LEKI PRZECIWGRZYBICZE

Zakażenia grzybicze

• pierwotne - rzadkie, wtórne - często, obecnie zrost zakażeń oportunistycznych

• powierzchowne, głębokie (układowe) - wysoka śmiertelność

• jednoogniskowe, wieloogniskowe z fungemią

Czynniki ryzyka zakażenieami grzybiczymi

• postęp w medycynie - antybiotykoterapia, chemioterapia, radioterapia, sterydoterapia, immunosupresja, transplantacja, dializa, sztuczne protezy, żywienia paranteralne (pozajelitowe), inwazyjna diagnostyka

• niedobory immunologiczne - pierwotne, wtórne

• choroby wyniszczające - nowotwory, białaczki, cukrzyca

• awitaminozy, niedobory żelaza

• narkomania, alkoholizm

• ciąża

• ciasne ubiory, ciepło, wilgoć

• klimatyzacja, tlenoterapia

Antybiotyki polienowe

• zaburzają syntezę ergosterolu = składnik błony komórkowej → uszkodzenie komórki grzyba (drożdży, pleśni)

• amfoterycyna B iv (iv - podawana dożylnie)

- wskazania: grzybice układowe, głębokie

- działania niepożądane: zapalenie żył, nefrotoksyczność, alergia

• natamycyna p os, zew. (p os - podanie przez usta)

- wskazania: grzybice powierzchowne błony śluzowej, rzadko skóry

• nystatyna p os, zew.

- wskazania: drożdżyca błony śluzowej lub skóry

Gryzeofulwina (antybiotyk) p os

• podawana jest z posiłkiem

• mechanizm działania: hamowanie wzrostu dermatofitów (grzybów naskórkowych), działa grzybostatycznie

• wskazania: grzybica włosów, paznokci, naskórkowa

• działania niepożądane: dolegliwości brzuszne, bóle głowy, objawy psychoneurologiczne, alergiczne, zaburzenia wątrobowe, nerkowe

Pochodne azolowe

• mechanizm działania: hamowanie sytezy ergosterolu

- zmiany struktury błony cytoplazmatycznej

- hamowanie CYP i wzrost nadtlenków w komórkach

• spektrum: cryptococcus, candida (nie zawsze), histoplazma, coccidoides, blastomyces, epidermophyton, trichophyton, microsporum

I generacja - pochodne imidazowe

• wskazania: grzybica powierzchni skóry, błony śluzowej

• stosowane tylko zewnętrznie

• chloromidazol, klotrimazol (w formie maści/kremów, kropli), dimazol, ekonazol (trawogen), izokanazol, bifonazol (zmodyfikowany, jedyny lek III generacji stosowany tylko zewnętrznie, występuje w formie lakieru)

II generacja - pochodne imidazowe

• wskazania: grzybice układowe, powierzchowne

• można podawać drogą doustną jeden raz na dobę

• mykonazol p os, iv, zew.,

• ketokonazol p os, zew.

III generacja - pochodne imidazowe = triazole

• wskazania: grzybice układowe, powierzchowne

• flukonazol p os, iv,

• itrakonazol p os (orungal, trioxal-lek generyczny)

• worikonazol p os, iv

• bifonazol zew.

Działania niepożądane azoli (azole wydawane na receptę)

• uszkodzenie wątroby - ketakonazol, wzrost transaminaz = odstawić należy lek

• hamowanie CYP → ginekomestia

• dolegliwości żołądkowo-jelitowe

• świąd skóry

• bóle głowy

• uczucie zmęczenia

• działanie teratogenne - przeciwwskazanie w czasie ciąży w I trymestrze

Alkiloaminy

• mechanizm działania: hamowanie eksypodazy skwalenowej → hamowanie syntezy ergosterolu

• działanie grzybobójcze na dermatofity (kumulacja skwalenu), grzybostatyczne na drożdże

• terbinafina p os, zew.

• naftyfina zew.

5-flucytozyna p os (na receptę)

• mechanizm działania: hamuje syntezę DNA drożdży, kryptokoków

• działanie niepożądane: nudności, wymioty, biegunka, leukopenia,trombocytopenia

• przeciwwskazanie: ciąża, niewydolność nerek

Kandyny

• mechanizm działania: hamuje syntezę glikanu → uszkodzenie ściany komórkowej

• spektrum: candida, aspergillus

• kapsofungina iv

Fenylomorfoliny

• mechanizm działania:hamowanie syntezy ergosterolu

• amorolfina zew. lakier do paznokci

Pochodne pirydononu

• cyklopiroks stosowany zewnętrznie w stężeniu 1%

Środki odkażające

• jod, chlor

• pochodne hydroksychinoliny

• kwas salicylowy 2-5% - działanie złuszczające, zakwaszające, przeciwzapalne

• mydła amfoteryczne - nie stosować na skórę

• barwniki - riwanol, arkon, stosowane przyciw nawrotom

LECZENIE PRZECIWWIRUSOWE

Profilaktyka

• szczepienia

• odżywianie

• higiena

• immunomodulacja

Terapia swoista

• opryszczka - HSV

• ospa wietrzna - VZV

• grypa

• zakażenie HIV

Leki przeciw opryszczkowe

• acyklovir iv, p os, zew.

- pro lek valacylovir

• pencyklovir iv

- pro lek famcyklovir

• gancyklovir iv

• cidofovir iv

• foskarnet iv, zew.

• lodoksyurydyna zew. do oka

• tromantadyna zew. do oka

Leki w zakażeniu grypą

• amantadyna p os

• inhibitory neurominazy - glikoproteiny powierzchniowej niezbędnej do replikacji wirusa

• oseltamivir - prolek p os 75mg 2x/24h przez 5 dni

• zanamivir 10mg 2x/24h wziewnie przez 5 dni

---