucja finansowa

Podmiot niebędący bankiem, ani instytucją kredytową, którego podstawowa działalność będąca źródłem większości przychodów polega na wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie określonym w ustawie Prawo bankowe.

Instytucja kredytowa

- podmiot mający swoją siedzibę za granicą RP na terytorium jednego z państw członkowskich UE

- prowadzący we własnym imieniu i na własny rachunek

- na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych

Czym się zajmuje?

Działalność polegająca na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów lub na wydawanie pieniądza elektronicznego.

Skład instytucje kredytowych.

INSTYTUCJE KREDYTOWE

Ujęcie podmiotowe:

- banki komercyjne

- banki spółdzielcze

- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK)

Banki komercyjne:

- banki uniwersalne

- banki hipoteczne (wyspecjalizowane)

- banki samochodowe

Banki uniwersalne

- szeroki wachlarz produktów i usług bankowych ujętych w 3 grupy czynności

- oferowanie usług bankowych, ubezpieczeniowych i inwestycyjnych

- brak ograniczeń o charakterze ilościowym, geograficznym, ilościowo-rzeczowym

- świadczenie usług dla każdej grupy klientów

Funkcje banku (współczesnego) uniwersalnego

- ubezpieczeniowa

- powiernicza

- kredytowa

- inwestycyjna (planowania)

- płatnicza

- gromadzenia oszczędności

- zarządzania zasobami gotówkowymi

- bankowości inwestycyjnej lub funkcja subskrypcyjna

- brokerska

Specyfika banku spółdzielczego:

a) lokalizacja:

- tereny wiejskie

- małe miasta

b) zakres terytorialny:

- uzależniony od wysokości funduszy własnych

c) klienci:

- określona ustawowo grupa klientów

- osoby zajmujące się działalnością rolnicza

d) wykonywane czynności:

- określony ustawowo czynności za zgodą KNF i za zgoda banku zrzeszającego

e) zasady zrzeszania się:

obowiązek zrzeszania się z jednym bankiem zrzeszającym

f) formy prawa:

- spółdzielnia

Specyfika banku hipotecznego:

a) miejsce działania:

- rynek nieruchomości

b) podstawowy produkt:

- kredyt hipoteczny

c) źródła finansowania działalności:

- klasyczne: emisja listów zastawnych

- nowe: sekurytyzacja (rynek wtórny)

d) nadzór i kontrola:

- KNF

- powiernik i jego zastępca

SKOK - cechy:

- SKOK-i jako spółdzielnie

- działalność niezarobkowa

- zrzeszanie się w krajowej spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej

SKOK - zadania:

- gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków

- udzielanie członkom pożyczek i kredytów

- prowadzenie na zlecenie członków rozliczeń finansowych

- pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia

Zarządzanie instytucją kredytową:

To całość działań polegających na podejmowaniu decyzji mających na celu wykorzystanie dostępnych zasobów do realizacji jej funkcji i osiągnięcia wytyczonych celów.

POZIOM ZARZĄDZANIA

normatywny

strategiczny

operacyjny

Normatywny poziom zarządzania

- zadaniem jest wprowadzenie do instytucji ogólnych wartości i norm działania oraz określenie zamierzeń i wytycznych polityki banku

- działania koncentrują się na decyzjach dotyczących wewnętrznych aktów regulacyjnych, głównych celów banku oraz zasad, norm i reguł organizacji

- kompetencje decyzyjne maja najwyższe organy władzy banku

Strategiczny poziom zarządzania

- uszczegółowienie celów nadrzędnych banku i konkretyzowanie zadań globalnych w postaci strategii

- głównym zadanie zarządzania strategicznego jest znalezienie optymalnej ścieżki rozwoju banku, która zapewni mu lepszą pozycję na rynku oraz zwiększy jego atrakcyjność dla inwestorów i klientów

Operacyjny poziom zarządzania

- konkretyzacją strategii

- czynności kierownicze wykorzystywane do przekształcenia zasobów w produkty i usługi

- kierowanie rozwojem banku, jego bieżąca działalnością

INSTYTUCJE KREDYTOWE - ujęcie przedmiotowe:

- zarządzanie finansami

- zarządzanie kapitałem

- zarządzanie ryzykiem

- zarządzanie płynnością

Oddziały instytucji kredytowej

To jednostka organizacyjna instytucji kredytowej wykonująca w jej imieniu i na jej rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego tej instytucji kredytowej, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danej instytucji kredytowej, utworzone na terenie Polski, uważa się za jeden oddział.

