Rozpad Jugosławii (bez konfliktu w Kosowie)
Pod wpływem przemian międzynarodowych związanych z rozpadem bloku wschodniego w poszczególnych republikach SFRJ zaczęły dochodzić do głosu siły centroprawicowe reprezentujące skrajny nacjonalizm i separatyzm. Po referendach w Słowenii i Chorwacji, ich parlamenty proklamowały niepodległość państwową (25 VI 1991). Rząd SFRJ uznał proklamacje za nieważne i nielegalne.
Na kryzys pierwsza zareagowała EWG. Jej misja dyplomatyczna doprowadziła do zawieszenia na 3 miesiące deklaracji niepodległości oraz wycofania wojsk federacyjnych do koszar. Jednak już 3 VII zaczęło dochodzić do starć serbsko - chorwackich. EWG wprowadziło embargo na handel bronią i zawiesiło pomoc finansowa dla Belgradu. Kryzys szybko zakończył się w Słowenii, wojska federacyjne zostały już 18 VII. Do ostrych starć dochodziło na terenie Chorwacji. Konflikt eskalował mimo zapowiedzi zawieszenia ognia, rozszerzaniu misji obserwatorów czy zorganizowaniu konferencji pokojowej w Hadze (lord Carrington), Walki zaczęły się rozszerzać na terytorium Hercegowiny. Przewodniczący prezydium SFRJ Stipe Mesic poprosił RB ONZ o przysłanie sił pokojowych oraz odbycie debaty dotyczącej Jugosławii.
19 X Bagdad odrzuca plan pokojowy EWG, następuje zawieszenie konferencji Haskiej. 8 XI EWG wprowadza sankcje ekonomiczne wobec Belgradu.1 I 1992 Serbia i Chorwacja przyjęły Plan Vance'a (wysłannika ONZ), przewidywał on utworzenie trzech zdemilitaryzowanych stref i wprowadzenie tam sił pokojowych UNPROFOR (14 tys.) Wojna w Chorwacji ucichła.
W X 1991 Muzułmanie i Chorwaci przegłosowali w prezydium republiki Bośni i Hercegowiny memorandum o suwerenności - przeciwstawili się temu bośniaccy Serbowie. 29 II - 1III 1992 odbyło się referendum niepodległościowe które Serbowie zbojkotowali. Proklamowali oni na północy i wschodzie (2/2 terytorium BiH) Serbską Republikę Bośni i Hercegowiny (stolica w Banja Luce) W kilka dni po referendum rozpoczęła się wojna domowa. W IV BiH została uznana za niepodległe państwo i wkrótce przyjęta do ONZ. 27 IV Serbia i Czarnogóra połączyły się tworząc Federacyjną Republikę Jugosławii.
Wojnę w BiH prowadziło wiele ugrupowań i wszystkie dopuściły się zbrodni wojennych. Wkrótce załamał się sojusz muzułmańsko-chorwacki. Chorwaci proklamowali Herceg-Bośnie (stolica w Mostarze). Walki w Bośni doprowadziły do zwołania konferencji w sprawie byłej Jugosławii w Londynu (26-27 VIII), przekształciła się ona w stałą konferencje pokojową w Genewie. Wkrótce nad Bośnią została utworzona strefa zakazu lotów, a sankcje rozciągnięto na wszystkie republiki byłej Jugosławii. Mediatorzy konferencji genewskiej (Vance i Owen) przygotowali plan podziału BiH na 7-10 okręgów autonomicznych (27 X 1992). Został on zaakceptowany przez Chorwatów ale odrzucony przez Serbów i Muzułmanów. Pod wpływem presji międzynarodowej Muzułmanie zgodzili się przyjąć plan, Serbowie pozostawali natomiast nie ugięci. Dopiero pod groźbą zaostrzenia sankcji Radovan Karadzić podpisał plan Vence'a - Owena. Jednak został on odrzucony przez parlament i referendum.
W ramach prac genewskiej konferencji pokojowej Serbowie i Chorwaci dążyli do podziału republiki na trzy państwa etniczne. Propozycji tej nie zaakceptowały państwa muzułmańskie i za ich naciskiem nie została ona zrealizowana. Kierownictwo konferencji zaproponowało wiec utworzenie Związku Zjednoczonych Republik Bośni i Hercegowiny. Mimo podpisania projektu i zawieszeniu broni walk nie przerwano. W VIII mediatorzy przedstawili kolejny plan podziału BiH. Miano utworzyć trzy republiki(podzielone na 12 części) Walki trwały jednak nadal. Muzułmanie żądali ustępstw Serbów, ci byli nieugięci. 11 I 1994 NATO wyraziło gotowość uderzenia z powietrza. USA coraz bardziej włącza się w rozwiązywanie konfliktu. 9 II ultimatum do Serbów - naloty jeśli nie odstąpią od bombardowania Sarajewa. Pod naciskiem Moskwy Serbowie oddają ciężką broń w okolicach Sarajewa pod kontrole ONZ.
W Waszyngtonie rozpoczęto rozmowy między Chorwatami i Muzułmanami na temat unii. 1 III podpisano porozumienie: utworzono kantony muzułmańskie i chorwackie. Unię chorwacko-muzułmańską połączono konfederacją z Chorwacją. Tymczasem Serbowie zgodzili się na ustępstwa terytorialne jeśli będzie zgoda na utworzenie w Bośni państwa serbskiego. Serbowie zajmowali ok. 70% BiH, a Federacja Chorwacko-Muzułmańska domagała się dla siebie 58%. Walki nie ustawały.
Utworzona Grupa Kontaktowa (USA, Rosja, Niemcy, W. Brytania, UE, ONZ) przyznała Serbom 49% BiH. Serbowie jednak nie chcieli zaakceptować planu pokojowego (29 VI 1994). Nasiliły się naciski międzynarodowe na bośniackich Serbów nawet rząd nowej Jugosławii zerwał z nimi wszelkie kontakty. Władze w Zagrzebiu i Sarajewie zdecydowały się na atak na pozycje serbskie aby zdobyć tereny przyznane im przez konferencje genewska. NATO rozpoczęło naloty na pozycje serbskie. 23 XII Karadzić pod wpływem mediacji J. Cartera podpisał porozumienie pokojowe (rozejm na 4 miesiące) Do BiH wprowadzono siły IFOR (trzy strefy USA, GB, F).
Tymczasem prezydent Chorwacji F. Tudjman oskarżył UNPROFOR o popieranie Serbów i domagał się wyjazdu wojsk z Krainy po wygaśnięciu mandatu 31 marca (w końcu przedłużono mandat do 30 XI 1995). Juppe ponowił swój plam konferencji przywódców byłych jugosławiańskich republik: Serbii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny (pod egida USA, EU, Rosji). Na początku V walki rozgorzały na nowo (koniec rozejmu) Chorwaci zaatakowali Serbów w Sławonii, jako zakładników brano obserwatorów ONZ. Kompromitacja ONZ i NATO. Decyzja o utworzeniu w Bośni sił szybkiego reagowania NATO.
4-6 VIII 1995 Chorwaci opanowują Krajinę i likwidują Republikę Serbskiej Krajiny, bierność NATO. 30 VIII pierwsze zmasowane ataki NATO na Bośniackich Serbów. 8 IX w Genewie pod wpływem dyplomacji rosyjskiej dochodzi do spotkania Grupy Kontaktowej z przedstawicielami stron. Zatwierdzono integralność terytorialną BiH, konfederacyjny podział na Republikę Serbską 49% i Federację Muzułmańsko-Chorwacką 51% posiadające własne armie, waluty, konstytucje, policje, politykę zagraniczną. Dalsze negocjacje prowadzono w Nowym Jorku 25 IX wolne i demokratyczne wybory, jednolity parlament, rząd, kolektywna prezydentura. NATO i Rosja miały wysłać do BiH specjalne siły. Rozmowy pokojowe trzech stron miły się toczyć w Waszyngtonie (później zmieniono na Dayton). Następnie w Paryżu miała się odbyć konferencja pokojowa.
Rozmowy w Dayton 1XI były zamknięte dla prasy (Tudjman, Miloszewić, Izetbegović). 2XI porozumienie Serbii i Chorwacji - wschodnia Sławonia dla Chorwacji. 10 XI porozumienie Chorwacji i BiH - umocnienie Federacji Muzułmańsko-Chorwackiej. Najważniejsze to 21 XI parafowanie porozumienia w sprawie pokoju w BiH. Wprowadzenie porozumienia w życie miało nadzorować 60 tys. żołnierzy IFOR. RB ONZ stopniowo zniosła embargo na broń (rezolucja 1021) i zawiesiła sankcje gospodarcze wobec Jugosławii (rezolucja 1022).
Konflikt trwał 45 miesięcy, 200 tys. Ofiar i 2mln wypędzonych. Koniec wojny nie oznaczał końca sporów politycznych. 8-9 XII 1995 Londyn konferencja 50 państw w sprawie realizacji cywilnych aspektów porozumienia pokojowego z Dayton. 14 XII Paryż podpisanie traktatu pokojowego, jako gwaranci wystąpili przywódcy Grupy Kontaktowej. (USA, Francji, Rosji, Niemiec i Hiszpanii która przewodziła UE). 21 III 1996 wszedł wżycie podział BiH na Federację Muzułmańsko-Chorwacką i Republikę Serbską Obie części oddziela 4 kilometrowa strefa obsadzona wojskami IFOR (znajduje się tam też Sarajewo).