Patofizjologia

Wykłady 2007

Med. Wet. III

Choroba - dynamiczne zaburzenie funkcjonowania ustroju

Patos - cierpienie, potos - zmaganie z choroba.

Herceptin - zawiera monoklonalne przeciwciała przeciwko receptorowi EGF - rak piersi

Awastin - skuteczny w raku okrężnicy, specyficzny inhibitor angiogenezy.

Gliwek - skuteczny w białaczkach, kinazy stymulujące komórki hematologiczne.

Co nieco o chorobie

2002 - Brener dostaje nobla za ścisłe poznanie genów różnicujących apoptoze - geny śmierci

Wrzody żołądka - helicobacter pylori

Przy karcynogenezie wszystkie osobniki w populacji są wystawione na czynniki karcynogenne, ale nie wszystkie chorują.

Żeby antracel spowodował rozwój nowotworu to u podatnych osobników musi wystąpić specyficzna hydrolaza arylowa.

Każdy patogen musi wyzwolić odpowiednia reakcje w organizmie, bądź obronna, bądź doprowadzić do choroby. Istnieje osobnicza skłonność do zapadania na choroby.

W stanie zdrowia istnieje cienka granica miedzy stanem zdrowia a choroba.

Każdy organizm wytworzył taka „maszynerie”, która stara się utrzymać organizm w zdrowiu.

Żeby rozpoznać chorobę należy rozpoznać geny, które wpływają na wirulencje danego patogenu.

Należy przeprowadzić ocenę choroby, na całym zwierzęciu na narządzie etc. Trzeba zwracać uwagę na zmiany molekularne.

Czynnik psychiczny w rozwoju choroby

Istnieje zjawisko chorób psychosomatycznych np. wrzody przy nerwicach. Są zaburzenia psychiczne, które powodują chorobę. U zwierząt istnieje zawsze w stadzie zasada dominacji i podporządkowania. Zwykle dominacja utożsamiana jest ze stanami lęku. Osobnik dominujący jest zdolny do agresji, ale zarazem także tchórz. Druga jednostka - podporządkowana, niedokarmiona, seksualnie niewyżyty, terytorium ograniczone. Typ agresywny to typ, który ma uwarunkowania neurologiczne - jadro migdałowate - stymuluje osi sympatyczno nadnerczowej - wydzielanie adrenaliny. Typ agresywny skazany na nadciśnienie, miażdżycę. Dominacja wiąże się z określonym typem chorób.

Osobniki podporządkowane - dominuje hipokamp, informacja przekazywana jest do jadra nadwzrokowego, jadra łukowatego i jadra przykomorowego - co wpływa na wydzielanie CRH, napędza ACTH, dalej nerki i kortykoidy. Reakcja takiego osobnika, jest spokojna, wytłumiona, seksualnie zrównoważony. Maja skłonności do chorób o charakterze owrzodzenia żołądka.

Poskramianie również może mieć wpływ na powstawanie chorób. Powinno wyeliminować się skrajne zachowania typu agresja, stłumienie powinno stosować się ułaskawianie.

Osoby skłonne do załamań, przygnębienia, tłumienia radości życia są skłonne do nowotworzenia. Przeciwnie jasność aktywności układów - organizmu jest to przeciwstawienie się neoplazji.

Małe bodźce nocyceptywne powodują opóźnienie pojawienia się nowotworu. Kontakt z czynnikami szkodliwymi o małym natężeniu dla organizmu w wieku starszym powoduje obniżenie reakcji chorobowej.

Zagęszczenie, izolacja są to czynniki, które zmieniają nadmierną agresje u tych osobników, co sprzyja powstawaniu nadciśnienia i innych chorób, do których predysponowane są osobniki dominujące.

Konstytucja jest to całość czynników morfologicznych i czynnościowych, somatycznych, psychicznych fenotypowych, które składają się na organizm. Konstytucja nie jest czymś przypisanym do organizmu. Dany typ konstytucji nie decyduje o tym czy zostanie w danej grupie konstytucji. Jest zjawiskiem dynamicznym, ale zarazem stabilnym.

Wyróżniamy konstytucje:

Wg Galena

- choleryczny

- flegmatyczny

- melancholijny

- sangwinistyczny

Wg Gretsznera

- leptosomatyczny (schizofremiczny)- delikatny, cienki, smukly, sklonny do schizofremii,podatny na wrzody żołądka

- pykniczny - artretyczny, cyklotomiczny - podatne do stanów maniakalnych, miażdżycy i cukrzycy,gruźlicy

- arletyczny - epileptoidalny - skłonność do stanów drgawkowych

- skirkotymiczny - złośliwy

Wg Szeldona zwracal uwage na somatyke

- endomorficzny - wiscerotomiczny-skłonność do zaburzeń trawiennych

- mezomorficzny - dąży do zrównoważenia

- ektomorficzny - cerebrotonia - aktywny układ nerwowy, skłonność do migreny

- somatotomiczny- skłonność do złamań kości

Wg Sochańskiego - podział kobiet/osobników żeńskich

- tarczycowy - nerwica, ruchliwa, pobudzona

- nadnerczowy - spokojna

- płciowy - seks to wszystko/musi wszystko sama sprawdzić, dotknąć

Wg Mazura

- egzonomiczny - plotkarze, wyolbrzymiający ból, wybuchy nerwów

- statyczny - wywarzony

- endodynamiczny - introwertyk, nic nie powie, dusi w sobie, musi wszystko przechorować dopiero będzie dobrze

Typy konstytucyjne maja znaczenie w powstawaniu chorób.

Przy ocenie choroby kierujemy się kryteriami patologii

- heterometria - zmiany parametrów fiz chem

- heterochronia - niezwykłość czasu i warunków powstania zjawiska, tętno podwyższone w wysiłku i w spoczynku,

- krwawienie miesiączkowe - normalne, krwawienie z żołądka - chorobowe

- heterotopia - pojawienie się danego zjawiska w innym miejscu np, przekrwienie spojówek po wysiłku - patolog

- heterorokrazja - zmiana składu

- heteropojotja - zmiana jakości, pojawienie się nieprawidłowych składników

Adaptacja - każdy organizm ma zdolność do przystosowania się, jest to sztuka unikania choroby. Modyfikacja zapewniająca sprawność w warunkach zmiennych ustrojowo. Zachowuje homeostazę w organizmie, co uniemożliwia powstanie choroby. Adaptacja to zachowanie homeostazy w rożnych warunkach.

Adaptacja czynnościowa - polega na tym iż do każdych warunków dostosowany jest przepływ krwi, płuca muszą zapewniać odpowiednia ilość krwi.

Adaptacja morfologiczna - zmiana wymiarów np, w przypadku utraty krwi zmienia się wątroba, zmienia się objętość włókien mięśniowych.

Adaptacja obniża się z wiekiem, z choroba. Każdy czynnik, który przekracza pojemność adaptacyjną wywołuje chorobę.

Regeneracja - w organizmie jedynym narządem z takimi zdolnościami jest wątroba - największa zdolność u szczura. Wszystkie procesy regeneracyjne zostają zahamowane w drugiej połowie okresu płodowego. Później zostają wznowione. Zachowana jest adaptacyjna zdolność przerostowa.

Adaptacja swoista - do określonego czynnika np, na dany mikroorganizm,

Adaptacja nieswoista - pod wpływem rożnych czynników, maja charakter normoergiczny, hiperergiczny - nadmierna, hipoergiczny np w chorobach układu pokarmowego, wybieramy pokarm łatwostrawny

Adaptacja molekularna - przyzwyczajenie do coraz wyższych dawek alkoholu

Adaptacja komórkowa - kontakt antygenu z przeciwciałem

Adaptacja organizmu - adaptacja złożona

Adaptacja na poziomie społeczeństw - do warunków klimatycznych

Adaptacja na poziomie narodów

Podział czynników chorobotwórczych:

- pochodzenia zewnętrznego

- proste

- złożone

- pochodzenia wewnętrznego

- genetyczne

- płeć

- wiek

- choroby samoistne(idiopatyczne)

Patofizjologia - wyklad 3 zimowy 17.10.2006

Adaptacja na poziomie genetycznym jest odzwierciedleniem adaptacji środowiskowej. Cała suma działających czynników daje swoje odwzorowanie w genotypie.

Różne osobniki w życiu osobniczym obciążone są przez rożne czynniki środowiskowe. Adaptacja fenotypowa zachodząca w okresie postnatalnym ma znaczenie w powstawaniu chorób.

Adaptacja epigenetyczna tj adaptacja do spodziewanego środowiska. Krotki okres życia prenatalnego i postnatalnego, w którym otwiera się okienko podatności na choroby. Cały szereg chorób determinowanych jest złym środowiskiem płodu, a oporność wynika z dobrego środowiska, w którym rozwijał się płód. We wczesnym okresie pre i postnatalnym rozwijający się organizm zdobywa oporność albo skłonność do chorób, daje ona możliwość uprzedniego przygotowania się na dany patogen, broniąc się bądź zwiększając wirulencje.

Postępowanie w sztuce lekarskiej w sposób racjonalny i empiryczny.

Empiryczne podejście do aktywności lekarza - polega na tym ze w czasie studiów, kursów, zainteresowani studenci uczą się rozpoznać chorobę, zapoznają się z jej objawami i na tej podstawie wprowadzają utarte stereotypowe postępowanie.

Racjonalne podejście do aktywności lekarza - nie posługujemy się stereotypem, jako głównym czynnikiem postępowania leczniczego diagnozy, postępowanie prowadzi do postawienia diagnozy logicznej po uprzednim znalezieniu funkcjonalnych zmian w funkcjonowaniu pewnych narządów.

Choroba to często odpowiedz organizmu na patogen. Odpowiedz chorobowa, która się pojawi nie wynika z tego, że uszkodzenie jakiejś bariery spowoduje ze jakiś organ został uszkodzony i dostał się do innej przestrzeni, tylko przez to, że makrofagi rozpoznają dany patogen i wywołują odpowiednią reakcje na niego.

Etiologia - jako nauka o przyczynach. Stara się poznać czynniki przyczynowe, podzielić je, i określić, w jakich sytuacjach wywołują one chorobę.

Jeżeli podzielimy czynniki chorobowe to zawsze trzeba pamiętać, że oprócz głównego czynnika chorobowego w każdej jednostce chorobowej działają 2 inne czynniki, które wpływają na to czy choroba się rozwinie czy nie. Jednym z nich jest otaczające środowisko, drugim jest podatność genetyczna organizmu która wyraża się w 2 formach: oporność - resistentio, podatność.

Rozumienie każdej choroby polega na tym, że oprócz rozważania choroby musimy zwracać uwagę na te 2 dodatkowe elementy.

Czynniki chorobotwórcze, które działają na organizm, nie wywołują zmiany w całym ustroju, lecz ustrój reaguje 6 zmianami ustrojowymi tj.:

- przerwanie ciągłości tkanek

- degeneracje w tkankach

- uszkodzenie naczyń krwionośnych

- zapalenie

- zaburzenia wzrostu i różnicowania

- zmiany rozwojowe

Te 6 typów odpowiedzi może mieć miejsce przy jakimkolwiek działaniu czynnika etiologicznego. Np parwowirus u kotów powoduje takie same zmiany mitotyczne w nabłonku jelit jak promieniowanie jonizujące.

Czynniki decydujące o tym, że czynniki etiologiczne wywołują chorobę zależą od

- natężenia działania czynnika

- czynnik chorobotwórczy musi działać odpowiednio długo

- podatność genetyczna

- stan odżywienia organizmu - stres pokarmowy

Żeby rozwinęła się np spina bifida - rozszczepienie kręgosłupa, koniecznym warunkiem jest żeby matka nosząca płód wystawiona była na brak kwasu foliowego.

Neuropatie rozwijają się wówczas, gdy organizm wystawiony jest na brak ryboflawiny, selenu, b karotenu, wit E.

Miocarditis u myszy na tle coxsacci wirusów - warunkiem rozwinięcia się zapalenia mięśnia sercowego jest wystawienie gryzoni na brak witaminy E i selenu.

Niedobór choliny wpływa na wystąpienie dyskinezji(zaburzenia ruchów dowolnych, zwłaszcza ręki i palców)

Oprócz czynników etiologicznych które decydują o rozwoju choroby, możemy mięć również do czynienia z czynnikami predysponującymi i ryzyka.

Czynniki predysponujące - to czynniki, które tkwią w organizmie, uzależnione są od płci, wieku.

Czynniki ryzyka- są to czynniki związane ze środowiskiem.

Podział czynników etiologicznych

- pochodzenia zewnętrznego

- proste- same w sobie są w stanie wywołać chorobę np wirus wścieklizny

- złożone - powodują chorobę wówczas, gdy nakłada się kilka czynników.

- pochodzenia wewnętrznego

- genetyczne

- płeć

- wiek

Czynniki fizyczne

- urazy mechaniczne - przedmioty tnące, materiały wybuchowe

- urazy elektryczne - porażenie piorunem, prądy o wysokiej częstotliwości

- wpływ temperatury - udar cieplny, słoneczny, gorączka, oparzenia, odmrożenia, wstrząs z oziębienia

- energia promieniowania - promieniowanie UV, X, kosmiczne, korpuskularne

- ciśnienie - nadciśnienie, podciśnienie

Czynniki chemiczne

- toksyny biologiczne - toksyny bakterii i grzybów, jady węży i stawonogów

- pestycydy - fosfoorganiczne i pochodne węglowodory chlorowane DDT

- herbicydy - pochodne typu chlorofenoksydów

- środowiskowe - metale ciężkie, azotany, dwufenole

- żywieniowe - nadmiar wit A i D

Czynniki biologiczne

- niekomórkowe

- prokariota

- eukariota

- wielokomórkowce

Niedobory zewnętrzne

Niedobory żywieniowe

- niedobory energetyczne, białka, witamin, soli

Środowiskowe

- wody

- niedotlenienie

- zmniejszenie ekspozycji na promienie słoneczne

Defekty wewnętrzne

Mutagenne

Genetyczne

Promieniowanie UV 280 - 400 nm wywołuje wpływ korzystny i niekorzystny.

Korzystne działania:

- Immunostymulacja

- działanie przeciwbakteryjne

- na hormony tarczycy

- powoduje przejście 7 dehydrocholesterolu w prowitaminę D3 - cholekalcyferol - promieniowane 5 - 15 min, gdy promieniowanie jest dłuższe powstaje lumisterol i tachysterol.

Fotodermatyzmy - stany, w których pewne substancje pochodzenia roślinnego dostają się do skóry i przy ekspozycji na pastwisku obecność tych substancji powoduje określone zmiany patologiczne.

Głównie na ich powstawanie wpływa stan wątroby.

Dziurawiec powoduje zmiany skórne - hyperycyzm.

Majtyzm - uczulenie na składniki kukurydzy

Koniczyna szwedzka również może wywoływać uczulenie

Urazy jako czynniki mechaniczne działając na ustrój powodują zmiany lokalne. Mogą również działać ogólnie np wstrząsy powodowane na tle działania ogólnego czynników mechanicznych.

Jeżeli organizm poddany jest działaniu czynnika urazowego może dojść do wstrząsu, który charakteryzuje się niewydolnością krążenia. Charakteryzuje się zmniejszeniem objętości wyrzutowej serca, objętości krwi krążącej, odruchową wasokonstrukcja obszarów np nerkowych. U psa mogą wystąpić zmiany wątrobowe wskutek obkurczenia naczyń wątroby. Jego czynnikiem są oparzenia, znieczulenie ogólne, dehydratacja, promieniowanie jonizujące.

Przyczyną wstrząsu jest utrata krwi- wstrząs hypowolemiczny, bądź znaczne rozluźnienie naczyń krwionośnych - wstrząs neurogenny.

Wpływ temperatury

Temperatura może działać miejscowo - oparzenia -combustio, odmrożenia-congelatio, odmroziny - pernio

Oparzenia /COMBUSIO/- wyróżniamy 4 stadia

- erytomatozum (zaczerwienienie)

- bullozum (pęcherze)

- nekrotikans (martwica)

- karbonizacium (zwęglenie)

Oparzenia w stadium ery i bul dotyczą części powierzchownej skory - 2 warstwy. Nekr i karb obejmują 4 warstwy skóry

Skutki oparzeń mogą być lokalne tj destrukcja tkanki, również mogą być ogólne, dochodzi do utraty płynów, rozwija się wstrząs hypowolemiczny, mogą powodować obrzęk krtani, obrzęk płuc, utrata płynów towarzysząca oparzeniom może powodować uszkodzenia nerek, sepsę.

Oparzenia słoneczne - np pies może wejść w rezonansowy typ oddychania, zianie, język może ulec poparzeniu. Np ryby mogą zostać poparzone przez słońce podczas pływania blisko lustra wody

Odmrozenia - /CONGELATIONES/ 4 stadia (takie same)

- erytomatozum

- bullozum

- nekrotikans (gangrenosa-martwicze)

- stadium gradus (zamrożenie)

Odmroziny /PERNIO/- są to stany w których np uszy, końce palców są zasinione, nieustannie blade. Jest to stan w którym gra naczyniowa została wyeliminowana z powodu długotrwałego zimna.

