Konsolidacja-to łaczenie sprawozd finans jedn tworzacych grupe kapital przez sumowanie odpowiedn pozycji sprawozd finans jedn dominujacej jedn zaleznych i nie bedacych sp handlow jedn wspolzalez z uwzglednieniem niezbednych wylaczen i korekt. Jedn dominuj jest zobowiaza do sporzadz rocznego sprawozd finans grupy kapital obejmujacego dane wszystkich wchodzących w jej skald spółek. Do rocznego skonsolid sprawozd finans gr kapital dolacza się sprawozd z jej dzialaln sporzadzone odpowiednio wg zasad o których mowa w art.49 ust.2 ustawy o rach. Skonsolid sprawozd finans sporzadza się również na in dzien bilasnowy jeżeli obowiazek taki wynika z odrebnych przepisow.

Znowelizowana ustawa o rach okresla nastep metody konsolid: I).Metoda proporcjonalna-jako jedyna dotyczy jedn wspolzalez nie bedacych sp handlowymi II).Metoda pelna-konsoliduje się dane jedn zaleznej tzn. sp handlowej która kontrolowana jest przez jedn dominuj III).Metoda praw wlasnosci-wykazuje się udzialy w jedn stowarzyszonych oraz w jedn wspolzal bedacych spolkami handlowymi.

I.Metoda pełna. Polega na prostym sumowan jednakowych co do rodzaju tresci poszczegoln pozycji odpowiednich sprawozd finansoraz na dokonaniu odpowied wylaczen i korekt konsolid w zakresie wzajemnych powiazan kapital wzajemnych rozrach oraz przych i kosztow operacji dokonanych miedzy jedn wchodzacymi w sklad grupy. Dokonanie wylaczen ma na celu zapewnienie ze tylko transakcje gr kapitalow jako calosci wobec otoczenia sa zakwalifikowane jako przych i koszty gr kapital. Jeżeli jedn zalezne sa tez znaczacym inwestorem to należy ponadto dokonać wyłączeń pomiędzy znaczacym inwestorem a jedn zalezna. Metoda ta jest procedura konsolidac przewidziana w sprawozd skonsolidow dla jedn zaleznych i nie bedacych sp handlowymi jedn wspolzalez.

Nie stosuje się jej w przypadku gdy:

udzialy w podmiotach podporzadk zostaly nabyte zakupione lub pozyskane w in sposób z zamiarem odsprzedazy -udzialy wycenia się wg c.rynkowej wzglednie nizszej c.nabycia; -kontrola nad jedn zalezna lub wspolzalez jest tymczasowa i będzie trwac krocej niż rok liczac od dnia bilansowego; -podmiot dominujacy jest ograniczony w sprawowaniu kontroli i dysponowaniu akt jedn zaleznej lub wsplozalez; -jedn zalezna lub wsplozalez przybrala ststus jedn stowarzyszonej; -jedn zalezna lub wspolzalez nie bedaca sp handlowa prowadzi calkowicie odmienny rodzaj dzialalnosci gospod na skutek czego wlaczenie danych tej jedn do skonsolid sprawozd finans metoda pelna nie zapewniloby rzetelnego obrazu sytuacji finansowej holdingu.

Wyłączenia i korekty poleg na wyelim wystep miedzy jedn objetymi konsolid efek wzajemnych powiazan i transakcji. W szczegoln w ramach wylaczen kapitał dokonuje się:

• elim wartosci nabycia udzialow (akcji) posiadan przez jedn dominujaca,

• elim kapitał wlas jedn zaleznej,

• uwzgled roznicy mniejszosciowych.

Wylacz podlega wyrazona w c.nabycia wartosc udzialow posiadanych przez jedn dominuj i in jedn nie objete konsolidacja w jedn zaleznych z ta czescia wycenionych wg wartosci godziwej akt nettojedn zaleznych która odpow udzialowi jedn dominujacej i in jedn grupy kapitał objetych konsolid w jedn zaleznych na dzien rozp sprawowania nad nimi kontroli.

Wartosc godziwa-kwota za jaka dany skł akt może zostac wymieniony a zobow uregulow na warunkch transakcji rynk miedzy zainteresow dobrze poinformow niepowiazanymi stronami

Jeżeli wart posiadanych udzialow i odpow im część akt netto jedn zaleznych wycenionych wg ich wartosci godziw roznia się to:

• nadwyzke wartosci udzialow nad odp im czescia akt netto wycenionych wg wart godziwych- wartosc firmy-wykazuje się odrebnie w akt skonsolid bilansu w odrebnej pozycji akt trw jako „wartosc firmy jedn podporzad”

• nadw odpowiedniej czesci akt netto wycenionych wg wartosci godziw nad wartoscia udzialow-ujemna wart firmy-wykazuje się w pasywach skonsolid bilansu w odrebnej pozycji jako „ujemna wartosc firmy jedn podporzadk”

Proces nabycia udziałow i pozyskania kontroli może obejmow wiecej niż 1 transak.Jeżeli sprawow kontroli nad jedn zalezna powstaje lub zostaje wzmocnione w wynuku kilku znaczacych transaklub transak te nastepuja znaczacych odst czasu(sukcesywne nabycie udzialow) to rozliczenie c.nabycia i ustalenie wart firmy dokonuje się na kazdym etapie kolejnej transak poczawszy od dnia powstania stosunku podporzadkowania. W przypadku gdy udzialy(akcje)jedn zaleznej znajduja się w posiadaniu udzialowcow posiadanych udzialów-do akt nettojedn zaleznej. Jedn posiadajace udzialy w jedn zaleznych a nie nalezace do grupy kapitralowej nazywane sa udzialowcami mniejszosciwymi.

Wartosciowo wyrazone prawo do akt netto udzialowcow mniejszosc ulega zmianie w kolejnych latach obrot na skutek osiagnietego przez jedn zaleznego zysku lub poniesienia straty. W procesie konsolidacji metoda pelna udzial udzialowcow mniejsz odzwierciedlony jest: -w bilansie w pozycji :kapitaly mniejsz” -w RZiS w pozycji „zyski (straty) mniejszosci” Wartosc poczat pozycji „kapitaly mniejszosciowe” ustala się w wysokosci odpowiad im wartosci godziwej akt netto na dzien rozpoczecia sprawowania kontroli. Wartosc ta zmniejsza się lub zwieksza odpow o zmany w akt netto jedn zaleznej.

