FIZYKA

Dr inż. Jerzy Wojtkowiak
IFD UG ul Wita Stwosza 57
608-659-072

[e-mail]

Treści kształcenia:

Podstawy mechaniki klasycznej
Grawitacja
Zasady zachowania
Mechanika bryły sztywnej
Drgania i fale w ośrodkach sprężystych
Elektryczne i magnetyczne własności materii
Elektryczność prąd stały i zmienny
Fale elektromagnetyczne
Polaryzacja interferencja i dyfrakcja fal
Elementy optyki falowej i geometrycznej
Elementy akustyki, Hałas
Podstawy mechaniki kwantowej.
Budowa atomu i cząsteczki. Elementy fizyki jądrowej
Cząstki elementarne
Elementy kosmologii
Elementy fizyki kwantowej

Wykład opierał się

na następujących

podręcznikach

• J. O’Rear, Fizyka tom 1 i 2

• Resnick Halliday Fizyka tom 1 i 2

• Detlaf Jaworski, Fizyka tom 1 i 2

• Frisz Timoriewa, Fizyka

• Reinhard Kulessa UJ Wykłady z Fizyki

http://users.uj.edu.pl/~kulessa

•

http://pl.wikipedia.org/wiki/Portal:Fizyka

• Wykłady dr Piotra Słomy

•

http://mojanauka.pl/fizyka/

• Internet – wikipedia (zwłaszcza angielska)

stosowane krytycznie (punktowane

wyłapywanie błędów, których w materiałach

z fizyki jest bardzo mało)

-

C. Kittel, W.D. Knight, M.A. Ruderman: Mechanika,
PWN, Warszawa 1969, lub wznowienia; tłumaczenie z
"Mechanics – Berkeley Physics Course" - Vol. 1

- R.P. Feynman, R.B. Leighton, M. Sands: Feynmana

wykłady z fizyki Tom I, część 1, PWN, Warszawa 1974,
lub wznowienia, tłumaczenie z "The Feynman lectures
on physics"

- D. Halliday, R. Resnick, J. Walker: Fundamentals of

Physics, Fifth Edition, John Wiley & Sons, Inc., New
York 1997

- P.A. Tipler: Physics for scientists and engineers,

fourth edition W.H. Freeman and Company, New York
1999

- A. Piekara: Mechanika ogólna, PWN, Warszawa 1967,

- A. Januszajtis: Fizyka dla Politechnik, Tom I, PWN

1977

-

M. Heller, Logos wszechświata (to dla filozofów)

Ćwiczenia –

tematy z podziałem

na godziny

•

Podstawy mechaniki klasycznej. 1h

•

Układy współrzędnych-wektory w układach: kartezjańskim walcowym i sferycznym 2h

•

Grawitacja. Pole wektorowe i pole skalarne 1h

•

Dynamika bryły sztywnej 2h,

•

Zastosowanie rachunku całkowego w zagadnieniach fizyki 2h

•

Drgania i fale w ośrodkach sprężystych.

•

Oscylator harmoniczny, drgania cząsteczek, 2h

•

Zastosowanie rachunku różniczkowego i operatorowego w zagadnieniach fizyki 2h

•

Elementy akustyki. Propagacja fal 1h

•

Elementy hydromechaniki. 0.5h

•

Elektryczność. Fale elektromagnetyczne.

•

Podstawowe pomiary elektryczne 1.5h

•

Układ RLC, pole elektryczne i magnetyczne 2h

•

Elektryczne i magnetyczne właściwości materii.

•

Propagacja, Polaryzacja, interferencja i dyfrakcja fal. 2h

•

Elementy optyki falowej i geometrycznej.2h

•

Elementy fizyki ciała stałego.1h

•

Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. 1h

•

Elementy fizyki jądrowej. 1h

•

Podstawy fizyki kwantowej 2h

•

Elementy kosmologii 1h

Ocena na zaliczenie

1.

Dwa kolokwia w terminach ustalonych przez
studentów. (nie później niż do 15.04, oraz 30.06

2.

Uczestnictwo w zajęciach (- punktowane będą
rudymentarne uwagi, wyłapywanie błędów i
przejęzyczeń prowadzącego, który się starzeje,
wyłapywanie błędów w materiałach
elektronicznych i propozycje zmian w tych
materiałach – zaginanie Mentora)

3.

Rozwiązywanie problemów ad hoc podawanych na
wykładach i ćwiczeniach wraz z punktacją

Egzamin z fizyki

1.