Hypertermia: wzrost pH, zagęszczenie krwi, wzrost liczby erytrocytów

Hypotermia: u bydła niedożywionego i ryb, w czasie snu zimowego, wskutek hipoksji(niedotlenienia)

Choroby spowodowane wysoką temperatura

- wyczerpanie cieplne - prostracja cieplna - charakteryzuje się to zmęczeniem organizmu w wysokich temperaturach i zapaścią krążeniową. Nie zawsze wiąże się z podniesieniem temperatury wewnętrznej, np psy nie są zdolne do wysiłku fizycznego, gdy temperatura środowiska jest za wysoka

- drętwienie cieplne - dotyczy zwierząt wykorzystywanych do celów sportowych. Wysiłek fizyczny w wysokich temperaturach prowadzi do tracenia wody i chlorków, co prowadzi do drętwienia i skurczu mięśni.

- udar cieplny - heat shock - charakteryzuje go wysoka gorączka i zapaść naczyniowa

Udar cieplny jest często fatalny - śmierć. Wysoka temperatura środowiska jest zawsze szkodliwa, ale nie zawsze wywiera tak spektakularne efekty.

Wysoka temperatura ujawnia się nie tylko w tych 3 stanach, może prowadzić do:

- podniesienia temp wewn

- utraty wzrostu

- utraty apetytu etc.

Czynniki etiologiczne pozatemperaturowe szoku cieplnego

- wilgotność

- brak wentylacji

- zaburzenie krążenia i oddychania

- SDA - specyfic dynamic action - pokarm białkowy u psów jest pod względem energetycznym niezwykle kosztowny energetycznie. 100 Kcal białka wymaga 130 kcal ciepła. 100 Kcal cukru wymaga 106 kcal ciepła, 100 kcal tłuszczu powoduje rozproszenie 104 kcal ciepła.

Wykrywanie wzrok, węch:

- labrador, owczarki niemieckie. Liczy się węch, temperament, wytrzymałość do wielogodzinnej pracy- labradory, spaniele, owczarki niemieckie.

Ratownictwo- brak agresywności w stosunku do ludzi i innych zwierząt, sprawność fizyczna, odporność na niekorzystne warunki środowiska, zdolność do posłuszeństwa, samodzielność, zdolność węchowa, wytrwałość w pracy.

- psy lawinowe- bernardyny, owczarki belgijskie, niemieckie, labradory,

- ratownictwo wodne- chęć pracy w wodzie, umiejętność pływania (nowofunlandy), portugalskie psy wodne.

- wspomaganie ludzi niepełnoprawnych- szybkie uczenie się, posłuszeństwo, przyzwyczajanie się do opiekuna, ruchliwe.

- osoby niewidome- owczarki niemieckie, bernardyny, sznaucery, labradory.

- osoby na wózkach- otwieranie drzwi, przywoływanie windy, podawanie, przynoszenie przedmiotów- labradory, owczarki, dobermany.

- osoby słabo słyszące- polecenia wydawane z gestu ręki.

Aspekty etologiczne w chowie i hodowli zwierząt:

- ocena wpływu bodźców środowiskowych na zwierzęta

- projektowanie budynków inwentarskich, kojców, boksów, urządzenia zootechniczne, nowe technologie chowu,

- profilaktyka i diagnostyka weterynaryjna

- nowoczesne metody rozrodu i odchowu potomstwa

- organizacja pracy przy obsłudze zwierząt ( użytkowanie, transport) oraz zapobieganie wypadkom w kontaktach ze zwierzętami.

- rozwiązanie problemów natury etycznej, pojawiających się w intensywnej produkcji zwierzęcej.

Cechy behawioralne zwierząt, które utraciły w przeszłości w procesie udomowienia, a obecnie też odgrywają ważna rolę w chowie i w hodowli:

- spontaniczne tworzenia dużych stad socjalnych, w których jedne osobniki dominują nad innymi, głównie rywalizując o dostęp do paszy, miejsca odpoczynku, partnera płciowego.

- behawior płciowy, poligamiczny, samce dominują nad samicami.

- sygnały płciowe przekazywane przez charakterystyczny sposób zachowania się

- związki opiekuńcze (macierzyńskie) samicy matki z potomstwem kształtowane behawiory młodych zwierząt, podczas okresu krytycznego, samice stosunkowo łatwo adaptują obce potomstwo,

- krótki dystans ucieczki przy spotkaniu z człowiekiem i stosunkowo ograniczona ruchliwość.

- stosunkowo mało specyficzna dieta i duży zasięg geograficznego zasiedlania różnych stanowisk.

Dobrostan zwierząt

Dobrostan- cecha określonego osobnika w określonym czasie, stan organizmu zwierząt, gdy osobnik potrafi dawać sobie radę z przeciwnościami środowiska, w którym żyje.

Zwierzęta dzikie- brak pożywienia ( mało pobudzające otoczenie) brak dostępu do wody ( zagrożenie ze strony drapieżnika)

Ocena dobrostanu- sposób bezpośredni:

1. Określenie reakcji zwierząt na skutki działania bodźców środowiskowych:

a). wskaźniki produkcyjne (zootechniczne)

● wygląd zwierzęcia

- kondycja zwierząt

- zły stan sierści

- okaleczenia

- kulawizny

● poziom produkcyjności zwierząt

b). wskaźniki fizjologiczne ( badanie reakcji zwierząt na bodźce)

● intensywność działania bodźca

● czas trwania stresu

2. Reakcje stresów:

a). stres ostry- intensywny, krótkotrwały

b). stres chroniczny- mniej intensywny, długotrwały

3. Wskaźniki etologiczne (behawioralne).

Anomalia behawioralna- to odstępstwa od wzorca behawioralnego danego gatunku zwierząt, inaczej stereotyp.

Rodzaje stereotypu:

- nawracające

- stałe

Formy stereotypu:

- zachowania bezsensowne ( chodzenie w kółko)

- zachowanie przeorientowane( zachowania ukierunkowane na obiekty będące w normalnym stanie, nietypowe, niespotykane np. ssanie uszu u cieląt.

- zachowanie autodestrukcyjne ( wygryzanie sierści u psów).

Przyczyny występowania anomalii behawioralnych u zwierząt:

- zbyt duże zagęszczenie

- sensoryka i zbyt mała stymulacja środowiska

- nieprawidłowe żywienie ( częstotliwość podawania paszy, sposób podawania, nieprawidłowy skład dawki)

- technologie w produkcji zwierzęcej ( przedwczesne odsadzanie zwierząt młodych od matki)

- hałas.

WYKLAD 7. Semestr zimowy

TYLKO DAWKA CZYNI SUBSTANCJĘ SZKODLIWĄ-DOSIS SOLA FACIT VENENUM!

Narządowe zmiany powodowane przez trucizny i niedobry żywieniowe.

Narządowe zmiany i mechanizm zmian pod wpływem trucizn.

1. Trzy formy trującego działania łubinu.

a). Zatrucie łubinem szczególnie słodkim jest bardzo rzadkie, ale pod wpływem zawartych alkaloidów w łubinie takich jak: lupinina, spakulatyna, i lupinidyna, może powodować zatrucia z objawami z ukł. nerwowego oraz np. zapaścią naczyniową.

b). LUPINOZA- spowodowana pasożytniczym grzybkiem na łubinie, powodującym lupinozę u zwierząt. Występuje on również na tym słodkim łubinie, który jest nietrujący, ale ze względu na obecność tego grzybka powoduje objawy: obłąkanie, szaleństwo, ataksja nerwowa i zejście szczególnie u owiec. Grzybek ten produkuje mykotoksynę.

c). U bydła SYNDROM KRZYWYCH CIELĄT. Objawy: scoliosis, kifosis,torticollis(skręcenie szyi),arthrokyfosa(skręcenie stawów)spowodowane spożywaniem przez matki łubinu nawet tego słodkiego(też ma te 3 alkaloidy,)który ma również anakaryne i inne substancje o działaniu teratogennym(potworkowatość w okresie płodowym).

2. Ołów

Trujące działanie ołowiu na:

a). ukl. nerwowy

b).ma działanie hypoplastyczne na szpik (różne postacie anemii) i u psów poikilocytoza (różny kształt krwinek) i anizocytoza (różna wielkość krwinek).

c). powoduje anemię,

- anemia responsywna ( szpik odpowiada przez pojawienie się we krwi, retikulocytów, które mogą łatwo się rozpadać). W odróżnieniu od niej występuje anemia aplastyczna nie spowodowana działaniem ołowiu i występująca przy chorobach szpiku ( w obrazie krwi nie ma retikulocytów).

Są trzy główne objawy wszystkich anemii: spadek ilości krwinek, spadek hematokrytu i spadek hemoglobiny.

d). działanie na układ kostny: w nasadzie dalszej kości śródręcza i kości palców psa występują charakterystyczne przejaśnienia ( objaw patognomoniczny zatrucia ołowiem).

3. Sulfonamidy

a). głównie działanie nefrotoksyczne: u bydła sulfonamidy odkładają się w kanalikach nerkowych (żółte zabarwienie) i na przekroju pośmiertnie w nerce kanaliki nerkowe promieniście ułożone, a w nich kryształki np. sulfatiazolu (objaw patognomoniczny).

4. Fosfor

a). głównie działanie hepatotoksyczne: u psa wątroba jasna, blada (ob. patognomoniczny).

5. Fluor

a). FLUOROZA na tle zatruć powodowanych oparami z hut aluminium i fabryk fosforanu. Charakterystyczne objawy to: u bydła tzw. cętkowane siekacze, czyli ubytki w szkliwie. Inne gatunki też narażone na zatrucia.

b). HYPEROSTOSA: fizjologicznie kość śródręcza gładka a przy zatruciu fluorem prócz ubytków na siekaczach na śródręczu pojawiają się narośla kostne (ob. patognomoniczny).

6. Rtęć

Ubocznym efektem działania organicznych związków rtęci są zatrucia (czerwona maść zawierająca rtęć na stany zapalne kopyta).

a).Objawy z układu nerwowego szczególnie u świń zmiany w obrębie obręczy miednicznej i niedowład kończyn.

7. Warfaryna ( ma kumarol)

Hamuje zależną od wit K syntezę czynników krzepnięcia,

zatrucia warfaryną zachodzą w bólach, zaburzenia krzepnięcia, w obrazie sekcyjnym krwotoczny stan zapalny móżdżku. Falfaryna to trucizna koagulacyjna.

Działanie trucizn na poszczególne narządy i układy

1. Hepatotoksyczne działanie.

a). Wyka: u ludzi powoduje stan(FAWIZM) gdzie dochodzi do uczuleń i silnych krwawień z powodu wyzwalania przez pyłek wyki podatności genetycznej na pękanie krwinek u określonych osobników (DOCHODZI DO ANEMII). Podatność genetyczna polega na defekcie dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej i zmniejszenia jej ilości (dehydrogenaza odpowiada za powstanie zredukowanego glutationu w krwinkach a on stabilizuje hemoglobinę i aktywność krwinki). Dodatkowo wyka służy do wzbogacenia gleby w białko. U zwierząt powoduje zatrucia, bowiem w okresie kwitnienia wzrasta w niej ilość kwasu pruskiego i skarmianie wyką powoduje żółtaczkę, zaburzenia pokarmowe tzw. fagalne ( ślinotok, biegunka, wymioty, bóle brzucha- pobudzenie układu przywspółczulnego)

b). Glony. mają alkaloidy hamujące esterazę cholinową (ob. fagalne).

2. Nefrotoksyczność

Nefrotoksyczność charakteryzuje się spadkiem wielkości filtracji kłębuszkowej, złuszczaniem nabłonka w kanalikach krętych bliższych i dalszych, zaburzeniami w gospodarce wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej.

a). sulfonamidy (dodatkowo powodują zmiany skórne- fotouczulenie i keratogenne działanie- łuszczenie nabłonka)

b). szczawiany (rabarbar)

c). glikol etylenowy (rozkładany przez dehydrogenazę alkoholową do szczawianów i działa jako toksyna).

d). hipokalcemia (brazowy mocz i kał, depresja i polidypsja)

3. Kardiotoksyczność (toksyny niewydolności serca)

Niewydolność serca to stan końcowego zniszczenia nieodwracalnego serca (serce przedagonalne) w następstwie różnych chorób. Działanie trucizn na serce może przebiegać różnymi drogami:

a). jako trucizny naśladujące naparstnice lub środki z grupy atropina np. skopolamina.

b). w przypadku przedawkowania selenu lub jego nadmiernej kumulacji w roślinach. Normalnie selen stosowany jako lek przy mięśniochwacie, ochwacie, osłabieniach mięśni, chorobach metabolizmu. Jego przedawkowanie lub nadmiar w roślinach powoduje zatrucia szczególnie duża akumulacja w astrach, wyka mleczna i astragallusie. Objawy: ostra zastoinowa niewydolność serca, atonia przewodu pokarmowego, u owiec fitogenne zatrucie powoduje nagłą śmierć, u świń porażenie, krwawienie, zastój krwi w racicach i porażenie nerwów brzusznych rdzenia.

c).arsen.

4. Substancje powodujace intensywne krwawienia,

a). kumarol ( lek antykoagulacyjny w chorobach hyperzakrzepowych tzw. hyperkoagulopatiach), głównie u ludzi powoduje ostre krwawienia. U bydła, owiec i królików antykoagulacyjne działanie dikumarolu, obecnego w słodkiej czerwonej koniczynie (dikumarol jest silnym antagonista witaminy K, pod wpływem, której dochodzi w wątrobie do syntezy czynników krzepnięcia krwi: 2,5,7,9,11,12,13, białka C i F oraz plazminogenu).

Witamina K wyst. w trzech formach:

-K1: filochinon(fitonation, fitomenadion), wyst. w roślinach

-K2: menachinon-6 (farnochinon), w przewodzie pokarmowym, produkowana przez bakterie

-K3: menadion, syntetyczna wit. K

Te witaminy blokowane przez kumarynę i powstaje tzw. natochinon (? 2-3 epoksy witamina K lub natokwinon)

b). orlica

zawiera anty witaminę B1, trująca głównie u koni, bydła i owiec ma nie tylko tiaminazę (anty wit. B), ale ma tez alkaloidy powodujące zmiany w pęcherzu moczowym i krwawienia to tzw. enzootyczna hematuria u bydła.

Te alkaloidy to kwas pteritanowy( orlikowogarbnikowy) i glikozyd. Z powodu spożywania przez konie orlicy a wraz z nią anty wit.B1 dochodzi do rozmiękania mózgu(encephalomalacja).U bydła nie dochodzi do takiego stanu ponieważ one potrafią same syntetyzować w przedżołądkach witB1.Bydło podatne jest na zmiany w pęcherzu z powodu tych alkaloidów tj.kwas pteritanowy i glikozydu. Te alkaloidy są powodem zmian neoplastycznych głównie pęcherza, co prowadzi do powstawania guzów nowotworowych. Zatrucia u zwierząt roślinożernych następują zarówno po spożyciu orlicy na pastwisku, jak i w sianie. U bydła domowego powoduje krwiomocz/haematuria. U koni poraża układ nerwowy i powoduje chwiejny chód. Orlicy przypisywano także winę za zapadanie owiec na kołowaciznę (obecnie wiadomo, że choroba ta wywoływana jest przez priony)

5.Anemie:

a)nadmiar molibdenu(na bagnach)który jest antagonistą miedzi a miedź jest powszechnie używana do syntezy hemoglobiny.Jeśli jest nadmiar molibdenu to spada ilość miedzi i dochodzi do anemii.Dochodza do tego zmiany w kościach np.krzywica.Siarczan miedzi jest tu wspaniałym lekiem

b)u kotów spozywanie cebuli doprowadza do anemii podobnie u przeżuwaczy,rzadko u psów.

Cebula unieczynnia glukozo-6-fosfataze co powoduje denaturacje hemoglobiny i na tym tle mamy anemie.

c)azotany powodują powstawanie methemoglobiny(nawozy) i w konsekwencji prowadzą do ostrych duszności i sinicy.

6.Zmiany w kościach i zębach:

a)Fluorki sodu jako środki przeciw ektopasożytom zwłaszcza u psów i kotów.

b)Stosowanie narkozy wziewnej zawierającej w swym składzie METOKSYFLURAN zawieraqjący fluor mogacy być przyczyną zmian w kościach i zebach podobnie jak przy fluorozie

c)podobnie jak warfaryna stosowana jako trutka na szczury które potem zjadane sa przez psy i dochodzi do zatruć u psów tak i monofluoro octan sodowy przeciw szczurom zawiera składniki doprowadzajace do fluorozy u psów które np.zagryzły i zjadły szczura.

