GRZYBY

1. Cechy grzybów

• brak tkanek

• ciało (tzw. grzybnia) zbudowane z długich nitek plazmatycznych (tzw. strzępki)

• przemiana pokoleń z przewagą haplofazy (wyjątkiem podstawczaki)

• heterotroficzne (saprofity lub pasożyty)

• niektóre żyją w mikoryzie zewnętrznej lub wewnętrznej

• niezdolne do przemieszczania

• mają ścianę komórkową (podobieństwo do roślin) zbudowaną z chityny

• mają przodków tych samych, co zwierzęta. Owe jednokomórkowe protisty cechowały się:

• brakiem plastydów (cecha grzybów i zwierząt do dziś)

• zdolnością magazynowania glikogenu (cecha grzybów i zwierząt do dziś)

• wiciami na tylnym biegunie komórki (zwykle były na przednim)

2. Linie rozwojowe grzybów

3. Rodzaje strzępek u grzybów:

• komórczakowa

• 
  jednojądrowa

j

• dikariotyczna

• 
  plektenchymatyczna

• luźna

4. Rozmnażanie się

1. bezpłciowe

• fragmentacja

• podział komórki lub pączkowanie

• przez spory

• podział spor ze względu na genezę:

• mitospory

• mejospory

• podział spor ze względu na miejsce występowania:

• zoospory

• aplanospory

2. płciowe

• rodzaje gamii:

• gametogamia (izogamia, anizogamia, oogamia)

• gametangiogamia

• somatogamia

• workowce i podstawczaki wydłużają się podczas zapłodnienia - po połączeniu się gametangiów lub strzępek dochodzi do zlania cytoplazmy (plazmogamia), zaś jądra komórkowe nie łączą się, lecz ustawiają dwójkami tworząc pary jąder sprzężonych (powstaje strzępka dikariotyczna); jądra dzielą się synchronicznie, tak że do nowopowstałej komórki zawsze przechodzą dwa jądra pochodzące od różnych grzybów. Zlanie się jąder komórkowych (kariogamia) zachodzi później, w hymenium - powstaje jądro zygotyczne, przechodzące szybko mejozę. Z haploidalnych jąder tworzą się mejospory

5. Cykl rozwojowy grzybów

1. u skoczków

2. u sprzężniowych

3. u workowców

4. u podstawczaków

inaczej ektotroficzna; występuje głównie u drzew, hamuje wzrost korzeni (strzępki zastępują włośniki)

inaczej endotroficzna; występuję głównie u roślin zielnych i krzewinek, nie hamuje wzrostu korzeni

zabarwienie grzybów (niekiedy zielone) jest spowodowane występowaniem innych barwników, nie ma tu mowy o chlorofilu

w pojedynczym segmencie znajduje się jedno haploidalne jądro

brak typowych komórek, ponieważ w ścianach je oddzielających są centralnie położone otwory, przez które z segmentu do segmentu mogą przechodzić organelle komórkowe

inaczej dwujądrowa lub workotwórcza; w pojedynczym segmencie znajdują się dwa sprzężone haploidalne jądra

najsolidniejsza struktura służąca najczęściej do rozrodu płciowego i wytwarzania zarodników zwana owocnikiem

powstają w wyniku mitozy strzępek; należą do nich zarodniki sporangialne i konidialne

powstają w wyniku mejozy zygoty; należą do nich zarodniki workowe i podstawkowe

inaczej pływki; występują u grzybów wodnych, zdolne do ruchu

występują u grzybów lądowych, niezdolne do ruchu (przenoszone przez wiatr)

łączą się gamety, występuje u skoczków

łączą się gametangia, występuje u wyspecjalizowanych skoczków, sprzężniowych i workowców

łączą się strzępki, występuje u podstawczaków

inaczej warstwa rodzajowa; specjalnie wydzielona część owocnika

3

KOMÓRCZAKOWE

sprzężniowe

NAJPROSTSZE (GAMETY Z WICIAMI)

skoczki

GRZYBY WYŻSZE

workowce

porosty

podstawczaki

namnażanie się jąder

powstają jednokomórkowe i jednojądrowe pełzaki

rozpad

HAPLOFAZA 1n

zarodnik wnika do komórki żywiciela

ruchliwe zarodniki

podział na kilka wielojądrowych części

DIPLOFAZA 2n

forma przetrwalnikowa (otaczanie się grubą ścianą komórkową - zimowanie)

zygota wnika do komórki żywiciela

izogamia (powstaje zygota z dwoma wiciami)

gamety

wielokomórkowa⁵

gdy strzępka jednego grzyba napotyka strzępkę innego, następuje ich połączenie (gametangiogamia) - nie wyróżnia się tutaj plemni i lęgni, gdyż gametangia są identyczne (oznacza się je jako strzępka + oraz -)

DIPLOFAZA 2n

zygospora pęka uwalniając strzępkę

powstanie nowej strzępki

w zygosporze jądra obu grzybów łączą się ze sobą

wysyp zarodników sporangicznych

cztery jądra haploidalne ulegają mitozie tworząc osiem jąder

rozpad zarodni

HAPLOFAZA 1n

strzępka w postaci prostej nitki zakończonej kulistą zarodnią

kiełkowanie strzępki

powstaje zygospora, czyli forma przetrwalnikowa otoczona grubą ścianą komórkową

jądra otaczają się błoną i ścianą komórkową tworząc osiem zarodników w rozciągniętej komórce szczytowej zwanej workiem

zarodniki wydostają się przez wieczko z worka

HAPLOFAZA 1n

powstaje haploidalny owocnik

w owocniku łączą się plemnia i lęgnia (gametangiogamia)

w szczytowych komórkach strzępki dochodzi do połączenia jąder sprzężonych (kariogamia)

plazmogamia

DIKARIOFAZA n + n

tworzy się strzępka dikariotyczna

strzępka rozrasta się tworząc wewnątrz owocnika warstwę hymenium

powstałe jądro zygotyczne ulega mejozie i powstają cztery jądra haploidalne

DIPLOFAZA 2n

mejoza jądra znajdującego się w komórce szczytowej strzępki dikariotycznej

HAPLOFAZA 1n

tworzą się strzępki, gdy napotkają strzępkę innego grzyba następuje somatogamia

DIKARIOFAZA n + n

plazmogamia

tworzy się strzępka dikariotyczna

w szczytowej komórce strzępki dikariotycznej dochodzi do kariogami

DIPLOFAZA 2n

strzępka tworzy kilka lub więcej owocników, składających się z trzonka i kapelusza, pod którym znajduje się hymenium w formie blaszek (u kapeluszowych może mieć też postać rurek)

komórka szczytowa przekształca się w podstawkę z czterema jądrami i czterema wyrostkami, do których jądra wędrują - powstałe zarodniki odrywają się

---