IV - 16
Czas - 45 min
KONSPEKT ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH
Film
„Podstawowe pojęcia i definicje w ruchu drogowym”
„Egzamin praktyczny kat. B”
TEMAT:
ZMIANA KIERUNKU JAZDY LUB PASA RUCHU
CEL POZNAWCZY:
poznanie zasad zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu zgodnie z przepisami ruchu drogowego,
poznanie zasad wyboru pasa ruchu w różnych sytuacjach drogowych,
poznanie zasad właściwego sygnalizowania zamierzonej zmiany kierunku lub pasa ruchu,
poznanie zasad zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu zgodnie z prawidłową techniką kierowania samochodem,
poznanie związku pomiędzy poznawanymi zasadami ruchu drogowego a ich praktycznym zastosowaniem w ruchu drogowym,
poznawania zasad bezpiecznego zachowania się na drodze.
CEL KSZTAŁCĄCY:
kształcenie umiejętności właściwego posługiwania się pojęciami i definicjami dotyczącymi ruchu drogowego,
kształcenie umiejętności wykorzystywania poznanych pojęć w dalszej nauce przepisów ruchu drogowego,
kształcenie postawy kompetentnego kierowcy,
wdrażanie do korzystania z fachowej literatury w sytuacji „teoretycznych wątpliwości”.
CEL WYCHOWAWCZY:
kształtowanie nawyku używania właściwych pojęć dotyczących ruchu drogowego
wdrażanie do kulturalnego i bezpiecznego zachowania się na drodze,
wyrabianie postawy świadomego uczestnika ruchu drogowego,
wyrabianie i utrwalanie zasady życzliwego traktowania innych uczestników ruchu drogowego (zmotoryzowanych i pieszych).
METODA:
wykład,
wyjaśnienie,
pokaz plansz,
pokaz z użyciem modeli i makiet,
pokaz z użyciem programu na CD,
pokaz filmu DVD,
test wyboru przy użyciu programu CD jako metoda sprawdzenia wiadomości.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
tablica,
flamastry,
wskaźnik,
ustawa „prawo o ruchu drogowym”,
odtwarzacz DVD,
TV,
komputer ,
rzutnik multimedialny,
„Znaki drogowe”: plansza nr 1 -17,
„Sytuacje drogowe”: plansza nr 6 „Zmiana kierunku jazdy”, nr 7 „Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu”, nr 28 „Skrzyżowanie o ruchu okrężnym”,
plansza „Martwe pola obserwacji”,
program CD „Znaki i sygnały drogowe”,
Film: „Podstawowe pojęcia i definicje w ruchu drogowym”, „Egzamin praktyczny kat. B”
Korzystne jest wykorzystanie „Vademecum wykładowcy”
Makiety skrzyżowań
STRUKTURA LEKCJI
SPRAWY ORGANIZACYJNE
sprawdzenie obecności,
wpisanie tematu do dziennika,
inne sprawy organizacyjne.
POWTÓRZENIE I SPRAWDZENIE WIADOMOŚCI Z POPRZEDNICH ZAJĘĆ I NAWIĄZANIE DO AKTUALNEGO TEMATU
Pytania sprawdzające stan wiedzy z poprzednich zajęć („cofanie, parkowanie, zawracanie”):
gdzie nie wolno cofać?
jakie znasz rodzaje parkowania? (manewry w kontekście egzaminu praktycznego)
prostopadłe (wjazd przodem),
skośne (wjazd przodem),
równoległe (wjazd tyłem),
jakie znaki zabraniają zawracania?
PODANIE NOWEGO TEMATU I ZAPISANIE GO NA TABLICY
ZMIANA KIERUNKU JAZDY LUB PASA RUCHU
Przypominamy definicje skrzyżowania:
Skrzyżowanie - przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową lub stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze.
Niestety nie zawsze możliwe jest bezbłędne odróżnienie skrzyżowania od dojazdu do posesji.
Art.22 .
1. Kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany zbliżyć się:
do prawej krawędzi jezdni - jeżeli zamierza skręcić w prawo,
do środka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawędzi - jeżeli zamierza skręcić w lewo
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeli wymiary pojazdu uniemożliwiają skręcenie zgodnie z zasada określaną w tym przepisie lub dopuszczalna jest jazda wyłącznie w jednym kierunku.
4. Kierujący pojazdem zmieniając zajmowany pas ruchu , jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony.
5. Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru.
6. Zabrania się zawracania:
w tunelu, na moście, wiadukcie lub drodze jednokierunkowej,
na autostradzie,
na drodze ekspresowej, z wyjątkiem skrzyżowania lub miejsca do tego przeznaczonego,
w warunkach, w których mogłoby to zagrozić bezpieczeństwu ruchu na drodze lub ruch ten utrudnić.
ZMIANA KIERUNKU JAZDY I PASA RUCHU JAKO KONIECZNOŚĆ W RUCHU DROGOWYM
W czasie jazdy, szczególnie w ruchu miejskim, kierujący bardzo często zmienia kierunek jazdy lub pas ruchu. Dokonuje tego z własnej woli albo zmuszony warunkami lub przepisami ruchu drogowego. Zmiana kierunku ruchu to skręcanie w prawo lub w lewo oraz zawracanie.
Zmiana kierunku jazdy polega najczęściej na skręceniu z danej drogi w inną na prawo lub w lewo albo zjechaniu z drogi np. na posesję. Zmianą kierunku jazdy jest również zawracanie, którym zajmowaliśmy się na poprzednich zajęciach. Nie jest zmianą kierunku jazdy skręcenie wynikające ze zmiany kierunku drogi.
Jeżeli nie ma możliwości jazdy w innym kierunku niż przebiega droga, to nie jest wg kodeksu zmiana kierunku i nie trzeba zmieniać pasa ruchu ani sygnalizować zmiany kierunku jazdy.
ZASADY OSTROŻNOŚCI PODCZAS ZMIANY KIEUNKU JAZDY I PASA RUCHU
Kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności.
Zmiana pasa ruchu to zmiana położenia pojazdu w stosunku do krawędzi lub osi jezdni, przy utrzymywaniu ruchu. Często zmiana pasa poprzedza zmianę kierunku ruchu. Zmiana pasa ruchu lub kierunku jazdy nie może powodować sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa ruchu. Tak więc kierujący, który zmienia pas ruchu lub kierunek jazdy zobowiązany jest do zachowania szczególnej ostrożności i zajęcia odpowiedniej pozycji wyjściowej do wykonania skrętu lub jazdy na wprost. Przepisy ściśle określają tę pozycję pojazdu i sposób zmiany kierunku ruchu pojazdu. Jest to niezmiernie istotne, bowiem inni kierujący obserwując pojazd wnioskują na temat jego zachowania i kierunku dalszej jazdy.
ZASADY WYBORU PASA RUCHU PRZED SKRĘTEM
Kierujący pojazdem jest obowiązany zbliżyć się :
do prawej krawędzi jezdni - jeżeli zamierza skręcić w prawo,
do środka jezdni lub na jezdni jednokierunkowej do lewej jej krawędzi - jeżeli zamierza skręcić w lewo.
Jazda na wprost możliwa jest z każdego pasa ruchu, jeżeli znaki nie wskazują kierunku ruchu. Korzystne jest jednak nie zajmowanie pasów służących do jazdy w prawo i w lewo.
Kierujący powinien zająć właściwą pozycję odpowiednio wcześniej. Nie może tego robić w ostatniej chwili, gdyż dezorganizuje ruch, a linie ciągłe rozdzielające pasy przed skrzyżowaniem uniemożliwiają takie zachowanie.
Ustawienie pojazdu na drodze: (prezentacja plansz - ustawienie pojazdu na drodze).
POZYCJA KIERUJACEGO PRZED SKRĘTEM W ZALEZNOŚCI OD RODZAJU DROGI
droga dwukierunkowa jednopasowa:
jadąc na wprost - pozostajesz na swoim pasie i nie zmieniasz pozycji,
skręcając w lewo pozostajesz na swoim pasie i zjeżdżasz do pozycji przy osi jezdni,
skręcając w prawo pozostajesz na swoim pasie i nie zmieniasz pozycji (przed skrzyżowaniem).
droga dwukierunkowa wielopasowa (jeżeli pasy ruchu nie są oznaczone znakami poziomymi nakazującymi określony kierunek jazdy):
jazda na wprost - możliwa jest z każdego pasa ruchu ( należy jednak stosować się do zasady ruchu prawostronnego),
skręcając w lewo - zajmujesz pas ruchu przy osi jezdni,
skręcając w prawo - zajmujesz pas ruchu przy prawej krawędzi jezdni,
droga jednokierunkowa jednopasowa:
skręcając w lewo zbliżasz się do lewej krawędzi jezdni,
skręcając w prawo zbliżasz się do prawej krawędzi jezdni.
Jeżeli znaki poziome na jezdni dopuszczają skręcanie w prawo lub w lewo z większej liczby pasów niż 1 to ustawiasz się przede wszystkim na tym spośród nich, który jest najbardziej po prawej stronie.
Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli wymiary pojazdu uniemożliwiają skręcenie zgodnie z zasadą określoną w tym przepisie lub dopuszczalna jest jazda wyłącznie w jednym kierunku.
SKRĘT W PRAWO - TECHNIKA JAZDY
Skręt w prawo
Jest bardziej bezpieczny i mniej skomplikowany niż skręt w lewo. Nie przekraczamy bowiem pasa dla ruchu w przeciwnym kierunku. Zgodnie z zasadami prawidłowej techniki jazdy należy wykonać ten skręt w sposób następujący:
trzymać się prawej krawędzi jezdni; nie zjeżdżać na lewo, ponieważ dajemy tym samym innym kierującym mylne sygnały o naszych manewrach;
dojeżdżając do skrzyżowania należy ustalić zasady pierwszeństwa;
włączyć odpowiedni do skrętu kierunkowskaz;
upewnić się, czy z prawej strony nie próbuje nas wyprzedzić jednoślad;
dostosować prędkość do promienia skrętu i sytuacji na drodze;
dobrać odpowiedni do prędkości bieg;
dokonać wyboru pasa, na który zjedziemy po skręcie;
obserwować bacznie otoczenie nie zapominając o martwych polach obserwacji za przednim prawym słupkiem samochodu (piesi lub rowerzyści przekraczający jezdnię, na którą mamy zamiar wjechać);
skręcić w prawo.
SKĘT W LEWO - TECHNIKA JAZDY
Jest bardziej niebezpieczny bowiem wymaga przecięcia pasa ruchu pojazdów jadących w przeciwnym kierunku:
dojeżdżając do skrzyżowania należy ustalić zasady pierwszeństwa;
obserwować sytuacje wokół pojazdu i z tyłu oraz po lewej stronie naszego pojazdu;
włączyć lewy kierunkowskaz;
upewnić się jeszcze raz, czy możemy zjechać na lewy pas ( lub do osi jezdni);
zjechać do osi jezdni na drodze dwukierunkowej lub do lewej krawędzi jezdni na drodze jednokierunkowej;
dostosować prędkość do promienia skrętu i sytuacji na drodze;
dobrać odpowiedni do prędkości bieg;
dokonać wyboru pasa, na który zjedziemy po skręcie;
obserwować bacznie otoczenie, a w szczególności pojazdy , które mają pierwszeństwo (jadące na wprost oraz skręcające w prawo)oraz pieszych i rowerzystów przekraczających jezdnię, na którą mamy zamiar wjechać;
skręcić w lewo.
ZMIANA PASA RUCHU - TECHNIKA JAZDY
Kierujący pojazdem, zmieniający zajmowany pas ruchu jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony. Może się zdarzyć, że na jezdni o trzech pasach ruchu dwaj kierujący będą chcieli równocześnie wjechać na pas środkowy. W takiej sytuacji pierwszeństwo ma wjeżdżający na ten pas z prawej strony.
Pamiętajmy również o tym, że pasy ruchu mogą być wyznaczone lub nie. Nie zwalnia to jednak od zachowania się zgodnie z tymi wszystkimi zasadami, tak jakby pasy ruchu były wyznaczone. Kierujący musi wyobrazić sobie pasy ruchu, przyjmując, że średnia szerokość pasa ruchu to ok. 3 m.
Pamiętajmy o tym przygotowując się do zmiany pasa ruchu przed skrętem w prawo lub w lewo. Bądźmy cierpliwi i uważnie obserwujmy sytuację wokół pojazdu. (pytanie w testach)
WYBÓR PASA RUCHU PO SKRĘCIE W PRAWO LUB W LEWO
Przepisy nie mówią jaki pas ruchu powinien zająć kierujący po skręcie w prawo lub w lewo. Może to być dowolny pas na prawej połowie jezdni, pod warunkiem, że znaki i sygnały drogowe nie nakazują określonego zachowania. Zachowując zasadę ruchu prawostronnego jeżeli kierujący pojazdem po skręceniu w lewo ma zamiar skręcić w prawo, od razu wjeżdża na pas ruchu najbliższy prawej krawędzi jezdni. Zmiana pasa ruchu na skrzyżowaniu wymaga wielkiej uwagi! Jeżeli po skręceniu w prawo ma zamiar skręcić w lewo, od razu wjeżdża na pas ruchu najbliższy środka jezdni. Jeżeli więcej niż jeden pas ruchu pozwalają na skręt w prawo lub w lewo, a ruch na jezdni jest duży, zakończmy manewr skrętu na tym pasie, na którym go zaczęliśmy i dopiero po przejechaniu skrzyżowania zmieńmy pas na właściwy dla dalszego kierunku naszej jazdy, z zachowaniem wszystkich zasad zmiany pasa ruchu.
SYGNALIZOWANIE ZMIANY KIERUNKU JAZDY I PASA RUCHU
Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru
Dbajmy więc o to, by nasza jazda byłą „czytelna” dla innych użytkowników drogi. Również my obserwujmy co sygnalizują inni kierujący przez włączanie kierunkowskazów i inne zachowania na drodze (ustawienie kół, kierunek spojrzenia). Pamiętajmy też o zasadzie ograniczonego zaufania.
Kodeks drogowy akcentuje sygnalizowanie zamiaru zmiany kierunku jazdy lub pasa ruch, a nie samego manewru. Oznacza to, że kierunkowskaz powinien być włączony na tyle wcześnie i w takiej odległości od miejsca zamierzonego manewru aby inni uczestnicy ruchu zdążyli się zorientować w zamiarach kierującego. W sytuacjach wątpliwych lepiej jest rozpocząć sygnalizowanie zbyt wcześnie niż zbyt późno.
„Wyraźnie” zaś oznacza sygnalizowanie manewru przez taki czas, aby był „czytelny” dla innych. Często widzi się niestety jazdę bardzo niedbałą, bez sygnalizowania zmiany pasa ruchu lub sygnalizowaną jednym błyskiem kierunkowskazu.
Kierujący jest zobowiązany do sygnalizowania zmiany pasa lub kierunku ruchu. Pamiętać należy o definicji pasa ruchu, która mówi, że mogą być one wyznaczone lub nie. Do obowiązków kierującego należy ustalenie ilości i położenia tych pasów wtedy, gdy nie są wyznaczone znakami poziomymi. Jeżeli pasy nie są wyznaczone to również należy sygnalizować ich zmianę.
Przejeżdżając skrzyżowania z tzw. „łamanym pierwszeństwem”, również należy sygnalizować zmianę kierunku jazdy, mimo że jedziemy drogą z pierwszeństwem. Najczęściej brak sygnalizowania skrętu w na takich skrzyżowaniach zdarza się wtedy, gdy droga z pierwszeństwem przebiega pod kątem większym niż 90 stopni.
OBSERWACJA OTOCZENIA
Każda zmiana pasa ruchu lub kierunku jazdy wymaga od kierującego zachowania szczególnej uwagi. Pamiętać należy o tym aby obserwować otoczenie pojazdu również z tyłu, pamiętając o martwym polu obserwacji. Trzeba wyrobić nawyk obserwowania otoczenia w lusterkach bocznych, wstecznym oraz kontrolowanie „martwych pól”.
PRZECINANIE SIĘ KIRUNKÓW RUCHU POZA SKRZYŻOWANIEM
Zasady dotyczące przecinania się kierunków ruchu stosujemy również w razie przecinania się kierunków ruchu poza skrzyżowaniem. Dotyczy to jazdy po polu kempingowym, parkingu przed marketem, placu itp.
PODSUMOWANIE I KONTROLA OPANOWANIA MATERIAŁU:
Prezentacja pytań testowych na ekranie, słuchacze odpowiadają, prowadzący zaznacza podane odpowiedzi i sprawdza ich poprawność. (opcja nauka).
Wykorzystać CD:
Prawko B -testy i nauka - CREDO
Pytania: 248 - 258; 450 - 453.
PODANIE I OMÓWIENIE PRACY DOMOWEJ:
Opanowanie wiadomości dotyczących podanego materiału w stopniu umożliwiającym dalszą sprawną naukę przepisów ruchu drogowego.
Jeżeli na zajęciach nie dokonano analizy pytań testowych, podajemy numery pytań do samodzielnej realizacji w domu.
Pokaz fragmentów filmu „Podstawowe pojęcia i definicje” „Egzamin praktyczny”
3