7.Hyperkalcemia:

Objawy to:stwardnienie tetnic i odkładanie Ca w miękkich tkankach,w stawach(zwyrodnienie stawów),zmiany skórne.

a)jaśmin(glikozyd zblizony do wit.D3).Głównym punktem uchwytu wit.D3 sa jelita gdzie pod wpływem wit.D3 dochodzi do wchłaniania wapnia.W kościach wit.D3 działa różnie tj.wpływa na kostnienie i odkostnienie jednakże jest to uwarunkowane dodatkowo działaniem hormonów:parathormonu i kalcytoniny.Wzrost ilości witD3 powoduje stany hyperkalcemiczne, co prowadzi do zwapnienia tętnic i stawów.

8.Zmiany skórne.

Doyyczą się one włosów wełny i hyperplazji nabłonka.

a)siarczan talu:to pestycyd który u psów powoduje wymioty i zmiany skórne tj.erytrema(rumień) , przesiek surowiczy, strupy i utratę włosów.

b)dioksyny:coraz cześciej stosowane detergenty oparte sa na chlorofenolu a dioksyny to pochodne chlorofenolu.Są bardzo rozpowszechnionymi środkami czyszczacymi tłuszcze.Kontakt chlorofenoli z tłuszczami powoduje powstanie tetrachlorobenzodioksyn(związki uzywane w USA do czyszczenia maszyn ubojowych,resztkami karmione były kury, które padały na skutek choroby zwanej CHOROBĄ OBRZEKOWĄ lub CHOROBĄ PUCHLINOWĄ KUR.Dioksyny powodują uszkodzenia skóry,tworzą sie zmiany martwicze,obrzęk,trombocytopenia,zapalenie spojówek,aberacje chromosomalne łącznie z nowotworami.Dioksyny wolno rozkładaja się i są trudno wykrywalne.

c)tetrachlorodimerylodioksamid

9.Zaburzenia nerwowe.

1. strychnina:w niewielkich dawkach stosowana do pobudzenia np.podczas nauki gdyz powoduje bezsenność,wzrost koncentracji,lepsza pamięć.Jeśli chodzi otrujące działanie strychniny to jest ona antagonistą hamujacego receptora glicyny(w neuronach hamujących).Powoduje ona hiperpolaryzacje na neuronie postsynaptycznym i hamowanie wyzwalane przez glicyne wyłącza się.W tej sytuacji niewielki bodziec np.szturchnięcie,zaświecenie światła powoduje silne skurcze,zatrzymanie odechu(porażenie mięśni miedzyżebrowych)natomiast świadomość staje sie wyostrzona, dlatego nie jest stosowana do eutanazji.

2. traganek jadowity: u koni powoduje nadpobudliwość,nadmierną reakcje na bodźce,strach.Roślina ta posiada alkaloid tzw.swainsonine powodującą zaburzenia nerwowe.Blokuje alfa-mannozydaze w mózgu(enzym powodujacy w mózgu rozkład alfa-mannozy).w warunkach fizjologicznych alfa mannozydaza powoduje rozkład alfa-mannozy i nie dochodzi do wakuolizacji komórek w obrębie mózgu.U bydła i kotów niektórych wystepuje zaburzenie dziedziczne tyczace sie alfa-mannozydazy(defekt) w zwiazku, z czym dochodzi do odkładania sie w mózgu alfa-mannozy i wakuolizacji.Objawami jest zaburzenie świadomości i porażenia.

Wakuolizacja zatem zachodzi na 2 torach:na drodze dziedzicznej i jako efekt zatrucia tragankiem.

3. skrzyp:zawiera on tiaminaze czyli anty wit.B1.Witamina B1 rozkładana jest przez tiaminaze, co doprowadza do encephalomacji, czyli rozmiekania mózgu.Wywiera takie działanie jak orlica, która również zawiera anty witB1.Również pod wpływem tiaminazy dochodzi do zaburzeń w metabolizmie weglowodanów(wit B1 potrzebna do pełnego cyklu przemian węglowodanowych).Jeśli nie ma witB1 we krwi pojawia się sie nadmiar kwasu pirogronowego i kwasu szczawiowego.

4. pietrasznik(szczwół plamisty):zawarta w nim koniina powoduje bezbolesną śmierć,depresje nerwowa,spadek napiecia mięsniowego.

5. lędźwian:zawiera kwas beta-M-oksaly-N-alfa-beta-dwuaminopropionowy.On powoduje charakterystyczne porażenie kończyn tylnych u koni.Konie przyjmuja postawe siedzącego psa(przednie kończyny wyprostowane).Rozwija się też atrofia rdzenia,glioza(stan przerostu komórek glejowych), zanik neuronów ruchowych w okolicy miednicznej rdzenia czyli porażenie części miednicznej.U bydła powoduje ślepote, kyfoskoliosis.

6. ostróżka polna:zawiera alkaloid METYLKAKONITYNE trujacą dla bydła.Powoduje sztywny chód,rozluźniona postawe,szeroko ustawione konczyny.

7. zatrucia rajgrasem(rajgras to trawa najlepsza zawarta w sianie).Są 3 ogniwa powodujace zatrucia po jej spożyciu.Na tej trawie pasożytuje larwa obleńca, która jest zainfekowana Corynebacterium produkujacym neurotoksyne powodująca stany porażenne u koni.

8. ołów:zaróno linoleum,farby,benzyna zawierają w swym składzie ołów.Również cynek ołowiu służący do zwalczania pasożytów może być trucizną.Oprócz objawów ze strony układu kostnego,krwionośnego(anemie) dochodzi do objawów nerwowych tj:hyperestezja(wzrost wrazliwości na wszelkie czucie),ataksja,konwulsje,slepota,rozluźnienie i drazliwość mięśni.U koni dochodzi do porażenia krtani na tle zatrucia ołowiem.

9. rtęć:chlorek rtęci,jodek rteci oraz fungicydy zawierające rtęćnp.metylek rteci powoduja 3 zmiany nerwowe tj.demielinizacje włókien nerwowych, encephalomalacje, hialinową degeneracje włókien Purkiniego.

10. związki fosforoorganiczne(insektycydy,herbicydy,deretyzujące środki,tabun i sarin):Te zwiazki fosforoorganiczne powoduja ślinotok,duszność,jama ustna otwarta,język na zewnatrz,oddawanie moczu i kału,tachykardia,tachypnoe,szybka śmierć.Głównymi powodującymi zatrucia są:dichlorofos,karbaryl,malation,paration,ditioksation,etion,bution(są to blokery acetylocholiny).Połączenia organiczne tych związków maja powinowactwo do centrum aktywnego esterazy cholinowej i hamuja ją.U osobników narazonych na działanie tych zwiazków pojawiają się wysokie stężenia nierozkładającej się acetylocholiny w:

-zakończeniach nikotynowych płytki ruchowej(powoduja porażenie mięśni)

-zakończeniach muskarynowych(ślinienie,pobudzenie motoryczne,biegunki)

-centralne receptory muskarynowe i nikotynowe oraz receptory N-metylo D-asparaginianowe (NMDA) w mózgu (powodują obrzęki). Odtrutką na związki fosforoorganiczne jest np.atropina.

Niedobory żywieniowesą:

-trudne do rozpoznania

-niedobór jednego składnika kompensowany nadmiernym spalaniem drugiego składnika stad są trudne do rozpoznania(niedobór białka-->spalanie weglowodanów, niedobór weglowodanów-->spalanie tłuszczu).

-książkowe fakty tyczace sie niedoborów żywieniowych są na podstawie badań na zwierzetętach laboratoryjnych i nie pokrywaja sie z obrazem klinicznym naszych pacjentów.

5 zmian w organizmie na skutek niedoborów żywieniowych:

a)pojawienie się nieprawidłowych metabolitów np.ciała ketonowe

b)mikroskopowe zmiany w tkankach(mięśnie,serce,mózg)

c)zmiany mikroskopowe przechodzące w makroskopowe

d)nie ma zmian makro i mikro pojawiaja sie tylko zmiany funkcjonalne np.w EKG

e)najbardziej podatne są zwierzęta młode(szybki wzrost,niezdolność enzymatyczna) i stare.

Niedobory dzielimy na:

a)N.Pierwotne:dzielące sie na 4 grupy:

-niedobór 1 składnika

-niedobór kilku składników tzw.syndrom niedoborowy

-niezrównoważenie składników pokarmowych (nieodpowiednie proporcje)

-niedożywienie białkowo-kaloryczne spowodowane brakiem pokarmu lub niemożnością jego przyjmowania.

b)N.Wtórne:

Wynikają z chorób, ponieważ w przebiegu chorób wystepuje anoreksja, czyli brak łaknienia i przyjmowania pokarmu.Mogą być na tle chorób przewodu pokarmowego,jamy ustnej i innych ogólnych chorób.Anoreksje powoduje ta sama cytokina, co gorączke(IL-1 która przez prostaglandyne alfa 2 powoduje efekt hypertermiczny).Przy anoreksji IL-1beta , TNF alfa hamuja stan przyjmowania pokarmu, dlatego wszystkie choroby indukujące powstawanie IL-1beta i TNFalfa stymulują zahamowanie apetytu i wtórne niedobory.

c)N.z powodu głodzenia:

Niedobór kalorii gdzie zwierze wystawione na głód.

ANOREKSJA:

W stanie patologicznym anoreksja jest zjawiskiem korzystnym,(jeśli trwa do 7 dni).Jesli trwa powyzej 10 dni to jest wtedy czynnikiem pogarszajacym stan chorobowy.

Korzystne aspekty anoreksji:

-oszczędzanie energii

-spadek termoregulacji

-spadek przemian metabolicznych i wydatków energii

-zwierze pokłada się i chowa w związku, z czym jest mniej narażone na drapieznika, wzrastają jego szanse na przeżycie

-wzrasta odporność pokarmowa tzn.bakterie do swojego rozwoju potrzebują Fe i Zn a jeśli nie ma przyjmowania pokarmu to nie ma pierwiastków i bakterie nie rozmnażają się.

-rozkładane w mięśniach białka np.alanina procesie glukoneogenezy bierąca udział i powstaje glukoza z drugiej strony katabolizm mięśnia dostarcza substratów do budowy białek ostrej fazy(białko C reaktywne,ceruloplazmina,haptoglobina) które są pierwszym czynnikiem w zwalczaniu infekcji.

Niekorzystne aspekty anoreksji:

-niedobory żywieniowe

W infekcjach dochodzi do odpowiedzi ostrej fazy i występują zmiany fizjologiczne i behawioralne.Wystepuje gorączka,zmiany osoczowych lipidów,proteoliza mięśni szkieletowych, wzrasta wątrobowa synteza białek ostrej fazy, leukocytoza, spadek pozimu cynku i żelaza,stymulacja osi podwzgórzowo-korowo-nadnerczowej.To są odpowiedzi ostrej fazy fizjologiczne natomiast do behawioralnych zaliczmy senność, nieaktywność, anoreksje.

MECHANIZM ANOREKSJI:

Cytokiny pobudzane przez np.LPS.Ona działaja na tkanke tłuszczową(IL-1 , TNF afa) i przechodzą do mózgu w miejscach pozbawionych bariery krew-mózg.Tam powodują wzrost serotoniny,histaminy,alfa MSH (hormon stymulujący melanocyty), czynnik uwalniający kortykotropine.One powodują anoreksje( tzw.czynniki anorektyczne mózgowe).W anoreksji reakcja na wzrost poziomu greliny hamowana jest na drodze psychicznej.

Są też czynniki oreksogenne powodujące przyjmowanie pokarmu tj.neuropeptyd Y, dopamina, grelina itp.

Choroby o podłożu prionowym

Wszystkie dotychczas znane choroby infekcyjne są przenoszone przez różne czynniki z pewnym kodem. Wirusy DNA, RNA, bakterie mają zakodowaną pewną pule białek, które czynią je podatnymi albo opornymi na wpływy makroorganizmów.

Choroby prionowe natomiast spowodowane są przez zmienione działania, które nie maja czynnika genetycznego, nie kodowane, nie genomowe czynniki przyczynowe.

7 (11)chorób prionowych:

1.CJD Choroba Creutzfeldta-Jakoba u bydła, gdy czlowiek zaraża się formą patologiczną białka od bydła, jeżeli gąbczasta encefalopatia bydla BSE

2.vCJD Nowy wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba

3.Kuru Curu, Śmiejąca się śmierć , człowiek zaraża się od człowieka

4.FFI Śmiertelna bezsenność rodzinna Fatal familial insomnia  

5.GSS Zespół Gerstmanna-Sträusslera-Scheinkera

6.BSE Encefalopatia gąbczasta bydła Choroba szalonych krów 

7.Kołowacizna owiec Scrapie /trzęsawka; objawy nerwowe, ataksja, niepokój, bradykardia

8.TME Pasażowalna encefalopatia norek Transmissible mink encephalopathy  (Norka amerykańska)

9.CWD Przewlekła choroba wyniszczająca jeleniowatych Chronic wasting disease  

10.FSE Encefalopatia gąbczasta kotów

11. EUE brak polskiej nomenklatury Exotic ungulate encephalopathy   (choruja: Niala, Kudu)

Te chorobą należą do transmisyjnych lub przenośnych, gąbczastych encefalopatii.

Za badania nad prionami i sformułowanie rewolucyjnej teorii, że białka miałyby mieć charakter infekcyjny, profesor Stanley B. Prusiner otrzymał w 1997 roku Nagrodę Nobla z dziedziny medycyny.

3 postacie BSE:

1. spontaniczna

2. infekcyjna - np. mieszanka mięsno-kostną pochodząca z owiec, rozwija się w sporadycznych przypadkach BSE. Sporadycznie, ponieważ 10 000 krów spożyję tą mieszankę kostno-mięsną, ale zachoruje jedna krowa. Wszystkie sztuki bydła powyżej 2 lat są badane w kierunku BSE, metodą immunologiczną testu Elisa, przy pomocy specjalnych przeciwciał opornych na proteazę, źle albo błędnie pofałdowanych białek

3. genetyczna- żeby rozwinęła się u bydła otwarta postać tzw. choroby wściekłych krów, osobnik musi być nosicielem tzw. transbłonowej formy BSE czyli stwierdzono, że istnieje genetycznie przenoszona- istnieje gen, który koduje białko prionowe lokalizujące się w błonach komórkowych. I stąd trzecią postacią białka prionowego jest białko BRDtm -postać transbłonowa białka pionowego. Połączenie BRDtm z BRDsc nazywa się wirino?----

Jak to się dzieje, że populacja osobników, tysiące osobników spożywa białka prionowe, a tylko jeden zachoruje. Żeby rozwinęła się otwarta postać BRD osobnik musi spożyć BRDsc, musi spożyć mączkę, ale musi w swoich błonach komórkowych mieć ekspresję transbłonowej formy białka prionowego. Jeżeli ten osobnik ma BRDtm w błonach komórkowych i spożyje to białko BRDsc, rozwija się BSE. W ten sposób wytłumaczono, dlaczego osobniki spożywające nie chorują. Musi być genetyczna podatność.

Białka prionowe

Występują w każdym żywym org., o charakterze metaloprotein, które w swojej cząsteczce mają 2 albo 3 atomy miedzi i bez względu na ich zakotwiczenie do powierzchni komórki spełniają rolę antyoksydantów. Obecność miedzi, która jest etapem przejściowym, powoduje, że białka pionowe spełniają role antyoksydacyjną. Kiedy w białku prionowym atomy miedzi zostaną zastąpione przez 2wartościowe atomy manganu, wtedy takie białko traci zdolności antyoksydacyjne i staje się białkiem prooksydacyjnym. Miedź w białkach pionowych może być zastąpiona nie tylko przez, mangan, ale też żelazo albo glin. Te 3 pierwiastki mogą być podstawione w miejsce centrum aktywnego białek prionowych i z białek antyoksydacyjnych stają się białkami prooksydacyjnymi. Takie przejście ze stanu antyoksydacyjnego w prooksydacyjny rozpoczyna serię zmian konformacyjnych w białku powodujących, że to białko staje się źle, błędnie pofałdowane.

Dlatego stwierdzono ostatnio zależność między występowaniem trząsawki u owiec a zawartością manganu, żelaza i glinu w glebie.Tam, gdzie jest duża zawartość w glebie tych 3 pierwiastków, stwierdza się przypadki trząsawkę u owiec. Na podstawie badań molekularnych stwierdzono, że istota polega na tym, że te 3 pierwiastki zastępują miedź w białku prionowym i napędza to zmiany konformacyjne doprowadzające do tego, że z normalnego białka BRDc, które zawiera miedź, pod wpływem manganu 2wart, żelaza 2wart. i glinu 3wart., przechodzi w BRDsc. Istota polega na tym, że zastępowanie miedzi w białku histonowym przez te pierwiastki powoduje, że staje się one prooksydacyjnym - generuje reaktywne formy tlenu, ale również sama budowa, samo włączenie w cząsteczkę tych pierwiastków powoduje zmiany konformacyjne, które są istotą białek prionowych. BRDsc ma 2 charakterystyczne cechy: są oporne na trawienie proteazy i mają błędną konformację (o zmienionej budowie przestrzennej). I na tej zasadzie tłumaczy się jak rozwija się spontaniczna forma w pewnych sytuacjach. Przy wystawieniu zwierzęcia na szereg czynników predysponujących, o których decydują pewne detale - stres oksydatywny w ogóle, procesy glikolizacji białek, dochodzi spontanicznie, samoistnie do choroby prionowej, spontanicznej forma BSE.