Jeśli starty jedn zaleznych przypadajace na kapit mniejszosci przekraczaja kwoty gwarantujace ich pokrycie to nadwyzka podlega rozliczeniu z kapit wlasnym grupy kapital.

Kolejna emisja akcji(udzialow) w jedn zaleznej może spowod zmiane wartosci bilansowej udzialu jeżeli c.emisyjna nowych walorow rozni się od wartosci bilansowej dotychczas udzialow. Ustawa wymaga aby roznica w wartosci bilansowej udzialow powstala w wyniku zmiany % udzialu jedn domin lub grupy kapital w akt netto jedn zaleznej zostala zaliczona do przychod lub koszt grupy kapitalowej.

Wylaczeniu podlegaja również w calosci:

• wzajemnie nalezn i zobow oraz inne rozrach o podobnym charakterze jedn objetych konsolidacja

• przychody i koszty operacji gospodarczych dokonanych miedzy jedn objetymi konsolid

• zyski lub straty powstale w wyniku operacji gospod dokonanych miedzy jedn objetymi konsolid zawarte w wartosci akt podlegajacych konsolid

Jeżeli w ciagu roku obrotow zbyto udzialy w jedn zaleznej to w skonsolid RZiS wykazuje się

• wyniki z dzialalnosci osiagniete przez jedn zalezna do dnia zbycia udzialow przez jedn domin objeta konsolid

• wynik ze zbycia udzialow jedn zaleznej ustalony jako roznica miedzy przychodem ze zbycia udzialow a odpowiadajaca im czescia akt netto jedn zaleznej skorygowana o nie odpisana czesc wartosci firmy dotyczaca zbytych udzialow

Na koniec procesu konsolidacji metodą pełną dokonuje się: ▪odpisow od wartosci firmy lub ujemnej wart firmy-odpisy amortyzac w okresie nie dluzszym niż 5 lat(może kierownik wydluzyc do 20 lat ale uzasadnione przypadki) amort metoda liniowa i zalicza się do PKOperacyjn; ▪podzialu WF jedn zaleznej na czesc zalezaca do grupy kapital i czesc nalezaca do udzialowcow mniejsz-odpisuje się w PPOperac do wysokosci w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przyszlych strat i kosztow.odpis ten nastepuje wtedy gdy straty i koszty wplywaja na WF. Jeżeli straty i koszty nie zostaly poniesione w uprzednio zaplanowanym okresie sprawozdaczym to dotyczaca ich wartosc ujemna firmy odpisuje się nastep: -do wysokosci nie przekraczajacej wart godziw nabytych udzial trwalych przez okres bedacy srednia wazona okresu ekonomicz uzytecznosci nabytych i podlegaj amort akt; - powyzej wartosci godziw akt trw zalicza się do pozost przych oper.

Metoda konsol proporcjonalnej-stosuje się wobec jedn zaleznych nie bedacych sp handl

Polega na zsumowaniu poszczegol pozycji sprawozd fin jedn dominuj w pelnej wart z czescia wart poszczeg pozycji sprawozd fin jedn wspolzaleznych nie bedacych sp handl proporcj do posiadanych przez jedn grupy kapital udzialow oraz dokonaniu wylaczen. Wylaczeniu podlegaja: -wartosc udzialow w c.nabycia posiadanych oraz jedn dominujaca i in jedn objete konsolidajca w jedn wspolzaleznych; -akt netto wg wart godziwej w czesci odpow udzialowi jedn dominujacej i in jedn grupy kapitalowej objetych konsolid w jedn wspolzaleznych na dzien rozpoczecia wspolkontroli.

Jednoczesnie trzeba ustalic i uwzglednic w skonsolod bilansie roznice z konsolid która może wyst w postaci: ▪wart firmy jedn podporzadkowanych-wyst wówczas gdy wart nabycia jest wyzsza niż odpowiada im czesc akt netto jedn wspolzaleznych wycenion wg ich wartosci godziw; ▪rezerwy kapit jedn podporzad-powstaja gdy wart nabycia udzialow jest nizsza niż opdowiad im czesc akt netto jedn wspolzal wycenionych wg ich wart godziw.

Jeżeli kolejna emisja nowych udzialow w jedn wspolzal powoduje zmiane wart bilansowej udzilu to powastala z tego tyt. roznice należy odniesc do przych lub koszt finans.

Wylaczeniu również podlegaja w udziale pelnym lub proporcjonalnym: ▪wzajemne nalezn i zobow oraz in rozrach o podobnym charakterze jedn objetych konsolid w pelnych kwotach; ▪przych i koszt operacji gospodar dokonanych miedzy jedn objetymi konsolid - w pelnych kwotach; ▪zyski lub straty powstale w wyniku oper gospodardokonanych miedzy jedn objetymi konsolid zawarte w wart akt podlegajacych konsolid -w proporcji do posiadanych udzialow; ▪dywid naliczone lub wyplac przez jedn zalezne jedn dominujac i in jedn objetym konsolid -w pelnych kwotach.

Niezrealizowane marze pozost w wart akt lub zobow należy wylaczyc w stopniu proporcjonal do posiadanych udzialow. Nie należy stosowac wylaczen niezrealizow strat w stopniu w jakim zrealiz transak dostarczaja dowodow na to ze moglo dojsc do utraty wart przekazanego skladnika akt. Można nie dokonywac wylaczen jeżeli nie sa one istotne w odniesieniu do skonsolid sprawozd finan jako calosci.

Wyłączenia przy konsolid metoda proporcjonalna: -inwestycje dlugoterm -udzialy w jedn powiazanych-Ct; -kapital wlasny-Dt; -wart firmy jedn podporzadk-Dt; -rezerwa kapit jedn podporzadk-Ct.

W przypadku sprzed udzialow w jedn wspolzal wynik z dzialalnosci jedn wspolzal za okres od poczatku roku do dnia sprzed nadal jest objety konsolid jak i wynik ze sprzed udzialow należy ustalic wg zasad opisanych wczesniej dla jedn zaleznych. Ze wg na proporcj ujecie akt netto w bilansie skonsolid nie wykazuje się udzialow w kapitale wlasnym jedn wspolzal w tym zyskow(strat) nettonalezacych do osob lub jedn in niż wchodzacych w sklad grupy kapital i objetych konsolid. Ponadto należy pamietac ze na koniec okresu sprawozdawczego dokonuje się odpisow roznic z konsolid. Odpis wart firmy obciaza Poz Koszty operacyjne a odpis rezerwy kapital zalicza się do PPrzych Operacyjn.