Egzamin pisemny (łatwe zadania takie jak na

ćwiczeniach i w materiałach elektronicznych).

Dobry wynik zaakceptowany przez studenta i

wykładowcę może zwolnic z ustnego

2.

Egzamin ustny. Studenci wskazują ocenę,

którą chcą dostać wiedząc wcześniej

znajomość jakich zagadnień potrzebna jest do

uzyskania danej oceny. Na egzamin ustny

student może przynieść książkę z której

korzystał. Na ocenę dostateczną w praktyce

wymagam znajomości zagadnień z egzaminów

maturalnych (warunek konieczny)

Fizyka miedzy mitologią

a nauką

Między ideami a pomiarami

Złota reguła
filozofii

Veritas intellectus
est adequatio intellectus

et rei.

św. Tomasz

za Arystotelesem

Za Isaakiem Israeli

Tako rzecze Immanuel
Kant

i Jego rewolucja Kopernikańska

Gdyby jednak

postawić pytanie:

jak jest możliwe przyjęcie a priori przyrody jako
ogółu (Inbegriff)
przedmiotów smaku?
– to jest to sprawa mająca związek z teleologią;
musiałoby się bowiem wtedy uważać za cel przyrody,
związany w sposób istotny z jej pojęciem,
ustanawianie przez nią form celowych dla naszej
władzy sądzenia.
Ale słuszność tej hipotezy budzi jeszcze poważne
wątpliwości,
podczas gdy rzeczywistość piękna przyrody jest
dostępna doświadczeniu”.

To, co nazywamy fizyką, obejmuje całą grupę nauk

przyrodniczych, które opierają swe teorie na pomiarach, i

których idee i twierdzenia dają się sformułować za pomocą

matematyki.

[. . .] Fizyka jest zasadniczo nauką opartą na intuicji i

konkretnych faktach. Matematyka stanowi jedynie narzędzie

dla zapisywania praw, które rządzą zjawiskami w przyrodzie.
Albert Einstein (1879–1955)

Cała nauka to fizyka, reszta to filatelistyka. All science is

physics, the rest is the philately
Ernest Rutherford (1871–1937)

The laws of Physics are essentially algorithms for calculations.

Prawa fizyki są zasadniczo algorytmami do

obliczeń

Rolf Landauer (1927–1999)

„dzisiejsza nauka jest bezradna intelektualnie, zawsze wtedy

gdy

oparta jest na procedurach” JW. (kucia bracia się

bać …. )

Co jest

naukowe ?

August Comte (1798-
1857)

Teoria ewolucji wiedzy

patrz CREDO

- faza teologiczna
- faza metafizyczna – gdy ludzie wyjaśniają zjawiska

poprzez abstrakcyjne pojęcia i rozumową spekulację

(najczęściej oderwaną od rzeczywistości);

- faza pozytywna: formułowanie twierdzeń opartych

na faktach i poszukiwanie współzależności między

faktami.. Faza ta jest tożsama z fazą naukową.

nauki abstrakcyjne: matematyka, astronomia, fizyka,

chemia, biologia i socjologia (dawna fizyka społeczna)

Rola obserwacji

Rzeczywistość
poznawana przy pomocy

zmysłów

może być złudzeniem

Cząstki czy
procesy?

Pewien eksperymentator wykonał kilkaset
pomiarów
grubości włosa i uzyskał wynik:

100,543678723411 ±
5,8002341789443 [µm]

Jak ten wynik ma się do
rzeczywistości?

100,543

100,543

6

6

787

787

2

2

341

341

1

1





5,800

5,800

2

2

341

341

7

7

894

894

4

4

3

3





m

m

rozmiar

rozmiar

atomu

atomu

rozmiar jądra

rozmiar jądra

rozmiar kwarka

rozmiar kwarka

Pewien eksperymentator wykonał kilkaset
pomiarów
grubości włosa i uzyskał wynik:

100,543678723411 ±
5,8002341789443 [µm]

Pewien uczony mąż wykonał 5 obserwacji
Za pomocą przyrządu.
Jaki jest Jego model rzeczywistości?

Fizycy tworzą modele
dopasowując je do rzeczywistości

Najlepiej widać to na przykładzie modeli atomów

Dalton (1808 )

atom jest najmniejszą cząstką materii to znaczy cząstką elementarną.