Mutacjach w genach kodujących białka prionowe

1. Mutacja punktowa

Stwierdzono na terenie Europy (u nas się tych badań nie robiło na szczęście), że w obrębie genów kodujących białka prionowe może się zdarzyć mutacja punktowa typu tranzycji cytozyny na tyminę. W pozycji 576 nukleotydzie zdążają się mutacje polegające na tranzycji cytozyny na tyminę. W białkach prionowych wśród sztuk chorych na BSE stwierdzono te mutacje. Również rozpoznawano je u osobników chorych na BRD(Bovine respiratory disease). Mutacja punktowa nie warunkuje rozwoju choroby prionowej.

2.Liczba powtórzeń oktapeptydowych

Typem 2 mutacji w białkach prionowych jest tzw. liczba powtórzeń oktapeptydowych miedzy 160 a 309 nukleotydem. Ta liczba powtórzeń rózni się u różnych osobników dotkniętych BSE.

3. Polimorfizm konformacyjny pojedynczej nici DNA

( technika SIN SREN CONFORMATION POLIMORFIZM; SSCP )

Mutacja DNA w białkach prionowych. Jest taka technika, która pozwala na odróżnienie w pewnym fragmencie DNA, w którym kodowany jest gen białka pionowego, istnieje wśród populacji osobników zmienna konformacja pojedynczej nici tego odcinka DNA - SSCP. Stwierdzono ze ten typ mutacji jest najbardziej charakterystyczny dla osobników dotkniętych BSE. Mianowicie fenotyp określany AA nosiły osobniki dotknięte BSE. Natomiast osobniki AB i BB mimo wystawienia na białko BRDsc nie zachorowały.

I stąd stwierdzono, że pewna forma osobniczej, pojedynczej nici DNA jest określana gatunkowo jako AA, wiąże się z predyspozycja tych osobników do wystąpienia choroby BSE, jeśli ten osobnik zostanie wystawiony na białko BRDsc.

Żeby rozpoznać BSE, trzeba pobrać materiał z okolicy tyłomózgowia, rdzenia kręgowego i ten materiał poddajemy wpływowi trombokinazy K i to trawi białka prionowe, które nie są głębiej pofałdowane (zdrowe białka prionowe). Nie trawi białek zmienionych albo głębiej pofałdowanych. Mając test Elisa (metoda immunologiczna), gdzie mamy przeciwciała skierowane przeciwko tym białkom głębiej pofałdowanym, tworzą się konglomeraty przeciwciał z tymi białkami, które określamy w ciągu reakcji oczyszczania. Jeżeli do tego przeciwciała, które rozpoznają zmienione białka prionowe, są znakowane np. fosforem albo luminoforem ( związkiem fluorescencyjnym) rozpoznajemy obecność frakcji tych białek.

W odcinku kodującym białko prionowe może być 5 lub 6 powtórzeń oktapeptydowych. Regiony …2 - Na końcu 3' sekwencja posiada zgrupowanie oktapeptydów, które może być o charakterze 5 oktapeptydów u danej grupy osobników lub 6. Najczęściej osobniki, które dotknięte są BSE maja genotyp 66 najważniejsza rzeczą jest to ze … fenotyp 66 ale są tez z genotypy z 5 powtórzeniami.

Nowotwór

Nowotwór jest jak choroba zakaźna, ma szeroki zakres czynników przyczynowych i bardzo nieprzewidywalny przebieg. Kryje za sobą szereg czynników i mechanizmów, które prowadza do powstania nowotworu. Te czynniki i mechanizmy są co raz bardziej poznawane i dlatego nowotwory mogą być co raz wcześniej wykrywane, zatrzymywane a nawet odwracane.

Jest to choroba zaburzonego cyklu komórkowego, jest to choroba komórek pnia.

Pojęcie, które oznacza szereg stanów o nieznanych przyczynach i nie przewidywanym przebiegu.

Definicja nowotworu

Jest (7 cech najważniejszych nowotworu)

1. nowym,

2. nie kontrolowanym,

3. progresywnym i

4. nie uzasadnionym wzrostem komórek,

5. niezależny proces przebiegającym jako następstwo

6. różnych przyczyn i

7. mający zmienne zachowanie patologiczne.

Jest chorobą dewastującą organizm. Każdy nowotwór ma swój specyficzny czynnik nowotworowy. Praktycznie ¾ ludzi przeżywa proces nowotworowy.

Proces nowotworowy:

- inicjacja

- promocja

-progresja

Jak inne środowiska określają pojęcie nowotworu:

Onkolodzy:

-nadmierne różnicowanie komórek,

-selektywna reaktywacja genów włączonych we wczesnym stadium rozwoju,

-błędne programowanie funkcji genów na każdym etapie różnicowania,

-kumulacja mutacji - żeby doszło od stadium inicjacji do stadium promocji musi się nagromadzić min. 5 mutacji. Każda inicjacja to mutacja. Natomiast, jeżeli w komórkach nagromadzi się min. 5 mutacji to jest to proces, który spowoduje promocje.

Bakteriolodzy:

Proces nowotworowy jest to uruchomienie onkogenu, zwłaszcza onkogenów wiążących. W każdym dorosłym organizmie ulegają uciszeniu onkogeny, które są enzymami, receptorami w procesie embriogenezy. Podczas wczesnego rozwoju embrionalnego EGE, IGE, FGE, VEGE- to są dziesiątki tych czynników. Odpowiadają za nie kontrolowane, o niespodziewanych następstwach, nadmierne podziały komórkowe.

Inna definicja mówi, że jest to reaktywacja onkogenów, które tkwią w organizmie. Tych reakcji jest bardzo dużo, przeciwstawia się im zawsze proces wewnętrzny.

Nowotwór jest to nienormalna masa tkankowa, której wzrost jest nieskoordynowany i utrzymujący się na nadmiernym poziomie mimo zaprzestania działania bodźca.

To nadmierny rozrost tkanki zdrowej, rozwija się bez odpowiedzi na regulację z komórki (kontroli), rozwija się niezależnie od działania bodźca zapoczątkującego.

Zaburzenia związane z rozwojem nowotworu:

1)nieneoplastyczne

-defekty wrodzone i dziedziczne, toksyczne(nabyte)

-dziedziczne mają 4 formy:1.aplazja, brak rozwoju kończyn, organów, 2.hiperplazja, 3.homastanos-rozwój nadmierny tkanki 4.homistanos- rozwój tkanek i organów ale nie w tym miejscu

Nabyte: atrofia, hypertrofia -wzrost komorki, hyperplazja(gruczolu mlekowego)-przybywa ilości komórek, metaplazja- kiedy pewien typo komorek jest zastępowany przez inny, dysplazja- poliferacja komórek z utratą różnicowania się

Neoplazja- dotyczy wszystkich kręgowców, narasta wraz z wiekiem, wiek kumuluje karcinogenne działania, jest gatunkowa specyficznośc do nowotworów:

U bydla-w gruczole, pęcherzu moczowym, przewodzie pokarmowym, gałce ocznej,

U koni i psów- nowotwory skóry

U kotów- białaczki i chłoniaki

2)neoplastyczne

Przyczyny: odchylenia kontroli cyklu komórkowego, czynników wzrostu, ekspresji genów

Sygnalizacja

Jeżeli proliferacja, a tu śmierć, są to dwa typy sygnalizacji.

1.Jedna to jest szeroka sygnalizacja - pierwszy sygnalizator - która pobudza proces proliferacji i każda wewnętrznie przeznaczona do stymulacji sygnalizacja ma swój wewnętrzny sposób hamowania tej proliferacji.

2. typ sygnalizacji, który działa to sygnalizacja, która polega na tym, że bardzo słabo pobudza proliferacje, a bardzo mocno pobudza śmierć.

To jest bardzo ważne, że każda droga proliferacyjna nosi w sobie wszystkie czynniki wzrostowe, które napędzają ekspresję białek strukturalnych, działaj przez 3 szlaki:

wrd(wsd?), mocz ( tak jak usłyszałam:) i hekso.

Mianowicie wszystkie czynniki wzrostu, które w momencie, kiedy zygota powstaje, dochodzi do ekspresji genów kodujących czynniki wzrostu, wówczas podział komórkowy pół godziny trwa. Cykl komórkowy ma 4 fazy, trwa ok. 24h: 12h G1, 6h synteza nici DNA, 6h G2, pół godziny mitoza.

Natomiast w okresie endogennym pobudzane są 3 szlaki, które napędzają silne podziały komórkowe( silna synteza białek). Wtedy duża aktywność tych sygnalizacji powoduje, że w cyklu komórkowym jest tylko faza S i M. Faza M i S jest skrócona do 15 min, podziały kom. są co pół godziny. Nie ma G1 i G2. Dzięki aktywności tych trzech dróg sygnalizacji, z chwila zakończenia embriogenezy, (niekiedy po 45 dniach kończy się embriogeneza), zaczynają się podziały.

Gdy organizm zostanie postawiony w sytuacji rozwoju nowotworu, dochodzi do reaktywacji tych 3 dróg (albo nie trzech tylko jednej z ich), tak jak się to dzieje w embriogenezie, kiedy czynniki wzrostu, poprzez te 3 drogi doprowadzają do translacji białek strukturalnych, enzymatycznych, podziałów komórkowych. Ale wszystko pod ścisłą kontrolą. Jedna z tych dróg uruchomi się w okresie życia dorosłego albo po zakończonej embriogenezie i nie kontrolowany wzrost. A więc sygnalizacja WRD, MOCZ i HEKSO?, która jest uruchamiana w nowotworach, doprowadza do nie kontrolowanych, nadmiernych podziałów komórkowych.

Komórki nowotworu mają cechy:

- mają pobudzone mitozy

- powierzchnie komórek są przystosowane do ruchu i imigracji, metastazy

- uproszczony metabolizm

- podlegają selekcji, co do ich zdolności do podziałów

- wzbudzają własne dostawy krwi

- pobudzenie angiogenezy

- nabywają cech inwazyjności

- mają zmieniony cykl komórkowy

- hamują apoptozę

- powodują zmiany w swoim mikrośrodowisku- metaloproteinazy MMP powoduje degradację tego mikrośrodowiska

- genom ich jest niestabilny, skłonny do mutacji

-silnej angiogenezy- komórka ma miliony metabolitów o charakterze uproszczonym, często o charakterze beztlenowym, na zasadzie fermentacji glukozy powstaje. Na skutek uproszczonego metabolizmu powstaje dużo kwasu mlekowego, duże zakwaszenie tzw hipoksja indukcji kwaśnej.

Ostatnia cecha powoduje, że dochodzi do kacheksji, wyniszczenia organizmu, który zużywa bardzo dużo substratów komórkowych z jednej strony, z drugiej strony jako skutek metabolizmu w kom. nowotworowej, gromadzi się dużo kw. mlekowego i spada pH - to są silne dwa wskaźniki do ekspresji tego czynnika- indukowany hipoksją - czynnik wzrostu hepatocytów.

Uproszczony metabolizm skutkuje nie tylko tym, że jest duże zapotrzebowanie na czynniki energetyczne - stąd przy nowotworach jest zawsze kacheksja - ale też ten uproszczony metabolizm doprowadza do szybkiego wzrostu naczyń krwionośnych.

20 mechanizmów nowotworzenia

1.Oparty jest o tzw. nieefektywny nadzór immunologiczny.

Proces nowotworowy rozwija się dlatego, że komórki ukł. immunologicznego, kom. NK nie widzą transportowanych nowotworowo komórek. Bo kom.nowotworowe nie mają na swojej powierzchni receptorów rozpoznawalnych przez kom NK, są karykatura architektury normalnej tkanki. Natomiast na powierzchni kom. nowotworowych występują 2 antygeny, podczas zwiększonej ekspresji stwierdzone na kom. nowotworowych, tylko ukryte: antygen H60 i RaL. Jeżeli retrowirus ma wbudowany gen kodujący antygen H60 i ten retrowirus zostanie wprowadzony do guza, spowoduje ekspresję tych antygenów na powierzchni guza i receptory G2D na NK rozpoznają je i kom NK niszczą je. Ten mechanizm można wykorzystać do terapii, przez wprowadzenie induktora. Chłoniaki ewidentnie maja na swojej powierzchni te 2 antygeny, ale są one albo ukryte albo zasłonięte nie specyficznymi kom. Okazało się, że w neoplazji wirusowej bardzo łatwo zwiększyć ekspresję tych białek na tle wirusowym.

2.Mechanizm nadmiernej ekspresji 3 genów: fibronektyny (zwiększa mitozę), tymozyny Beta (sprzyja mitozie), Rhoc (indukuje metastazę).

Okazuje się, że w tk. Nowotworowych jest zwiększona ilość tych 3 białek, które napędzają metastazę ( przeżuty ). Fibronektyna promuje migrację komórek- migracja kom. rozpoczyna proc. metastazy. Im więcej tych 3 białek w guzie nowotworowym, tym dłuższa jest zdolność do matastazy, zdolność do przeżutów.

3.Teoria zaburzenia metylacji genów.

Zasadą jest to, że gen nie metylowany jest włączony, a metylowany jest wyłączony. Zaburzenie metylacji genów prowadzi do powstania nowotworów. W przypadku nowotworu okrężnicy gen etylowany MGMD (metyltransferaza matylowo-guaninowa jest enzymem, który naprawia uszkodzone DNA, podtrzymuje raka okrężnicy). Jeżeli ten gen kodujący MGMD jest włączony, czyli jest nie metylowany, wówczas DNA jest naprawiany i oczywiście dochodzi do nie kontrolowanej proliferacji. W razie uszkodzenia DNA skierowuje organizm komórkę na proces apoptozy. Natomiast MGMD naprawia DNA to powoduje że są podziały komórkowe. Sposób postępowania w nowotworach okrężnicy polega na spowodowaniu metylacji genu kodującego MGMD i w ten sposób szereg ostatnich nowotworów okrężnicy ulega supresji. Ciekawostka: Czynnik oksydatywnej demetylacji ponieważ - każdemu sygnałowi proliferującemu każda droga sygnalizacji proliferacyjnej ma ten aspekt śmiercionośny i apopoptyczny.

4.oksydatywna demetylacja- pobudzona w nowotworach, służy naprawie DNA i wzmożonym podziałom komórek. Białko ALKB służy do naprawy i przyczynia się do oporności w chemioterapii, gdy go zablokujemy to będzie to indukowana terapia nowotworowa.

5. Nadmierna ekspresja białek szoku cieplnego (hsp)

W stanach działania metali ciężkich, w stanach infekcyjnych dochodzi w komórkach do zwiększonej ekspresji tych białek, które mają za zadanie funkcję ochronną. Ale okazuje się, że HSP70, jedno z tych białek, reguluje fazy G1S, czyli przyspiesza przejście z fazy G1 w fazę S. Każdy czynnik, który przyspiesza ten cykl komórkowy powoduje proliferację. Ta nadmierna ekspresja białek HSP, głównie HSP70 wzbudzanych np. w stanach lokalnego działania wysokiej temp., w warunkach infekcji, w warunkach wystawienia organizm na metale ciężkie. Powoduje to naruszenie cytoszkieletu, co jest sygnałem do nowotworzenia. Dochodzi do nadmiernych, nie kontrolowanych podziałów, dochodzi do proliferacji.

6. Mutacje w genach supresorowych (p53, p21, p63, p73, p16, RB, VHL, APC)

Procesowi apoptozy czy to podziałów komórkowych towarzyszą zawsze pewne białka, które powstrzymują ten proces. Mianowicie te onkogeny, te białka, działają przeciwstawiając się któremuś z etapów cykli komórkowych. Produkty białkowe pobudzają mitozę i hamują cykl komórkowy. Mogą również, jako geny supresorowe, pobudzać apoptozę, „sygnalizacja proliferacji przez cykl komórkowy ma sama w sobie cechy antyproliferacyjne”. Tak samo sygnalizacja śmierci, czyli apoptoza, nosi w sobie cechy proliferacyjnej. Taka jest w zasadzie rola białek supresorowych: albo powstrzymują cykl komórkowy albo pobudzają apoptozę.

APC gen jest ważny w nowotworach okrężnicy, jego aktywnośc wyłącza embrionalną drogę WND. Każda mutacja tego genu powoduje neoplazję przez włączenie Beta-kazeiny.

7. mechanizm wzbudzenia angiogenezy.

W momencie, kiedy dochodzi hipoksji, kiedy kom. są transformowane, maja zaburzony metabolizm, jest do sygnał do pączkowania komórek. Kom. śródbłonka, które pączkują, wytwarzają 2 czynniki: angiopoetyne 1 i 2. W momencie kiedy naczynia krwionośne pączkują, w momencie rozpoczęcia inicjacji nowotworowej, następuje ekspresja ze śródbłonka angiopoetyny 1 albo 2, która jest hamująca dla rozwoju naczyń krwionośnych. Gra, między śródbłonkowym czynnikiem wzrostu (FVEGE pobudza angiogeneze), który pobudza podział komórkowy, a angiopoetyną 2, która działa anty, decyduje o tym, czy będą się rozwijały naczynia krwionośne czy nie. A zatem mechanizm wzbudzenia angiogenezy, jeśli jest w przewadze naczyniowo-śródbłonkowy czynnik, dochodzi do angiogenezy i rozwijania naczyń krwionośnych.

