Temat: Podmiot i przedmiot religii
Religia to relacja między Bogiem, a człowiekiem.
Z podstawowego okre¶lenia religii jako życiowoangażuj±cej relacji człowieka do Boga, wynika że podmiotem tej relacji jest człowiek, za¶ przedmiotem jego wiary religijnej jest rzeczywisto¶ć transcendentna któr± nazywamy Bogiem. Przedmiotowi wiary religijnej czy religii nie idzie o pojmowanie go rzeczowe, gdyż byłaby to w istocie reifikacja religii i wła¶ciwie jej niszczenia, ale o odróżnienie podmiotów religijnego spotkania, czyli człowieka od Boga.
W aspekcie poznawczym, gdy jest fenomenem religijno¶ci i religii, dostrzegamy najpierw człowieka religijnego, a poprzez niego ¶wiat jego wiary i przekonań, które musz± odznaczać się odpowiednim stopniem motywacji i uzasadnień i to nie tylko subiektywnych, ale realnym istnieniu przedmiotu wiary. Ontologicznie Bytem Pierwszym, warunkuj±cym istnienie człowieka i jego konieczne relacje do Niego jako Bytu Najwyższego i Pierwszego, będ±cego racj± istnienia wszystkiego, jest on sam.
Bóg przemawia do człowieka, mówi, aby co¶ przekazać: oznajmia, że jest, oraz jaki jest i co z tego wynika.
To, że przemawia do człowieka, znaczy, ze się objawia. Objawienie kosmologiczne oznacza to, że człowiek poznaje Boga przez perspektywę dzieła (sława). Przemawianie oznacza także, że Bóg wzywa człowieka, obdarza człowieka łask± tzn. (u Arystotelesa) materia to rozci±gliwo¶ć, a dusza to rozumno¶ć.
Dusza, a więc człowiek jest istot± rozumn±, dzięki temu rozumowi rozpoznaje Boga i podejmuje decyzję wiary i dzięki temu może odpowiedzieć Bogu. decyzja wiary jest pierwszym aktem, który inicjuje powstanie religii.
Człowiek odpowiada Bogu przez akt religijny (modlitwa, kult, skupienie) jest to odpowiedĽ na objawienie Boga. W religii zawsze inicjatywa zależy od Boga, zarówno podmiot jak i przedmiot religii jest osob±. Akt religii posiada własn± strukturę jest aktem osobowym, oraz intencjonalnym. Akt angażuje całe „ja” człowieka, angażuje wszystkie jego struktury: teoretyczn±, my¶ln± tzn. także, że jaka¶ osoba kieruje go do innej osoby człowiek jest skierowany konkretnie do osobowego Boga. Przedmiot religii posiada rzeczywisto¶ć: transcendentn±, osobow± i realn±. Transcendencja to rzeczywisto¶ć ponad ziemska, nie jest utożsamiana z ziemskim człowiekiem. Osobowy oznacza, że Bóg jest bytem osobowym. Realny to religia zakłada realne istnienie Boga. Przedmiot jest celem aktów religijnych, które kieruje człowiek (tylko on jest ich autorem jako byt rozumny). Każdy byt przygodny posiada swoj± przyczynę sprawcz± (jego istot± nie jest istnienie dla swego istnienia, potrzebuje bytu koniecznego). Istot± bytu jest to co decyduje, że dany byt jest tym czym jest (pewne cechy dla niego charakterystyczne). Byt to zespół samych przyczyn zależnych nawet nie skończenie tłumaczone same sobie. Istnieje pierwsza absolutna przyczyna ¶wiata, czyli Bóg.
Człowiek modli się do Boga, który jest osob± „Bóg jako podmiot religii posiada 3 cechy: trancendencyjn±, realn± i przedmiot religii. Transcendencyjna to Bóg, jako osoba pozaziemska, ma ¶wiadomo¶ć, że s± rzeczy różne, Bóg jest osobowy. Realna oznacza istnienie swego przedmiotu, czyli Boga. Przedmiot oznacza istnienie swego przedmiotu, czyli Boga. Przedmiot religii kieruje aktami religijnymi. Człowiek tylko może być autorem aktów religijnych, ponieważ ma duszę a ona jest elementem rozumnej naszej osobowo¶ci.
Dowody Tomaszowe s± kosmologicznym objawieniem, a przez nie możemy zobaczyć Boga, to może wpłyn±ć na całokształt życia. Akt religijny jest aktem personalnym gdy, człowiek angażuje całe swoje „ja”, całe i wszystkie jego struktury, sferę fonetyczn±.
Religia jest odpowiedzi± człowieka na Boże objawienie. Człowiek podejmuje się, odpowiedzieć Bogu. Gdy Bóg przemawia do człowieka, to wtedy człowiek poprzez religię jemu odpowiada. Argument to dostrzeżenie w ¶wiecie przyczyn i skutków. Każdy byt przygodny posiada przyczynę sprawcz±. Byt przygodny, którego istot± nie jest istnienie, potrzebuje dla swojego uzasadnienia potrzebę bytu koniecznego. Istot± bytu jest to co decyduje, że dany byt jest czym jest (ja jestem osob±) oraz jest numerem (ukryte wewn±trz człowieka). Zespół samych przyczyn zależnych nawet nie skończonych, nie tłumaczy sam siebie. Absolutn± przyczyn± ¶wiata jest Bóg. W ¶wiecie obserwujemy zjawisko ruchu, czyli zmian, jest bardzo podobny do pierwszego schematu, dlatego s± one ¶ci¶le ze sob± zwi±zane. W tych samych warunkach s± wywołane te same skutki. Argument kontygencyjny pochodzi od łacińskiego słowa, zwi±zku frazologicznego ens – kontyngens ens – byt, kontypens – przygodny. Argument kontegnacyjny jest argumentem bytu przygodnego. Człowiek jest bytem przygodnym, nie jest on ani bytem konkretnym, temu bytowaniu należy dać jaki¶ okre¶lony sens. „Człowiek po to by być i co¶ mieć rezygnuje ze wszystkiego co ma” (Abraham).
Wiara to pewien okre¶lony sposób bytowania i rozumienia w ¶wiecie. Mit wyznacza człowieka, jego miejsce w ¶wiecie i nadaje jego istnieniu sens.
W relacji istniej± 2 człony, istnieje Bóg (przedmiot religii) oraz człowiek (podmiot religii). Bóg przemawia tzn. objawia się w różny sposób może to być objawienie nie kosmologiczne (kiedy widzimy go przez perspektywę dzieł) objawia się w historii narodu wybranego przez słowo w księgach. Bóg obdarza człowieka łask±. Człowiek jest bytem rozumnym, jako osoba rozpatruje Boga, który do niego przemawia. Podejmuje decyzję wiary i dzięki temu może odpowiedzieć Bogu. Decyzja wiary jest pierwszym aktem religii. Człowiek odpowiada Bogu przez akty religijne, s± nimi ofiara, modlitwa i postawa. W religii najpierw słowo podejmuje Bóg, podmiot i przedmiot religii ma charakter osobowy. Akt religijny posiada własn± niezależn± strukturę ma charakter osobowy i intencjonalny. Akt religijny ma charakter osobowy tzn. angażuje wszystkie jego struktury, przyjmuje godn± postawę np. klęczenie, wypowiadanie jakiej¶ formułki, angażuje sferę umysłu. Człowiek powinien być skupiony. Jaka¶ osoba kieruje go w stosunki do drugiej osoby. Charakter intencjonalny skierowany jest do osobowego Boga, nie skierowany ani do obrazu, ani do figurek, one nie mog± być przedmiotem kultu. Jedynie Bóg musi i może być przedmiotem kultu.
Człowiek jako podmiot religii winien istnieć jako osoba rozumna i wolna, czyli jako ¶wiadoma swojej wielko¶ci i mało¶ci, niepełno¶ci i potrzebuj±ca zbawienia oraz zdolna do wolnego, odpowiedzialnego wyboru Boga jako swego zbawcy, celu, w którym może się spełnić we wszystkich wymiarach. Oceniaj±c tego typu warto¶ci w życiu ludzkim i w religii, potrzeba pewnej kultury duchowej, wyrobienia i uwrażliwienia na nie. Samo to nie przychodzi. Potrzebna jest praca wewnętrzna. Do tych warto¶ci człowiek musi dorastać. Dlatego religia, która opiera się na zaufaniu i miło¶ci do Boga, nie jest rzecz± łatw±, sama nie przychodzi. Nie wystarczy powiedzieć „wierzę”. Trzeba ci±gle do niej dorastać, dojrzewać, by dostrzegać i umieć przyjmować subtelne działanie Boga wzywaj±cego człowieka do zbawienia, życia w wiecznej miło¶ci w Bogu.
Prawdy religijne dotycz±ce stworzenia ¶wiata i człowieka, które s± zawarte w tradycjach, księgach ¶więtych i mitach, będ±cych teologiczn± interpretacj± zdarzeń maj±cych miejsce w praczasie, wyrażaj± tylko prawdę o stwórczym akcie Boga. W religiach istnieje cały zespół prawd wiary odnosz±cych się do postępowania, postaw i zachowań człowieka, który, także dzięki temu spełniaj±c wolę Boga, może osi±gn±ć zbawienie. Zespół prawd normuj±cych życie ludzkie obejmuje różnorodnego rodzaju przepisy dotycz±ce postawy człowieka wobec Boga (kulty, ryty, obyczaje), ¶wiata i drugiego człowieka. Czynniki organizacyjne, formalne, zbawcze można zaliczyć, także do przedmiotu wiary. Istotny je osobisty i społeczny stosunek człowieka do Boga i drugiego człowieka oraz to, co o tym zwi±zku stanowi i w religii go wyraża.
Bibliografia:
„Istota i geneza religii”, ks. Marian Rusecki.