Zadanie Na czym polega zjawisko metamerii i podaj przykład zwierząt, u których występuje.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie (0 - 2 pkt.)

a) Poniżej przedstawiono rysunek układu pokarmowego pijawki krwiopijnej Na podstawie analizy rysunku i własnej wiedzy biologicznej wymień i krótko omów przystosowania w budowie tej pijawki do trybu życia. Podaj własną opinie na temat stosowania pijawek w lecznictwie.

b) Podaj jej systematykę

Zadanie (2 pkt) Schemat budowy przewodu pokarmowego pijawki lekarskiej. Pijawka ta odżywia się krwią kręgowców.

Wyjaśnij, jakie znaczenie w odżywianiu się tej pijawki mają uchodzące do jamy gębowej gruczoły ślinowe i duże wole

Zadanie Ustal przynależność systematyczną dwóch organizmów przedstawionych na poniższych rysunkach do odpowiedniej gromady stawonogów. W uzasadnieniu podaj podstawową, morfologiczną cechę danego organizmu, którą uwzględniłeś przy podjęciu decyzji.

Kleszcz wesz głowowa

Zadanie Poniższe rysunki przedstawiają dwa sposoby rozwoju owadów

Rozwój z przeobrażeniem niezupełnym. A- jaja, B-D - larwy, E- postać dorosła (imago)

Rozwój z przeobrażeniem zupełnym. A- jaja, B-D - larwy, E- poczwarka, F - postać dorosła (imago)

Przedstaw trzy wnioski dotyczące rozwoju owadów, jakie można sformułować na podstawie analizy rysunków.

Podaj różnice w sposobach rozmnażania

Zadanie Niektóre organizmy zwierzęce rozmnażają się na drodze partenogenezy.

1. Wyjaśnij na czym polega to zjawisko.

2. Podaj przykłady 2 organizmów, u których występuje partenogeneza.

3. Podaj korzyści wynikające z takiego sposobu rozmnażania.

Zadanie 14 (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono jeden z rodzajów narządów wymiany gazowej u stawonogów. Podaj przykład organizmu, u którego występuje ten rodzaj narządu, oraz cechę budowy będącą jego przystosowaniem do wymiany gazowej.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 15 (3 pkt)

Na podstawie analizy schematów przebiegu rozwoju z przeobrażeniem dwóch owadów porównaj przebieg tych procesów, konstruując tabele. Uwzględnij rodzaj przeobrażenia, podobieństwo larwy do imago, występowanie poczwarki.

Zadanie Rysunki przedstawiają budowę zewnętrzną organizmów należących do różnych gromad stawonogów (rysunki w różnej skali) Ustal przynależność organizmów przedstawionych na poniższych rysunkach do odpowiedniej gromady stawonogów. W uzasadnieniu podaj podstawową, morfologiczną cechę danego organizmu, którą uwzględniłeś przy podjęciu decyzji.

Rak rzeczny Mrówka rudnica pająk topik

Zadanie 37 (0 - 4 pkt.) W każdym z czterech insektariów hodowano owady posiadające określony typ aparatu gębowego jak na poniższych rysunkach. W każdym insektarium umieszczono inny pokarm dla hodowanych owadów. W insektarium A - soczyste liście, w B - twarde liście, w C - roztwór cukru rozlany na płytce, w D - kwiaty bogate w nektar. Zdecyduj o umieszczeniu w poszczególnych insektariach, podaj typ aparatu i przedstawiciela.

Lp	Rodzaj pokarmu	Rodzaj aparatu gębowego	Przykład owada
A	Soczyste liście
B	Twarde liście
C	Roztwór cukru
D	Kwiaty z nektarem

Zadanie Schemat budowy anatomicznej pająka.

Wyjaśnij, jaką rolę w tym organizmie pełnią narządy oznaczone jako A i B.

A:..........................................................................................................................

B:..........................................................................................................................

Zadanie Przykładem głowonogów są:

a) ośmiornice i nicienie b) kałamarnice i mątwy c) nicienie i obleńce d) ukwiały i mątwy

Na czym polega proces linienia i jakie zwierzęta go przechodzą?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........................................................................

Zadanie (0 - 2 pkt.)Zapłodnienie może być zewnętrzne lub wewnętrzne.

Pogrupuj wymienione organizmy ze względu na rodzaj zapłodnienia, wpisując je do odpowiednich kolumn w tabeli.

mucha, włosień, glista , chełbia, pijawka, dżdżownica, winniczek, komar

Zapłodnienie zewnętrzne	Zapłodnienie wewnętrzne

Zadanie (0 - 5 pkt.)a) Połącz w pary podane w kolumnach pojęcia z przykładami organizmów, których dotyczą.