Każda neoplazja rozpoczyna się niemal równolegle, stransformowana kom. Daje początek nowotworom i kom. Nabłonka dzielą się. 3 etapy tworzenia naczyń w guzie:

a)wczesne pobudzenie angiogenezy

b)supresja angiogenezy

c)wtórne pobudzenie angiogenezy

8.Mechanizm aktywnej telomerazy.

jest tylko aktywna w okresie embriogenezy. Następnie telomeraza ulega wygaszeniu. Telomeraza ochrania telomery, by chromosomy się nie starzały. Jeżeli w okresie nowotworowym telomeraza jest aktywna, wówczas chromosomy się nie starzeją, są intensywne podziały.

Starzenie się replikacyjne i starzenie młodych komórek- dwa typy starzenia. Pierwszy związany z wiekiem(skracanie się telomerów), drugi ze stresem oksydatywnym. Normalnie komorki mają wyłączoną telomerazę, natomiast kom. Nowotworowe mają przywróconą aktywność telomerazy, dlatego nie starzeją się i nie giną.

9. teoria genów nowotworowych w nablonku- gen screble, LDL, DLG

Te 3 geny ustalają warstwy nabłonka. Zapewniają, że komórki nabłonka, (skóry, p.pok., ukł. odd.) mają prawidłowe ułożenie (warstwa zrogowaciała, kom. ziarnistych, kolczystych, podstawowa). Jeżeli w tych 3 genach dochodzi do mutacji, rozwinie się rak. Z zewnątrz kom idą do podstawy, z podstawy idą na najbardziej zewnętrzny kontakt ze środowiskiem, układ kom musi byc zachowany aby było określone tempo podziałów, jesli te geny ulegną mutacji to mamy raka skóry.

10. Aktywacja komórek macierzystych/kom pnia.

Są to komórki o 2 cechach: długo żyjące i multipotencjalne. Są to kom. bardzo aktywne- żyją bardzo długo, a nie ulegają różnicowaniu. W efekcie kom. macierzyste są miejscem, w którym dochodzi do nagromadzenia mutacji, ale równocześnie maja najbardziej rozwinięte mechanizmy blokujące mutacje - największą ekspresję genów supresorowych, nie dochodzi do niekontrolowanych podziałów. Zabezpieczają się też przed wolnymi rodnikami, tzw. S transferaza która osłania kom przed nadmiarem reaktywnych formam tlenu, jest najbardziej wyrażona w kom macierzystych i w związku z tym maja silne zabezpieczenie przed mutacją.

11. Mechanizm onkogenezy wirusowej

Brodawczyca u bydla powodowana jest przez DNA wirus- bovine papilae virus (BPV). Wystepuje on w dwóch postaciach: epiteliotroficzne 2 i 4, fibrotroficzne 1 i 5. BPV ma synchroniczną ekspresję genów z nabłonkiem.

Istotą jest to, że krowy spożywające karcynogenne substancje, maja skłonność przy zakażeniu wirusem BPV i rozwoju nowotworu. Z tego powodu, iż nakłada się działanie karcynogenu chemicznego z carcinogenem wirusowym, który powoduje stan nowotworzenia. Cykl życiowy wirusa jest bardzo zsynchronizowany z fazami rozwoju nabłonka np. skóry. W taki oto sposób, że genom tego wirusa podlega odmiennej ekspresji. W różnych częściach skóry powoduje ekspresje genu replikacji wirusa, w warstwie ziarnistej i kolczystej. Technika podziałów - najbardziej aktywne podziały w warstwie podstawowej, natomiast ten mniej znaczący w warstwie rogowaciejącej. Ze względu na ekspresję onkogenu w warstwie podstawowej, bardziej aktywnej, dynamicznej, bardzo łatwo dochodzi do transformacji komórkowej.

12. Zaburzenia podziałów komórkowych

Każde przejście z G2 do mitozy itd. Pobudzane jest przez cykliny i kinazy zależne od cyklin. Są kinazy, które napędzają cykl kom. i działają hamująco na cykl. W warunkach onkogenezy, kiedy dochodzi do rozwoju nowotworu, napędzane są kinazy zależne od cyklin. Dochodzi do przyspieszenia cyklu komórkowego przez skrócenie fazy G1 przez wiekszą ekspresję cykliny D i kinazy zależnej od cykliny 4. Możemy powiedzieć, że nowotwór jest chorobą zaburzeń podziałów.

13. Zahamowanie obumierania komórek w procesie apoptozy- jako powód neoplazji

Pobudzenie komórek dzielących się- drugi mechanizm utrzymania równowagi między kom dzielacymi się a umierającymi w procesie apoptozy.

14. Zatrzymanie różnicowania się komórek.

Ponieważ cechą kom. nowotworowych jest mały stopień różnicowania. Nowotwór jest to stan, w którym końcowe różnicowanie komórki ulega dewiacji do komórek podstawowych; kom dzielące się, kom zachowujące potencjał do dzielenia się, kom w krańcowym etapie różnicowania się-kom nowotorowa zatrzymuje się na jednym z tych etapów dlatego jest mało zrózniowana. Jeżeli na pierwszym etapie się zatrzyma to nowotwory złośliwe, a w późniejszym-łagodne.

Komórki nowotworowe:

-mało zróżnicowane

- wysokie wymagania metaboliczne

-skłonność do ruchu

-utrata hamowania kontaktowego-podziały kom. ulegają wyhamowaniu wskutek namnażających się kom. Zdrowe kom dzieląc się ograniczają przestrzeń proliferacji, mają tzw. kontaktowa inhibicję. Nowotworowe, mimo ciasnoty, dochodzi do ich ciągłej proliferacji, tracą kontaktową inhibicję.

-w nowotworze, mimo że są to komórki mało zróżnicowane, o zmienionym metabolizmie, nie są to jednorodne komórki. Są kom. bardziej i mniej zróżnicowane. Kom. najbardziej zróżnicowane po przemieszczeniu nie dają nowego guza, natomiast kom. najmniej zróżnicowane po przemieszczeniu powodują nowotwór.

15. Teoria klonalna

Zakłada, że guzy mogą być monoklonalne i poliklonalne. Guzy w obrębie tkanki hematopoetycznej są monoklonalne; jedna kom stransformowana daje dalej początek innym komórkom np. szpiczak. Przy elektroforezie widzimy jeden szczep extra immunoglobuliny( w zakresie IgE). Skoro widzimy tylko jeden ekstra szczep, a każdy typ przeciwciała ma specyficzne powinowactwo do limfocytów, wobec tego spotyka się tylko jeden typ przeciwciała, wszystkie komórki stransformowane nowotworowo poch. z jednego limfocytu. Jedna komórka uległa proliferacji. Teoria monoklonalna mówi, że nowotwór rozwija się z pojedynczej, transformowanej komórki. Jest to prawdą w nowotworach pochodzenia szpikowego.

Poliklonalna teoria odnosi się do 3 elementów w neoklezji:

1)daje nowotworzenie w procesie zapalnym przewlekłym-pobudza keranocyty, śródbłonek naczyń, fibroblasty- ulegają stransformowaniu jednocześnie

2)związki karcinogenne jesli działają w dużych stężeniach to są powodem rozwoju neoplazji poliklonalnej

3)wirus mięsaka kotów powoduje transformację poliklonalną (wirus białaczki kociej)

Ze względu na to, że proces infekcyjny w przypadku zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C, często dochodzi do nowotworzenia i rozwija się poliklonalny, ze względu na to, że ten wirus transformuje hepatocyty, fibroblasty, naczynia krwionośne.

Wirus białaczki bydła, ze względu na powolny, bardzo precyzyjny mechanizm skierowany w określone miejsce powoduje transformację monoklonalną.

16. Teoria onkogenezy bakteryjnej.

Bakterie kodują białko CagA, które ma cehchy onkogenu. Wstrzykiwane jest do kom nabłonka żołądka, zwiększona fosforylacja i zwiększa ekspresję genu HGF i HIF (czynniki wzrostu hepatocytów i czynnik indukowany hipoksją) te dwa geny rozpoczynaje neoplazję.

Helicobacter pylori(u ludzi), Halicobacter suis (u świń). Najbardziej patogenne szczepy posiadają w swoim genomie białko CagA. Helicobacter dzięki temu białku może spowodować transformację nowotworową. Spowoduje fosforylację białek cyklu kom i jest on w stanie indukować onkogeny o dział. neplastycznym. Jest to przykład, że bakterię też mogą wywoływać onkogenezę.

17. Mutacje w genach zegara biologicznego

Gen m.Per2, kontroluje aktywność metaboliczną, mutacja w tym genie zaburza cykl dobowy komórki, co sprzyja nowotworzeniu. Naturalne cykle enzymów zostają zaburzone i wobec tego dochodzi do przyspieszenia aktywności hormonalnych i metabolicznych.

Teratonos- guz rozwijający się z tkanek, które w danej tkance nie występują, np. nie zawiera tkanek mięśniowych w mięśniach.

18. Aktywacja metanloproteinaz podścieliska.

Zawsze jest tak, że jeśli transformowana komórka chce się rozwinąć, musi mieć przestrzeń. W warunkach nowotworowych jest aktywacja proteinaz rozkładających podścielisko. Mianowicie 3 enzymy: uroginaza, katepsyna D, metanoproteinazy. Nowotwór jest tym bardziej złośliwy, tym bardziej rozrasta się im większą aktywność w nowotworze któregoś z enzymów.

19. Mechanizm o mikrosatelitach.

20. Pojawienie się oporności na apoptozę.

Kiedy dochodzi do zwiększonej ekspresji bialek antypoptotycznych bcl2 i bclxl.

21.Wpływ otoczenia

Jeśli fibroblasty otaczające kom stransformowaną, wytwarzają zwiększoną lub normalną ilość TGF-beta, czynnika transformującego, to taka kom ulaga zniszczeniu. Więc nie z każdej stransformowanej kom rozwija się nowotwór.

Czynnik transformujący- podstawowy czynnik w embriogenezie, wygaszony w okr. po urodzeniu. Mechanizm, po urodzeniu jest czynnikiem hamującym podziały. Dochodzi do utraty hamowania podziałów.

Kacheksja w nowotworach, to stan wyniszczenia, ponad 80% spadku masy ciała. Największe wyniszczenie jest zawsze na początku rozwoju, po usunięciu guza kacheksja się cofa. Rośnie poziom mleczanów, oporność na insulinę, wzrasta lipogeneza wątrobowa.

Mechanizzmy sprzyjające kacheksji w nowotworach;

-niedożywienie w stanie anoreksji

-współzawodnictwo metaboliczne

-krążące czynniki humoralne:IL-1, 6, TNF-alfa

Nowotwory prostaty- gruczoł ten jest bardzo podatny:

6 powodów:

1. intensywność podziałów jest bardzo duża, wysoki obrót komórek, jedynie w prostacie jest neoplazja, a w innych gruczołach nie

2. Gruczoł prostaty ma kom pnia, które odpowiadają za androgeny

3.częste, ciężkie stany przewlekle zapalne predysponują do transformacji komórkowej

4. wytwarzania dużo reaktywnych form tlenu, wysoki stres oksydatywny

5.mała ekspresja S transferazy glutationowa, jest mniejsza niż w innych tkankach, STG - jest enzymem komórkowym osłaniającym komórki przed reakt. formami tlenu,

6.bardzo często w prostacie(częściej niż w pęcherzu) znajduje lokalizacje prokariotyczny wirusowy DNA

NAPRAWA

Etapy naprawy(gojenia się ran):

1. wytworzenie skrzepu, fibronektyna, siarczan haparonu, dermatanu, kolagen, lamilina, biorą udział w reperacji

2. ostra odpowiedź zapalna

3. faza fibroblastyczna

4. faza remodelowania

W pierwszej fazie skrzep powoduje hemostazę i powstanie wstepnej macieży. Fibrylacja fibrynogenu do fibryny przyciaga makrofagi. Potem adhezja, agregacja płytek krwi, które uwalniają substancje tworzące skrzeplinę. Odpowiedź zapalną powodują bradykininy, plasminy i histaminy. Indukcja odpowiedzi makrofagów uwalnia TGF-alfa, PDGF, cytokiny co pobudza fibroblasty do podziałów. W fazie 3-ciej powstaje ziarnina.

Naprawa jest procesem dynamicznym, skoordynowanym działaniami biochemicznymi i komorkowymi, gdy nie ma tego- jest niekontrolowane ziarninowanie. Proces naprawy- natychmiast po uszkodzeniu- rekonstrukcja plastyczna- nowy nabłonek charakteryzuje sie tym, że pozbawiony jest przydatków, słabo pigmentowany.

Rany goją się szybko jeśli nie są zakażone, tam gdzie jest latwość angiogenezy, pokrycie rany strupem izoluje ranę, ale nie zawsze sprzyja gojeniu. Brak wit.C, białka hamuje gojenie. Jak nie ma metioniny i cysteiny to dochodzi do zaburzeń gojenia ran, zimno pobudza gojenie ran.

Wytworzenie skrzepliny:

1)powstanie skrzepu

2)uwolnienie zawartości granulek alfa i plytek krwi

3)interakcja płytek krwi z elementami adhezyjnymi

4)wstępna macież

Ad1. Skrzep- działanie hemostatyczne, tworzy wstepną macież, fibrylacja fibrynogenu, albo na drodze zewnątrzpochodnej, wytrącająca się fibryna zatrzymuje inne elementy.

Adhezja, agregacja, aktywacja plytek krwi pod wpływem kolagenu i enzymów wytwarzają białka glikoproteinę 2B, 3A i Beta 3 integryna adhezyjna i dochodzi do degranulacji płytek krwi i uwalniają fibrynogen, czynnik vonWillebranda, fibronektynę I tromboplastynę i powstaje wstepna macież (fibryna i zdegranulowane płytki krwi).

Ad2.

a)powstanie kinin

b)powstają plazminy

c)aktywacja i cięcie skladników dopełniacza

d)indukcja odpowiedzi makrofagów

Bradykinina, ona zapoczątkowuje zapalenia, ona jest aktywowana przez XIII czynnik krzepnięcia. W drugim etapie powstaje plazmina. Jej produkty metaboliczne są hemoaktywne i ściągają neutrofile. Potem jest aktywacja dopełniacza. Neutrofile uaktywniają proteinazy i one też rozkładają składowe dopełaniacza i one uwalniają anafilatoksyny i one są czynnikiem aktywującym kom tuczne-uwalniają histaminę, leukotrien D4 i indukcja makrofagów, które są fagami lub pod wpływem hipoksji i kwasu mlekowego makrofagi wytwarzają FGF, TNF alfa, JGF i wytwarzają mniej cytokin.

Ad3.

a)wytworzenie przez keratynocyty kolagenazy

b)wytworzenie tymczasowej macierzy

c)macież wczesnej ziarniny- nie ma naczyn

d)ziarnina- pączkujące naczynia

Makrofagi wytwarzają czynnik wzrostu-działa na keratenocyty i powoduje rozpoczęcie sekrecji keratenocytów, podlegają migracji i poliferacji, Kolagenaza rozkłada tkanki, by mogła powstać nowa macież. Następnie powstaje tymczasowa macież na skutek proliferacji fibroblastów i keratocytów i składa się z fibryny i fibrospondyny. Tymczasowa zmienia się na wczesnej ziarniny gdy pojawia się kwas hialuronowy. Z chwilą gdy kwas hialuronowy zmienia się w kolagen mamy ziarninę. Tkanka ziarninowa jest tu dobrze unaczyniona, gdzie ubywa kwasu hialuronowego, a powstaje kolagen 1 i 3 typu, duzo jest fibronektyny i fibroblastów oraz rozpoczyna się proliferacja nowych naczyń, proteikany hydroityno siarkowe dermatanowe.

Angiogeneza: VGEF, TGF-alfa, FGF-one powodują :

a)aktywacja kom śródbłonka

b)migracja kom śródbłonka

c)powstanie struktur tubularnych

d)odtwarzanie błon podstawowych

Ad4.

MMP1-kolagenaza, MMP2- żelatynaza, MMP3- strombolizyna- aktywują 3 metaloproteinazy, które rozkladają wszystko oprócz kolagenu. Więc ubywa komórek. Kwas hialuronowy zostaje usunięty z blizny. Ubywa też kolagenu typu 3, a przybywa typu 1. Dojrzewanie blizny i jej stabilność zalezy od kolagenu, więc wiązań kowalencyjnych, umacnia bliznę, tworzą się pączki kolagenowe.

