Suwmiarka jest to przyrząd pomiarowy służący do mierzenia grubości, średnic oraz głębokości przedmiotów. 

Rys. 1 Suwmiarka

Budowa suwmiarki:1 - Stała szczęka do pomiaru wymiarów zewnętrznych; 2 - Ruchoma szczęka do pomiaru wymiarów zewnętrznych; 3 - Stała szczęka do pomiaru wymiarów wewnętrznych; 4 - Ruchoma szczęka do pomiaru wymiarów wewnętrznych; 5 - Noniusz zwiększający dokładność pomiarową do 0,1[mm]; 6 - Noniusz zwiększający dokładność pomiarową do 1/128 cala; 7 - Podziałka calowa; 8 - Dźwignia zacisku ustalającego położenie przesuwnej szczęki; 9 - Podziałka milimetrowa; 10 - Głębokościomierz, do pomiarów głębokości i wymiarów mieszanych.

Metodyka pomiaru:

W celu dokonania pomiaru odsuwamy suwak suwmiarki w prawo, tak aby mierzony element przedmiotu mieścił się między rozsuniętymi szczękami. Zsuwamy następnie szczęki na przedmiocie, tak aby krawędzie ograniczające zadany wymiar były prostopadłe do prowadnicy. Następnie dosuwamy szczękę przesuwną aż do zetknięcia się płaszczyzny dotykowej szczęk z krawędzią przedmiotu. Nie należy zbyt mocno dociskać ponieważ może to spowodować błąd w pomiarze. Odczytujemy liczbę całych milimetrów wskazaną przez zerową kreskę noniusza, oraz liczbę dziesiątych części milimetra wskazaną przez kreskę noniusza znajdującą się na przedłużeniu pewnej kreski podziałki prowadnicy.

Mikrometr zwany także mikromierzem, dla odróżnienia od mikrometra, jako jednostki miary - przyrząd pomiarowy służący do mierzenia przedmiotów z dokładnością rzędu 0,01 mm. Budowa mikrometru: w kabłąku z jednej strony znajduje się kowadełko a z drugiej wrzeciono zakończone nakrętką współpracującą z gwintem tulei. Do przesuwania zgrubnego służy bębenek, a do dokładnego sprzęgiełko.

Rys. 2 Mikrometr

Rys. 3 Głębokościomierz mikrometryczny

Metodyka pomiaru:

Działanie przyrządu opiera się na użyciu śruby mikrometrycznej oraz noniusza. Przedmiot umieszczamy między kowadełkiem a wrzecionem, wrzeciono przesuwamy najpierw bębenkiem, potem sprzęgiełkiem i unieruchamiamy wrzeciono zaciskiem. Całe milimetry odczytujemy na podziałce wzdłużnej nad osią, a połówki milimetrów pod osią w miejscu wyznaczonym krawędzią bębenka. Na bębenku odczytujemy dziesiętne i setne milimetrów w miejscu wyznaczonym przez oś podziałki wzdłużnej Śruba mikrometryczna to bardzo precyzyjnie wykonana śruba o skoku gwintu 0,5 lub 1 mm połączona z bębnem mikrometru, na obwodzie którego wygrawerowano podziałkę (noniusz). Z bębnem mikrometru połączone jest sprzęgłem zapadkowym pokrętło zapewniające odpowiedni, stały docisk szczęk. Nieodpowiedni docisk powoduje znaczne niedokładności pomiaru.

Opracowanie wyników pomiarów:

Tabelka pomiarowa
Lp.	Przedmiot	Masa [g]	Wysokość [mm]	Średnica [mm]
1	Walec (1)	120,049	34,60	39,12
						34,54	39,18
						34,52	39,14
						34,35	39,60
						34,40	39,70
						34,50	39,60
						34,50	39,55
						34,70	39,60
						34,60	39,40
						34,54	39,14
						34,56	39,20
						34,60	39,16
średnia pomiaru			34,53	39,37
2	Walec (2)	109,857	89,20	44,68
						89,10	44,66
						89,30	44,68
						89,22	44,60
						89,12	44,70
						89,10	44,60
						89,00	44,45
						89,20	44,55
						89,15	44,60
						89,12	44,88
						89,10	44,86
						89,12	44,78
średnia pomiaru			89,14	44,67
3	Kulka	5,598	-	11,20
								11,10
								11,10
								11,12
								11,10
								11,12
								11,10
								11,10
								11,20
								11,10
								11,05
								11,10
średnia pomiaru				11,12

Obliczenie gęstości mierzonych przedmiotów.

Wzór na gęstość:

, gdzie m - masa przedmiotu, V - objętość przedmiotu.

Wzór na objętość:

, gdzie H - wysokość przedmiotu, P_p - pole podstawy.

Dla walca V obliczamy ze wzoru:

a dla kuli V obliczamy ze wzoru:

Pomiary dokonywane były suwmiarkami o dokładnościach pomiarowych: 0,02; 0,1 oraz 0,5.

Obliczenia wg tabeli pomiarowej.

Objętość pierwszego (1) walca:

Gęstość pierwszego (1) walca:

Objętość drugiego (2) walca:

Gęstość drugiego (2) walca:

Objętość kulki:

Gęstość kulki:

Wnioski

Z powyższych obliczeń wynika, że mierzone próbki są to odpowiednio:

1. Arsen - gęstość wynosi
;

2. Heban (lub inne drewno z rodzaju bardzo ciężkich) - gęstość wynosi
;

3. Krzem - gęstość wynosi
.

- 5 -

---