psychol egzamin


  1. Stadia i zadania edukacyjne człowieka w rozwoju ontogenetycznym.

PERIODYZACJA  ROZWOJU POSTNATALNEGO

OKRES PRENATALNY

NIEMOWLĘCTWO

WIEK PONIEMOWLĘCY

WIEK PRZEDSZKOLNY

MŁODSZY WIEK SZKOLNY

  1. Czynniki sprzyjające rozwojowi człowieka i utrudniające twórczą samorealizację.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI CZŁOWIEKA  I HAMUJĄCE JEGO ROZWÓJ.

DZIEDZICZNOŚĆ  CZY ŚRODOWISKO?

Współcześnie podkreśla się rolę aktywności własnej człowieka. Zgodnie z tymi poglądami rozwój dokonuje się w toku aktywnych kontaktów jednostki z otaczającą rzeczywistością. Aktywność jest motorem rozwoju , jego bezpośrednią przyczyną.

CO MA ZNACZENIE DLA ROZWOJU?

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE  NA AKTYWNOŚĆ

WARUNKI ŚRODOWISKOWE - wszystkie zewnętrzne czynniki określające możliwości funkcjonowania człowieka

WYMAGANIA ŚRODOWISKOWE 

WZORCE ŚRODOWISKOWE

DETERMINANTY ZEWNĘTRZNE

Tworzą względnie zwarte i trwałe układy wyznaczone rodzajem środowiska:

OSOBY ZNACZĄCE

 

Są to osoby, które przebywają z dzieckiem dłuższy czas, z racji pełnionej funkcji lub posiadanej przewagi mają nad nim pewną władzę i są obiektem jego silnych emocji (pozytywnych lub negatywnych)

Osobami znaczącymi mogą być:

DETERMINANTY ZEWNĘTRZNE

MOŻLIWOŚCI JEDNOSTKI

INDYWIDUALNE PREFERENCJE  

  1. Zalety i ograniczenia metod oraz technik poznawania uczniów.

TECHNIKI POZNAWANIA UCZNIÓW ORAZ  OGRANICZENIA STOSOWANYCH TECHNIK

OBSERWACJA

BEZPOŚREDNIE WYPOWIEDZI UCZNIA

ANKIETA

WYWIAD

METODA SOCJOGRAMU

ZGADNIJ KTO …

ANALIZA WYTWORÓW UCZNIA  - METODY AUTOEKSPRESYJNE

EKSPERYMENT NATURALNY

SFERY POZNANIA

WŁAŚCIWOŚCI UCZNIA DETERMINUJĄCE OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE 
-możliwości umysłowe i preferencje poznawcze

INTELIGENCJA

WŁAŚCIWOŚCI UCZNIA DETERMINUJĄCE OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE 
-motywacja do nauki i uczenia się w ogóle

SYTUACJA UCZNIA  W ŚRODOWISKU KLASY

UCZEŃ JAKO OFIARA  
I SPRAWCA PRZEMOCY

OFIARA CZĘSTO:

OSOBOWOŚĆ

POTRZEBY

OSOBOWOŚĆ

POSTAWY

OSOBOWOŚĆ

WARTOŚCI

OSOBOWOŚĆ

SAMOOCENA

POCZUCIE PODMIOTOWOŚCI

  1. Ocenianie i ewaluacja w szkole nowoczesnej i twórczej.

Współczesna szkoła, aby sprostać wymaganiom rynku oraz indywidualnym potrzebom ludzi, musi zaoferować nowy system kształcenia zapewniający wielostronny, harmonijny rozwój dzieci i młodzieży. Dlatego też, system oświaty jeżeli ma sprawnie funkcjonować i być zdolny do rozwoju, musi zawierać w sobie stale działające procedury ewaluacyjne. Ewaluację rozumiemy jako: "badanie jakości w celu korygowania działań oraz rozwiązań strukturalnych i programowych w systemie edukacji" (Biblioteczka Reformy, Ocenianie, MEN, 1999, s. 187). Ewaluacja określana jest również jako "systematyczne badanie zdarzeń, które mają miejsce w ramach aktualnie realizowanego programu, bądź stanowią jego konsekwencję - badania te mają przyczynić się do usprawnienia zarówno tego programu jak i innych, stanowiących te same cele ogólne". (Korpowicz, 1997, s. 53).  

Ewaluacja pełni następujące funkcje:  

a) formatywną (kształtującą) - ma ona charakter kroczący i interakcyjny, jest ona elastyczna, współgra ze wszystkimi zmianami, służy informacjami zwrotnymi o ich przebiegu, organizacji oraz procedurach. Tę funkcję wykorzystuje się do usprawniania i rozwijania aktualnie trwających działań.

b) konkluzywną (sumującą) - służy sprawozdawczości, nadawaniu certyfikatów lub selekcjonowaniu. Znaczy to, że ewaluacja próbuje opisać rezultaty końcowe zaistnienia ocenianych faktów, szuka wyjaśnienia związków między nakładami i końcowym rezultatem, porównuje te rezultaty ze wstępnymi założeniami i celami.

c) psychologiczną - jest wykorzystywana do kształtowania świadomości dotyczącej poszczególnych działań, motywowania pożądanych zachowań tych, którzy są ewaluowani, lub promowania określonych stosunków społecznych.

d) administracyjną - odnosi się do sprawowania władzy.  

Ewaluacja nie ma charakteru restrykcyjnego, kontrolnego i nadzorczego; jej funkcją jest wspomaganie procesu zmian o charakterze rozwojowym. Ewaluacja, która prowadzona jest przez podmioty niezwiązane bezpośrednio z programami, przedsięwzięciami, strukturami poddanymi ewaluacji, ma charakter zewnętrzny. Natomiast charakter wewnętrzny ma ewaluacja, która dokonywana jest przez ewaluatorów zaangażowanych w działania związane z przedmiotem analizy, interpretacji i oceny. Zakres znaczeniowy pojęcia ewaluacji w szkole dotyczy:  

1. Mierzenia jakości pracy szkoły.

2. Ewaluacji w dydaktyce.

3. Ewaluacji osiągnięć szkolnych uczniów.  

Mierzenie jakości pracy szkoły to koncepcja organizacyjna, koncentrująca się na dokonywaniu wewnętrznych i zewnętrznych ocen osiąganych przez szkołę efektów pracy. Jest ona szczególnie efektywna dzięki stosowaniu w edukacji nowoczesnej koncepcji zarządzania Total Quality Management. TQM oznacza nieustanne doskonalenie grup i organizacji. TQM charakteryzuje pięć elementów:

przywództwo,

ustawiczne doskonalenie się,

zarządzanie poprzez działanie,

spełnianie wymagań klienta,

zarządzanie przez delegowanie uprawnień.  

W nowoczesnym społeczeństwie zreformowana szkoła powinna zapewnić edukację na najwyższym poziomie pod względem jakości. A jakość w edukacji jest ważna, gdyż społeczeństwo oczekuje informacji o tym, w jaki sposób wydawane są pieniądze podatników przeznaczone na edukację. Społeczeństwo interesuje się również, na jakim poziomie funkcjonuje oświata w Polsce, a także oczekuje poprawy jakości kształcenia.

Mierzenie jakości pracy szkoły może być wewnątrzszkolne oraz zewnątrzszkolne.  

Do wewnątrzszkolnego mierzenia jakości zaliczamy:

samoocenę pracy szkoły,

hospitacje.  

Samoocena pracy szkoły jest mierzeniem jakości jej pracy pod względem osiągania celów, realizacji zadań, wykorzystania zasobów i wyników wszystkich działań dokonanym przez osobę lub zespół do tego powołany. Samoocena pozwala szkole na konkretne określenie jej mocnych i słabych stron oraz obszarów wymagających poprawy. Samoocena obejmuje różne obszary pracy szkoły. Dotyczy szkoły jako instytucji oświatowej; ucznia; nauczyciela i dyrektora. Powinna obejmować wszystkie obszary pracy, a przede wszystkim nauczanie i uczenie się.  

Samoocena daje szereg korzyści, m.in.:

usystematyzowanie doskonalenia pracy szkoły,

dokonanie oceny opartej na faktach,

skuteczne diagnozowanie,

mierzenie "wartości dodanej" poprzez okresowe dokonywanie samooceny,

działania skierowane na obszary wymagające poprawy,

promowanie dobrej pracy i współodpowiedzialności,

dostrzeganie postępu i nagradzanie wyróżniających się,

znalezienie sposobów porównywania wszystkich działań skierowanych na jakość,

określanie kierunków doskonalenia zawodowego nauczycieli.  

Reasumując, można powiedzieć, że samoocena służy bieżącej obserwacji efektów pracy i dokonywania korekty lub modyfikacji.  

Hospitacja jest pierwszym ogniwem nadzoru pedagogicznego sprawowanym przez dyrektora nad nauczycielami.  

Wyróżniamy następujące rodzaje hospitacji:  

a) diagnostyczną - polegającą na obserwacji zachowań uczniów podczas lekcji,

b) oceniającą - polegającą na obserwowaniu zachowań nauczyciela prowadzącego lekcję,

c) lustrzaną - pomoc w samoocenie nauczyciela i wychowawcy,

d) globalną - pozwalającą na ogólne spojrzenie na proces kształtowania i wychowania,

e) wycinkową - umożliwiającą analizę jednego lub kilku elementów procesu dydaktycznego i wychowawczego.  

Hospitacje pełnią następujące funkcje:

diagnozującą pracę nauczyciela, wychowawcy, dyrektora szkoły, do zobrazowania fragmentu obecnego stanu prac nad rozwojem uczniów, nauczycieli czy szkoły,

prognozują dalszy rozwój samokształcenia oraz prowadzą do podjęcia doskonalenia zawodowego,

samooceny nauczyciela i wychowawcy,

korelowania tematyki, stosowanych sposobów i metod kształcenia, przyjmowanych celów prowadzonych lekcji i zajęć poprzez hospitowanie różnych lekcji.  

Zewnętrzny nadzór pedagogiczny nad pracą szkoły polega na:

analizowaniu i ocenianiu efektów realizacji programu nauczania w szkołach oraz statutowych placówek,

inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych.  

Celami zewnętrznego nadzoru pedagogicznego są:

diagnozowanie i ocena poziomu pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej nauczycieli i szkół,

udział w rozwiązywaniu bieżących problemów dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych szkół poprzez udzielanie fachowej, merytorycznej pomocy i inspirowanie do samodzielnej, twórczej i innowacyjnej działalności. Wymiana doświadczeń oraz upowszechnianie i wdrażanie skutecznych rozwiązań służących realizacji przyjętych celów i zadań.  

Wizytacje są realizowane poprzez pracowników pedagogicznych kuratorium, a nadzór nad działalnością szkoły w zakresie finansów i administracji sprawuje gmina.  

Ewaluacja w dydaktyce nastawiona jest na zbieranie informacji o warunkach, przebiegu i wynikach działań dydaktycznych w celu ulepszania tych działań lub podjęcia decyzji o ich prowadzeniu.

Ewaluacji w dydaktyce podlegają również programy nauczania. Podstawowe zasady obowiązujące w ewaluacji to:

oszacowanie wartości wdrożonego programu,

wyciąganie wniosków o jego skuteczności,

określenie, czy program ma być prowadzony dalej czy przerwany,

ulepszenie jego struktury,

dodanie, lub usunięcie pewnych technik pracy,

skierowanie programu do wdrożenia w nowych kontekstach,

ustalenie, na który z konkurencyjnych programów warto przeznaczyć fundusze,

poparcie filozofii danego programu lub przeciwstawienie się jej.  

W zależności od celu ewaluacji wyróżniamy ewaluację formatywną, tj. prowadzoną w toku wdrożenia, pozwala ona w trakcie realizacji zmieniać pewne techniki pracy oraz ewaluację surmatywną, podsumowującą całość wdrożenia. Pozwala ona ostatecznie ocenić, zaaprobować lub odrzucić filozofię programu.  

Obowiązkiem osób prowadzących ewaluację jest określenie, który konkretnie cel lub grupę celów stawia się jako zadanie w danej procedurze ewaluacyjnej.  

Wewnątrzszkolna ewaluacja osiągnięć szkolnych uczniów, to proces mający na celu przede wszystkim przemyślane planowe działanie szkoły, podczas którego opracowany zostanie model sprawdzania i oceny osiągnięć, oraz zostaną wypracowane procedury przekazywania informacji wartościujących. Szansę stanowi tu możliwość tworzenia szkolnych systemów oceniania oraz zmiana stylu oceniania na wspomagający i wspierający rozwój ucznia oraz wykorzystywanie pomiaru osiągnięć uczniów.  

Podstawą tak zwanego dobrego oceniania, rozumianego jako proces gromadzenia informacji, który jest integralną częścią procesu uczenia się i nauczania oraz wspierający szkolną karierę ucznia i jego motywację, jest taki styl oceniania, w którym:

oceniane jest to, co uczeń umie i jak posługuje się zdobytą wiedzą,

stosowane są ćwiczenia, zadania, problemy i projekty traktujące przedmiot całościowo,

stwarzane są sytuacje otwarte, wymagające łączenia wiedzy z różnych gałęzi przedmiotu,

stosowane są różnorodne środki gromadzenia informacji o uczniu i jego osiągnięciach,

dopuszczalne jest stosowanie dodatkowych pomocy i środków technicznych, ewaluacja programów procesu kształcenia, osiągnięć uczniów dokonywana jest w oparciu o różnorodne źródła informacji.  

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów nie sprowadza się wyłącznie do badania efektywności kształcenia. Dokonuje się ich również dlatego, że w szkole niezbędne są: diagnoza; ewaluacja; wspieranie; prognozowanie; selekcja; różnicowanie; zaświadczanie.  

Ocenianie pełni dwie podstawowe funkcje:

funkcję klasyfikacyjną - gdzie ocena jest wyrażona za pomocą umownego symbolu, zgodnie z pewna skalą,

funkcję diagnostyczną - ma ona na celu wspieranie szkolnej kariery ucznia, monitorowanie jego postępów i określenie jego indywidualnych potrzeb. W związku z tymi dwiema funkcjami oceniania mówi się o ocenianiu wspomagającym (przydatne dla nauczyciela, ucznia, rodziców) i sumującym (przydatne dla nadzoru środowiska i administracji wszystkich szczebli).  

Sposoby systematycznego oceniania efektów pracy ucznia i nauczyciela są koniecznym i nieodłącznym elementem każdej koncepcji kształcenia, która ma przynosić zaplanowane i oczekiwane wyniki. Wyróżniamy tu ocenianie wewnątrzszkolne i ocenianie zewnątrzszkolne. Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu:

informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie,

pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju,

motywowanie ucznia do dalszej pracy,

dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach i specjalnych uzdolnieniach ucznia,

umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.  

W ramach systemu wewnątrzszkolnego każda szkoła powinna określić sposób formułowania ocen i ich skalę.

Zebrane w procesie ewaluacji dane o wynikach kształcenia mają służyć polityce edukacyjnej państwa, regionu oraz mniejszych wspólnot terytorialnych, jak również mają pomóc w doskonaleniu wszystkich instytucji oświatowych. Jednym z najważniejszych elementów systemowych, który ma służyć ewaluacji, jest wprowadzone w ramach reformy systemu edukacji - ocenianie zewnętrzne.  

Na zewnętrzny system egzaminacyjny składa się:

sprawdzian poziomu opanowania umiejętności w ostatniej klasie sześcioletniej szkoły podstawowej,

egzamin w trzeciej klasie gimnazjum z umiejętności i wiadomości z zakresu przedmiotów humanistycznych oraz przedmiotów matematyczno-przyrodniczych,

egzamin zawodowy - przeprowadzany po ukończeniu szkoły zawodowej lub policealnej,

egzamin maturalny.  

Dobrze zorganizowane ocenianie zewnętrzne zapewni lepszą kontrolę edukacji, ułatwi diagnozowanie osiągnięć i braków edukacyjnych uczniów, umożliwi bardziej obiektywną ocenę oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych nauczycieli oraz obranej przez poszczególne szkoły drogi kształcenia. Dzięki pogłębionym analizom osiągnięć uczniów możliwe będzie również otrzymanie informacji zwrotnej o jakości programów stosowanych w szkołach.  

Na ewaluację możemy patrzeć jako na proces wspomagający rozwój albo jako na stały element w procedurach zarządzania jakością pracy. Takie podejście do ewaluacji pozwala na zmianę nastawienia do rzeczywistości szkolnej, do osób je współtworzących, a tym samym wpływa znacząco na budowanie kultury organizacji, jaką jest szkoła. W przeciwieństwie do oceniania, ewaluacja uczy pozytywnego nastawienia do rzeczywistości, ale również do umiejętnego przyjmowania krytyki. Ewaluacja jest więc koniecznym czynnikiem w zreformowanej szkole, jest koniecznym warunkiem racjonalnego jej działania.

 

Ewaluacja to moda na nowe słowo. Pochodzi z języka angielskiego - evaluation - za sprawą wielu programów.

 

W życiu codziennym nie spotykamy tego słowa.

 

Przez wiele lat publikacje pedagogiczne tłumaczyły to słowo jako „kontrola i ocena” i było to mylone z tym co rozróżniamy dzisiaj.

Co innego jest ocenianie, a co innego ocena. Jak słyszymy to słowo, wydaje nam się, że nasz język stał się bardziej naukowy i z chęcią się tym słowem posługujemy.

 

A przecież e w a l u a c j a  to nic innego, jak proces  o c e n i a n i a.

 

Można jeszcze inaczej powiedzieć - ewaluacja , to proces zbierania danych i ich interpretacja, w celu podjęcia określonej decyzji.

Jeśli zechcemy dokładnie i przejrzyście określić proces  o c e n i a n i a   to wyszczególnimy:

oraz ilustrujący ewaluację poniższy schemat, narysowany w kategoriach automatyki czyli sprzężenia zwrotnego, który  tłumaczy, że mierzone są wartości na wyjściu, porównane z założonymi celami, które wypracowały sygnał regulacyjny i który tworzy nową, lepszą decyzję, podawaną do sygnału wejściowego.

 

Ten układ ma zdolności s a m o r e g u l a c j i.

 

Jakie są rodzaje  e w a l u a c j i ?

 

1.Wewnętrzna.

2.Zewnętrzna.

Każda z nich może być;

Spróbuję podać przykłady ewaluacji w szkole.

  1. Nauczyciele oceniają;

  1. Administracja ocenia;

  1. Uczniowie oceniają;

Jednak ta ewaluacja jest najmniej popularna i całkiem nieformalna. Cechą charakterystyczną ewaluacji w szkole jest to, że adresatem, podmiotem i wykonawcą jest ta sama osoba, czyli instytucja.

W przemyśle jest inaczej. Tam dokonywana jest dla klientów, w celu podwyższenia jakości tego, co przemysł robi.

 

              Jak proces przeprowadzać ?

 

     Zanim rozpoczniemy ewaluację np. w klasie - musimy postawić jeszcze przed procesem takie pytania;

Kiedy już odpowiemy sobie na powyższe pytania, możemy scharakteryzować w skrócie proces.

Pierwsze to:

P O M I A R - jest to pierwszy etap zbierania danych, informacji, a narzędzia nasze muszą mieć cechy;

Proces ten jest bardzo skomplikowany, bo nie ma uniwersalnego narzędzia pomiaru. Każdy może wybrać inne. Na przykład, jeśli chcemy się dowiedzieć czy uczeń uczy się w domu, możemy wybrać następujące narzędzia;

Każde z tych narzędzi da nam odpowiedź na nasze pytanie. Będzie to pomiar, tylko nie będziemy pewni czyli jak wspomniałam przed chwilą;

Drugie to:

 

O S Ą D - jest to zebranie danych z pomiaru, które wymagają interpretacji. Ewaluator może zastosować różne jej formy. Na przykład zwaną -  u p o r z ą d k o w a n i e;

lub  n i e u p o r z ą d k o w a n i e, czyli szacowanie jakościowe znane nam w formie  - komentarza słownego.

 
 
 

Trzecie to:

 

D E C Y Z J A . Zbieranie danych i ich interpretacja służy w ewaluacji podjęciu decyzji. Nie można zapomnieć, że towarzyszą jej różne działania.

Dlatego tworzymy jej warianty, a potem decydujemy się na jeden z nich. Skutki niewłaściwego wyboru nie naprawią żadne metody. Należy pamiętać, że decydowanie jest zawsze nierozerwalnie związane z ;

Najlepsza recepta na podejmowanie decyzji to:

Zauważmy, jak małe dziecko zdecydowanie podejmuje tę jedną, jedyną decyzję w sklepie zabawkowym, wybierając tego jednego, a nie innego misia czy lalkę. Natomiast osoba dorosła w salonie samochodowym tworzy sobie kilka wariantów decyzji np. z wyborem koloru, czy kobieta  w sklepie z odzieżą z wyborem fasonu.

     Znamienną rolę w ewaluacji w procesie kształcenia zajmuje - e w a l u a c j a  u c z n i a  - czyli ocenianie jego osiągnięć szkolnych.  Należy tu zadać sobie pytanie - po co nauczyciel dokonuje ewaluacji ucznia?

A oto odpowiedzi;

Jest to bardzo możliwe gdy nauczyciel sięgnie po wszystkie rodzaje ewaluacji, a to ;

Chciałabym zwrócić uwagę Kolegów z zespołu przedmiotowego na stosowanie ewaluacji  d i a g n o s t y c z n e j , która może poinformować nas  o wiedzy uczniów klas pierwszych technikum, na podbudowie szkoły zasadniczej, w zakresie wiedzy zawodowej z poszczególnych przedmiotów, mając na uwadze to, że przychodzą do nas absolwenci z różnych szkół zawodowych, o różnych specjalnościach, niekiedy daleko odbiegających od specjalności mechanicznej jaką jest obróbka skrawaniem, np. gazownik, elektryk samochodowy, itp. Wykorzystanie wtedy metody  p o m i a r u,  o s ą d u  i właściwej d e c y z j i, o których wspomniałam na początku mego opracowania szkoleniowego, pozwoli nam dać satysfakcję, że dobrze przeprowadzamy metodę   e w a l u a c j i            

d i a g n o s t y c z n e j.

      Ewaluację f o r m a t y w n ą, która informuje nas i uczniów o poziomie  zdobytej wiedzy, dobrze jest przeprowadzić przy pomocy testów. Ale, żeby dobrze to wszystko udało się, nauczyciel musi ciągle testy standaryzować, czyli ulepszać je.

      Na zakończenie chcę wspomnieć o  e w a l u a c j i   s u m a r y c z n e j, która sama w sobie musi posiadać bardzo dobry   o s ą d   o uczniu oraz podjęcie trafnej decyzji, żeby ustalić to, co zawsze budzi wiele kontrowersji, czyli stopień szkolny.

 

  1. Stadia rozwoju poznawczego dzieci i młodzieży.

PROCESY POZNAWCZE

ODBIERANIE WRAŻEŃ I SPOSTRZEGANIE - proste procesy, za pośrednictwem których człowiek przyswaja sobie informacje bezpośrednio napływające do niego z otoczenia czy własnego organizmu

MYŚLENIE - wyższa, doskonalsza forma poznania, polegająca na przetwarzaniu uzyskanych informacji w nowe

PAMIĘĆ - umożliwia przechowywanie i przypominanie zdobytych informacji 

ODBIERANIE WRAŻEŃ

WRAŻENIE - odzwierciedlenie pojedynczej cechy bodźca działającego na układ nerwowy (barwa, zapach, dźwięk)

BODZIEC (energia fizyczna) ¨ RECEPTOR (impuls nerwowy)

RECEPTORY - eksteroreceptory i interoreceptory (proprioreceptory i wisceroreceptory)

CECHY RECEPTORÓW:

SPOSTRZEGANIE

UWAGA

ODDZIAŁYWANIA STYMULUJĄCE ROZWÓJ SPOSTRZEGANIA

MYŚLENIE

MYŚLENIE - czynności prowadzące do pośredniego poznawania rzeczywistości, polega na operowaniu posiadanymi informacjami i wytwarzaniu nowych informacji, dokonuje się i rozwija w procesie zdobywania wiedzy

Myślenie zmienia się w zależności od tego jaki charakter mają posiadane informacje, jaki jest materiał myślenia:

MYŚLENIE SENSORYCZNO-MOTORYCZNE - dane pochodzą ze spostrzeżeń

MYŚLENIE WYOBRAŻENIOWE/OBRAZOWE - opiera się na posiadanych wyobrażeniach

MYŚLENIE POJĘCIOWE - opiera się na posiadanych, złożonych schematach poznawczych (nie pojedynczych przedmiotów, spostrzeżeń)

Myślenie zmienia się również ze względu na dostępne człowiekowi operacje umysłowe (rozwój procesów poznawczych według J.Piageta)

Co można zrobić, aby skłonić ucznia do aktywności intelektualnej?

PAMIĘĆ

6. Rola procesów poznawczych w uczeniu się. 

W procesie nauczania, w relacji uczeń - nauczyciel, bardzo ważną rolę odgrywa przekazywanie wiadomości. Ale obok czysto dydaktycznego znaczenia tego zjawiska, na uwagę zasługuje społeczny wymiar kontaktu wychowawcy i wychowanka w Szkole. Sytuacja nauczania jest swoistą transakcją, w tym przypadku wywieraniem określonego wpływu na wychowanka, którego celem jest wywołanie zamierzonych zmian w jego osobowości . Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo - instrumentalną, związaną z poznawaniem rzeczywistości oraz aksjologiczną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układu wartości i celu życia. 

Dom, szkoła, grupa rówieśnicza są miejscami, w których uczeń może zaspakajać swoje potrzeby psychiczne oraz przeżywać doświadczenia w kontaktach z innymi, co odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju jego osobowości. Przez udział w życiu grupowym dokonuje się między człowiekiem, a jego otoczeniem ciągła wymiana informacji, doświadczeń i bodźców. Zdobywanie informacji przez wychowanka oraz doskonalenie poznania rzeczywistości uznaje się za główną treść rozwoju jego psychiki. W miarę postępu cywilizacyjnego ludzkość nagromadziła tak duże ilości wiedzy, że tradycyjna szkoła nastawiona na egzekwowanie od uczniów znajomości określonego materiału, nie spełnia swojej roli w sposób odpowiadający potrzebom i wymaganiom. Coraz częściej słyszymy głosy o małej skuteczności uczenia się dzieci i młodzieży.

Wydaje mi się, że marzeniem wszystkich wychowawców jest sprawne i szybkie uczenie się ich wychowanków, a także twórcze ich podejście do rozwiązywanych problemów. Ci drudzy z całą pewnością chcieliby, aby nauka była dla nich lekka, łatwa i przyjemna. Jak to jednak pokazuje praktyka szkolna, chęci rzadko idą w parze z ustaloną przez lata formą pracy nauczycielskiej. Pogląd o małej skuteczności tradycyjnego nauczania jest chyba wszystkim dobrze znany. Myślę nawet, że każdy z nas mógłby sobie odpowiedzieć na pytanie: czy gdyby ktoś podpowiedział nam jak się uczyć, aby materiał szkolny potraktować, jako kompendium wiedzy z odpowiednim zastosowaniem procedur aktywnego czytania, notowania, zapamiętywania i zrozumienia, to czy nie więcej pożytku byłoby z tej edukacji. Z pewnością większość czytelników odpowie tutaj twierdząco.

Dlaczego w takim razie nie realizuje się tego, o czym wcześniej wspomniałem w praktyce. Powodów jest kilka, ale chyba najważniejszym z nich jest fakt, że nauczyciele, znane od wieków metody pracy umysłowej pomijają w swojej praktyce wychowawczej, albo stanowi to przedmiot ich nieznajomości zasad funkcjonowania ludzkiej psychiki, w szczególności sfery intelektualnej.

Mimo szeregu publikacji, które od długiego czasu istnieją w literaturze psychologicznej i pedagogicznej, dopiero na przestrzeni kilku ostatnich lat obserwuje się znaczne zainteresowanie sprawami dotyczącymi prawidłowości sterowania, kształtowania i rozwijania ludzkich możliwości umysłowych. Dostępność informacji oraz jej przepływ stał się w ciągu kilku lat problemem jedynie w sferze możliwości asymilacji jej przez człowieka. Dzisiaj, w epoce Internetu, mierzy się wiadomości w danej dziedzinie ilością megabajtów, a człowiek staje się wręcz bezradny wobec natłoku informacji. Trzeba zdać sobie sprawę, że tendencja do przepełnienia bibliotek i placówek edukacyjnych tonami wiadomości będzie miała coraz bardziej progresywny charakter. A bez wybiórczego potraktowania, stanie się jasne, że wiedza ta nigdy nie przyniesie nikomu należytego pożytku.

Konieczne według mnie stanie się opanowanie zasad dobrego uczenia się i prawidłowego selekcjonowania zdobywanych informacji. Takie podejście zmusza nauczycieli do poznawania zasad funkcjonowania intelektualnego człowieka i do odpowiedniego zorganizowania procesu dydaktyczno - wychowawczego.

Poznanie rzeczywistości i operacjonalizacja wiedzy dotyczącej funkcjonowania człowieka przejawia się w jego aktywności psychicznej. Obok szeregu składników ludzkiej aktywności psychicznej na szczególną uwagę w odniesieniu do poruszanego tematu zasługują czynności poznawcze. W tej kategorii mieszczą się wszystkie rodzaje poznania rzeczywistości, jakimi dysponuje człowiek. Należą tu więc:

1) poznanie zmysłowo - obrazowe (spostrzeganie, wyobraźnia odtwórcza i twórcza, pamięć oraz uwaga dowolna i mimowolna)

2) myślenie abstrakcyjne (tworzenie sądów i pojęć o rozmaitym stopniu ogólności, wnioskowanie indukcyjne i dedukcyjne), a także myślenie twórcze (kreatywność, elastyczność, płynność) (Gerstmann,1987).

Dzięki czynnościom poznawczym na podstawie najróżniejszych informacji zdobywamy całą swoją wiedzę. Wszystkie informacje pojawiające się w naszym życiu, mogą stanowić przedmiot nauki, czyli zapamiętania. Układy mnezyjne odnoszące się do pamięci nieprzerwanie współdziałają z innymi strukturami poznawczymi, takimi jak: mowa, percepcja, uwaga, wyobraźnia i intelekt (Rotrou,1995).

Wielu autorów zajmujących się problematyką uczenia się człowieka wymienia szereg rodzajów i typów tego procesu. Stefan Baley zwraca uwagę na następujące formy uczenia się:

- pamięciowe,

- przez próby i błędy,

- sensoryczne,

- przez rozumienie (wgląd),

- przez rozwiązywanie problemów przy pomocy myślenia (rozumowanie),

- przez naśladownictwo,

- uczenie się uboczne.

Wymienione wyżej formy uczenia się człowieka stanowią jego indywidualne doświadczenie. W wyniku praktycznej działalności poznaje on różne właściwości rzeczy i zjawisk. Uczenie się poznawcze (kognitywne) jest wyższym poziomem zdobywania (przyswajania) wiadomości, umiejętności i nawyków. Termin ten oznacza kształtowanie się u człowieka nowych programów czynności przedmiotowych i umysłowych, głównie za pomocą manipulowania informacjami, czyli kodowania, wytwarzania nowych wiadomości , organizowania ich i wykorzystywania.

Uczenie się kognitywne, opiera się na psychicznych procesach poznawczych i dzieli się na:

1) uczenie się praktyczne, związane z czynnościami przedmiotowymi i danymi zmysłowymi (spostrzeżenia, wyobrażenia, skojarzenia itp.) poprzez naśladownictwo, próby i błędy.

2) uczenie się intelektualne, polegające na manipulowaniu wyżej zorganizowanymi informacjami (naukowe pojęcia, prawa, zasady itp.), zachodzi w odniesieniu do takich intelektualnych czynności, jak: analiza, synteza i wnioskowanie (Dobrołowicz, 1981).

Skuteczność uczenia się człowieka zależy w głównej mierze od struktur poznawczych, lecz nie można pominąć faktu znaczącego wpływu motywacji, leżącej u podstaw naszego zachowania się. Przez motywację rozumiemy pewne stałe warunki wewnętrzne, mobilizujące nas do działania. Nie ma zgodności co do tego, czy motywy te są wrodzone, czy nabyte w procesie gromadzenia doświadczeń.

Zachowanie człowieka podczas uczenia się jest determinowane przez wrodzone napędy, jak i czynniki nabyte w trakcie wychowania. Powyższy punkt widzenia pozostaje w zgodzie z faktem obserwowanych indywidualnych różnic w stopniu i zakresie motywacji do nauki. Niektórzy uczą się z samego zamiłowania do wiedzy, a inni potrzebują znalezienia w tym jakiegoś dodatkowego uzasadnienia dla podjęcia wysiłku. Zadaniem szkół jest podtrzymywanie obydwu typów motywacji i zapewnienie warunków zachęcających do pracy obie kategorie uczących się.

Starając się cokolwiek przyswoić uczniom, nauczyciele powinni uczynić wysiłek

w kierunku powiązania przedmiotu studiów z motywem dla nich ważnym. Ucząc się czegoś trudnego, co wydaje się na pierwszy rzut oka niepotrzebne uczniowie powinni dostrzec wiele korzyści płynących z tej wiedzy; stanie się ona wówczas źródłem motywacji do skutecznej pracy. W ten sposób dobry nauczyciel potrafi pomóc swym uczniom powiązać przedmioty szkolne z ich osobistymi motywami (Dudley, 1994).

Aby podnieść efekty pracy ucznia należy mu uświadomić cel, jaki ma osiągnąć, czyli wzorzec lub stan , jaki uzyska, dzięki podjętemu skutecznemu działaniu.

Analizując psychiczne uwarunkowania skutecznego działania należy uwzględnić jego zależność od struktur poznawczych, które tworzą wiedzę o świecie i o własnej osobie. Kształtuje się ona pod wpływem informacji, uzyskiwanych w trakcie komunikowania się jednostki z otoczeniem. Efektywnemu działaniu sprzyja postawa otwarta na nowe informacje, przejawiająca się uwzględnieniem ich przy ustalaniu celu oraz strategii działania. Przeciwieństwem postawy otwartej są sztywne struktury poznawcze, nie dostosowane do odbieranych informacji o zmieniających się warunkach działania. Są one jednym z powodów niepowodzeń doznawanych w działaniu (Skorny, 1989).

W takim razie powstaje pytanie, jak się uczyć i jak nauczać, aby efektem włożonej pracy była satysfakcja z osiągniętego celu, choćby w postaci utrwalenia wiadomości. Prawdopodobnie wielu czytelników wypracowało własną taktykę przyswajania sobie wiadomości, która sprawdza się w mniejszym lub większym stopniu. Często takie własne sposoby pasują do potrzeb, możliwości, czy chęci uczącego się. Warto jednak zapoznać się z pewnymi prawami, odkrytymi i opracowanymi przez naukowców zajmujących się dziedziną wiedzy, zwaną psychologią uczenia się. Chciałbym pokrótce przeanalizować pewne elementy poznania rzeczywistości przez człowieka , związane ze zdobywaniem wiedzy o otaczającym świecie. Po pierwsze najważniejszym elementem tego procesu jest pamięć. Rozróżniamy kilka jej rodzajów:

1) pamięć epizodyczna, odpowiedzialna za przechowywanie danych o faktach jednostkowych, rozgrywających się w danym czasie i miejscu. Jeżeli jest więcej informacji, to zależności między nimi mają charakter jedynie sytuacyjny. Nie następują tu uogólnienia. Pamięć taka jest jedynie zbiorem faktów. Gdybyśmy więc posiadali tylko taką pamięć, można by ją porównać do wielkiej szuflady, w której magazynuje się wszelkie informacje. Łatwo się domyślić, że po pewnym czasie mogła by ta nasza pamięć wyglądać jak zbiorowisko nic nie znaczących informacji. Dlatego do uporządkowania tego "bałaganu" posiadamy jeszcze jeden rodzaj pamięci, tzw. semantyczną.

2) pamięć semantyczna, wiąże się ona ściśle z systemem słownym i jego funkcjami, a jedną z jej charakterystycznych cech jest uogólnianie. Dane przechowywane w tym rodzaju pamięci nie ograniczają się do faktów jednostkowych, lecz informują nas o tym, co wspólne lub odmienne; są nimi prawa, formuły itp. Zmiany w tej kategorii pamięci, w odróżnieniu od epizodycznej zachodzą niezwykle rzadko, gdyż tworzą one pewne prawidła, schematy do których doczepiane są konkretne dane zmagazynowane w pamięci epizodycznej. Inaczej mówiąc, pamięć semantyczna tworzy określony schemat, dzięki któremu nasz zasób informacji staje się uporządkowany. Każda najmniejsza informacja z pamięci epizodycznej znajduje tutaj swoje miejsce, tak jak spis treści w książce, podpowiada nam, gdzie szukać danego tematu.

Dzięki połączeniom między poszczególnymi obszarami możemy wypowiadać swoje opinie, podsumowywać i szukać wspólnych cech posiadanych informacji (danych).

Innym rozróżnieniem stosowanym przez badaczy jest kategoryzowanie pamięci ze względu na aspekt czasowy, czyli pamięć krótkotrwała i długotrwała.

Pamięć krótkotrwała ma ograniczoną pojemność i może przechowywać jedynie małą ilość danych, ale łatwo uzyskać dostęp do informacji w niej zawartych i przywołać je też bardzo prosto. Wobec tego wszystkie informacje zauważane i trafiające do nas są początkowo zatrzymywane w pamięci krótkotrwałej. Tam są rozpoznawane, przetwarzane, kodowane i dopiero po tych zabiegach trafiają na odpowiednie miejsce do sieci pamięci długotrwałej. Jeżeli informacje nie zostaną poddane tym wszystkim zabiegom po kilku sekundach bezpowrotnie uciekają z naszej pamięci.

Pamięć długotrwała jest bardzo stabilnym magazynem, w którym informacje mogą przebywać przez czas teoretycznie nieograniczony, z tym, że nie zawsze łatwo jest do tych informacji dotrzeć. Podobny problem obserwuje człowiek, który szuka jakiejś informacji w katalogu i natrafia na ogromny zbiór plików.

Oba rodzaje pamięci są ze sobą ściśle związane. Informacje trafiające do pamięci krótkotrwałej nie mogłyby być właściwie rozpoznane i zmagazynowane, choćby na bardzo ogólnym poziomie, gdyby nie możliwość korzystania z zasobów magazynu pamięci długotrwałej.

Zagadnieniem wiążącym się bezpośrednio z możliwością przejścia informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej jest składowa uczenia się, czyli powtórzenia. Spełniają one następującą rolę:

a) są odpowiedzialne za utrwalenie zdobytych informacji,

b) pozwalają przyswoić materiał, który nie jest możliwy do zapamiętania w całości,

c) początkowo, im więcej powtórzeń tym szybsze uczenie się. Później efekt ten maleje, ustala się na odpowiednim poziomie, po czym, jeżeli nadal następują powtórzenia, obserwuje się ich negatywny wpływ na zapamiętany materiał np. poprzez powielanie błędów, 

d) im obszerniejszy materiał do nauczenia, tym więcej wymaga powtórzeń, przy czym należy pamiętać, że liczba powtórzeń niezbędnych do zapamiętania materiału rośnie szybciej niż jego objętość tzn. zwiększa się czas zapamiętania jednego elementu,

e) pożądane jest, aby pierwsze powtórzenie następowało stosunkowo szybko. Pierwsza powtórka materiału dokonana dopiero po kilku dniach praktycznie nie różni się zbyt wiele od nauki na nowo.

W warunkach szkolnych niezmiernie ważną rolę spełnia umiejętne poprowadzenie procesu dydaktycznego, tak aby uwzględniał on prawidłowości funkcjonowania psychiki wychowanków

Rola procesów poznawczych w uczeniu się

 

Rozwój procesów poznawczych, tzn. rozwój myślenia i mowy, pamięci, wyobraźni i uwagi dowolnej, zapewnia dłuższą koncentrację na przedmiotach, zjawiskach, ułatwia analizowanie ich i łączenie w całość, poprawne ujmowanie stosunków przestrzennych, dokonywanie właściwych operacji znakami i symbolami abstrakcyjnymi, aktywność poznawczą i zainteresowanie nauką. Dor procesów poznawczych zaliczmy: wrażenia, spostrzeżenia, wyobrażenia, myślenie, pamięć i uwagę.  

Wrażenia: 

Wrażenia zmysłowe są najprostszą formą poznania rzeczywistości. Powstają na skutek działania bodźców na poszczególne narządy zmysłów, SA odzwierciedleniem izolowanych cech przedmiotów, np. barwy, dźwięku, zapachu, smaku. W zależności od receptorów, które odbierają bodźce dzielimy je na: wzrokowe, skórne, słuchowe, węchowe, smakowe, ustrojowe i stawowo-mięśniowe. 

Spostrzeżenia: 

Spostrzeżenia to proces psychiczny polegający na doznawaniu wielu wrażeń jednocześnie, które  w mózgu są selekcjonowane, wiązane oraz sensownie ujmowane. To odzwierciedla w świadomości zjawisk, rzeczy, całych przedmiotów. Wiedza o danym zjawisku poszerza się w trakcie bezpośredniego kontaktu z nim, a także w wyniku informacji otrzymywanych od innych ludzi. Z czasem wiedza nabiera charakteru werbalnego, dzięki czemu zwiększa się dokładność spostrzeżeń oraz spostrzeganie staje się procesem bardziej świadomym i kontrolowanym.  

Wyobrażenia: 

Wyobraźnia to samodzielny proces tworzenia obrazów (wyobrażeń), to zdolność do przetwarzania inf. W postaci obrazowej. Wyobrażenia SA obrazami przedmiotów lub zjawisk, które nie spostrzegamy w danej chwili. Wyobraźnia może być mimowolna lub dowolna, odtwórcza lub twórcza, konkretna lub fantazyjna. Dzięki niej dziecko odbiera rzeczywistość abstrakcyjnie. Jest zdolne do tworzenia w swojej świadomości czegoś nowego w stosunku do uprzedniego doświadczenia. Ma to ogromne znaczenie  w nauce i życiu codziennym. 

Myślenie: 

Myślenie polega na wykrywaniu związków i zależności między przedmiotami i zjawiskami ( odbieranymi lub zakodowanymi) oraz na wytwarzaniu nowych inf., dzięki czemu dochodzi do pośredniego poznania rzeczywistości. Myślenie zmienia się w zależności od tego jaki charakter maja posiadane inf., jaki jest materiał myślenia:

Myślenie sensoryczno-motoryczne = dane pochodzą ze spostrzeżeń

Myślenie wyobrażeniowe/obrazowe = opiera się na posiadanych wyobrażeniach.

Myślenie pojęciowe = opiera się na posiadanych, złożonych schematach poznawczych.

 

W toku myślenia człowiek dokonuje operacji myślowych (analiza, synteza, porównywanie, wnioskowanie itp.), dzięki czemu jest zdolny do rozwiązywania różnorodnych problemów ( np. operacje matematyczne.)  

Pamięć: 

Pamięć jest jednym z zasadniczych procesów psychicznych. Leży ono u podstaw wszystkich innych procesów psych. I bez niej niemożliwe byłoby w ogóle życie psychiczne. Wyróżniamy w niej trzy aspekty:

Zapamiętywanie = zapisywanie odbieranych inf. W doświadczeniu (mimowolne bądź dowolne). Cechy zapamiętywania to szybkość/łatwość oraz zakres/pojemność pamięci.

Przechowywanie - zapamiętany materiał magazynuje się w pamięci bezpośredniej bądź odroczonej. Cecha - trwałość.

Przypominanie = wydobywania z magazynów pamięci przechowywanych  w nim inf. Na zasadzie rozpoznawania lub reprodukcji. Cechy - wierność pamięci i gotowość pamięci. 

Uwaga: 

Uwaga to skierowanie świadomości na jakiś przedmiot lub zjawisko świata zewnętrznego i wewnętrznego. Ma charakter selektywny - jeśli człowiek zwraca je na jeden przedmiot lub zjawisko, to tym samym odwraca uwagę od innych. Dzięki uwadze odbieramy rzeczywistość, umożliwia selekcję bodźców docierających do nas. W procesie zdobywania wiedzy ważne są szczególne jej cechy: podzielność, koncentracja, czułość, wybiórczość. 

7. Charakterystyka mechanizmów uczenia się. 

Charakterystyka mechanizmów uczenia się  

W przystosowawczych efektach uczenia się można wyróżnić klasyczne i instrumentalne odruchy warunkowe, proste reakcje odroczone, a także bardziej złożone zachowania stereotypowe.  

Warunkowanie klasyczne: 

Klasyczne odruchy warunkowe polegają na uczeniu się nowych bodźców. Przykładem może być odruch ssania, występujący na to, co poprzedza karmienie, a więc na ułożenie niemowlęcia przy piersi matki. Początkowo dziecko reaguje ruchami ssania dopiero na dotknięcie jego warg ( jest to niewyuczony odruch bezwarunkowy). Zmiana polega na reagowaniu ( w sposób znany dziecku) na nowy bodziec  

Warunkowanie instrumentalne: 

Instrumentalne odruchy warunkowe polegają na uczeniu się nowych reakcji. Ich przykładem może być naciskanie przez dziecko przycisku do otwierania pudełka, w którym znajduje się cukierek. Nową jest reakcja, do której dziecko dochodzi przypadkowo przy manipulowaniu pudełkiem lub naśladując kogoś, kto jest otwiera. Zdarza się również, że wykorzystuje swoje wcześniejsze doświadczenia uogólniając je.  

Zarówno warunkowanie klasyczne jak i instrumentalne zachodzą   w sytuacjach powtarzających się i  to jest ich wspólna cecha. Wyobraża się w nich przystosowanie do okresowo zmiennego środowiska.  

Reakcja odroczona: 

Gdyby np. w sytuacji braku stałego miejsca chowania atrakcyjnych przedmiotów ktoś z uporem sięgałby do zielonego pudełka (pomijając inne pomieszczenia) tylko dlatego, że kiedyś widział chowany tam przedmiot, to nie uzyskiwałby zamierzonego celu. W jego działaniu powinna funkcjonować zasada: szukaj tam, gdzie ostatnio schowano przedmiot ( a nie: szukaj w zielonym pudełku). Ważne jest przechowanie jednorazowej inf. (śladu bodźca) i jej wykorzystywanie, gdy będzie potrzebna. Reakcja odroczona jest więc reakcją, w której, gdy pojawi się potrzeba, zaspokojenie jej staje się możliwe. 

Zachowanie stereotypowe: 

Przejawem uczenia się bywają także złożone zachowania stereotypowe na przykład obsługiwanie maszyny, gdy ciąg reakcji (rodzaj i kolejność) jest z góry ustalony i powtarzany. 

Zamienność warunków, w których żyje człowiek, jest bardzo duża. Czasem musi stawi ć czoła nieznanym dotychczas sytuacjom, problemom. To także stanowi przejaw uczenia się. Nie następuje aktualizacja tego, co już było, ale pojawia się nowe zachowanie. Doświadczenie musi być uogólnione (przetworzone), by jednostka mogła zaspokoić potrzebę, rozwiązać problem. 

8. Stymulacja rozwoju i przystosowania społeczno-emocjonalnego dzieci i młodzieży w szkole przyjaznej i twórczej. 

9. Wpływ środowiska rodzinnego na rozwój przychospołeczny i emocjonalny dzieci i młodzieży.

RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU

STYL WYCHOWANIA - ilość i jakość oddziaływań na psychikę dziecka

STYL AUTOKRATYCZNY

STYL DEMOKRATYCZNY

STYL LIBERALNY

RODZINA ZDROWA - RODZINA PATOLOGICZNA

PRZEMOC W RODZINIE

FORMY PRZEMOCY W RODZINIE

PRZEMOC FIZYCZNA

PRZEMOC PSYCHICZNA

PRZEMOC SEKSUALNA

PRZEMOC EKONOMICZNA

PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY PRZEMOCY

PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY PRZEMOCY

CYKL PRZEMOCY W RODZINIE

 

10. Osłabienie i eliminowanie zachowań agresywnych w środowisku szkolnym. 

     Problem agresji w szkole zaskoczył nas pedagogów skalą                                       i rozmiarem. Dopóki przemoc i agresja nas nie dotyczy, nie zwracamy na nią uwagi. W naszej pracy ten problem może wyniknąć i dlatego lepiej zapobiegać niż reagować na zaistniałe sytuacje, zwłaszcza w relacji nauczyciel - uczeń.

Głogów nie jest wolny od tego negatywnego zjawiska, przykłady:

Celem artykułu jest przybliżenie wiadomości na temat agresji

i przemocy.

Agresja : jest to każde zamierzone działanie mające na celu lub powodujące wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, krzywdy, bólu. Może być skierowana przeciwko drugiemu człowiekowi, zwierzętom, rzeczom i przedmiotom, są to zachowania zmierzające do wyładowania niezadowolenia.

       

                       

Rodzaje agresji :

  1. SŁOWNA

2.FIZYCZNA

  1. BEZ KONTAKTU ( psychiczna )

Przyczyny agresji :

I   Modelowanie

  1. rodziny - ( największy wpływ na dziecko ma rodzina do około                       12 roku życia )

  1. rówieśnicy - ( w wieku około 13 - 17 lat wpływ otoczenia, grup rówieśniczych ma olbrzymie znaczenie w kształtowaniu cech charakteru, zachowań )

II Stan frustracji

  1. brak zaspokojenia potrzeb ( często podstawowych lub dorównania innym lub dominacji w grupie ),

  2. stres uniemożliwiający realizacje dążeń ( brak perspektyw osiągnięcia wyznaczonych sobie celów np. materialnych lub wyznaczonych przez innych),

III Wpływ mass mediów

1. sceny przemocy ( przemoc jest atutem),

2. identyfikacja z bohaterem ( często negatywnym),

3. znieczulenie na ból i krzywdę,

  1. intensyfikacja oddziaływania mediów ( masowa rozrywka jest

    coraz  bardziej narzucana przez rynek komercyjny).

IV Agresja instrumentalna

alkoholizm w rodzinie, przemoc w rodzinie, brak wzorców, grupy rówieśnicze, narkomania,

Objawy agresji u dzieci i młodzieży szkolnej:

Eliminowanie agresji : ( system walki z agresją ):

  1. Rozładowanie napięcia

     jednym pomieszczeniu, przestrzeń i odległość często łagodzi i nie

     budzi agresji )

  1. Ukierunkowanie aktywności

  1. Ograniczenie TV i komputera ( sugestie wychowawcy dla rodziców)

  1. Ustalenie reguł zachowania w placówkach pedagogicznych

  1. Konsekwencja postępowania ( szybka reakcja na objawy agresji ).

  1. Profilaktyka.

  2. System interwencji ( współpraca z policją )

  3. akceptacja dziecka jako osoby ( często w domu rodzinnym )

     zainteresowanie już rozładuje, bez zbędnych pytań )

-    obietnica pomocy.

  1. Uczenie równoległych wobec agresji osiągnięcia  celów.

  2. . Dążenie do zatrudniania szkolnych psychologów.

  3. Stała współpraca z rodzicami ( pedagogizacja rodziców ).

Postawy lękowe i agresja często wywodzą się od pedagogów:

negatywne strony pracy nauczyciela :

wskazane jest : życzliwość, zrozumienie, kultura osobista, brak nałogów, fachowość w pracy, świetne przygotowanie się do zajęć, brak rutyny, przewidywalność i konsekwencja w działaniu

Postępowanie w przypadkach zaistniałej agresji:

28


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pytania egzaminacyjne - Psychologia osobowości - 5, Psychologia, Psychologia egzaminacyjna
PSYCHOLOGIA EGZAMIN[1], MGR, psychologia
ściąga psychologia egzamin, STUDIA PEDAGOGIKA AJD, I semestr (pedagogika), PSYCHOLOGIA
Psychologia cw.6, Resocjalizacja - Rok I, SEMESTR I, Wprowadzenie do psychologii, EGZAMIN
Psychologia skrypt r. 4, Resocjalizacja - Rok I, SEMESTR I, Wprowadzenie do psychologii, EGZAMIN
Psychologia egzamin
wolska.psychologia.egzamin, Pedagogika - moje prace, Egzamin z psychologii - 1rok pedagogiki
ROZDZIAŁ VII(całość), Resocjalizacja - Rok I, SEMESTR I, Wprowadzenie do psychologii, EGZAMIN
Wolni od lęku, Resocjalizacja - Rok I, SEMESTR I, Wprowadzenie do psychologii, EGZAMIN
Pytania egzaminacyjne - Psychologia poznawcza - 7, SWPS, Psychologia egzaminacyjna
ROZDZIAŁ 9 cz.1, Resocjalizacja - Rok I, SEMESTR I, Wprowadzenie do psychologii, EGZAMIN
Pytania egzaminacyjne - Psychologia osobowości - 3, Psychologia, Psychologia egzaminacyjna
Pytania egzaminacyjne - Psychologia rozwojowa - 2, Psychologia, Psychologia egzaminacyjna
Psychologia - egzamin - opracowanie, STUDIA
Pytania egzaminacyjne - Psychologia poznawcza - 8, Psychologia, Psychologia egzaminacyjna
psychologia egzamin, Socjologia i psychologia

więcej podobnych podstron