Proces wytwarzania kolagenu:

Kolagen jest trimerem i proces jego wytwarzania jest etapowy, rozpoczyna się w rybosomach, gdzie wytwarza się polipeptyd, z którego powstanie w przyszłości trimer kolagenu, potem przekształcany jest pod wpływem hydroksylacji proliny w prokolagen, potem z niego powstaje tropokolagen, wskutek odłączenia częsci zewn. Globularnej ulega polimeryzacji do kolagenu typu 3, a w miarę przybywania wiązań kowalencyjnych przekształca się w kolagen typu 1. Jeżeli nie odłączy się część globularna to powstaje kolagen 4 i 5.

Gojenie u płodów:

Do połowy ciąży gojenie ma charakter regeneracji(odtworzenia) oprócz żołądka. Przebiega szybko, brak odpowiedzi zapalnej, dużo kolagenu typu 3 i kwasu hialuronowego, niezdolność przekształcania fibroblastów w miofibroblasty.

ATEROSKLEROZA (Miażdżyca) wiąże się ze zmianami charakterze proliferacyjnym, o charakt. nagromadzenia złogów lipidowych,przewlekłego stanu zapalnego w świetle naczyń, endothelium, media, adventitia.

Jednym z elementów rozwoju blaszki miażdż. jest aktywacja o podłozu neoplastycznym :

dochodzi do transf. nowotworowej kom mięśniówki gładkiej, ich wywędrowania,wytworzeniu się złogów tłuszczowych z kom . piankowatych ,te kom. mięśniowe dalej będą się przyczyniały do zmian. Rozwój blaszki miażdżycowej najpierw przebiega w kier advetici nastepnie w kierunku endothelium .

Na miażdżycę podatne są 3 gatunki zierząt:

-bydło (w obrębie gruczołu mlekowego)

-świnia (w obrębie macicy i naczyń macicy)

-psy (tętnice wieńcowe serca)

Miejsca predylekcji do miażdżycy wiążą się z istnieniem stresu ścinania. W normalnych naczyniach tętniczych ciśnienie krwi i przepływ jest laminarny, co powoduje, że śródbłonek naczyń odkształca się zgodnie z kierunkiem przepływu krwi. Natomiast w miejscach predylekcji, na lukach, na zakrętach tętnicy, w miejscach rozwidlenia tętnic, dochodzi do zawirowań krwi i wtedy śródblonek przyjmuje kształt wielokątów. Normalnie nabłonek jest cylindryczny, ale w miejscach predyllekcji staje się wielowarstwowy pod wpływem tzw. Stresu ścinania, który polega na tym, że zawirowania krwi powoduja zmianę kształtu komórek. Jest to ważne ponieważ pierwszym punktem inicjacji zmian aterosklerotycznych, są zmiany w śródbłonku. Polegają one na tym ,że jeżeli następuje wzrost ciśnienia krwi, jeżeli następuje zawirowanie krwi i przepływ z laminarnego staje się burzliwy to wówczas kom śródbłonka pierwotnie cylindryczne stają się wielokątne, co jest dobrym miejscem lekko utlenionej frakcji LDL. Łatwo on przepuszcza LDL i wytwarza w miejscach wnikania cząsteczkę adhezyjną, tylko w miejscach, w których nabłonek zmienia kształt, jest zwiększona ekspresja genu tej cząsteczki adhezyjnej. Ona powoduje oprócz tego, że utleniona frakcja LDL przedostaje się do intimy, wewn błony naczynia, ale powodują też ściąganie monocytów, które najpierw toczą się po naczyniu, potem ulegają adhezji, a następnie transundulacji przez środek błony. Wobec tego na miażdżycę narazony jest każdy osobnik, bo takie miejsca predylekcji są wszędzie. Jednak w całym śródblonku są wytwarzane 2 enzymy, które działają przeciwmiażdżycowo: SOD i NOS.Dysmutaza ponadtlenkowa przekształca jon ponadtlenkowy do nadtlenku wodoru. W tętnicach, w ktorych nie dochodzi do zawirowań, ilość SOD w śródblonku jest proporcjonalna do normalności środbłonka. Natomiast w miejscach, w których zmienił sie kształt śródbłonka, ilość SOD się zmniejsza, czyli ilość reaktywnych form tlenu sie zwiększy. Co powoduje w efekcie zwiększone utlenianie frakcji LDL.Przy zmienionym śródbłonku obserwuje się też zmniejszoną ilość NO-syntetazy. Katalizuje ona proces syntezy NO, ktory działa relaksacyjnie na mięśniówkę naczyń. NOS pobudza Ach, podana w stanch aterosklerotycznych, może powodować skurcz naczyń wieńcowych i zejście śmiertelne. Gdyż w tych stanach zniszczony jest nabłonek, brak jest NO i wówczas Ach kurczy naczynia wieńcowe powodując śmierć. A zatem ekspresja SOD i NOS jest większa w śródbłonku cylindrycznym niż w wielokątnym, w miejscach predylekcji, im bardziej odkształcony, tym mniej enzymów.

okluzja(zamknięcie) -blaszka pęka ,tworzy sie zakrzep który zmniejsza promień

krytyczna stenosa- dochodzi prawie do całkowitego zamknięcia św naczynia

Blaszka miażdżycowa pokryta jest sródbłonkiem , mięsniówką gład proliferującą która jeszcze wytwarza wł kolagenowe a w srodku balszki są złogi tłuszczu i kom piankowate a włokna mięśniowe przerastają ten złóg.

ETAPY MIAŻDŻYCY:

I. Powstanie kom. Piankowych

II. Tworzenie pasm miażdżycowych

III. Tworzenie blaszek

IV. Moga powstawać progresywne, kompleksowe zmiany

V. Zaawansowane uszkodzenia rozrastają sie i blokują przepływ krwi.

Przechodzenie lekko utlenionych frakcji LDL powoduje, że pojawia sie cząsteczka adhezyjna, a potem monocyty. Następnie z tych struktur początkowych, tworzą sie kom piankowe. Komórki piankowe dają początek pasmom tłuszczowym. W Aorcie pasma tluszczowe powstają do 10 roku zycia, w tętnicach wieńcowych do 20, a w naczyniach tętniczych mózgu do 30 roku życia. To co będzie się działo dalej z tymi pasmami zależy od szeregu czynników dodatkowych, zwanych czynnikami ryzyka.

CZYNNIKI RYZYKA:

1.płeć męska i żeńska po menopauzie (estrogeny zapobiegają zmianon aterosklerotycznym, a testosteron zwiększa podatność)

2.rodzinne, a więc genetyczne

3.pierwotna i wtórna hiperlipidemia- nadmiar cholesterolu we krwi

4.wzrost ilości trójglicerydów

5.leki blokujące receptory beta-aderenergiczne

6.nadmierne spożywanie alkoholu

7.palenie papierosów

8.nadciśnienie

9.cukrzyca typu II

10.otyłość, szczególnie brzuszna

11.zaspół nerczycowy

12.hipotyroidyzm

13.nadmierny poziom lipoprotein

14.wzrost poziomu homocysteiny (związek przejściowy w syntezie metioniny), im wyższy poziom homocysteiny, tym wyższe ciśnienie krwi, tym wyższe uszkodzenie śródbłonka, tym większa ekspresja cząsteczek zapoczątkowujących stany zapalne.

Opowiedź zapalna:

Mówi się, że miażdzyca jest przewlekłym stanem zapalnym. Ten stan jest bronią obusieczną. Z jednej strony powoduje to, że cytokiny uwalniane w warunkach zapalenia zmniejszają proliferację mięśniówki gładkiej,a z drugiej strony zwiekszają ilość kolagenazy i żelatynazy, ekspresję matrix metaloproteinaz(MMP), te zmiany warunkują: IL-1, TNF-alfa, INFgamma. Im mniej kolagenu, a wiecej MMP, tym blaszka miażdżycowa jest slabsza. Taka słaba blaszka może ulec oderwaniu, w efekcie czego może dojść do zawalu lub zatoru, które są objawami miażdżycy.

Etapy Tworzenia BLASZKI MIAŻDŻYCOWEJ:

1) akumulacja cząsteczek lipoprotein

2) agregacja tych cząsteczek w intimie w miejscach predylekcji

3) po kilku dniach adhezja monocytów

4) monocyty transmigrują przez śródbłonek do intimy

5) dochodzi do ich proliferacji

6) pobieranie lipoprotein i wytworzenia komórek piankowatych

7) z czasem kom piankowe obumierają i uwalniają swoją zawartośc do nekrotycznego rdzenia uszkodzenia

8) tworzą się złogi subst. lipidowych

To nie jest jeszcze miażdżyca, musi dojśc do proliferacji mięśniówki gladkiej w błonie środkowej-medi, pod wpłyem cytokin uwalnianych z pobudzonych makrofagów. Pobudzona do proliferacji mięśniówka zaczyna także produkować kolagen i wtedy zlogi tluszczowe otaczają sie pobrużdzona mięśniówką gładką , która wytwarza kolagen tworzący czapeczke. Najpierw zmiany ida w kierunku adventici, czyli w kierunku odwrotnym do światla naczynia, a potem nie wiadomo dlaczego, zaczynają tworzyć się w kierunku światła naczynia.

5 patomechanizmów miażdżycy:

1- wirusowy: cytomegalowirusy maja zdolność do supresji białka P53,pobudzaja migracja mięśniówki gł

2-bakterie:coraz częściej u ludzi, u których dochodzi do owrzodzeń miejsc blaszki miażdż izolowane są Chlamydia pneumoniae

3-Autoimmunologiczny:utlenione frakcje LDL ze zmienionymi częściami lipidowymi(frakcja LDL zawiera białko APO B i pewne zmiany konformacyjne tego białka powodują że staje sie ono antygenem)

4-Nowotworowe:jedna z koncepcji mówi że właśnie proliferujące kom m.głądkiej zeby rozpoczeły proliferację musza przejść tranformacje nowotworową , aktyw onkogenu,niestbilność mikrosatelit a czasem zachodzi do zaburzeń o charakt aberacji chromosomalnych

5-Genetyczne: u ludzi istnieje choroba Tangerska - wrodzony brak lub niedobór krążącej frakcji HDL(przenosi cholesterol do wątroby)co predysponuje do b. wczesnej wiekowo miażdżycy.

Ponadto mutacje receptorów w nerkach dla mineralokortykost(aldosteronu który odp za zwrotne wchłąnianie Na i usuwanie K)co powoduje zmiany ilosci tych pierwiastków we krwi co predysponuje do miażdżycy.

Postępowanie terapeutyczne w miażdzycy:

STATYNY: są to inhibitory reduktazy3-hydroksy3-metylo-glutaryloCoA-czyli kluczowego enzymu w metabolizmie, syntezie cholesterolu.Jesli zostanie on zablokowany to nie dochodzi do wytwarzania cholesterolu i obnizaja jego poziom we krwi np. NIACYNA jest b skuteczna. Niacyna dział też przeciw zapalnie( a miażdzyce uważa sie za chorobe zapalna),

POCHODNE KW SALICYLOWEGO-Aspiryna, przeciwzapalnie

Srodki zmniejszajace stres oksydacyjny (Wit A,E,C,Selen)-obniżają ilosć reaktywnych form tlenu, ale wg Duńskich badaczy którzy podważyli prace Amerykanów (hehehehe wczoraj to wyczytał ;) nadmiar wit A i E bywa śmiertelny!!!!!-gdyż RFT są używane przez org jako środki bakteriobójcze czy bakterio statyczne dlatego nadmierne ich redukowanie bywa tak samo grożne jak ich nadmiar.

PŁYNNE NIENASYC KWASY TŁUSZCZOWE-zwłaszcza kw. eikozapentaenowy -działa silnie hypocholesterolemicznie

Środki blokujące receptory Beta-adrenergiczne

Leki blokujące receptory angiotensyny, względnie leki blokujące konwertazę angiotensyny, angiotensyna działa prozapalnie, proutleniająco, kurczy naczynia przez co powoduje wzrost cisnienia krwi, a pozatym działa pobudzająco na mięśniókę gładką stymulując ją do proliferacji.

KRĄŻENIE- nadciśnienie przeczytać z ćwiczeń

Jeśli chcecie być dobrymi lekarzami to zapamietajcie co Wam teraz powie BOBI!!:

ROLĄ UKŁADU KRWIONOŚNEGO NIE SA ZADNE CIŚŃ, ŻADNE TĘTNA TYLKO ZAPEWNIENIE WŁAŚĆIWEGO PRZEPŁYWU KRWI DLA NERKI,MÓZGU , P. POKARM.,WĄTROBY.

Przepływu nie można mierzyć to sie określa ciśn krwi , tetno, napiecie ść tetnicy a to wrzystko są parametry fiz posrednie .Przy wysiłku preferencyjny jest przepływ przez mięsnie,pobudzenia umysłowego-przez mózg,w stanach trawienia jest anemia alimentarna-dlatego nam się chce spać bo wszystka krew idzie do żołądka i jelit.Krążenie podlega regulacji systemowej i miejscowej.

Zasady ogólne regulacji przepływu:

skóra: preferencyjnie regul przepływu odbywa sie na drodze nerwowej(pobudzenia para i sympatyczne decyduja o wielkości przepływu , poceniu sie , oddawaniu wody)

M.szkieletowe: decyduje reg metaboliczna (poziom tlenu ,CO2.pH)a nie regulacja nerwowa-zwieracze przedwłośniczkowe nie sa wogóle unerwione(ich zamykanieczy otw nie jest regul na drodze nerwowej czy hormonalnej a tylko ilością tlenu czy dwutl wegla i pH)

Nerka,mózg,serce:autoregulacja -mechanizm miogenny tzn naczynie tym mocniej się kurczy im mocniej jest rozciągane i odwrotnie. Takze mech hormonalny w nerce :układ Renina-Angiotensyna -Aldosteron (Angiotensyna 1i2 silnie kurcza tetniczki nerkowe)

6rodzajów naczyń:

-elastyczne: duże tętnice

-oporowe: tetniczki i metaalteriole o grubej mięsniówce, są silnie unerwione i tu gł na przepływ działa układ nerwowy

-zwieracze przedwłośniczkowe: nie sa unerwione(metaboliczna reg przepł), gł w mięsniach są

-naczynia włosowate: właściwa strefa wymianygazowej i skł pokarmowych

-naczynia objętośsciowe czyli żyły

-anastomozy(zespolenia tetniczo żylne) : gł w płucach i skórze

CIŚNIENIE

Najważniejsze jest ciś średnie=ciśn rozkurczowe+ 1/3 różnicy tzw ciś tetna(róznica miedzy ciś skurcz i rozkurcz).Ciśn średnie zależy od 2 parametrów (a od ciś śr zalezy przepływ):

• obj minutowej serca OMS

• oporu obwodowego OB

OMS zależy od:diastolicznego wypełnienia komór,kurczliwości naczyń. oporu obwodowego,czestości skurcz serca

OB zależy od: unerwienia sympatycznegoi parasymp, układu Renina-angiot-aldosteron, ilości wazopresyny.

Na ciś skurczowe (to wyzsze) maja wpływ:obj wyrzutowa serca,prędkosc krwi

rozkurczowe:czestosc skurcz serca,opór obwodowy i wsp sprężystości naczyń

Czyli ciśn skurczowe zależy od stanu serca a rozkurczowe od stanu naczyń!!!

O nadciśnieniu decydują czynniki:

-genetyczne; zaburzenia w nerkowym zwrotnym wchłanianiu Na(np niedobór Aldosteronu lub niedobór receptorów dla Aldosteronu),w związku z tym retencja wody i soli min. w osoczu,wzrost obj osocza co powoduje wzrost OMS i nadciśnienie

-środowiskowe:zaburzenia czynności m gładkiej i struktury naczyń(rośnie grubość ść nacz ,rosnie opór obwodowy i jest nadcisn)

ANEURYSMA:tetniak

-prawdziwy:kiedy dochodzi do osłabienia całej sciany naczynia i uwypuklenia(rosnie promien tętnicy a spada jego grubość)

-rzekomy(rozwarstwiający):sródbłonek i media pękna wówczas krew dostaje się w miejsce pokryte tylko advetitią

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA-Insufficiaentia cordis

Jest to końcowy,nieodwracalny stan zużycia serca który prowadzi do zgonu....jetst STANEM a nie chorobą,jest nastepstwem wszystkich chorób serca.

Trzeba pamietać o Świetej zasadzie:jak sie mówi o niewyd nerek to oznacza że są one zużyte!!nieodwr zniszczone, podobnie o krązeniu czy sercu.

Mechanizmy kompensacyjne:

Są uruchamiane przy jakichkolwiek chorobach serca, nie wszystkie kardiomiocyty w spoczynku się kurcza, istnieja 2 takie mechanizmy:

Starlinga: serce sie tym mocniej kurczy im mocniej się rozkurcza, przy każdej chorobie serca osłabienie serca i zmniejszenie obj wyrzutowej powoduje zwiekszenie sie ilości krwi zalegającej (rezydualnej) co powoduje ze serce jest mocniej rozciągane a co za tym idzie mocniej się kurczy

Odruch z baroreceptorów:fizjologiczny polega na tym że im b rośnie ciśn krwi w sercu(co za tym idzie także w łuku aorty)tym czestość skurczów spada .W stanach patolog spadajace ciś krwi w sercu powoduje odruchowa aktywacje nerwów sympatycznych w efekcie czego dochodzi do zwiekszenia kurczliwości serca oraz skurczu naczyń oporowych(żeby podnieść ciśn krwi).