II. Metoda praw wlasnosci(MPW) Konsolid MPW w odroznieniu od MP polega na wycenie posiadanych inwest w sposób pozwalajacy okreslic aktualna wartosc tej inwest. Etapy wyceny udzialow(akcji) w MPW:

1. przeniesienie wart udzialow do odrebnej pozycji sprawozdawczej „udzialy w jedn podporzadk wycenione MPW

2. obliczenie wart firmy lub rezerwy z konsolid na dzien nabycia jako roznicy pomiedzy c.nabycia a przypadajaca na udzialy wart godziwa nabytych udzialow netto

3. udzialy na dzien nabycia z uwzglednieniem korekt ich wyceny o ujemna lub dodatnia wart firmy koryguje się na dzien bilansowy o wart zmniejszen lub zwiekszen kpitalu wlasnego jedn podporzadk jakie nastapily od dnia uzyskania znaczacego wplywu albo od dnia rozpoczecia kontroli lub wspolkontr. Na zmiany akt netto mogą wplywac np.: osiagniety WF +/-, kapital z aktualizacji +/-, rozdysponowanie dodatniego wyniku lat ubieglych na dywidendy lub in cele -/-.

4. przyrost lub zmniejszenie akt netto w danym roku obrot powoduje korekty wyceny bilansowej posiadanych udzialow w jedn stowarzysz w korespondencji z pozycja „zysk/strata z udzialow w jedn konsolid MPW” w RZiS. Z wyniku jedn podporzadk wylacza się zawarte w akt zyski lub straty z tyt transakcji dokonanych miedzy jedn objetymi konsolidacja a jedn podporzadakowana

5. zmiany wart dokonane w poprzednim roku w sprawozd skonsolid wykazuje się wylacznie w pozycjach bilansowych „udzialy w jedn podporzadk wycenione MPW” w korespondecji z pozycja „wyniki finansowe lat ubieglych”. Korekta ta pozwala zachowac ciaglosc sprawozd skonsolid oraz poporzadkowac WF do wlasciwego okresu. Zmiany wart udzialow w biezacym roku wplywaja na WF biezacego roku.

MPW może być stosowana nie tylko jako technika wyceny udzialow(akcji) w jedn podporzadk w skonsolid sprawozd finans ale tez w spawozd jednostkowym. W takim przypadku odpisy ujemnej lu dodatniej wart firmy oraz odpis roznicy w wycenie w wycenie akt netto wg wart godziwych i wart ksiegowych przypadajacy na dany okres sprawozdawczy sa elementem skladowym wuliczenia udzialow jedn dominujacej w zysku/stracie netto jedn podporzadkowanej.Ma to zatem bezposrednio wplyw na wycene udzialow(akcji) w jedn podporzadk. Ustawa o rach okresla ze: ▪jedn dominuj sporzadza skonsolid sprawozd finans nie pozniej niż w ciagu 2 m-cy od daty obowiazujacej do sporzadzania sprawozd finans jedn dominujacej. Jeżeli konsolid nastepuje także na szczeblu jedn podporzadk, termin ten przedluza się o kolejny miesiac; ▪skonsolid sprawozd finans podpisuje kierownik jedn dominujoraz in osoby odpowiedzialne za sporzadzenie tego sprawozd; ▪roczne skonsolid sprawozd finans podlega zatwirdzeniu przez organ zatwierdzajacy jedn dominujacej nie pozniej niż niż 8 m-cy od dnia bilansowego na który należy sporzadzic roczne sprawozd finans.

Zgodnie z ust o rach kazda sp z o.o. i kazda sp akcyjna niezaleznie od wysokosci osiganych obrotow zobowiazana jest do prowadzenia pelnej rachunk. Zgodnie z MSR nr.27 „skonsolid sprawozdania finans i lokaty kapitalowe w przedsiebiorstwach podporzadk” i zgodnie z ust o rach grupa kapitalowa sporzadza skonsolid sprawozd finans. Skonsolidowane sprawozd roczne jest wykorzystywane przez instytucje fiskalne(izby skarbowe) jako podstawa ostatecznego rozliczenia podatkowej gr kapitalowej z budzetem.

Skonsolid sprawozd finans sporzadza jedn dominuj majaca siedzibe lub miejsce sprawowania zarzaduna terytorium RP na podstawie sprawozd finans jedn nalezacych do grupy w taki sposób jak dla jedn (traktuje się grupe jak jedn).

Nie obejmuje się konsolid sprawozdania jedn zaleznej gdy:

• jedn zostala nabyta wylacznie w celu jej odsprzedazy

• wielkosci wyst w sprawozd jedn sa niewielkie w porownaniu z danymi sprawozd finans jedn dominujacej (suma bilansowa i przychod jedn zaleznej nizsze od 10% sumy bilansowej i przych jedn dominujacej)

• kontrola nad jedn jest ograniczona i nie jest latwa

• jedn dominuj może nie sporzadzac skonsolid sprawozd finans jeżeli na dzien bilansowy laczne dane jedn dominujacej oraz wszystkich jedn zaleznych kazdego szczebla bez dokonywania wylaczen konsolidac spelniaja co najmniej dwa z nastepujacych warunkow:

a)lacznie srednioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pelne etety wynioslo nie wiecej niż 250 osob

b) laczna suma bilansowa w walucie zł nie przekroczyla rownowartosci 7,5mlnEURO

c) laczne przychody netto ze sprzedazy produkt i towarow oraz operacji finans w walucie zł nie przekroczyly rownowartosci 15mlnEURO.

Metode praw wlasn należy stosow wobec:

• jedn zaleznych lub wspolzalez nie bedacych sp handlow które prowadza calkiem odmienny charakter dzialal niż jedn dominujac

• jedn zaleznych dotychczas konsolidowanych metoda pelna nad którymi sprawow kontroli lub wspolkontr wg przewidywan kierownictwa jedn będzie trwac krocej niż rok

• jedn zaleznych dotychczas konsolid metoda pelna wobec których zaistnialy ogranicz w swobodnym dysponow akt jedn i wypracowanym przez nia zyskiem

• jedn stowarzyszonych

• jedn wspolzal bedacych sp prawa handl

Wystep jednak pewne ogranicz przy których nie należy stosowac MPW:

1)w sytuacji gdy wystep ogranicz w wywieraniu znacznego wplywu lub sprawow kontroli nad jedn wspolzalez bedaca sp handl; 2)w przypadku posiad udzialow w jedn stowarzysz nabytych z zamiarem odsprzed w terminie 1 roku od ich nabycia; 3)w sytuacji kiedy wywieranie znacznego wplywu na jedn stowarzysz lub wspolkontrola nad jedn wsplozalez bedaca sp handl będzie trwac wg oczekiwan kierownictwa krocej niż 1 rok i jedn nie była wyceniana MPW.

Można nie stosow MPW w przypadku jedn maloistot oraz jedn których dzialal zostala rozpoczeta w drugiej polowie roku obrotow.

MPW okresla się jako przyjeta przez jedn metode wyceny udzialow w akt netto jedn podporzad z uwzgled wart firmy ustalonej na dzien objecia kontroli lub wsplokontr lub wywierania znaczacego wplywu.

Istota MPW polega na corocznym uaktualnianiu wart udzialow jakie posiada jedn dominujaca lub znaczacy inwestor w jedn podporzadk.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe obejmuje: skonsolid bilans; skonsolid RziS; skonsolid rach przeplywu srodkow pienieznych; zestawienie zmian w skonsolid kapitale wlasnym; inform dodatkowa, sprawozd z dzialaln gr kapitalowej za rok obrotowy.

Wycena udzilow w jedn podporzadkowanych wg historycznej c.nabycia pomniejszonej o odpisy z tyt trwalej utraty wart lub wg c.nabycia przeszacowanej do aktualnej wart godziw jest metoda z która inwestycja jest wyceniana i ksiegowana wg n.nabycia jaka zaplacil inwestor. W RZiS uwzglednia się przychod z inwestycji tylko do takiej kwoty jaka inwestor otrzymal z tyt podzilu zakumulowanego zysku netto wypracowanego od momentu jej przejecia przez inwestora. Tym samym otrzymane dywidendy wychodzace poza zakres zakumulowango zysku netto wypracowanego od momentu przejecia udzialow przez inwestora, nie maja charakteru przychodu sa natomiast zwrotem czesci inwestycji.

Udzialy w jedn podporzadk majace charakter inwestycji dlugoterm mogą być wyceniane na dzien bilansowy w bilansie jedn dominuj lub znaczacego inwestora wg ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tyt trwalej utraty wart wg wart godziw. Wart w c.nabycia można przeszacowac do wart w c.rynkowej.

Udzialy majace charakter inwest krotkoterm należy wycenic na dzien bilansowy w bilansie jedn dominuj lub znaczacego inwestora wg wart rynkowej albo wg c.nabycia zaleznie od tego która z nich jest nizsza.

Wyceny udzilow w jedn podporzadk wg historycznej c.nabycia wzglednie przeszacowanej w bilansie jedn dominujlub znaczacego inwestora znacznie roznia się od zasad wyceny(procedur konsolid) przewidzianych w ustawie dla sprawozd skonsolid.

Ustwa dopuszcza również wycene udzilow w jedn podporzadk zaliczanych do akt trwalych MPW. Metode te można stosowac dla jedn zaleznych, wsplozalez i stowarzyszonych. Konsekwentne stosowanie tej metody zapewni taki sam WF i kapital wlasny jedn dominuj i grupie kapitalowej. Identyczne będą skutki finansowe w przypadku sprzedazy udzialow w jedn powiazanych, prezentowane w sprawozdaniu finans jedn dominujacej lub znaczacego inwestora w porownaniu ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym.

Organizacja nabywając udziały lub akcje innych jedn pragnie zapewnić sobie osiągnięcie określ korzyści w przyszł. W celu ukazania rzeczyw obrazu grupy przeds konieczne jest przedstawienie inform finansowych zarówno poszczególnych jedn wchodzących w skład grupy, jak i całej grupy kapitałowej w postaci specjalnie sporządzonego sprawozdania finasow, jakim jest skonsolidowane sprawozd finans. Proces łączenie sprawozdań finansow jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej nazywany jest konsolidacją. Konsolidacja sprawoz finans poszczególnych jedn grupy opiera się na założeniach że: prawo własności jednostki dominującej do majątku netto i wyniku działalności jednostki zależnej jest proporcjonalne do udziału w jej kapitale podstaw; grupa jedn gospod stanowi całość gospodarczą. Konsolidacja sprawoz finans ozn zastosow takich metod i procedur które umożliwiają sporządzenie skonsolidow sprawozd finans opierając się na sprawozdaniach finansowych poszczególnych wyodrębnionych z punktu widzenia rachunkowości jedn gosp wchodzących w skład grupy kapitałowej. Konsolidacja to połącznie jednostkow sprawoz finans w rezultacie którego wynikowe sprawozdanie opisuje nowa firmę powstałą przez połączenie firmy nabywanej i nabywającej. Celem tego sprawozd jest prezentacja finans rezultatów i pozycji finans grupy kapitałowej w taki sposó jakby była ona jedn gosp o strukturze wielozakładowej lub wielooddziałowej. Sprawozdanie skonsolid powinno być przedstaw w taki sposób aby przedstaw sytuację finans oraz wyniki operacyjne spółki dominującej i jednostek zależnych, jakby stanowiły odrębną jedn rachunkowości. Odmienny cel skonsol sprawozd finans przypisuje Haverman, stwierdza ze powinno ono przedstawiać całościowy potencjał ekonom grupy kapitałowej, jej sumę aktywów i sumę zrealizowanego zwrotu na jej aktywach. Według Elmendorffa skonsol spraw finans powinno przedstawiać sumę zainwestow w grupie kapitału i możliwości jego wykorzystania oraz wielkość zaangażow kapitału obcego. Celem konsolidacji jest przedstawienie sytuacji finans zgodnie z potrzebami użytkowników, głównymi odbiorcami inform pochodzących ze skonsolid sprawoz finan obok akcjonariuszy jest otoczenie finansowo - handlowe podmiotu dominującego. Dodatkowo odbior mogą być udziałowcy podmiotu dominującego. Obecny stan prawny uregulowań w zakresie konsolid spraw finans określany jest przez standardy i dyrektywy 2 organizacji. 1) Międzynarod Komitet Standardów Rachunkow, opracował w 1976r MSR nr 3 „Konslid spraw finans”, został on zastąpiony w 1989 i przekształcony w 1994 w MSR nr 27 oraz MSR nr 28 „Inwestycje w jedn stowarzyszonych”, MSR nr 22 „Połączenia jedn gosp” MSR nr 24 „Informacje ujawnione na temat przeds powiązanych”. Zgodnie z MSR 22 połączenie jedn gosp może przybierać różne formy ze wzg na przyczyny natury prawnej, kwestie podatkowe czy inne. Połączenie może polegać na zakupieniu przez jedn gosp udziałów akcji innej jedn gosp lub na zakupieniu aktywów netto danej jedn. 2) Unia Europejska, kwestię konsolid reguluje VII Dyrektywa o skonsolid sprawozd. W Polsce przepisy konsolid finansowych obowiązują od 95r. 29 09 94 została uchwalona Ustawa o rach, która jeden rozdział poświęca sprawozd grupy kapitałowej. Zgodnie z ta ustawą w Polsce skonsolidow sprawozd obejmuje: skonsolidow bilans, skonsolidow rach ZiS, skonsolid rach z przepływu środ pieniężnych, informację dodatkową sprawozdanie z działaln grupy kapitałowej za rok obrotowy. 2 główne rodzaje sprawozdań skonsolid w zależności od momentu sporządzenia: sporządzone na dzień zakupu lub połączenia firm, sporządz na koniec okresu obrachunkowego. Te sprawozdania sporządzane są przez pracow działu ksiegow jednostki dominującej. W pierwszym przypadku momentem konsolidacji jest dzień zakupu lub połączenia i dlatego ta konsolidacja ma miejsce tylko raz. W drugim natomiast konsolidacja jest procesem powtarzalnym gdyż prace prowadzone są po zakończeniu każdego roku w oparciu o jednostk sprawozd finans wszystkich prz-stw wchodzących w skład holdingu oraz zestawień sald i obrotów ich kont. W myśl Ustawy jednostki dominujące mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na teryt Polski mają obowiązek sporządzać roczne skonsolid sprawozd finans, które obejmuje jedn dominującą i jednostki od niej zależne lub stowarzyszone bez względu gdzie mają siedzibę. W przypadku złożonej struktury kapitał może się zdarzyć że jedn dominująca będzie równocześnie jedn zależną wówczas może być ona zwolniona z obowiązku konsolidacji pod warun że jedn dominująca wyższ szczebla posiada co najmniej 90% jej udziałów, w takim przypadku obowiązek konsolidacji spoczywa na jedn dominującej wyższego szczebla. Skonsol spraw finans nie obejmuje się jedn zależnej lub stowarzyszonej jeżeli została nabyta w celu odsprzedaży bądź sprawowanie nad nią kontroli nie jest trwałe (mniej niż rok). Sprawozdania finans powinny być zawsze sporządzone na ten sam moment bilansowy i za ten sam rok obrot co sprawozd finans spółki dominującej. Konsolid spraw finans wymaga stosowania przez wszystkie jedn danej grupy jednakowych zasad rachunk przyjętych przez sprawozdawczości poszczególnych jedn tworzących grupę, konieczne jest aby grupy kapitałowe wspólnie opracowywały w miarę jednolite zasady rachunk i przyjęły te same metody wyceny aktywów i pasywów.

Celem skonsolid spraw finans jest zaspokojenie potrzeb informac wielu odbiorców którzy są zainteresow pozycją finans, dokonaniami i zmianami w sytuacji majątkowej grupy kapitałowej. W grupie kapita relacje zależności między jedn dominującą a jedn zależnymi bądź stowarzyszonymi nie zawsze opierają się na więzach kapitałowych i nie zawsze wynikają z posiadania przez jedn dominującą większościowego pakietu akcji w jedn zależnej. Znacznie częściej w zależności holdingu wynikają z powiązań kapit dających jedn dominującej większość udziałów w kapitale własnym jedn zależnej. Większość udziałów oznacza iż jedn dominująca nie jest jedynym podmiotem który posiada prawo do majątku i zysku jedn zależnej. Problem prezentacji majątku netto jedn zależnej! należy zastanow się czy i w jaki sposób sprawozdanie grupy kapit powinno uwzględniać tylko prawa wszystkich udziałowców grupy do majątku netto jedn zależnej oraz czy prezentować go w całości. Rozwiązanie tego leży w koncepcjach sprawozdawczości skonsolid. 3 koncepcje sprawozdawczości skonsolid ze względu na ujęcie udziałów mniejszościowych: Koncepcja podmiotu dominującego oparta na właścicielach grupy kapitałowej, zakłada że sprawozd finans sporządzane jest dla akcjonariuszy podmiotu dominującego. Jedn dominująca sprawując kontrolę nad jedn zależną posiada prawo do dysponow całym jej majątkiem, ozn to że w sprawozd finans powinien być ujęty cały majątek jedn zależnej. Posiadacze mniejszościowego pakietu akcji nie są istotni z punktu widzenia grupy a ich udział w aktywach netto i wyniku finans jednostki której akcje posiadają jest określony w postaci jednostkowej pozycji w bilansie i w Rach ZiS. Udziały mniejszościowe traktowane są jako element uzupełniający źródła finansowania majątku jedn zależnej. Aktywa netto jedn zależnej w części odpowiadającej nabytym przez jedn dominującą udziałom wycenione są wg wartości historycznej skorygow do ich wartości rynkowej, różnica jaka może pojawić się między kosztem nabycia udziałów a wart rynk stanowi wartość firmy skonsolidowanej. Udziały mniejszościowe wyceniane są wg wart historycznej i ukazane są w P bilansu jako Kapitał własny udziałowców mniejszość. Koncepcja ta zakłada że grupa kapitałowa składa się z jedn dominującej która występuje w roli dominanta w stosunku do jedn zależnych nie uwzględniając możliwości powst grupy kapitał przez fuzję 2 lub więcej przeds. Pominięta zostaje sytuacja kiedy nad jedn zależną dominuje kilka spółek bądź 1, którz nie posiada kontroli lecz znaczący wpływ. W myśl tej koncepcji najlepszą formą sporządzania i przedstaw informacji finans w postaci skosolid sprawozd finans jest metoda konsolidacji pełnej. Koncepcja jednostki gosp zakłada ona jedność wszystkich jedn tworzących grupę kapitałową dając równe uprawnienia posiadaczom akcji (większościowym i mniejszościowym) do inform finans prezentow w sprawozd skonsolid. Udziałowiec mniejszoś ma takie samo prawo do majątku jedn zależnej jak udziałowiec większioś, który zgodnie z ta koncepcją wyceniany jest wg wartości rynkowej. Powstała różnica między wart rynk a historyczną majątku netto rozliczana jest proporcjonalnie pomiędzy udziałowców . W skonsolid bilansie ukazane jest prawo 2 grup udziałowców do majątku netto jedn zależnej w postaci kapitału własnego. Ta koncepcja jest wykorzystywana w przypadku fuzji przeds. Koncepcja własnościowa kładzie nacisk na prawo własności posiadacza akcji. Grupa postrzegana jest przez pryzmat głównego właściciela podmiotów tworzących grupę kapitałową. Swym zasięgiem obejmuje takie sytuacje gdy udziałowiec posiada znaczący wpływ na daną jedn bez jej podporządkowania gdy spółka należy do kilku grup bądź należy tylko częściowo do tej grupy. Pozostają tu udziały większościowe które wykazywane są w skonsolidow sprawozd finansowym a udziały mniejszościowe w ogóle nie są uwzgl. Wg tej koncepcji sporządzenie sprawozdania skonsolidow powinno być metodą konsolidacji proporcjonalnej.

Nowe uregulowania stanowią iż łączenie spółek handlowych rozlicza się i ujmuje na dzień połączenia w księgach rachunk spółki na którą przechodzi majątek łączących się spółek albo nowej spółki powstałej w wyniku połączenia metodą nabycia lub metodą łączenia udziałów. Podst kryterium zastosowania jednej z tych metod jest możliwość zidentyfikowania spółki przejmującej. Poprzez jedn przejmującą rozumie się jedn która w wyniku połączenia uzyskuje kontrolę nad aktywami netto i działalnością innej jednostki. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie spółki przejmującej lub gdy łączą się spółki pozostające pod wspólna kontrolą tej samej jedn dominującej wówczas łączenie spółek rozlicza się (wycenia) i ujmuje w księgach rachunk spółki na którą przechodzi majątek łączących się spółek - metodą łączenia udziałów. Jeżeli ustalenie spółki przejmującej jest możliwe wówczas połączenie spółek rozlicza się i ujmuje w księgach rach metodą nabycia. Żadna ze spółek nie jest uznana za przejmującą jeżeli są łącznie spełnione nast warunki: udziałowcy którejkolwiek ze spółek nie uzyskują więcej niż 60 % ogólnej liczby głosów; wart godziwa aktywów netto jednej z łączących się spółek nie różni się o więcej niż 100% od wart godziwej akt netto drugiej łączącej spółki; dotychczasowi członkowie zarządu nie stanowią większości członków zarządu lub organów nadzoru spółki na którą przechodzi majątek łączących się spółek; w ciągu ost 2 lat przed połączeniem żadna z łączących się spółek nie była spółką zależną lub współzależną od innej łączącej się spólki lub od spółki dominującej wobec innej łączącej się spółki; na dzień połączenia wszystkie łączące się spółki oraz spółki wobec nich dominujące, spółki od nich zależne, współzależne oraz stowarzyszone nie posiadają łącznie udziałów uprawniających do więcej niż 10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu udziałowców którejkolwiek z łączących się spółek.

Metoda nabycia połączenie tą metodą polega na tym że spółka przejmująca uzyskuje kontrolę nad całością aktywów netto spółki przejmowanej. Rezultatem tej transakcji jest sumowanie wg stanu na dzień połączenia, aktywów i pasywów spółki przejmującej wycenionych w ich wart księgowej z odpowiednimi pozycjami aktywów i pasywów spółki przejętej wycenionymi w ich wart godziwej na dzień połączenia. Wartość godziwa ozn wart za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony a zobow uregulowane na warunkach transakcji rynkowej. Zidentyfikowane aktywa i zobow spółki przejętej mogą obejmować aktywa i zobow które nie były dotychczas wykazywane w księgach rachunk i sprawozd finans. Ustalenie wiarygodnej wartości aktywów może być trudne gdyż jest ona zazwyczaj rezultatem transakcji która już zaszła w przeszłości. Warunkiem jest że zidentyfikow w wyniku połączenia aktywa muszą wypełniać def aktywów i zobow czyli: spełniają warunki zaliczenia ich do aktywów i zobow; mogą być zbyte lub rozliczone odrębnie bez konieczności zbycia całej jednostki. Do aktywów zalicza się te zasoby majątkowe które spełniają warunki uznania ich za aktywa: są to kontrolowane przez jedn zasoby powstałe w wyniku zdarzeń przeszłych; zgodnie z oczekiwaniami spowodują w przyszłości wpływ do jedn korzyści ekonom; możliwe jest wiarygodne określenie ich ceny nabycia lub kosztu wytworzenia lub wyznaczenie innej miary wartości. Do zobow zalicza się te składniki pasywów w tym rezerwy i rozliczenia międzyokres które spełniają warunki: stanowią obecne obowiązki powstałe w wyniku zdarzeń przeszłych; zgodnie z oczekiwaniami zaspokojenie zobow spowoduje w przyszłości przekazanie lub inne wykorzystanie obecnych lub przyszłych aktywów jedn; możliwe jest wiarygodne określenie wartości danego zobowiązania. Możliwość identyfikacji zobow nie wykazanych dotychczas w księgach spółki przejmowanej jest ograniczona do utworzenia rezerw na restrukturyzację w przypadku ściśle określonych warunków. Kapitał własny spółki przejętej ustalony na dzień połączenia jako aktywa netto wg wartości godziwej podlega wyłączeniu. Jeżeli istniejące w dniu połączenia aktywa lub zabow spółki przejętej nie zostały ujęte w księgach rach i sprawozd finans ponieważ nie spełniały kryteriów zaliczenia ich do aktywów lub zobow, powinny być ustalone i wprowadzone do ksiąg w późniejszych okresach, wtedy gdy kryteria zostaną spełnione. Wartość bilansową aktywów i pasywów istniejących na dzień połączenia koryguje się w późniejszych okresach, jeśli w wyniku późniejszych zdarzeń okaże się że szacunek wart godziwej na dzień połączenia nie był właściwy. W takich przypadkach koryguje się wartość firmy lub ujemną wartość firmy pod warunkiem że jedn spodziewa się odzyskać wartość wynikającą z korekty z przyszłych zdarzeń ekonomicznych. Korekta ma miejsce w ciągu roku obrot następującego po roku obrot w którym nastąpiło połączenie. Jeżeli warunki te nie są spełnione skutki takiej korekty zalicza się do pozost przych lub kosztów operac w okresie jej wykonania.

Holding jest jedn ekonom która składa się z odrębnych samodzielnych jedn ekonom mających osobowość prawn, skupionych pod jednym zarządem. To grupa którą tworząjedn dominująca, nadrzędna oraz jedn podporządkowana. To taka forma organizacji w której występuje z jednej strony spółka dominująca- kontrolująca, z drugiej zaś spółki zależne- kontrolowane. 3 złote cechy holdingu to: specjalny rodzaj powiązań między podmiotami opierający się na faktycznym i prawnym władaniu przez jedną spółkę głównie udziałami drugiej lub kilku innych; dominująca pozycja jednej spółki wobec pozostałych; pełna mimo ewidentnej zależności (kapitałowej, personalnej) niezależność prawna wobec pozostałej spółki wyrażająca się w suwerennej i niezależnej pozycji prawnej. Termin holding jest ściśle związany z tworzeniem się tzw grup kapitałowych, które stanowią ogół spółek powiązanych ze sobą wzajemnymi zależnościami w taki sposób że jedna z nich jest dominująca pozostałe są jedn zależnymi (spółka mataka oraz spółka córka). Jedn dominująca określana bywa także spółką macierzystą, kontrolującą wiodącą centralną natomiast jedn zależne nazywa się spółką podporządkowaną afiliowaną kontrolowaną pochodną subsydiarną podległą satelicką. Podst kryt przynależności do grupy kapitał jest podporządkow jedn dominującej, które może wynikać z: posiadania większości udziałów(akcji); unormowanego lub statutowego decydowania o powołaniu lub odwołaniu większości władz spółki; posiadaniu praw decyzyjnych na mocy umowy z innymi wspólnikami. Klasyfikacja i rodzaje holdingów wg kryteriów: podmiotowe, przedmiot, typ powiązania gospodarcz (holdingi o układzie poziomym, pionowym, konglomerat); zasięg terytorialny, charakter stosunku podległości, rodzaj zależności( kapitałowe personalne, czas trwania krótko i długotrwałe. Kryterium podmiotowe- forma organizacyjno prawna: Holding jednolity (właściwy, czysty, monolityczny) to taki który grupuje w swej strukturze uczestników prowadzących działalność w takiej samej formie organizacyjno - prawnej (np. wyłącznie S.A. lub ZOO czy banki bez względu na rodzaj prowadz działaln gosp). Holding czysty występuje jako firma nie posiadająca własnych przed-stw a tylko dysponująca pakietem kontrolnych udziałów innych, pozornie niezależnych przeds, uprawiają go instytucje sterujące finansami, optymalizujące stopień wykorzystania kapitałów w formie pap wart. Holding mieszany występuje gdy jedn nabywająca jest także zaangażow we własną działalność ale przede wszystkim zarządza jedn w których posiada udziały, utworzony na bazie podm gosp o różnych formach organizac- prawn. Kryt przedmiotowe: istotny jest przedmiot działalności jedn dominującej: Holding jednolity monolityczność działalności podmiotu dominującego ozn strukturę monolityczną pod względem podmiot i przedmiot. Holding mieszany pod wzg przedmiot: dwoistość prowadzonej przez jedn dominującą działaln gosp, obok aktywności holdingowej rozwija tradycyjną działalność to jest produkcję, handel, usługi bez względu na ich rozmiar .Typ integracji gosp: Holdingi o układzie poziomym, pionowym i konglomerat. Charakter układu gospodarczego: Holdingi: technologiczne, kooprecyjne, kombinatowe, mieszane. Zasięg terytorialny: Holdingi: krajowe, zagraniczne, międzynarodowe. Charakter stosunku podległości: Holding jawny najprostsza forma holdingu występuje gdy jedna spółka posiada więcej niż połowę kapitału akcyjnego lub w spółce nieemisyjnej więcej niż połowę udziałów w ich nominalnej wartości; Holding ukryty bardziej złożona struktura i występuje gdy jest łańcuch powiązań między jedn tworzącymi holding, ozn to że spółka która sama jest spółką zależną posiada akcje- udziały innej spółki należącej do holdingu, uzależniając ją w ten sposób od siebie. Nierozerwalnie z hold ukrytym związana jest szczeblowość powiązań jednostek w ramach grupy kapitałowej, zgodnie z tym kryt holdingi możemy podzielić na: jedno i wieloszczeblowe, powiązania między jedn holdingu mogą mieć charakter jedno lub wielokierunkowy. Wielostopniowość holdingu wymaga b.dokładnego opracowania struktury organizacyjnej, z kolei ilość poziomów holdingu wielostopniow zależy od charakteru powiązań w holdingu tzn czy jest to holding horyzontalny, wertykalny czy diagonalny. Istotne znaczenie w rozbudowie poziomów ma głębokość branży. Istotnym kryt wzbogacającym nie tylko jedną klasyfik holdingów można uznać Sposób i zakres powiązań występujący w grupie kapitał: Holdingi scentralizowane i zdecentralizowane. Mechanizm oddziaływania jedn dominującej na jedn zależne: to jakie uprawnienia posiadania jedn dominująca do wpływania na działalność jedn zależnych jest uzależnione od kilku czynników, które mogą być różne pod wzg prawnym a także pod wzg zakresu jakiego dotyczą. Charakter działalności spółki dominującej oraz przedmiot jej działania: Holding finansowy utożsamiany z hold czystym prowadzi działalność polegającą na nabywaniu i zarządzaniu akcjami bądź udziałami. Holdingi te koncentrują się niemal wyłącznie na efektywności kapitałowej i działalności czysto finansowej. Podst funkcjami hold finansowych jest szeroko rozumiany controlling oraz polityka podatkowa. Holdingi te tworzą instytucje finansowe tj instytucje inwestycyjne które na własny rach lub na życzenie klienta angażują środki w obrót pap wartościow. Ich działalność prowadzi do koncentracji różnego rodzaju usług finans które wymagają specjalistycznej wiedzy fachowej oraz zaangażowania znacznego kapitału na pokrycie ryzyka związanego ze spekulacjami walutowymi oraz instrumentami finansow. W holdingu kierującym- koncernowym zależności i powiązania między jedn dominującą a jedn zależnymi nie ograniczają się jedynie do powiązań kapitał czy personaln ale rozciągają się na inne aspekty działaln gosp tj np. produkcyjne technolog marketing . Powiązania między spółką dominuj a spółkami zależnymi dają tej pierwszej władzę kierowniczą która umożliwia realizację jednolitego kierownictwa i centralnej strategii dla wszystkich jedn holdingu. Spółka dominująca tworzy różne wyspecjalizow służby świadczące usługi na rzecz spółek zależnych i równocześnie kontrolujące ich działaln. Są to np. służby handlowo- marketin, finansowo- księgowe. Holding ten w praktyce naz jest holding zarządzającym z powodu roli jaką pełni w nim spółka dominująca która decyduje o zasadniczych sprawach oraz rozdziela środki finans. Stopień oddziaływ jedn dominującej można wyróżnić: operacyjny holding zarządzający i strategiczny holding zarządzający. W holdingu operacyjnym spółka matka prowadzi kluczową działalność operacyjną i zarządza jej rozwojem oraz realizacją kontrolując przy tym funkcjonow spółek córek w których posiada udziały. Holding mieszany jest forma tych dwóch w.w., spółka dominująca nie prowadzi działaln finansow lecz najczęściej spółki zależne są instytucjami finansowymi. Tego rodzaju holding tworzony jest z myślą o obniżce kosztów obsługi bankowej oraz aktywnym uczestnictwie na rynku walutowym i pieniężno kapitałowym. Ze względu na rodzaj zależności występujących pomiędzy podmiotem dominującym a podm zależnymi holdingi dzielimy na kapitałowe i personalne: Holding kapitałowy to grupa przeds w której spółka dominująca sprawuje kontrolę nad jedn zależnymi na podst posiadania prawa własności do części ich majątku czyli posiada taką liczbę głosów na walnym zgromadz która umożliwia podejmow kluczowych decyzji związanych z zarządz podmiotami zależnymi.Holding personalny to struktura złożona grupa przeds, w której zależności pomiędzy jedn oparte są na powiązaniach personalnych osób nimi zarządzających. Z punktu kryt czasu trwania dzielimy holdingi o krótkim i długim okresie trwania, wyróżnia się też Holding powierniczy (fiducjarny) brak jest definitywnego przekazania własności udziału holdingowego jedn zależnej na rzecz jedn dominującej. Zawiązanie tego typu holdingu odbywa się w momencie powierzenia przedmiotu udziału holding zarządowi jedn dominującej. Zasady oddziaływ podmiotu dominującego na jedn zależną w większości odpowiad regułom istniejącym w strukturze holdingu kapitałowego, choć przybierają formę mniej intensywną , kontrola jest ograniczona i jej oddziaływanie związane jest z treścią stosunku powierniczego. Innym kryt klasyfikacji hold jest przyczyna jego powstania (cel utworzenia) którą może być: -kontynuacja działaln po przodkach, a także chęć integracji (hold rodzinny); -dążenia do znalezienia sposobów działań zmniejszających negatywne skutki inflacji; -możliwość wspólnego opodatkowania. Kryt podziału może być własność holdingów: prywatne, państwowe, komunalne o własności mieszanej. Kryt podziału może też być sposób powstania holdingu: powstałe na drodze wydzielenia przedsiębiorstw, wskutek łączenia przeds. W strukturze holdingowej można zaobserw korelację pomiędzy rozmiarem uczestnictwa w kapitale jedn podporządkow a zakresem oddziaływania kontrolnego. Im bardziej rozległe jest uczestnictwo tym szerszy jest na ogół zakres tego oddziaływ. I tak w holdingu nieruchomości udział holdingowy ma charakter rzeczowy, w holdingu kierowniczym wpływ kontrolny ogranicza się do sfery administracyjnej, w holdingu patentowym wpływ przejawia się na płaszczyźnie zarządzania odnośnymi prawami i korzystania z nich.

Kodeks Spółek Handlowych-podstawowy akt prawny w procesie tworzenia holdingów. Forma zwana „holdingiem” znana była w Polsce przedwojennej. Proces łączenia mógł nastąpić w formie przejęcia lub fuzji spółek. Przejęcie (inkorporacja) polegało na przeniesieniu majątku spółki przejętej na spółkę przejmującą w zamian za akcje (udziały), które spółka przejmująca wydawała akcjonariuszom (udziałowcom) spółki przejętej. Fuzja często zwana połączeniem przez unifikację polegała na związaniu nowej spółki akcyjnej (z ograniczona odpowiedzialnością), na którą przechodził majątek wszystkich łączących się spółek, w zamian za akcje (udziały) nowo powstałej spółki. Przejęcie spółki w zależności od sposobu w jakim następowało mogło mieć charakter przyjazny lub wrogi. Kodeks spółek handlowych przewiduje, iż połączenie spółek może nastąpić drogą:

przeniesienia całego majątku spółki przejmowanej na inna spółkę przejmującą w zamian za akcje (udziały), które spółka przejmująca wydaje wspólnikom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej-jest to łączenie się przez przejęcie (inkorporację); zawiązania nowej spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek w zamian za akcje (udział) nowej spółki; w terminologii Ksh jest to łączenie się przez zawiązanie nowej spółki (połączenia przez zjednoczenie).

Kodeks spółek handlowych dopuszcza możliwości łączenia się miedzy sobą spółek kapitałowych różnego typu, np. spółki z o.o. ze S.A. oraz łączenia się spółek kapitałowych ze spółkami osobowymi (warunek: spółką przejmującą jest spółka kapitałowa) oraz spółek osobowych między sobą (warunek: połączenie drogą zawiązania nowej spółki kapitałowej).

Ponadto nie może się łączyć spółka będąca w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani tez spółka będąca w upadłości.

---