1.poliembrionia 2.heterostylia 3.monokseniczność 4.hermafrodytyzm 5.partenogeneza 6.heterogonia

pierwiosnek ślimak winniczek patyczak wrotki cenurus owsik

b) Podaj definicje dwóch wybranych z powyższej listy (1 - 6) rodzajów zjawisk.

1 - .................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2 - .................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie Przyporządkuj:

A)Wije a)skrzela

B)Owady b)tchawki

C)Skorupiaki c)płucotchawki

D)Pajęczaki

Zadanie Wymień 3 warstwy z jakich składa się muszla małży.

a).................................. b).................................. c)..................................

Zadanie Napisz, jaką rolę spełnia tarka (u mięczaka).

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie Przyporządkuj nazwie narządu wymiany gazowej odpowiedni opis:

Tchawki Skrzela Płuca Płucotchawki

Worki powietrzne o mniej lub bardziej pofałdowanej powierzchni wewnętrznej występujące np. u ssaków. Zewnętrzne uwypuklenia powłok ciała np. u skorupiaków. Systemy rozgałęziających się w ciele rurek chitynowych np. u owadów. Składają się z wielu blaszek ułożonych równolegle jedna nad drugą, zamkniętych we wspólnej komorze powietrznej u większości pajęczaków.

Zadanie Uzupełnij zdania:

* Ciało stawonogów pokryte jest ……………………………………. . Wodne skorupiaki oddychają ……………. osadzonymi najczęściej u nasady……………….. .

* Pajęczaki mają ……………. odnóża kroczne.

* Do roztoczy należy krwiopijny …………………….. .

Zadanie Napisz czym różni się rozwój z przeobrażeniem niezupełnym od rozwoju z przeobrażeniem zupełnym.

Podaj przykłady zwierząt

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………Zadanie . Wybierz rodzaj szkieletu, który występuje u owadów: 1 pkt
a) kostny b) chitynowy c) chrzęstny

Zadanie. Na poniższych rysunkach przedstawiono dwa typy aparatów gębowych u owadów. Podaj nazwę aparatu oraz rodzaj pokarmu, który pobierają. 2 pkt.

Zadanie. Schemat przedstawia cykl rozwojowy owada. Podpisz rysunki oraz podaj nazwę typu przeobrażenia. 3pkt.

Na podstawie rysunku napisz czym różni się rozwój z przeobrażeniem niezupełnym od rozwoju z przeobrażeniem zupełnym.

( A- przeobrażenie niezupełne, B- przeobrażenie zupełne).

Zadanie 46. (1 pkt) Rysunek przedstawia doświadczenie badające reakcję samic konika polnego znajdujących się

w okresie godowym.

Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia.

Jakich narządów zmysłu używają owady?

Zadanie 44. (2 pkt) U pszczół oprócz dojrzałych płciowo samców i samic występują również bezpłodne robotnice. Rysunek jest ilustracją tego zjawiska.

Zaznacz prawidłowe zestawienie definicji najpełniej przedstawiającej powyższe zjawisko z jego nazwą.

Podaj przykład organizmu, u którego występuje podobne zjawisko.

Zadanie Omów na czym polega polimorfizm płciowy u pszczół.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie (2 pkt) 2006 Przeczytaj uważnie poniższy tekst.

W rozwoju owadów o przeobrażeniu zupełnym występuje charakterystyczna postać poczwarki. Wyróżnia się trzy typy poczwarek. Poczwarka wolna np. u chrząszcza przypomina kształtem owada dorosłego. Ma ona wyraźne zawiązki skrzydeł i odnóży, które swobodnie wystają nad powierzchnię ciała. U poczwarki osłoniętej występującej u motyli zawiązki skrzydeł i odnóży tak ściśle przylegają do ciała, że ich obecność zaznacza się jedynie w postaci niewyraźnych konturów, a kształt samej poczwarki jest obły. Poczwarki tych dwu typów są w pewnym stopniu ruchliwe. Do trzeciego typu zalicza się zupełnie nieruchomą poczwarkę baryłkowatą, charakterystyczną dla części muchówek. Ciało tej poczwarki jest nieforemne i baryłkowate. Zawiązki skrzydeł i odnóży są zupełnie niewidoczne.

Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy cechy wymienionych typów poczwarek owadów, wpisując informacje podane w tekście.

Zadanie (3pkt) Proces linienia i przepoczwarczenia się owadów na przykładzie jedwabnika morwowego. Do eksperymentu użyto 3grupy larw.

I grupa była kontrolną - nie wprowadzono w niej żadnych zmian.

II grupa - dojrzałym po przepoczwarzeniu gąsienicom przeszczepiono ciała przyległe odpowiadające za produkcję hormonu juwenilnego, pobrane od młodych gąsienic. Spowodowało to zatrzymanie przeobrażenia - gąsienice przechodziły zwykłą wylinkę, nadal odżywiały się i rosły do nienormalnych rozmiarów, po czym przepoczwarzały się i z poczwarki wylęgał się motyl większy niż normalnie

III grupie - gąsienicom usunięto ciała przyległe, co spowodowało wczesne przeobrażenie się i powstanie bardzo małych motyli

1. Sformułuj problem badawczy do opisanego eksperymentu i zaproponuj do niego hipotezę badawczą.

Problem badawczy ............................................................................................................................................................................................

Hipoteza badawcza ...............................................................................................................................................................................................

2. Opierając się na wynikach z powyższego eksperymentu zaproponuj w jaki sposób można by wykorzystać syntetyczny hormon juwenilny, do zwiększenia produkcji jedwabiu.

Odp. Podawanie gąsienicom syntetycznego HJ przez odpowiednio długi czas wywoła zatrzymanie przeobrażenia i spowoduje osiągniecie przez nie dużych rozmiarów ciała. Duże gąsienice tworzą duże poczwarki z kokonów których można uzyskać większą ilość jedwabiu

Zadanie (1pkt) Wybierz i zakreśl właściwą odpowiedź

Substancje chemiczne wydzielane w małych ilościach poza organizmem i oddziałujące na inne osobniki tego samego gatunku noszą nazwę:

1. Neurohormonów b) feromonów c) hormonów tkankowych d) hormonów tropowych

Zadanie 2001 (3pkt.) Hormony odgrywają główną rolę w fizjologii owadów, zwłaszcza w regulacji ich metamorfozy Proces ten jest przykładem współdziałania układu nerwowego i wewnątrzwydzielniczego.
Po analizie schematu umieszczonego poniżej, napisz jakie warunki (dotyczace poziomu i obecności odpowiednich hormonów) decydują o tym czy linienie doprowadzi do powstania:

Innej larwy ......................................................................................

Poczwarki ..........................................................................................

Owada dojrzałego ...............................................................................

Pytania do rysunku

1. jaką rolę pełnią ciała przyległe,

2. wymień hormony sterujące rozwojem larwalnym

3. od czego zależy wielkość imago

4. w jaki sposób można to wykorzystać

Zadanie Na rysunku przedstawiono odnóża różnych gatunków owadów.


W którym szeregu prawidłowo zestawiono typ odnóża owadów z pełnioną funkcją (1 pkt.)
A) I chwytne; II pływne; III skoczne; IV kroczne; V grzebiące
B) I skoczne; II kroczne; III pływne; IV chwytne; V grzebiące
C) I kroczne; II skoczne; III grzebiące; IV chwytne; V pływne
D) I grzebiące; II skoczne; III kroczne; IV pływne; V chwytne
Zadanie 2 (3 pkt.)

Rysunek przedstawia układ tchawkowy owada.
Podpisz zaznaczone elementy oraz podaj dwie funkcje tchawek.

Zadanie 8 (0 - 4 pkt.) Wskaż i podkreśl dwa błędy w poniższym tekście oraz dokonaj ich korekty.

Dobrze wykształcony system krwionośny, składający się z otwartych naczyń krwionośnych, występuje już u pierścienic, a obecność we krwi rozpuszczonych barwników oddechowych umożliwia jej udział w wymianie gazowej. U stawonogów nastąpiła znaczna redukcja układu krążenia a wszystkie naczynia mają charakter tętnic. U wielu z nich występuje wielokomorowe serce. Natomiast u wszystkich tych organizmów krew transportuje substancje odżywcze oraz gazy oddechowe.

.........................................................................................................................................................................................................

Zadanie 35. (1 pkt) 2006 próbna operon Zaznacz trzy cechy, które charakteryzują wszystkie owady.

a) aparat gębowy typu gryzącego

b) 3 pary odnóży krocznych

c) 2 pary skrzydeł

d) rozwój złożony

e) ciało podzielone na 3 tagmy: głowę, tułów i odwłok

f) roślinożerność

g) krótki cykl życiowy

Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 20 i 21. 2007

Samice większości gatunków komarów atakują duże ssaki, w tym również człowieka, aby pobrać porcję krwi. Na wykresach przedstawiono wyniki pomiarów wilgotności powietrza i aktywności samic komarów atakujących grupę ludzi mierzone co 3 godziny od godziny 6.00 do 21.00 w ciągu jednej doby.

Poziom rozszerzony

Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 20 i 21.

Samice większości gatunków komarów atakują duże ssaki, w tym również człowieka,

aby pobrać porcję krwi. Na wykresach przedstawiono wyniki pomiarów wilgotności

powietrza i aktywności samic komarów atakujących grupę ludzi mierzone co 3 godziny

od godziny 6.00 do 21.00 w ciągu jednej doby.

a - aktywność samic komarów b - wilgotność względna powietrza

Zadanie 20. (1 pkt)

Sformułuj hipotezę badawczą dotyczącą aktywności samic komarów potwierdzoną

przedstawionymi wynikami badań.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie 21. (2 pkt)

a) Określ znaczenie pobranej krwi ssaka dla samicy komara.

......................................................................................................................................................

b) Podaj przykład negatywnego skutku dla człowieka pobierania jego krwi przez komara.

......................................................................................................................................................

Zadanie Poniższe schematy ilustrują układy krążenia dżdżownicy i owada.

Wskaż 2 zasadnicze różnice w budowie przedstawionych układów Zadanie Zanalizuj poniższe schematy.

1. Przyporządkuj odpowiednie schematy układów krążenia grupie zwierząt, które takie układy posiadają.

2. Skonstruuj tabelę w której uwzględnisz cechy charakterystyczne, a jednocześnie wykażesz różnice w budowie układów krążenia przedstawianych zwierząt. Uwzględnij barwniki oddechowe.

CECHA	PIERŚCIENICE	SKORUPIAKI	MAŁŻE	GŁOWONOGI
TYP UKŁADU
SERCE
RODZAJ BARWNIKA
NACZYNIA WŁOSOWATE
PŁYN KRĄŻĄCY
OBIEG KRWI

3. Po analizie schematu D ukaż różnice w budowie układu krwionośnego głowonoga w porównaniu z układami przedstawionymi na schematach A, B, C. Uzasadnij celowość zaistniałych zmian.

Zadanie Poniższe rysunki przedstawiają budowę układu pokarmowego u wybranych bezkręgowców . Uporządkuj rysunki w sposób, który odzwierciedla kolejne etapy komplikowania się układu pokarmowego oraz określ dwie tendencje zmian w budowie tego układu.

Sposób trawienia pokarmu u organizmów cudzożywnych zależy od kilku czynników. Różnorodność elementów budowy związanych między innymi z procesem trawienia przedstawiają w sposób nieuporządkowany poniższe rysunki

Ustal u których z przedstawionych odbywa się trawienie wyłącznie wewnątrzkomórkowe, u których zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe, a u których zewnątrzkomórkowe.

A-glista, budowa wewnętrzna B-wypławek, budowa wewnętrzna C-dżdżownica, budowa wewnętrzna

D-pantofelek, schemat budowy E-jamochłon, plan budowy

Zadanie Na schematach przedstawiono sposoby poruszania się dżdżownicy, pijawki i nicienia

1. Zilustruj schematycznymi rysunkami warstwy ściany ciała dżdżownicy i nicienia. Krótko opisz te warstwy

2. Wyjaśnij mechanizm ruchu każdego zwierzęcia

Zadanie (0 - 3 pkt.)Podaj nazwy trzech zasadniczych typów ruchów wykonywanych przez zwierzęta.

.......................................................................................................................................................

Zadanie Podaj cztery różne znaczenia lokomocji w funkcjonowaniu zwierząt.

.........................................................................................................................................................................................................

Zadanie Co to są bezkręgowce?

……………………………………………………………….………………………………………………………

Zadanie Na czym polega proces linienia i jakie zwierzęta go przechodzą

Zadanie 19. (2 pkt)2008 probna

Stawonogi to najliczniejsza grupa systematyczna zwierząt, wyróżniająca się różnorodnością budowy, umożliwiającą im opanowanie większości środowisk biotycznych na Ziemi.

Wśród poniższych zdań zaznacz dwa, w których błędnie opisano budowę stawonogów.

A. Ciało o segmentacji heteronomicznej podzielone jest na głowotułów i odwłok lub głowę, tułów i odwłok.

B. Pokrycie ciała stanowi jednowarstwowy nabłonek, który wytwarza na swojej powierzchni oskórek zbudowany z białka i chityny.

C. Muskulaturę ciała odpowiedzialną za lokomocję stanowią mięśnie gładkie.

D. Narządy wydalania mają między innymi postać cewek Malpighiego.

E. Układ krążenia jest zamknięty a serce położone jest po grzbietowej stronie ciała.

Zadanie 43. (3pkt) Stonka ziemniaczana zimuje w postaci imago (formy dorosłej) w warstwie gleby do 50 cm głębokości. Wiosną samice składają żółte jaja w złożach na spodniej stronie liści ziemniaków. Wylęgające się larwy są pękate i z wiekiem przybierają pomarańczową barwę. Podczas lata dorosłe chrząszcze oraz larwy żerują na liściach, ogałacając niekiedy całą roślinę. Jesienią w glebie następuje przepoczwarzenie.

Narysuj schemat przedstawiający cykl rozwojowy stonki ziemniaczanej. W schemacie uwzględnij wszystkie stadia rozwojowe, miejsca i czas ich bytowania.

1

---