Jeśli te 2 mechanizmy zawodza i rozwija się niewydolność dochodzi do 4 nastepst niewydolnosci:

Gł obj niewyd serca jest spadek ciśn krwi WYRZUCANEJ Z SERCA(a nie na obwodzie!!gdyz tam dochodzi do kompensacyjnego skurczu naczyń oporowych co powoduje wzrost oporu na obwodzie i wzrost ciśn na obwodzie dochodzi do zaburzen w 4 narządach):

-obrzęki na obwodzie:

-niewydolność nerek

-stany septyczne:dotyczy to zwłaszcza zwierząt!!!!dochodzi do zakażeń uogólnionych poprzez infiltrację flory bakteryjnej przez uszkodzoną barierę p pokarmowego

-stany dekompensacyjne:niezrónoważeniowe w układzie krązenia

Nerki:jesli rosnie cisn na obwodzie to kurczy sie tetniczka doprowadzająca do kłębuszków wobec czego spada filtracja(mocznik ,fosfor,elektolity zatrzym sa w osoczu co doprowadza do niewyd nerek).Dlatago często przy niewydolnosci serca (która jest kompensowana) widzimy tylko objawy ze strony nerek:uremię -zatrzym moczu

Jelita;wzrost cisń krwi przepł przez bł śluzową jelita powoduje utratę bariery śluzuwkowej i bakterie dostają sie do krwi -jest to ciągłe zakażanie i czeste nawroty

OBRZĘKI;rozwijają sie w wyniku:

-spadku ciśn onkotycznego(spadek ilości białek w osoczu)

-wzrost cisn hydrostatycznego w łożysku włośniczkowym(te sa zwykle spowod niewyd serca)

-uszkodzenie przepływu limfatycznego(ważnym elementem odprowadzającym płyn miedzykom jest limfa )

-zapalenie:wzrost przepuszczalnosci naczyń

W mikrokrązeniu (alteriole metaalteriole kanały preferencyjne-tylko w spoczynku płynie prze nie krew) przepływ krwi w 2 kierunkach i jest ciągły i nie może tam być wahań ciśn!!!bo to jest miejsce w którym istnieje ciśń filtracyjne i resorpcyjne:

-postronie tetniczej istniej ciśń filtracyjne(30mmHg to jest ciśn hydrostatyczne w naczyniu - 8mmHg cisn hydrost wpłynie miedzykom -25mmHg cisn onkotyczne białek osocza-10 cisn onk płynu miedzyk); [30-8] -[25-10]=7mmHg ciśn filtracyjnego

-po stronie żylnej cisn filtracyjne =6mmHb..

Zasada Starlinga mówi........Panie NIE Śpij Pan!!!!Wyjdż Pan, idź Pan!!!Panie idż pan już , ja takich studentów nie chce patrzeć, słuchać, oglądać!!!Ja sie staram a on ziewa na cała sale.....

W mikrokrązenu po stronie tetniczej istnieje cisń filtracyjne które wypycha gazy i skł odżywcze do tkanki a po stronie żylnej jest cisń resorpcyjne które wciąga resztki do naczyń. Różnica jest 1mm Hg i zeby nie było obrzeku musi być równowaga i ten 1mm jest kompensowany ciśń chłonki(=1mmHg).Jeśli zablokuje sie chłonka to rośnie cisn w płynie międzykom.Naruszenie tej równowagi prowadzi do obrzeku.np kiedy cisn hydrostatyczne zwłąszcza po stronie żylnej rośnie:-

• u koni : skręt jelit wokół krezki zamyka zyłe a tetnice nie i rosnie cisń resorpcyjne co powod wypychanie płynu na zewn

• u ciężarnych samic: macica naciska na żyłę biodrową i nastepuje obrzek kończyny

• nowotwory lub guzy uciskajace na naczynie-rosnie cisn hydrostatyczne

Obrzeki spowod obniżeniem ciśn onkotycznego: kiedy stęż białka w osoczu obniża sie o połowe(zaburzenia syntezy białek wątrobie,utrata albumin w chorobach nerek,stany zapalne jelit).

Przepływu limfatycznego(uszkodzenia naczyń limfatycznych np przy zabiegu, zapalenie wezłów chłonnych,guzy nowotworowe,elephantialis-wywoł przez bakt lub pasożyty zapalenie naczyń chłonnych)

Zapalne:histamina i bradykinina rozlużniaja sródbłonek

PAF - czynnik aktywujący płytki pochodzący zasadniczo z bazofili ale również z innych kom. układu biało krwinkowego. Stwierdzony po raz pierwszy w bazofilach gdy zostały poddane działaniu immunoglobulin klasy E (wykonawcze immunoglobuliny w reakcjach alergicznych) Ig E łączą sie z receptorami na powierzchni bazofili to powoduje uwalnianie PAF on powoduje szereg zmian w krążeniu nie tylko efekty miejscowe jako alergia ale czasami jest powodem anafilaksji to jest ogólnego odczynu krążeniowego z zmniejszeniem aktywności skurczowej serca do zatrzymania włącznie, powoduje dylatacje naczyń prowadzącą do wstrząsu. Później PAF został stwierdzony w rdzeniu nerki - przy spadającym ciśnieniu lub przy zaburzeniach krążenia nerkowego zaczyna wytwarzać czynnik aktywujący płytki on z kolei wpływa na uwalnianie histaminy i serotoniny.

Histamina rozszerza naczynia włosowate i przyczynia sie do wstrząsu głównie w skutek zwiększenia przepływu w mikrokrążeniu. Przy zatruciach czynnikami toksycznymi dochodzi do porażenia całych sieci naczyń mikrokrążenia natomiast przy działaniu histaminy która jest mediatorem w stanach zapalenia i alergii dochodzi do rozszerzenia przepływu tylko po stronie żylnej.

Sercowe efekty PAF to zmniejszenie kurczliwości i zaburzenia elektrofizjologiczne prowadzące do zmniejszenia zdolności serca do wytwarzania potencjału czynnościowego czego następstwem jest arytmia. Podobnie działa TNF ( infekcyjna cytokinina endogenna ) powoduje zaburzenia w krążeniu prowadzące do wstrząsu w stanach infekcyjnych.

Dzisiaj walka ze stanami infekcji i alergii nie wiąże sie tylko z walką z alergenem ale również działaniem przeciwko własnym endogennym czynnikom które napędzają stan patologiczny czyli PAF i TNF tradycyjne leki przeciw alergiczne i infekcyjne tu zawodzą.

Obrzęk
Podział obrzęków ze względów klinicznych (zależnie od etiologii )

1. Nerkowe - występuje proteouria a to powoduje zmniejszoną ilośc białka w osoczu (hipoproteinemia) głównie albumin które odpowiadają za utrzymanie wody w naczyniach krwionośnych

2. Sercowe - występuje obrzęk uogólniony (rośnie opór żylny jako efekt upośledzenia czynności serca i w związku z tym cofania sie krwi

3. Pasożytniczy powodują hipoproteinemie

4. Pokarmowy - zmniejszona ilość spożywanego białka powoduje hipoproteinemie

5. Wątrobowy spada synteza białek osocza głównie albumin

6. Na tle zapalnym rozszerzenie naczyń krwionośnych wzrasta przepuszczalność naczyń białko ucieka z związku z tym ma charakter wysiękowy ( obrzęk sercowy, nerkowy, pasożytnicze, maja charakter przesiekowy )

7. obrzęk limfatyczny w ciągu doby niemal ilość białka osocza przechodzi przez płyn tkankowy i wraca z powrotem do krążenia przez limfy. Jeśli nastąpi zablokowanie naczyń limfatycznych dochodzi do obrzęku

Obrzęk mózgu związany jest tylko z wzrostem ilości płynu w parenchymie(kom . gleju neurony i przestrzenie miedzy tymi komórkami) nie związany jest z zwiększoną ilością krwi ani płynu mózgowo-rdzeniowego. Główną przyczyną są nowotwory które dotyczą głównie kom gleju- glejaki następnie oponiaki i guzy przerzutowe.

w mózgu jest 6 miejsc predysponowanych do wystąpienia obrzęku:

1. lamina terminalis blaszka krańcowa

2. organum vascularum

3. organum fonikulare

4. część nerwowa przysadki

5. ???

6. ???
   Podział obrzęków mózgu

1. cytotoksyczne - spowodowane hipoksja głównie w komórkach gleju na tle na tle toksycznym

2. wazogenny - utrata lub osłabienie bariery- krew mózg w tych sześciu miejscach na tle nowotworowym

Trzy elementy molekularne towarzyszące obrzękowi mózgu

• w ścisłych połączeniach w śródbłonku istnieją 2 białka oklutyna i klautyna 1 i 5 w obrzęku ich ekspresja ulega supresji wiec ich ilość spada nastepuje rozluźnienie połączeń

• w warunkach nowotworzenia w mózgu wzrost ilości białka - akwaporyn przenoszącego wodę z osocza do przestrzeni miedzy komórkowych

W warunkach obrzęku mózgu pierwszym objawem jest ischemia jako skutek niedotlenienia pojawiają sie zawroty głowy tworzą sie przepukliny miedzy parenchyma a strukturami pod komorowymi (komory mózgu i kanałem mózgowo rdzeniowym i jest pierwszym etapem prowadzącym do śmierci.)

Stan niewydolności mięśnia sercowego

dwa powody bradykardii

• zmniejszenie automatyczności

• bloki serca I, II i III

trzy przyczyny tachykardii

• zwiększenie automatyczności

• wydłużenie czasu repolaryzacji

• zwrotne obwody (naruszenie pierścienia włóknistego - pobudzenie z przedsionków przechodzi nie tylko przez węzeł AV ale również przez mięśnie. Miejsca zawałów serca (dodatkowy opór) pobudzenie które przebiega przez serce w miejscu zawału zwalnia i pobudza włókna robocze znajdujące sie za miejscem zawały tym samym impulsem dwukrotnie (normalnym i tym oporowym)

Przykładem dodatkowych obwodów w sercu jest zespół Wolfa-Parkinsona-White'a w obrazie ekg charakteryzuje się krótki odcinkiem PQ szerokim zespołem QRS i wysoką amplitudą zespołu QRS (to wszystko nazywa sie falą delta)

Są dwa typy depolaryzacji mięśnia sercowego u zwierząt

1. Świnie, krowy włókna purkiniego penetrują ściane komory tylko na 1/3 grubości ściany depolaryzacja przebiega dwu etapowo kształt załamka QRS zupełnie inny w drugim typie.

2. Pies, człowiek, koń włókna biegną na całości wiec depolaryzacja jest jednoznaczna przebiega bardzo szybko.

Arytmie pochodzenia nadkomorowego obraz w ekg

1. Jeśli zaburzenia przewodnictwa istnieją na terenie komór to objawem jest rozszerzenie zespołu QRS. Jeśli czas trwania zespołu QRS jest prawidłowy to jest to arytmia pochodzenia nadkomorowego.

2. Jeśli zawał był zlokalizowany na wierzchołku to skutkiem jest podniesiony odstęp QT jeśli jest obniżony oznacza że zmiana jest zlokalizowana w górnej części serca

Niewydolność jest końcowym stanem różnych chorób serca.

W warunkach niewydolności dochodzi do nie odwracalnych zmian w sercu i zwykle kończy sie śmiercią.

Kliniczny obraz niewydolności : zastój, niewydolność nerek, utrata bariery śluzówkowej(sepsy przewodu pokarmowego ), zaburzenia mózgowe, zmiany temp, szybkie męczenie sie mięśni.

Działanie adrenaliny - nie zmienia średniego ciśnienia krwi podnosi skurczowe obniża rozkurczowe w efekcie średnie ciśnienie tętnicze nawet sie obniża zwiększa sie częstość skurczów serca działanie przez receptor β1

Noradrenalina - podnosi ciśnienie skurczowe jak i rozkurczowe w efekcie tego średnie ciśnienie rośnie. Działa przez receptor α1 - kurczy mięśniówkę gładką naczyń co zwiększa opór a to w konsekwencji jeszcze bardziej obciąża serce.

Dwie podstawowe zmiany w sercu nie wydolnym

1. Utrata prawidłowego stężenia Ca w czasie skurczu a nagromadzenie podczas rozkurczu (nadmiar poza zbiornikami końcowymi ! )

2. Spada wytwarzanie ATP w sercu

Rola Ca w kardiomiocytach

• zbiorniki końcowe są doładowywane ze środowiska zew. kom

• jony Ca ze środowiska zew. kom uczestniczą w samej przekładni elektromechanicznej

• jony Ca stanowią komponente potencjału czynnościowego nie tylko aktywacja sodowa ale również prąd wapniowy decyduje o potencjale czynnościowym i jego trzeciej fazie.

Na te stany wpływają pewne ligandy receptorów β1, β2

rec β1 + adrenalina -> białkami G(cz. stymulatorowa) -> pobudzenie enzymu cyklazyAMP -> pobudzenie kinazy białkowej A -> zwiekszenie uwalniania jonów Ca z siateczki retikulum
Angiotensyna 2 i endotelina 1 ---> rec ->białka G (pod frakcja Q) -->GTP -->fosfolipaza C, która przekształca difosforan inozytolu w trójfosforan inozytolu przy udziale diacidglicerolu który również pobudza fosfolipazę C zwiekszaja uwanienie Ca
Acetylocholina --> rec M2 ---> białko G (inhibitorowe) --> cyklaza adenylowa (cAMP) --> pobudzenie kinazy białkowej A -> zwiększenie uwalniania jonów Ca z siateczki retikulum
Kolejność postępowania zmian w niewydolności

1. spada objętość minutowa serca

2. spada ciśnienie krwi (uwalnianie angiotensyny 2 i wazopresyny, które zwrotnie starają sie działać hamująco na spadek ciśnienia (a to w tym przypadku jest bardzo nie korzystne dobicie serca :)

3. rośnie ciśnienie żylne a togo skutkiem jest powstawanie obrzęków płucnych i na obwodzie (u ludzi na nogach a u zwierząt dużych na przedpiersiu w niewielkim stopniu na podbrzuszu, u psów obrzęk wątroby i płyn w jamie otrzewnej.) wzrost ciśnienia w układzie żylnym pobudza serce do skurczu na podstawie odruchu Starlinga

Niewydolne serce psa staje sie okrągłe pojawia się sie rozstrzeń

Molekularny mechanizm nie wydolności mięśnia sercowego

receptor ryanodynowy przez niego jony wapnia uwalniane są ze zbiorników końcowych do sarkoplazmy. W jego strukturze znajduje sie fosfoproteina zbudowana z 52 aminokwasów - fosfolamban którego zadaniem jest ????????

katecholaminy --> cyklaza adenylowa --> kinaza białkowa A --> uwalnianie jonów Ca

Funkcje białek osocza

1.utrzymanie ciś.onkotycznego(albuminy)czyli białka których masa cząst.jest>70-300tys.;natomiast białka których masa cząst.jest>700-900tyś to są białka o charakterze globulin

{wyznacznikiem jest 68tyś} bo najmniejsze albuminy mają68tyś bo taka jest wielkosć porów w kłębkach nerkowych

>68tyś oznacza ze nie ma proteinurii do której docjhodzi w stanach zapalnych nerek kiedy dochodzi do uszkodzenia kaknalików.Hb ma 60-70 tyś dlatego może sie pojawić w moczu

2.Rola w równowadze kw-zas zwłaszcza albuminy-sa buforami osocza

3.funkcja regulatorowa-niektóre hormony są białkami

4.funkcja transportowa-hormony

5.funkcja odzywcza

6.bardzo ważny element jeśli chodzi o czynniki krzepnięcia bo cały ukł krzep. to białka

7.funkcja odpornoscowa-globuliny!

białka ostrej fazy:

-ceruloplazmina

-białko c reaktywne

-haptoglobina

-transyderyna

-albuminy

odpowiadają na stan zapalny zwiekszeniem swojej ilości i stad w pewnych sytuacjach śa nietylko wskaznikiem ze sie rozpoczyna stan zap ale również pewnym wskażnikiem jaki to stan zapalny{dzisiaj coraz częśćiej oprócz tzw systemowych białek ostrej fazy które są synt w wątrobiecoraz częściej mówi sie o tzw białkach narządowych,które uwalniane są wówczas,kiedy dany narząd jest uszkodzonyw skutek toczącego sie procesu chorobowego

-2 białka narządowe np:fety acid bound protein PRAP pang realitis asocietis protein ????? wyst. wyłącznie w stanach zapalnych jelit i trzustki-bardzo cenne w diagnozowaniu

Zarówno narządowe jak i systemowe białka ostrej fazy należa do alfa1 alfa2-globulin

białka z punktu widzenia strukturalnego:

1rzedowe-aminokwasy

2rz.alfa.beta heliksa

3rz.sposób pofałdowania

4rz.monomery,dimery(np.fibrynogen),tetramery(np Hb)

podział chemiczny

a)białka proste

b)b.złozone

podz.fiz.

a)na podstawie rozpuszczalności: albuminy nie rozp.sie w wodzie;globuliny rozp.sie w buforach

b)wg.gęstosci i masy cząst.

