PAPROTNIKI
Cechy paprotników
mają w pełni wykształcone tkanki
przemiana pokoleń z przewagą sporofitu (gametofit jest od niego niezależny i samodzielny)
brak korzenia osiowego (mają jedynie drobne korzenie przybyszowe)
podział paprotników: widłakowe, skrzypowe, paprociowe
Budowa
gametofitu
zwany przedroślem
jest drobną rośliną (niekiedy tylko z kilku komórek)
najczęściej autotroficzne, niekiedy częściowo lub całkowicie heterotroficzne
żyje w mikoryzie z grzybami
krótkotrwałe
jednopienne lub dwupienne
znajdujące się w nich gametangia podobne są do gametangiów mchów
zapłodnienie odbywa się tylko w wodzie, w której plemniki przepływają z plemni do rodni
po zapłodnieniu formuje się zygota, która kiełkuje i zapoczątkowuje sporofit
sporofit
początkowo wrasta w gametofit odżywiając się jego kosztem, lecz szybko usamodzielnia się
zróżnicowany na łodygę, liście i korzenie
budowa sporofitu:
liście
u widłaków i skrzypów mikrofile, u paprotników makrofile
u paprotników tworzą pióropusz, u młodych są zwinięte pastorałowato
u skrzypów łuskowate liście znajdują się w węzłach i są zrośnięte w pochewkę (w związku z redukcją liści funkcję asymilacyjną zaczęła pełnić także łodyga)
łodyga
pokryta skórką, pod skórką kora pierwotna, zawiera aparaty szparkowe
u skrzypów segmentowane, podzielone na odcinki tworzące węzły i międzywęźla, w węzłach wyrastają liście i boczne odgałęzienia pędu, mają liczne kanały powietrzne i wzmocnione są tkanką wzmacniającą, której ściany komórkowe są wysycone krzemionką (nadaje sztywność i powoduje „skrzypienie”)
u niektórych skrzypów występują dwa rodzaje pędów: pojawiające się wiosną pędy zarodnionośne i pędy letnie
korzenie
krótkie i cienkie
wyrastają z kłącza w postaci wiązki
powierzchnia korzenia pokryta jest skórką
pod skórką miękisz spichrzowy (w niej zróżnicowane wiązki przewodzące)
u skrzypów segmentowane, podzielone na odcinki tworzące węzła i międzywęźla
wiązka przewodząca
budowa hadrocentryczna
zarodnie
różny kształt
okryte ścianą wielokomórkową
osadzone na liściach (tzw. sporofile - różnią się zazwyczaj od liści płonnych)
u widłaków i skrzypów sporofile skupione na szczycie łodygi tworząc kłos zarodnionośny
u paproci zarodnie skupione na spodniej stronie liścia tworząc kupki zarodni (niekiedy chronione osłonką - zawijką), posiadają mechanizm otwierający w postaci pierścienia komórek o pogrubionych wewnętrznych ścianach i cienkich zewnętrznych (gdy zarodnia dojrzeje i wysycha komórki tracą turgor, zapadają się powodując oderwanie górnej części zarodni i wysyp zarodników)
w zarodniach po mejozie tworzą się haploidalne zarodniki, które:
u jednakozarodnikowych są jednakowe, które tworzą jednopienne przedrośla
u różnozarodnikowych są dwa rodzaje zarodników, które tworzą dwupienne przedrośla:
makrospory (większe, powstają nielicznie w makrosporangiach, z nich tworzą się przedrośla żeńskie)
mikrospory (małe, powstają licznie w mikrosporangiach, z nich tworzą się przedrośla męskie)
Przemiana pokoleń
u paprotników jednakozarodnikowych
z haploidalnego zarodnika powstaje drobne, jednopienne przedrośle
po zapłodnieniu powstaje zygota, z której rozwija się sporofit
sporofit wrasta w gametofit i początkowo odżywia się jego kosztem
sporofit przekształca się w samodzielną roślinę
w znajdujących się na sporoficie zarodniach, po uprzedniej mejozie, powstają haploidalne zarodniki
u paprotników różnozarodnikowych
z haploidalnych zarodników powstają: przedrośle męskie i żeńskie
z przedrośla męskiego plemnik wędruje do przedrośla żeńskiego
po zapłodnieniu powstaje zygota, z której rozwija się sporofit
sporofit wrasta w gametofit i początkowo odżywia się jego kosztem
sporofit przekształca się w samodzielną roślinę
w znajdujących się na sporoficie zarodniach, po uprzedniej mejozie, powstają haploidalne zarodniki
drobny liść z drobną blaszką liściową i pojedynczym, nierozgałęzionym nerwem
brunatne, brak bocznych odgałęzień, mają na szczycie duży kłos zarodnionośny
inaczej pędy asymilacyjne lub wegetacyjne; zielone, rozgałęzione
inaczej liście zarodnionośne; biorą udział w rozmnażaniu
inaczej trofofile; służą głównie do fotosyntezy, nie biorą udziału w rozmnażaniu
inaczej sporofilostan lub strobil
1
3