E. Ku藕ma: Kategoria mitu w badaniach literackich
nie ma idei mitu - s艂owo „mit” ma r贸偶ne znaczenia i r贸偶ne u偶ycia. To nie wada - mit nie mo偶e dzi臋ki temu sta膰 si臋 poj臋ciem, kategori膮 naukow膮;
znaczenie mitu nie istnieje poza mitem;
uj臋cie historyczne i typologizuj膮ce nie musi si臋 obroni膰 przed mityzacj膮, bo ta pojawia si臋, gdy w badanym przedmiocie chcemy dostrzec 艂ad, prawo i warto艣膰. Cho膰 nie mo偶na si臋 odci膮膰 od mitu radykalnie;
mit - byt wielofunkcyjny - 1) okre艣la艂 wypowiedzi prawdziwe i zmy艣lone,
2) opowie艣膰 o dzia艂aniach bog贸w i heros贸w, 3) u Homera - s艂u偶y艂 alegoryzowaniu, wyk艂adaniu ukrytego sensu, 4) Platon - mit to poetycka fikcja, 5) Arystoteles - mit jako fabu艂a, zniekszta艂cona prawda, 6) drugim 藕r贸d艂em mit贸w - Biblia, 7) prawdziwy poznajemy dzi臋ki badaniu wsp贸艂czesnych spo艂ecze艅stw prymitywnych;
przed romantyzmem - od mitologii do mitu (mit - pi臋kno, przeciwstawny prawdzie. Zamkni臋ty repertuar, z kt贸rego mo偶na czerpa膰, ale kt贸rego nie da si臋 uzupe艂ni膰. Tw贸r przesz艂o艣ci;
po romantyzmie - od mitu do mityczno艣ci - mit to to, co pierwotne. Mitologia - gorsza ni偶 mit, wt贸rna. Pramit (termin Josepha Gorresa). Zwyci臋stwo mitu nad mitologi膮 to zwyci臋stwo jedno艣ci nad wielo艣ci膮, symbolu nad alegori膮, 艣wi臋to艣ci nad pi臋knem. 1) Heglizm - demitologizacja mitu, mit - prymitywna forma rozumienia 艣wiata i 2) etnologia - nauka wypiera mit;
s. 84 cz艂owiek pierwotny wierzy艂 w mit, poeta wsp贸艂czesny - nie wierzy, a u偶ywa go tylko dla wyra偶enia swoich uczu膰 i my艣li;
w XX wieku - mit powstaje, gdy cz艂owiek stwarza wizj臋 fragmentu 艣wiata. N. Frye - 1) mit tradycyjny - opowie艣膰, w kt贸rej pewne postacie maj膮 charakter boski, a zdarzenia s膮 niezgodne z naszym poczuciem rzeczywisto艣ci, 2) mity - a) organizuj膮ca tekst zasada, b) zasada organizuj膮ca 4 nadgatunki - komiczny (mit wiosny), romansowy (mit lata), tragiczny (jesieni) i ironiczny (zimy);
pojawia si臋 termin „mityczno艣膰” - istota ludzkiego prze偶ycia, zasada tw贸rcza. Z mityczno艣ci rodzi si臋 mit, a z niego mitologia. Mityczno艣膰 tkwi w j臋zyku.
Dlaczego wsp贸艂czesna literatura si臋ga po mit:
literatura opisuje funkcjonowanie mitu w spo艂ecze艅stwie;
mit jest modny.
Klasy, w kt贸re wpisuje si臋 mit:
powtarzalno艣膰 (s艂owo mit = stereotyp, motyw, temat);
geneza - mit wyprzedza tekst literacki, mit jest procesualny, mit to mo偶e by膰 sfabularyzowana metafora albo symbol;
mit jako prefiguracja (ze 艣redniowiecznej alegorezy);
mit jako struktura;
mit jako komunikacja spo艂eczna (rola mas w historii);
mit jako znaczenie (kategoria interpretacyjna. Interpretacja ma by膰: kompletna, poprawna, wszechstronna, sp贸jna, r贸偶nicuj膮ca);
mit jako warto艣膰 (kiedy jest to warto艣膰 ujemna - zmy艣lenie, nieprawda, k艂amstwo. Warto艣膰 dodatnia - mit to si艂a, prawda, 艣wi臋to艣膰).
- mit niewiele m贸wi o literaturze, wi臋cej - o ludziach pos艂uguj膮cych si臋 ni膮. Dlatego powinien by膰 badany przez socjologi臋, nie przez histori臋 literatury.