Katabolizm białek:każde białko ma swój okres półtrwania-oczywiście enzymy maja najkrótszy czyli kilka godzin<a np:Hb która tez jest białkiem,u bydła do 160 dni.A więc występują róznice w okresie półtrawanie w osoczu w zależnosci od funkcji.

Częśc białek spozywanych z pokarmem nie tylko u poligastrycznych ale i u monogastrycznych ulega dezaminacji,czyli ulega rozkładowi przez florę bakteryjna, a więc nie enzymatyczną tylko w procesie trawienia bakteryjnego- działa amylaza-tworzy sie amoniak,który w błonie śluzowej przekształca sie w jon amonowy i jest transportowany do watroby jest to ważne:

$ poniewaz białko rozkładane jest w przew.pokarmowym przez bakterie z udziałem ureazy i tworzy sie przy okazji amoniak.Czasami w stanach chorobowych nadmiar tego amoniaku powstającego przez bakteryjną degradacje w przewodzie pokarmowym nadmiernie obciąża chorą wątrobę (należy pamiętać, że przy chorobach wątroby zasadą jest, że podajemy antybiotyki do przewodu pokarmowego poto żeby zmniejszyć ilość uwalnianego amoniaku a następnie jonu amonowego, w ten sposób wspomagamy kuracjęwontrobową)

$ Drugi aspekt patologiczny:

Jon amonowy + jon wodorowęglanowy w wątrobie przekształcany jest w cyklu mocznikowym przez ornityn, cytrulinę i argininę do mocznika i spowrotem powstaje ornityna.

W chorobach wątroby dochodzi do takzwanej enteropatii wontrobowej - polega to na tym, że aktywność cyklu mosznikowego jest zmniejszona. Efekt jest taki, że krew jest nadmiernie obciążona - jeżeli jest prawidłowe pH krwi (7,4) -

to jonem amonowym. Natomiast jeżeli pH krwi spada, a tak jest zwykle w chorobie, to jest obciążona amoniakiem, który jest bardzo silną trucizną i w związku z tym dochodzi do kwasicy. Amoniak we krwi działa bardzo silnie toksycznie na wszystkie nażądy (szczególnie na mózg). Dlatego w stanach chorób wątroby zwłaszcza u psów i ludzi charakterystycznąrzeczą jest neuropatia (encefalopatia) wątrobowa - nie neutralizowany jon amonowy do mosznika jest źródłem amoniaku we krwi która jest zakwaszana i dochodzi do nadmiernego zatrucia mózgu amoniakiem.

Białka osocza krwi pochodzą z trzech zródeł:

-wytwarzane są głównie w wątrobie (albuminy), ale takrze niektóre frakcje globulin np:alfa2 globuliny, ekobiałka ostrej fazy.

- komórki ukladu imunologicznego: makrofagi, monocyty, komurki plazmatyczne - globuliny

- wszystkie tkanki - karzda komórka ma barierę która zabezpiecza przed wydostawaniem się białek z wnętrza komórki do płynu międzykomórkowego i do osocza; niemniej przez uklad limfatyczny z plynu miedzykomórkowego część białek może przechodzić i minimalne poziomy pewnych enzymów istnieją w osoczu. Każdy stan patologiczny w komórkach czy to wątrobowych, nerkowych, czy mięśniowych (kinaza kreatynowa to typowy enzym pochodzenia mięśniowego rosnący przy uszkodzeniu mm. szkieletowych i w związku z tym z ukladu limf. ona się dostaje do krwi i staje się nie tylko źrodłem podwyższenia poziomu bialka, ale w przypadkach specyficznych enzymów wskaznikiem gdzie ten proces się toczy.

Czynniki wpływające na poziom białka w osoczu:

- zależnie od wieku: niski poziom białka gamma globulin i albumin jest w okresie pourodzeniowym. z wiekiem narasta ilość globulin a im org. starszy spada ilośćalbumin.

- ciąża spadek albumin a pod koniec ciąży wzrasta ilość gamma globulin

- hormony progesteron, estradiol i hormon wzrostu - poziom wzrasta glikokortykoidy i hormony tarczycy np: T4 poziom spada.

Fiziologiczny stosunekalbuminy:globuliny u krów 0,7 u koni 0,83

drób 1,33 królik 1,66

Idealny uklad albumin do globulin jest tylko u kozy 50:50

Ogólnie białka osocza krwi 7g/decylitr

Mediatory zapalne(IL1,IL6.TNF)uwalniane z makrofagów przenoszone sa do watroby i w watrobie wzbudzaja wytwarzanie białek ostrej fazy.Generalnie sa to białka obronne, ale w nadmiarze sa szkodliwe.

Najważniejsze białka:u kota-TNF alfa

u krów-haptoglobina i surowiczy amyloidA

u psów-CRP i SAA

u koni-SAA

u królików-CRP

Białek tych jest 9 ?:w\w oraz

fibrynogen,

transferyna,

helopektyna?,

alfa1kwaśna glikoproteina,

alfa1antytrypsyna,

alfa1 antyhymotrypsyna

ceruloplazmina

alfa2 makroglobulina

{Markerem zawału serca jest IL6<która wzbudza w watrobie białka ostrej fazy}

Funkcje niektórych białek:

-fibrynogen-białko krzepnięcia-pobudzenie lkoalnego krzepniecia ma za zadanie ograniczyc proces toczacy sie w narządach

-haptoglobina-wiaże Hb w której jest Fe a wszystkie bakterie wymagają Fe,wiec zmniejsza dostepność Fe dla nich

-białko Creaktywne-opsonina,wiaze lipoproteiny

-surowiczy amyloid A-jest apolipoproteina frakcjiHDL i jeśli sie podnosi jego poziom to HDL przenosi z tkanehk cholesterol do watroby

-alfa 1 kwasna glikoproteina-wzrasta w nowotworach u psów

-TNF alfa u kotów

Białka ostrej f. dzielimy na:dodatnie-ilosć ich w stanie zapalnym rosnie

ujemne- ilosć ich w stanie zapalnym spada

DYSPROTEINEMIE-stany które wiarzą sie z odchyleniem całkowitego poziomu białka albo w nadmiarze albo w niedomiarze

Moga przebiegać w 3 postaciach:

1)z normalnym stosunkiem abumin do globulin

2)stosunek alb.-glob. jest zmniejszony

3)jest zwiększony

Ad1.moze miec charakter hyperproteinemii:w stanach odwodnienia i przesiękach np.ascites lub hipoproteinemii:przy nadmiarze wody,elektrolitów,ostra utrata krwi,wysięki

Ad2.

-z powodu obnizonego poziomu albumin

np:przy zaburzeniach syntezy albumin a więc choroby watroby,albo nerek wtedy zwieksza sie przepuszczalnosć przez kłebki,przy silnych biegunkach,zwłaszcza krwotocznych,chorobach pasozytniczych

Jesli zmniejszenie stos.alb.do glob.przebiega z hyperproteinemią to mamy stany ostrych chorób zakaznych.Obnizony jest coprawda stosunek alb.do glob.ale np zamiast 7 g białka jest 10 g na decylitr

Jesli z nornoproteinemią-jest wskaznikiem choroby progresywnej która bedzie sie systematycznie rozszerzała

Jesli z hypoproteinemia-wyst. w chorobach przewlekłych, wyniszczających bo w nich watroba niedziała i spada poziom białek

-z powodu wzrostu globulin-w poczatkowym okresie choroby obserwójemy wzrost frakcji alfa1 alfa2 globulin-do tych frakcji naleza wszystkie biała ostr.fazy.Ma to miejsce w stanach zapalnych wątroby u koni-dochodzi do zmostkowania beta-gamma i tworzy sie zamiast dwóch pików?jeden szeroki pik beta-gamma

-gammopatie poliklonalne i monoklonalnew chorobach o charakterze immunologicznym jak i w nowotworach.

Jesli ulegnie transformacji nowotworowej kilka postaci limf.B wytwarzających odmienne przeciwciała i ulegna przetworzeniu w komórki plazmatyczne które zaczna wytwarzac określone klony przeciwciał,to z tych klonów komórek plazmatycznych wyrośnie kilka pików? gamma globulin-to gammopatia poliklonalna-jest wskażnikiem chorób zakażnych

Natomiastgdy tylko1 postać limfB postransformowaniu w kom plazmatyczne zacznie wytwarzać tylko 1 frakcje gamma globulin jako jeden pojedyńczy szczyt?gammma globulin w tym rozdziale limfopoetycznym,czyli podniesienie tylko 1 frakcji globulin to gammopatia monoklonalna

choroba alełudzka norek

~hypoalbuminemia

~hyperproteinemia

~gammopatia monoklonalna

Gammopatia poliklonalna jako przyczyna spadku stęż.alb.do glob.zdarza się najczęsciej w przypadku chprób zakażnych z łagodna proliferacja kom plazmatycznych,w przypadku czynnika infekcyjnego gdzie często mamy doczynienia nie z jednym antygenem a z kilkoma rodzajami,równiez w chłoniaku,w chorobach immunologicznych

Gammopatia monoklonalna -u ludzi szpiczak mogi-pojawia się 1 frakcja tzw. Łańcuchów lekkich kappa ,lambda w osoczu,u psów-makroglobulinemia walderstruma-nadmierne wytwarzanie IgM(objawy:opdwyzszona krzepliwosc,krwawienia z siatkówki,powiekszenie śledziony,hyperproteinemia)

Ad3wzrost stos.alb.do glob.-zwiekszona synteza albumin_zdarza się to b.rzadko,natomiast cześciej jest to niedobóe globulin

-naturalnie w okresie pourodzenoiwym(bo niema wtedy globulin)

-u zrebiat koni arabskich-syndrom niedoborów immunologicznych-choroba dziedziczna o charakterze autosomalnej recesywnej,zrebak zyje dotąd dopuki pobiera od matki globuliny czyli ok2-3 mieś bo nie jest w stanie wytwarzac własnych przeciwciał

PARAPROTEINEMIE-w osoczu poj się białka które normalnie nie wystepuja

-gammopatia waldestruma-bo Igm normalnie niewyst.

-białko Bonjonsa-w stanach nowotworowych u psów a często u ludzi w nowotworach szpiku kostnego-łatwo oznaczyc w moczu bo w temp 60 stC scina się a w 90st rozpuszcza sie

Koagulopatie są to zaburzenia hemostazy. Choroby immunologiczne i autoimmunologiczne odnoszą się do autoimmunologicznej anemii hemolitycznej u psów.

W anemii hemolitycznej po odwirowaniu hemoglobina pozostaje w osoczu I probówka jest zabrwiona na czerwono .Natomiast jeżeli nie ma anemii to odwirowuje się osocze.

Anemia hemotityczna u kotów abisyjskich

-dochodzi do zwiększonej łamliwości krwinek,która odznacza się opornością

krwinek na cieśn.. hypotoniczne i dochodzi do anizocytozy (różna wielkość i

kształt) oraz polichromazji (czyli różnic w intensywności zabarwienia krwinek)

-powiększona i przekrwiona śledziona

Bezpośredni test KUMBSA - na powierzchni krwinek czerwonych istnieją przeciwko spektrynie, glikoforynie,białkom kanału anionowego antygeny i przeciwko tym antygenom są wytwarzane IgG, które są przyłączone do krwinek czerwonych. W teście bezpośrednim musimy posiadać immunoglobuliny antylgG, które są obecne na krwinkach czerwonych i wówczas dochodzi do aglutynacji (bo przeciwciała wiążą przeciwciała obecne na powierzchni krwinek czerwonych)

Pośredni test KUMBSA przeciwciała IgM są miedzy krwinkami i łączą te krwinki ale tylko w niskiej temp. W temp. ciała psa odwirowanie osocza powoduje, ze IgM są oddzielone od krwinek czerwonych.

Zaburzenia hemostazy są szerszym pojęciem aniżeli koagulopatie. Zaburzenia o charakterze hemostazy dotyczą trzech elementów

l) zaburzeń w obrębie śródbłonka naczyń

2)zaburzeń w obrębie płytek krwi

3) zaburzeń w obrębie czynników krzepnięcia

Mogą występować w postaci dwóch form: -o charakterze nadmiernego krwawienia -stany o charakterze zakrzepicy (trombosis)czyli skłonności do nadmiernego wykrzepianiakrwi

Krwawienia mają trzy powody i jest to powód płytkowy śródbłonkowy i ze strony czynników krzepnięcia

PIERWSZY POWÓD KRWAWIENIA TO:

Krwawienia pochodzące ze śródbłonka :

-pękanie naczyń(rexis)

-diapedeza czyli nadmierne przepacanie się krwinek czerwonych przez ściany naczynia

- erozje śródbłonka - występują najczęściej i są to stany o charakterze nadżerek spowodowane przez toksyny, endotoksyny ,kompleksy immunologiczne, adenowirusy np. w stanach mocznicy(uremii)jest uszkadzany śródbłonek

Syndrom Ehlera Danlosa u psów-jest to syndrom polegający na zaburzeniu

dojrzewania kolagenu, który jest wytworem ttbroblastów tkłącznej i uszczelnia

naczynia. Kolagen jest w zbyt malej ilości wytwarzany i nie przechodzi stadium

rozwojowego czyli dojrzewania> Przypadłość ta powoduje krwawienia.

DRUGI POWÓD KRWAWIENIA TO:

Powód płytkowy krwawienia-to stany trombocytopenia czyli obniżona ilość

płytek krwi. Dochodzi do łączenia autoprzeciwciał z błonami płytek i to

powoduje że rośnie skłonność do krwawień wskutek zaburzenia albo

małopłytkowosći albo zaburzeń w błonach albo łączenia się błon kont z

kompleksami immunologicznymi.

Trombocytopenia o charakterze patologicznym występuje w 3 przypadkach:

- stany napromieniowania jonizującego

- leczenie chorób nowotworowych bombą kobaltową

- nadmiar estrogenów

- parvowirusy(parvowiroza u psów i kotów)

- leki cytotoksyczne (pizeciwnowotworowe)

TRZECI ELEMENT KTÓRY DOPROWADZA DO ZWIĘKSZONYCH KRWAWIEŃ TO :

Koagulopatie mogą jako procesy zaburzeń krzepnięcia krwi dzielić się na

1)wrodzone -pojawiają się wcześniej i dotyczą dysfunkcji albo braku 1 czynnika krwi. Koagulopatie wrodzone dotyczą małej ilości zwierząt i maja ciężki przebieg jeżeli chodzi o wielkość krwawień, który powodują Bez względu na defekt genetyczny czynnika, który uległ eliminacji przebieg jest podobny .np. wrodzona fibrynogenemia.

2)nabyte-pojawiają się często i dotyczą wielu czynników krzepnięcia oraz maja przebieg łagodny. Koagulopatie nabyte rozpoznajemy poprzez testy krzepnięcia npczas protrombinowy( wydłuża się) czas trombinowy i czas częściowej aktywacji protrombiny PRZYCZYNY KOAGULOPATH NABYTYCH: 1) niedobór wit Knp. zatrucie warraryną u psów i kotów Wartaryna jest antagonistą enzymu reduktazy epoksydowej . Reduktaza epoksydowa jest enzymem przekształcającym wit K utleniona w postać zredukowana wit K czyli postać aktywną,

Brak postaci aktywnej wit K jest równoznaczne z brakiem wytwarzania pięciu czynników krzepnięcia krwi tj.:2,7,9,l<H czasem również 5. Są to czynniki które powstają w wątrobie dlatego też niedobór witK może występować z powodu chorób wątroby,zaburzeń wchłaniania. 2)choroby wątroby

3)stany cholestazy, (brak dostępu żółci w jelitach) Stan cholestazy nie

dopuszcza do tego,żeby wit. K rozpuszczała w tłuszczach nie wchłania się)

4)dikumarol z czerwonej kończyny (metabolit grzybowy) Dikumarol jest wit.K i prowadzi do koagulopatii u bydła

5)stan paraproteinemii (pojawienie się w osoczu białka, którego normalnie nie ma. Często białka te łączą się z fibrynogenem i to powoduje brak krzepnięcia )

6)pierwotna patologiczna fibrynoliza -nadmierna aktywacja plazminy, która odpowiada za rozkład skrzepu wiąże się to z nadmierną aktywacja układu fibrynolitycznego i prowadzi do krwawienia.

7)patologiczne inhibitory krzepnięcia(przeciwciała w ustroju są kierowane przeciwko czynnikom krzepnięcia )

8)DIC rozsiane wewnątrznaczyniowe wykrzepianie krwi. Jest to koagulopatia mikrokrążeniowa. Krew w ogólnym krążeniu jest podatna na przepacanie się . