CHROMOWCE

Chromowiec	24Cr	42Mo	74Wo
Konfiguracja el.	[Ar]3d^54s^1	[Kr] 4d^55s^1	[Xe] 4f^145d^46s^2
1-a E.I. [kJ·mol^-1]	653	685	770
Promień at. [pm]	124,9	136,2	137
Prom.jon.E^6+ [pm]	56 ^a)	62	62
Temp. topn. [^oC]	1863	2623	3422
Gęstość [g^.cm^-3]	7,2	10,2	19,3
Rozp. litos. [%]	0,02	0,00015	0,00036
Elekroujemność^b	1,66	2,16	2,36
Stopnie utlenien.	+2,3,4,5,6	+2,3,4,5,6	+2,3,4,5,6
E^0(E^+3 + 3e = E) V	-0,744	-0,20	+0,1

^a) Dla jonu E^{4+ b)} wg. Paulinga

Dla chromu najbardziej istotny stopień utlenienia = +III

Dla Mo i W najbardziej istotny stopień utlenienia = +VI

C H R O M

Rozpowszechniony w litosferze 0.02%.

Chromit FeCr₂O₄, krokoit PbCrO₄.

Jako ferrochrom - z chromitu przez redukcję węglem.

FeCr₂O₄ + 4C → Fe·2Cr + 4CO

Rzadziej otrzymuje się czysty chrom:

Cr₂O₃ + 2Al → Al₂O₃ + 2Cr

Chrom roztwarza się w HCl i w rozcieńczonym H₂SO₄,
w HNO₃ ulega pasywacji.

Zastosowanie: bardzo ważny metal, stale stopowe, druty oporowe - chromonikielina, pokrywanie galwaniczne metali.

Związki chromu (II)

Bezwodny CrCl₂ jest bezbarwny. W roztworach wodnych jasno­niebieski kation heksaakwachromu (II) [Cr(H₂O)₆]²⁺.

Redukcja cynkiem w środowisku kwasu solnego

Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂^*

2[Cr(H₂O)₆]³⁺ + H₂^* + 2H₂O → 2H₃O⁺ + 2[Cr(H₂O)₆]²⁺

Roztwarzanie Cr w kwasie solnym:

Cr + 2HCl → CrCl₂ + H₂ Cr²⁺(aq) łatwo się utlenia tlenem z powietrza. Także powoli redukuje wo­dę.

Związki chromu (III) podstawowy stopień utlenienia.
najbardziej trwałe, Podaj elektron wal. dla Cr³⁺

Tlenek Cr₂O₃ - zielony, wyprażony jest mało reaktywny. Amfoteryczny. Trwały pigment mineralny.

Wodorotlenek Cr(OH)₃ galaretowaty, świeżo strącony łatwo roz­twarza się w kwasach i zasadach. Szarozielony

Cr₂(SO₄)₃ + 6NH₃ ⋅ H₂O → 2Cr(OH)₃↓ + 3(NH₄)₂SO₄

Cr(OH)₃ + 3HCl → CrCl₃ + 3H₂O

Cr(OH)₃ + 3NaOH → Na₃[Cr(OH)₆] zielony

Bezwodny chlorek CrCl₃ - sublimuje w wysokich temperaturach, zatem kowalencyjny. Jest silnym kwasem Lewisa.

Przez bezpośrednią syntezę 2Cr + 3Cl₂ → 2CrCl₃

W reakcji Cr₂O₃ + C + Cl₂ → ........+ CO. Uzupełnij

W roztwo­rach wodnych związki chromu (III) są zawsze komplek­sami, przeważnie jon [Cr(H₂O)₆]³⁺.

Najważniejsze sole: K₂SO₄·Cr₂(SO₄)₃·24H₂O (ałun chromowo-pota­sowy). Zastosowanie - przemysł garbarski.