Sektor bankowy:

- banki komercyjne

- banki spółdzielcze

- oddziały instytucji kredytowych

Zarządzanie finansami

To proces decyzyjny polegający na pozyskiwaniu zasobów pieniężnych niezbędnych do prowadzenia działalności banku i na takim ich zagospodarowaniu, aby zrealizować cel strategiczny banku.

ZARZĄDZANIE FINANSAMI

- cel nadrzędny: maksymalizacja wartości instytucji kredytowej, co określa jej zyskowność, poziom ryzyka

- planowanie strategiczne

- planowanie kapitałowe

- pochodne sfery finansowej (np. zarządzanie aktywami i pasywami)

Rodzaje decyzji finansowych i inwestycyjnych:

a) decyzje w sferze pozyskiwania zasobów pieniężnych

- zarządzanie pasywami

b) decyzje w sferze zagospodarowania pozyskanych środków

- zarządzanie aktywami

c) decyzje w sferze pozabilansowej

GOSPODARKA FINANSOWA

Banki prowadzą samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie planu finansowego w sposób zapewniający pokrycie z uzyskanych przychodów, kosztów działalności oraz zobowiązań.

PLAN FINANSOWY

To projekt bilansu, rachunku zysków i strat czyli projekcją takiego zarządzania aktywami i pasywami, aby ukształtować strukturę bilansu:

- ilościową - poziom depozytów i kredytów

- jakościową - poziom odsetek dla osiągnięcia zysku w dłuższej perspektywie.

Plan finansowy - elementy:

a) główne pozycje bilansu i rachunku zysków i strat

b) programy odcinkowe:

- plan rzeczowy

- plan działań marketingowych

- plan zatrudnienia

c) poziom wskaźników finansowych

Planowanie = sformalizowany proces podejmowania decyzji

Podstawa dla

Budżetowania = sposób gospodarowania środkami finansowymi dla zrealizowania celów

Cele budżetowania:

a) krótkoterminowe:

- zysk na działalności operacyjnej

b) średniodługoterminowe:

- wartość rynkowa banku

Instrumenty zarządzania finansami:

- odsetki

- opłaty

- prowizje

- marże

Opłaty:

- wynagrodzenie banku za świadczenie standardowych usług

- ich wysokość nie zależy od …

Prowizja:

- to przychód, który zależy od wielkości zaangażowania banku

Rodzaje prowizji:

- za gotowość

- przygotowawcza

- administracyjna

Czynniki wpływające na wysokość opłat:

- koszt pozyskania pieniądza

- wartość pieniądza w czasie

- pracochłonność czynności przygotowawczych

- ryzyko transakcji

- pracochłonność obsługi transakcji

- koszty ściągania należności

- inne czynniki, np. dotychczasowa współpraca klienta z bankiem, środki klienta w banku

Marża:

To wynagrodzenie z tytułu wykonywanych operacji bankowych

- będące różnicą miedzy ceną sprzedaży a ceną zakupu środków pieniężnych

- umożliwiające sfinansowanie kosztów działania banku i osiągnięcie minimalnej stopy rentowności

Rodzaje marży odcinkowej:

- prowizyjna

- dywidendy

- handlowa

- operacji nadzwyczajnych

- ryzyka (rezerw)

- zapotrzebowania

Bank dokonuje podziału operacji na:

a) portfel handlowy:

- operacje dokonywane na własny rachunek w celach handlowych

- operacje dokonywane w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z operacji zaliczonych do portfela handlowego

Przykłady:

- giełdowe i pozagiełdowe terminowe transakcje pozabilansowe

- operacje dokonywane w ramach świadczenia usług pośrednictwa finansowego na hurtowym rynku finansowym

- operacje polegające na gwarantowaniu emisji papierów wartościowych (dłużnych i kapitałowych)

b) portfel bankowy:

obejmuje operacje niezaliczone do portfela handlowego, w szczególności:

- udzielanie kredytów, pożyczek

- składanie lokat

- przyjmowanie depozytów

wykonywane w ramach działalności banku lub też w celu zarządzania płynnością

Bank którego skala działalności handlowej jest znacząca, oblicza w każdym dniu roboczym łączny wynik rynkowy (zysk lub stratę).