(atomos-niepodzielne) za Demokrytem

Thomson (1897-1904)

rodzynki w cieście (Duża masa jako ciasto (+) i małe elektrony jak

rodzynki(-)

odkrycie elektronu jako cząstki o najmniejszym niepodzielnym ładunku

Rutheford (1911)

Cała masa atomu skupiona jest w małym obszarze

Bohr (1913)

model planetarny (elektrony krążą wokół jądra) - odkrycie neutronu

Shrödinger (1926)

model falowy

(1932) odkrycie pozytonu

Chadwick - stało się jasne, że nawet jądra atomowe charakteryzują się

swoistą strukturą.

CIEKAWY WYKŁAD na stronie

http://www.wic.wat.edu.pl/dydaktyka/fizyka_wyk/Iatom_rut.

pdf

Narzędzia

Rozwój człowieka

zależy od narzędzi

jakie używa

Homo
internetus

Homo habilitus
Człowiek zręczny

BIONIKA

BIONIKA

podpatrywanie

podpatrywanie

przyrody

przyrody

Widok z lotu ptaka na Europejskie Centrum Badawcze Cząstek
Elementarnych
(CERN), niedaleko Genewy, w Szwajcarii.
Zaznaczony duży okrąg pokazuje przebieg tunelu Large Elektron-
Positron (LEP) collidera, o długości 27 km

Projektowany jest SSC
o obwodzie 85 km !!!!!

Jak w skali makro szukać odpowiedzi
Na świat w skali mikro

Świadectwa kultury
technicznej

Technika

Technika

z gr. technē, sztuka, (Know

z gr. technē, sztuka, (Know

How?) umiejętność - w znaczeniu

How?) umiejętność - w znaczeniu

ogólnym całokształt środków i czynności

ogólnym całokształt środków i czynności

wchodzących w zakres działalności

wchodzących w zakres działalności

ludzkiej związanej z wytwarzaniem dóbr

ludzkiej związanej z wytwarzaniem dóbr

materialnych, a potem także .........

materialnych, a potem także .........

reguły posługiwania się nimi.

reguły posługiwania się nimi.

Lenistwo jest motorem postępu
: )

Skąd się bierze postęp
Techniczny ??

Idee Układy i

jednostki

Potrzebujemy

standardów miar i

wag

SI EMAS ISO PN

Btu vs J

Zegar mechaniczny

Teraz
Zegar
atomowy

Pierwsze określenie
Kalendarza jako
kalendarza kosmicznego.
Rok zwrotnikowy
mierzymy
z dokładnością do pół
sekundy

1s =9192631770

okresów

promieniowania
przejścia
w

Cs

133

55

www.boulder.nist.gov/timefreq/cesium/fountain.htm

POMIARY CZASU

Sekunda [s] [sec] „kropla
czasu”?

Jest to czas równy 9 192 631 770 okresów

promieniowania odpowiadającego przejściu

między dwoma poziomami F = 3 i F = 4

struktury nadsubtelnej stanu podstawowego

2S

1/2

atomu cezu 133

Cs

(powyższa definicja

odnosi się do atomu cezu w spoczynku w

temperaturze 0 K)

[1]

. Definicja ta,

obowiązująca od

1967

r., została ustalona przez

XIII Generalną Konferencję Miar

. Poprzednio

sekundę definiowano jako 1/31 556 925,9747

część

roku zwrotnikowego

1900 (XI Generalna

Konferencja Miar z

1960

r.) lub 1/86400 część

doby

(do

1960

r.).

Pulsar wysyła
regularne impulsy EM

(elektromagnetyczne)

Gdański zegar jest jednak mechaniczny

Gdański zegar

• Jest to najdokładniejsze wskazanie

czasu na świecie. Sto razy
dokładniejsze od wskazań zegarów
atomowych - już wskazanie czasu
oparte na sygnale z jednego pulsara
byłoby dużo dokładniejsze od wskazań
zegarów atomowych, a w Gdańsku -
dla uzyskania jeszcze większej
dokładności - użyto danych z sygnałów
wysyłanych przez sześć pulsarów.