CrCl₃ i Cr(NO₃)₃

Cr (III) tworzy bardzo chętnie związki kompleksowe. Kompleksy anionowe Cr (III), n. p. K₃[Cr(CN)₆], K₃[Cr(OH)₆]

Związki chromu (VI). Struktury z reguły tetraedryczne.

Kwas chromowy i jego sole. Utlenianie Cr₂O₃ w środowisku alka­li­­cznym, np. stapianie z utleniaczem: (stop zielony → stop żółty)

Cr₂O₃ + 3KNO₃ + 2Na₂CO₃ → 2Na₂CrO₄ + 3KNO₂ + 2CO₂↑
2Na₃[Cr(OH)₆] + 3H₂O₂ → 2Na₂CrO₄ + 2NaOH + 8H₂O

Napisz równania reakcji Na₂CO₃ + Cr₂O₃ + O₂ →

Stapianie Cr₂O₃ z Na₂CO₃ lub z NaOH wobec tlenu z powietrza.

wykrycie jonów CrO₄^2-.

2Ag⁺ + CrO₄^2- → Ag₂CrO₄ ↓ (czerwony osad, nierozp. w CH₃COOH)

Na₃[Cr(OH)₆] + Cl₂ + NaOH → ..........uzupełnij równanie

2K₂CrO₄ + H₂SO₄ → K₂Cr₂O₇ + K₂SO₄ + H₂O pomarańczowy

K₂Cr₂O₇ + 2KOH → 2K₂CrO₄ + H₂O żółty

Suchy, stały CrO₃ powoduje zapłon metanolu (etanolu).

CH₃OH + 2CrO₃ → Cr₂O₃ + CO₂ + 2H₂O
Podaj odpowiednią reakcję dla etanolu

W roztworze kwaśnym Cr₂O₇^2- są silnymi utleniaczami:

Cr₂O₇^2- + 3SO₃^2- + 8H₃O ⁺ → 2Cr³⁺ + 3SO₄^2- + 12H₂O

W roztworze zasadowym CrO₄^2- są słabymi utleniaczami:

Ważniejsze sole: Na₂CrO₄·10H₂O, izomorficzny z Na₂SO₄·10H₂O,

K₂CrO₄ izomorficzny z K₂SO₄ oraz K₂Cr₂O₇ izomorficzny z K₂S₂O₇ .

Związki nadtlenkowe chromu (VI)
Cr₂O₇^2- + 4H₂O₂ + 2H₃O⁺ → 2CrO₅ + 7H₂O niebieski w Et₂O

Geometria piramidy o podstawie kwadratowej.

Jest nietrwały i w wodnych kwaśnych roztworach przechodzi szyb­ko do soli Cr³⁺

Rozkład dichromianu amonu (chemiczny wulkan).

(NH₄)₂Cr₂O₇ → N₂↑ + Cr₂O₃ + 4 H₂O

Jest to wewnątrz cząsteczkowa reakcja redoksowa

M O L I B D E N

Minerały.

Molibdenit MoS₂ - minerał podobny do grafitu, materiał smarny.
Wulfenit PbMoO₄

2MoS₂ + 7O₂ → 2MoO₃ + 4SO₂ (biały)

Tlenek redukuje się wodorem otrzymując szary proszek metalicz­ny. Składnik stali stopowych.

Podstawowy stopień utlenienia (+VI). Molibdeniany MoO₄^2-.

W O L F R A M

Minerały. Wolframit (Fe/Mn)WO₄, szelit PbWO₄.

Najwyższa temperatura topnienia i wrzenia ze wszystkich pier­wiast­ków. Aparatura do dla wysokich temperatur. Włókna w żarówkach.

Stale stopowe.
Tlenek redukuje się wodorem otrzymując szary proszek metalicz­ny.

Podstawowy stopień utlenienia (+VI), wolframiany WO₄^2-

Żółty WO₃ roztwarza się w NaOH

WO₃ + 2NaOH → Na₂WO₄ + H₂O

5

---