Dodatkowe pozycje bilansu banku zwane kapitałem krótkoterminowym określa się jako sumę:

- zysku rynkowego

- straty na operacjach zaliczanych do portfela bankowego

- zobowiązań z tytułu otrzymanych pożyczek podporządkowanych

- wartości kapitału podmiotów zależnych

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM BANKOWYM

Przyczyny ryzyka bankowego:

a) zewnętrzne:

- makrootoczenie (polityka fiskalna, polityka BC, koniunktura gospodarcza)

- mikrootoczenie (liczba banków - konkurentów, ich oferta produktowa i cenowa)

b) wewnętrzne:

- działalność operacyjna (depozytowa, kredytowa)

- zarządzanie bankiem

- organizacja procesów

- kanały dystrybucji

- kwalifikacje kadry

- marketing

- kondycja finansowa

Rodzaje ryzyka bankowego:

- płynności

- kredytowe

- kapitałowe

- operacyjne

- rynkowe

- upadłości

Konsekwencje zbyt wysokiego ryzyka bankowego:

- zmniejszenie lub utrata płynności

- mniejsza wiarygodność finansowa

- mniejsze bezpieczeństwo

- mniejsze zyski

- wzrost kosztów

- spadek rentowności

Nowa umowa kapitałowa - NUK

a) FILAR I

Pomiar adekwatności kapitałowej w zakresie ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego.

b) FILAR II

Proces analizy nadzorczej, czyli zindywidualizowana ocena adekwatności kapitałowej.

c) FILAR III

Dyscyplina rynkowa.

Ad. A)

- klasyfikacja należności od grupy ekspozycji (np. ekspozycje państwowe, detaliczne, korporacyjne, bankowe od firm inwestycyjnych)

- określenie wag ryzyka dla każdej ekspozycji

- uzależnienie wag ryzyka od ratingu

- określenie metod pomiaru i minimalnych standardów ich stosowania

Ad. B)

- nowy wymiar badania jakości zarządzania ryzykiem

- określenie obszarów objętych szczególną oceną, czyli tych rodzajów ryzyka, których nie uwzględniono lub nie w pełni ujęto w filarze I

- ustalenie czterech zasad, które stanowią wytyczne dla działań nadzorców

Ad. C)

- celem jest przekazywanie uczestnikom rynku informacji, które umożliwiałyby im ocenę ryzyka instytucji i jej adekwatności kapitałowej

- zakres sprawozdawczości np. struktura kapitałowa, adekwatność kapitałowa, ryzyko kredytowe (ogólnie), ryzyko kredytowe (metoda standardowa), ryzyko kredytowe (metoda IRB), techniki ograniczania ryzyka kredytowego, sekurytyzacja, ryzyko operacyjne

Rating - syntetyczny wynik oceny zjawiska dokonanej ze względu na wybrane aspekty, którego celem jest klasyfikacja na skali porządkowej

Wyróżnia się

• rating zewnętrzny

• rating wewnętrzny

Bank - w celu ustalania wymogów kapitałowych - może korzystać z OCEN WIARYGODNOŚCI KREDYTOWEJ nadawanych przez:

• zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej, określonych prze KNF

• agencje kredytów eksportowych

System ratingowy - metody, procesy, mechanizmy kontroli, systemy gromadzenia danych i systemy informacyjne, które wykorzystuje się przy ocenie ryzyka kredytowego, zaliczaniu ekspozycji do poszczególnych klas jakości lub puli oraz kwantyfikacji niewykonania zobowiązań i poniesionych strat dla określonego rodzaju ekspozycji

System ratingowy:

• ryzyko dłużnika (kto uczestniczy)

• ryzyko transakcji (czego dotyczy)

Metoda wartości zagrożonej

• służy do szacowania ryzyka rynkowego rozumianego jako strata na utrzymywanych pozycjach w instrumentach bazowych z tytułu zmian parametrów cenowych

• przewidywalna wielkość straty na utrzymywanych pozycjach w instrumentach bazowych z tytułu zmian parametrów cenowych, obliczona na podstawie modelu statystycznego zwanego modelem wartości zagrożonej

Ryzyko rynkowe - oznacza poniesienie straty w związku z niekorzystną zmianą cen aktywów lub kontraktów, których przyczyną jest niekorzystne z punktu widzenia banku kształtowanie się na rynku:

• stóp procentowych

• kursów walutowych

• kursów akcji

Pomiar ryzyka rynkowego:

• metoda standardowa

- opracowana przez władze nadzorcze

- opiera się na wyodrębnieniu składników ryzyka, które podlegają pomiarowi a wyniki są sumowane

• modele wewnętrzne

- pozwalają oszacować tzw. wartość zagrożoną

- muszą spełniać określone wymogi ilościowe i jakościowe

Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego metody

• metoda standardowa

- każda ekspozycja zaliczana jest do odpowiedniej klasy

- poszczególnym ekspozycjom przypisuje suę wagi ryzyka

• metoda wewnętrznych ratingów

- wymagana zgoda KNF

- wewnętrzne parametry ryzyka

- dwa warianty: metoda podstawowa i metoda zaawansowana

Ochrona Kredytowa = technika ograniczania ryzyka kredytowego

- rzeczywista - zmniejszenie ryzyka kredytowego wynika z prawa banku

- nierzeczywista - zmniejszenie ryzyka kredytowego wynika ze zobowiązania strony trzeciej.

Parametry ryzyka

PD - prawdopodobieństwo niewykonywania zobowiązania

LGD - strata z tytułu niewykonania zobowiązania

M - termin zapadalności

EL - współczynnik oczekiwanych strat = PD X LGD

Ryzyko operacyjne

Ryzyko straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów, ludzi, systemów lub zdarzeń zewnętrznych. W zakres ryzyka operacyjnego wchodzi ryzyko prawne, natomiast wyłącza się z niego ryzyko reputacji i strategiczne.

Kategorie zdarzeń operacyjnych

• oszustwo wewnętrzne;

• oszustwo zewnętrzne;

• dokonywanie transakcji, dostawa, zarządzanie procesami;

• praktyka kadrowa bezpieczeństwo pracy;

• klienci, produkty, praktyki operacyjne;

• uszkodzenia aktywów rzeczowych;

• zakłócenia działalności, awarie systemów.

Linie biznesowe

• finansowanie przedsiębiorstw;

• sprzedaż i operacje spekulacyjne;

• bankowość detaliczna;

• bankowość komercyjna;

• płatności i rozliczenia;

• usługi pośrednictwa;

• zarządzanie aktywami na zlecenie;

• brokerskie usługi detaliczne.

Metody pomiaru ryzyka operacyjnego

1. metoda podstawowego wskaźnika (wykorzystuje wsp. alfa jednakowy dla wszystkich banków)

2. metoda standardowa (wykorzystuje wsp. beta )

3. metoda pomiaru wewnętrznego

System zarządzania ryzykiem

Ma za zadanie identyfikację, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka występującego w działalności banku służące zapewnieniu prawidłowości procesu wyznaczania i realizacji szczegółowych celów prowadzonej przez bank działalności.

Elementy:

- sformalizowane zasady określania wielkości podejmowanego ryzyka i zasady zarządzania ryzykiem

- sformalizowane procedury identyfikacji, pomiaru lub szacowania oraz monitorowania ryzyka

- sformalizowane limity ograniczające ryzyko i zasady postępowania w przypadku przekroczenia limitu

- system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzyka

- strukturę organizacyjną dostosowana do wielkości i profilu ponoszonego przez bank ryzyka

System zarządzania banku

Zbiór zasad i mechanizmów odnoszących się do:

- procesów decyzyjnych zachodzących w banku

- oceny prowadzonej działalności bankowej

W ramach systemu zarządzani w banku funkcjonuje co najmniej:

- system zarządzania ryzykiem

- system kontroli wewnętrznej

System kontroli wewnętrznej - cel:

To wspomaganie procesów decyzyjnych przyczyniających się do zapewnienia:

- skuteczności i efektywności działania banku

- wiarygodności sprawozdawczości finansowej

- zgodności działania banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi.

Elementy:

- mechanizmy kontroli ryzyka

- badanie zgodności działania banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi

- audyt wewnętrzny

Funkcje kapitału:

- limitowania

- założycielska

- finansowa

- gwarancyjna

- baza do podziału zysku

- właścicielska

- absorbowanie strat

Czynniki kształtujące poziom kapitału:

- wymagania deponentów i akcjonariuszy

- regulacje nadzorcze

- ocena ratingowa

- sprawność zarządzania aktywami i pasywami

- kondycja ekonomiczno - finansowa banku

Zarządzanie kapitałem:

a) inwestowanie

Proces w którym gotówka zgromadzona w wyniku emisji akcji, zatrzymania zysku niepodzielnego itd. zostaje fizycznie zainwestowana w określonego rodzaju aktywa.

b) alokacja:

- proces w którym dokonuje się umownych obliczeń kwoty kapitału wspierającego daną działalność

- kalkulacja efektywności i ryzyka w podziale na jednostki organizacyjne, klientów, produkty

Formy kapitału:

- regulacyjny ekonomiczny

- księgowy rynkowy

- własny obcy

- finansowy intelektualny

Fundusze podstawowe:

- fundusze zasadnicze

- pozycje dodatkowe np. fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej

- pozycje pomniejszające fundusze podstawowe np. strata z lat ubiegłych

Fundusze zasadnicze:

a) Bank państwowy:

- fundusz statutowy

- fundusz zapasowy

- fundusz rezerwowy

b) Bank w formie spółki akcyjnej:

- wpłacony i zarejestrowany kapitał zakładowy

- kapitał zapasowy

- kapitały rezerwowe

c) Bank spółdzielczy:

- wpłacony fundusz udziałowy

- fundusz zasobowy

- fundusz rezerwowy

Fundusze uzupełniające:

Obejmują takie elementy, które SA albo szczegółowo opisane przez KNF albo…

Bank jest ustawowo obowiązany utrzymywać:

- fundusze własne na poziomie nie mniejszym niż równowartość w złotych 5 mln euro

- w przypadku banków spółdzielczych na poziomie nie niższym niż równowartość w złotych 1 mln euro, * z tym, że wkłady niepieniężne nie mogą przekroczyć 15% funduszy zasadniczych banku

Kapitał ekonomiczny:

- wartość funduszy własnych, którymi powinna dysponować instytucja kredytowa, w celu zabezpieczenia się przed różnymi rodzajami ryzyka ekonomicznego występującego w jej działalności

- wartość funduszy własnych, która zabezpiecza wszystkie nieoczekiwane straty, uwzględniając przy tym politykę czy też preferencje banku w zakresie akceptowanego poziomu ryzyka

Kapitał wewnętrzny:

Oszacowana przez bank kwota, niezbędna do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności banku oraz zmian otoczenia gospodarczego, uwzględniające przewidywany poziom ryzyka.

Zarząd banku odpowiada za przygotowanie i wdrożenie procesów:

- szacowania kapitału wewnętrznego

- zarządzania kapitałowego

- planowania kapitałowego

Proces szacowania kapitału wewnętrznego:

- kryteria uznawania poszczególnych rodzajów ryzyka za istotne

- zasady polityki oraz procedury identyfikowania, pomiaru i raportowania ryzyka w działalności banku

- proces ustalania (alokacji) kapitału w zależności od poziomu ryzyka w banku

- proces ustalania celów kapitałowych w zakresie adekwatności kapitałowej (docelowy poziom kapitału)

- system kontroli wewnętrznej w obszarze szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego

Polityka zarządzania kapitałem:

- długoterminowe cele kapitałowe baku

- preferowana struktura kapitału

- kapitałowe plany awaryjne

- delegowanie zarządzania kapitałem

- podstawowe elementy procesu przekształcania miar ryzyka w wymogi kapitałowe

Adekwatność 1. kapitał na pokrycie ryzyka

kapitałowa = 2. wymogi kapitałowe

Kapitał na pokrycie ryzyka =

A) fundusze własne

- fundusze podstawowe

- fundusze uzupełniające

- powiększenia - pomniejszenia

B) kapitał krótkoterminowy

- zysk rynkowy na portfelu handlowym

- zobowiązania podporządkowane

- strata na portfelu bankowym

C) kapitał własny

A+B

Wymogi kapitałowe =

A) wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego, rynkowego, operacyjnego

B) całkowity wymóg kapitałowy

C) kapitał na pokrycie ryzyka = kapitał dostępny - całkowity wymóg kapitałowy

CAŁKOWITY WYMÓG KAPITAŁOWY

=

Łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego

+

Łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka rynkowego

+

Łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka rozliczenia, dostawy oraz ryzyka kredytowego kontrahenta

+

Łączny wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań

+

Łączny wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia progu koncentracji kapitałowej

+

Łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego

Bank jest ustawowo obowiązany:

Utrzymać współczynnik wypłacalności na poziomie 8%, a bank rozpoczynający działalność operacyjna na poziomie co najmniej:

15% przez pierwsze 12 m-cy działalności

12% przez następne 12 m-cy działalności

WYKŁAD V

8 grudnia 2009

ZARZĄDZANIE PŁYNNOŚCIĄ BANKU

Bank jest obowiązany do utrzymania płynności płatniczej dostosowanych do rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób zapewniający wykonanie wszystkich zobowiązań pieniężnych zgodnie z terminami ich płatności.

• Termin poprawny: płynność płatnicza płynność finansowa

PŁYNNOŚĆ BANKU

• Zdolność do terminowego regulowania zobowiązań

• Zdolność do pozyskiwania funduszy na sfinansowanie nieoczekiwanego wycofania depozytów

• Zdolność do generowania przez bank dodatniego salda przepływów gotówkowych w określonym horyzoncie czasowym

PŁYNNOŚĆ RYNKU (PRODUKTU)

Możliwość zmiany na gotówkę w krótkim czasie określonych produktów na rynku bez znacznych strat finansowych.

PŁYNNOŚĆ PŁATNICZA

Zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej działalności banku lub oddziału instytucji kredytowej, które można przewidzieć bez konieczności poniesienia straty.

PŁYNNOŚĆ BANKU - HORYZONTY CZASOWE

• Płynność natychmiastowa: w ciągu dnia

• Płynność bieżąca: do 7 dni

• Płynność krótkoterminowa do 1 miesiąca

• Płynność średnioterminowa 1-12 miesięcy

• Płynność długookresowa powyżej 12 miesięcy

ZASADY ZARZĄDZANIA PŁYNNOŚCIĄ PŁATNICZĄ

• Schemat organizacyjny zarządzania płynnością

• Metody pomiaru oraz monitorowania poziomu płynności płatniczej

• Metody ograniczania ryzyka utraty płynności płatniczej, w tym wewnętrzne limity

• Awaryjne plany działania w przypadku sytuacji kryzysowych

• Zakres, tryb i częstotliwość przekazywania informacji zarządowi

WYKŁAD VI

05.01.2010

NADZÓR, KONTROLA, AUDYT

• 
  
  Komitet bazylejski

• 
  Komitet Europejskich Nadzorców Bankowych

• 
  Komisja Europejska

• 
  Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

System kontroli na poziomie ponadnarodowym

MODEL SYSTEMU KONTROLI

System kontroli na poziomie krajowym

• Komisja Nadzoru Finansowego

• Bank centralny

• Ministerstwo Finansów

System kontroli w banku

• Organy wewnętrzne powołane do kontroli i audytu wewnętrznego na poziomie centrali i oddziałów banku

INSTYTUCJA KREDYTOWA:

• Nadzór bankowy

• Kontrola wewnętrzna

• Audyt (zewnętrzny i wewnętrzny)

1. NADZÓR BANKOWY:

• Komisja Nadzoru Finansowego Pion Nadzoru Bankowego Urzędu Komisji

• Nadzór:

• Indywidualny

• Skonsolidowany

• Uzupełniający

PNB przeprowadza badanie i ocenę nadzorczą:

• Wielkości ryzyka, na jakie narażony jest bank,

• Jakości procesu zarządzania ryzykiem,

• Poziomu kapitału pokrywającego ryzyko wynikające z działalności banku,

• Zgodności z przepisami prawa regulującymi działalność banków, statutem i decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku

Badanie i ocena nadzorcza mogą być realizowane poprzez:

• Nadzór analityczny

• Czynności kontrolne

• Wizyta nadzorcza

Ad. 1. Nadzór analityczny analizowanie danych i informacji uzyskanych od banków, a w szczególności monitorowanie:

• Sytuacji ekonomicznej banków,

• Przestrzegania przez banki regulacji ostrożnościowych,

• Ryzyka związanego z działalnością bankową,

• Przepisów dotyczących koncentracji wierzytelności, adekwatności kapitałowej

Ad. 2. Czynności kontrolne:

• Kontrole przygotowania do rozpoczęcia działalności operacyjnej

• Inspekcje - cele:

• ocena procesu zarządzania ryzykami,

• weryfikacja danych przekazywanych do NBP,

• ocena zgodności działania banków z przepisami prawa,

• ocena realizacji zaleceń komisji

• Rodzaje inspekcji:

• problemowe - dotyczą wybranych obszarów działalności banku

• kompleksowe - dotyczą całokształtu sytuacji ekonomiczno-finansowej banku

• Postępowania wyjaśniające

• Wizyta nadzorcza ma na celu aktualizację wyników poprzedniego badania i oceny nadzorczej

2. SYSTEM KONTORLI WEWNĘTRZNEJ

CEL: analizowanie danych i informacji uzyskanych od banków, w szczególności monitorowanie:

• Skuteczności i efektywności działania banku,

• Wiarygodności sprawozdawczości finansowej,

• Zgodności działania banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi

System kontroli wewnętrznej elementy:

• Mechanizmy kontroli ryzyka

• Badanie zgodności działania banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi

• Audyt wewnętrzny

BANK POSIADA SYSTEM KONTROLI WEWNĘTRZNEJ DOSTOSOWANY DO SKTRUKTURY ORGANIZACYJNEJ, KTÓRY OBEJMUJE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE BANKU ORAZ PODMIOTY ZALEŻNE

System kontroli wewnętrznej:

• Kontrola funkcjonalna:

• Procedury

• Mechanizmy kontroli

• Kontrola instytucjonalna:

• Audyt

Bank posiada:

• PROCEDURY KONTROLI WEWNĘTRZNEJ:

• określające zadania realizowane na poszczególnych stanowiskach pracy w ramach systemu kontroli wewnętrznej (regulacje wewnętrzne)

• MECHANIZMY KONTROLI WEWNĘTRZNEJ:

• Zasady, limity dotyczące prowadzonej przez bank działalności, mające charakter kontrolny, funkcjonujące w ramach systemu operacyjnego banku,

• Czynności mające na celu kontrolę jakości i poprawności realizowanych zadań

Bank, w ramach systemu kontroli wewnętrznej, powinien identyfikować ryzyko:

• Związane z każdą operacją, transakcją, produktem i usługą,

• Wynikające ze struktury organizacyjnej oraz struktury holdingu

3. AUDYT WEWNĘTRZNY

- niezależna działalność kontrolna i konsultacyjna, której celem jest:

• Zwiększanie poziomu i jakości działania,

• Wspieranie instytucji w realizacji jej celów

Poprzez:

Wprowadzenie systematycznego, zdyscyplinowanego podejścia do oceny i poprawnej efektywności zarządzania ryzykiem, kontroli oraz procesów władania korporacyjnego

ZASADY AUDYTU WEWNĘTRZNEGO:

• Cele i zadania funkcji audytu wewnętrznego,

• Zasady audytu wewnętrznego,

• Funkcjonowanie audytu wewnętrznego,

• Relacje władz nadzorczych z departamentem audytu wewnętrznego i audytorem zewnętrznym,

• Komitet Audytu,

• Zlecenie audytu wewnętrznego

AUDYT WEWNĘTRZNY - zadania badanie i ocena, w sposób niezależny i obiektywny:

• Adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej,

• Opiniowanie systemu zarządzania bankiem, w tym skuteczności zarządzania ryzykiem

AUDYT - RODZAJE:

• Audyt oddziału,

• Audyt procesu,

• Audyt bankowości elektronicznej,

• Audyt zaplecza,

• Audyt inwestycyjny i skarbu,

• Audyt finansowy,

AUDYT ZEWNĘTRZNY

- audyt przeprowadzany przez instytucje niezależne od kierownictwa jednostki poddawanej audytowi np. przez Regionalną Izbę Obrachunkową, Urząd Skarbowy, NIK

AUDYT ZEWNĘTRZNY:

• Badanie sprawozdań finansowych i przedstawianie o nich niezależnej opinii,

• Ocena, czy sprawozdania finansowe odzwierciedlają w rzetelny sposób sytuację finansową firmy,

• Ocena, czy sprawozdania finansowe nie zawierają istotnych błędów

1

POMIAR RYZYKA PŁYNNOŚCI

ANALIZA PRZEPŁYWU ŚRODKÓW

Ocena realnych przepływów gotówkowych.

ANALIZA LUKI PŁYNNOŚCI

Zestawienie niedopasowania terminów płatności aktywów i pasywów.

---