Gdański zegar

-(mechaniczny

sterowany pulsarami)

Wielcy

sceptycy

czasu

astronomicz-

nego

„Czas nie jest pojęciem empirycznym
wyprowadzonym abstrakcyjnie z
jakiegokolwiek doświadczenia”
Równoczesność lub następstwo
nie pojawiłyby się bowiem same
w spostrzeżeniu, gdyby wyobrażenie
czasu znajdowało się a priori u jego podłoża,

Czym jest czas? Jeśli nie pytasz wiem,
ale kiedy zapytasz nie wiem.
Św. Augustyn nie wierzył w pomiar
czasu na podstawie miejsc w przestrzeni
Czyli w czas astronomiczny.
Metafora „kropla czasu” nawiązuje do
klepsydry

Galileuszowi zdarzyło się mierzyć czas własnym pulsem

Kant

Św. Augustyn

Pojęcie przestrzeni i pomiar
odległości

s. 104. „Wszystkie rzeczy jako zewnętrzne

zjawiska są obok siebie w przestrzeni” i

dalej „Rozważania nasze głoszą więc realność

(tzn. przedmiotową ważność) przestrzeni w

odniesieniu do rzeczy, jeżeli je rozum rozważa

same w sobie, tj. bez względu na właściwości

naszej zmysłowości. Stwierdzamy zatem

empiryczną realność przestrzeni (w odniesieniu

do wszelkiego możliwego zewnętrznego

doświadczenia), jakkolwiek zarazem

przyjmujemy jej transcendentalną idealność”

Immanuel Kant Krytyka czystego rozumu s. 102

Po latach szczególna teoria

względności Einsteina oprze

się na dwóch postulatach

 

- ruch bezwzględny nie może być

wykryty ;

- szybkość światła jest niezależna od

ruchu źródła

czego Galileusz i Newton nie

wiedzieli.

Często w ramach postulatów szczególnej teorii względności

mówimy także o zasadzie kosmologicznej która mówi, że nie
ma wyróżnionego punktu w przestrzeni co jest innym
sformułowaniem zasady (1)

Układ sferyczny
w astronomii

Układy współrzędnych

Na osobnej prezentacji

znajdziecie wszystkie układy
współrzędnych jakich będziemy
używali

21.02.2014. Jednostki Fizyczne

Poniżej
sposób opisu

przestrzeni
trójwymiarowej

Układ Kartezjański

http://www.youtube.com/watch?v=niavnnfMhLs&noredirect=1

Układ sferyczny

Układ sferyczny

 

 

              

                       

     

http://www.if.pw.edu.pl/~wosinska/am2/w1/segment3/main.htm

Układ walcowy

=
h

h=z

Układ biegunowy

W którą stronę obraca się wektor r ?

Transformacja Galileusza

umożliwia opis tego samego

zjawiska (i prawa) przez różnych

obserwatorów

 

Włoski scholar (przyjaciel kardynałów ale tylko niektórych)

położył podwaliny pod coś co sam nazywał filozofią naturalną a

co teraz nazywamy fizyką. Obserwował planety przez swoją

lunetę. Był gorącym zwolennikiem teorii Kopernika. Stworzył

paradygmat fizyki nowożytnej opierając ją na modelach

matematycznych i układach współrzędnych

TEORIA WZGLĘDNOŚCI WEDŁUG
GALILEUSZA i NEWTONA
 

„ruchu bezwzględnego nie da się

wykryć”.

Czy jesteśmy w stanie

ogarnąć przestrzeń
naszym umysłem??

Jeżeli nie to czy potrafimy

ją zmierzyć?

10

0

=1

Metr

10

1

=10

Metrów

10

2

=100

Metrów

10

3

=1000

Metrów

CERN

10

4

=10 000

Metrów

Akcelerato
r LEP

10

5

=100 000

Metrów

Jezioro
Genewskie

10

6

=1000 000

Metrów

10

8

=100 000 000

Metrów

10

7

=10 000 000

Metrów

10

9

=1000 000 000

Meter

Orbita
Księżyca

10

10

=10 000 000 000

Metrów

Droga
Ziemi w 4
dniach

10

11

=100 000 000 000

Metrów

Droga
Ziemi w 6
tygodniac
h

10

12

=1000 000 000 000

Metrów

Układ
Słoneczny

10

13

=10 000 000 000 000

Metrów

Układ
Słoneczny

10

14

=100 000 000 000 000

Metrów

10

20

=100 000 000 000 000 000 000

Metrów

10

21

=1000 000 000 000 000 000

000 Metrów

nasza
Galaktyka

10

23

=100 000 000 000 000 000 000

000 Metrów

10

22

=10 000 000 000 000 000 000

000 Metrów

Nasza Galaktyka
z obłokiem
Magellana

10

26

=100 000 000 000 000 000 000

000 000 Metrów

9325
Galaktyk

Przegląd podstawowych rozmiarów

10

0

=1 Metr

10

-1

=0.1 Metra

10

-2

=0.01 Metra

10

-3

=0.001 Metra

Oko Muchy

10

-4

=0.000 1 Metra

Facetten

10

-5

=0.000 01 Metra

Włosek

10

-6

=0.000 001 Metra

10

-7

=0.000 000 1

Metra

10

-8

=0.000 000 01 Metra

Molekuła DNS

10

-14

=0.000 000 000 000 01 Metra

Jądro Atomowe

10

-15

=0.000 000 000 000 001 Metra

Proton z Kwarkami

10

-10

=0.000 000 000 1 Metra

Atom Węgla

Przegląd podstawowych rozmiarów

Świat jest zasadniczo
matematyczny

.

Liczydło egipskie 500l.p.Chr

Galileo Galilei
(1564-1642)

Przełomy w fizyce
wiązały się zwykle z
nowymi metodami
matematycznymi

ANNUS MIRABILIS

www.physics2005.org

.....pierwszy raz annus mirabilis
(Miraculous year)

miał miejsce na przełomie 1665-

1666 Isaac

Newton uciekając przed zarazą do swego
domku letniskowego zastosował podstawy

rachunku różniczkowego (Leibniza sic!) i
teorii grawitacji, która była miarą geniuszu Newtona.

• Drugi annus mirabilis (Miraculous year) to

rok

1905 rok licznych publikacji berneńskiego

referenta w Urzędzie Patentowym, który mając
w dorobku odrzuconą kilka lat wcześnie
dysertację nie załamał się i pozostał twórczy jak
dziecko. Niestety ….

WHY NOT TURN YOUR

IDEAS INTO REALITY

Einstein 1929r

Podstawowe kontrowersje pomiędzy Einsteinem

a pozostałymi fizykami dotyczyły w gruncie rzeczy problemów

filozoficznych, które ciągle są kwestią otwartą. Chodzi o …..

• problem lokalności

w opisie cząstek (czyli np. określenie przez

jaką szczelinę przeszła cząstka zanim ją zarejestrowano)

Prawa statystyczne są miarą naszej niewiedzy (Poincaré )

• problem realności

pojęć fizycznych (fizyka powinna opisywać

rzeczywistość fizyczną czyli byty realne stanowisko przeciwne mówi, ze

rzeczywistość jest kreowana

• problem kompletności

Mechaniki Kwantowej (Einstein mimo, że

sam chyba jako pierwszy szukał ostatecznego rozwiązania w postaci

wielkiej unifikacji (a może właśnie dlatego) twierdził, że QM jest co

najwyżej etapem przejściowym głównie ze względu na niezadowalające

podstawy filozoficzne. Fizycy po latach zareagowali negacją filozofii co w

praktyce oznacza przyjęcie kryterium wewnętrznej spójności i kompletności

• Problem determinizmu

(ideologiczny bo determinizm wyznawany

był przez bezbożnych marksistów

Oddziaływania
fundamentalne

są odpowiedzialne za siły działające pomiędzy
cząstkami.

Elektromagnetyczne
Słabe

Silne jądrowe
Silne kolorowe

Elektryczne
magnetyczne

Podstawowe oddziaływania:

1. Grawitacyjne

2. Elektrosłabe

3

.

Silne

Dla opisu zjawisk fizycznych byłoby najlepiej,
gdyby istniało tylko jedno oddziaływanie,
zawierające w sobie wszystkie do tej pory
wymienione.

Jesteśmy blisko Teorii Wszystkiego TOE -
unifikacji oddziaływań słabych,
elektromagnetycznych i silnych.

Pomiary i

jednostki

Mierzone wielkości są

zasadniczo fizyczne

Wielkości mają swój wymiar i wymagają

wzorców

Mechanika posługiwała się wtedy pojęciem

przestrzeni i czasu, przy czym czas był
ABSOLUTNY - taki sam niezależnie od układu
współrzędnych, niezależnie od tego czy układ
współrzędnych się poruszał czy spoczywał.

Układ SI: (MKSA)

metr [m] - jednostka długości
kilogram [kg] - jednostka masy,
sekundą [s] - jednostka czasu

Kelvin [K] - jednostka temperatury
Candela [Cd] - jednostka natężenia
światła
Amper [A] - jednostka natężenia
prądu

elektrycznego

Jednostki chyba
uzupełniające

Nazwa Jednostka Wielkość

fizyczna

radian [rad] miara kąta

płaskiego

steradian [sr] miara kąta

bryłowego

mol [mol] liczność

materii

metr

W myśl definicji zatwierdzonej przez XVII

Generalną Konferencję Miar i Wag w 1983

jest to odległość, jaką pokonuje światło w

próżni w czasie 1/299 792 458 s.

(1960 - 1983) XI Generalna Konferencja Miar

(1960) zdefiniowała metr jako długość równą

1 659 763,73 długości fali promieniowania w

próżni odpowiadającego przejściu między

poziomami 2p10 a 5d5 atomu 86Kr (kryptonu

86).
Inne jednostki długości: angstrem, cal, jard,

mikron, parsek, rok świetlny.

Kilogram [1kg]

Masa bezwładna i masa grawitacyjna

Odważnik „wiecznie żywy”

Wzorzec kilograma oparty na izotopie

węgla C

12

to tylko rekomendacja ale

stanowcza

Bureau International des Poids et Mesures

Comité

International

des Poids

et Mesures 94th

meeting (October 2005)

Sekunda [s] [sec]

Jest to czas równy 9 192 631 770 okresów

promieniowania odpowiadającego przejściu

między dwoma poziomami F = 3 i F = 4

struktury nadsubtelnej stanu podstawowego

2S1/2 atomu cezu 133

Cs

(powyższa definicja

odnosi się do atomu cezu w spoczynku w

temperaturze 0 K)

[1]

. Definicja ta,

obowiązująca od

1967

r., została ustalona przez

XIII Generalną Konferencję Miar

. Poprzednio

sekundę definiowano jako 1/31 556 925,9747

część

roku zwrotnikowego

1900 (XI Generalna

Konferencja Miar z

1960

r.) lub 1/86400 część

doby

(do

1960

r.).

amper [A]

Definicja 1 A - prąd o natężeniu 1 A, jest to stały prąd

elektryczny, który płynąc w dwóch równoległych,

prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o

znikomo małym przekroju kołowym, umieszczonych w

próżni w odległości 1 m od siebie, spowodowałby

wzajemne oddziaływanie przewodów na siebie z siłą
równą

2 10

-7

[N]

na każdy metr długości przewodu.

Do definicyjnego wyznaczenia jednostki służy waga prądowa. Dokładnością ustępuje

jednak kalibratorom prądu i w praktyce jest przez nie wyparta.

Jeśli przepływający przez dany przekrój prąd ma

natężenie 1 A, oznacza to, że w ciągu 1 s przepływa 1 C

ładunku,

kelwin [K]

kelwin - jednostka temperatury w

układzie SI równa 1/273,16
temperatury termodynamicznej
punktu potrójnego wody, oznaczana
[K]

kandela (świeca)

jednostka światłości źródła światła; jednostka

podstawowa w układzie SI, oznaczana [cd].

Jest to światłość, z jaką świeci w określonym

kierunku źródło emitujące promieniowanie

monochromatyczne o częstotliwości 5,4·1014

Hz, i wydajności energetycznej w tym

kierunku równej (1/683) [W/sr].

Kandela to również światłość 1/600000 m²

ciała doskonale czarnego w temperaturze

krzepnięcia platyny pod ciśnieniem 1

atmosfery fizycznej.

mol [mol]

Mol – podstawowa w układzie SI jednostka liczności materii,

oznaczana [mol].

Jeden mol jest to liczba indywiduów chemicznych (np. atomów,

cząsteczek, jonów, elektronów itp.) równa liczbie atomów zawartych

w 12 gramach izotopu węgla C12 (przy założeniu, że węgiel jest w

stanie niezwiązanym chemicznie, w spoczynku, a jego atomy nie

znajdują się w stanie wzbudzenia). W jednym molu znajduje się

6,02214179±0,00000030 · 10

23

cząstek.

Liczba ta jest nazywana stałą Avogadra[2]. Mol jest szczególnie

istotny dla pojęcia masy molowej, która ma duże znaczenie

praktyczne dla ilościowego doboru składników reakcji chemicznych.

lumen [lm]

- jednostka miary strumienia

świetlnego w układzie SI (jednostka
pochodna układu SI)

1 lm = 1 [cd·sr]
Jest to strumień świetlny wysłany w

jednostkowy kąt bryłowy (steradian)
przez izotropowe punktowe źródło
światła o światłości jednej kandeli
umieszczone w wierzchołku tego kąta

luks [lx]

- jednostka natężenia oświetlenia E w

układzie SI (Jednostka pochodna układu
SI)

1 lx = 1 cd·sr / m

2

Luks określany jest jako oświetlenie wywołane przez

równomiernie rozłożony strumień świetlny o wartości
równej 1 lumen (lm) padający na powierzchnię 1m

2

, a

więc:

1 lx = 1 lm / m

2

.

To jeszcze nie

Koniec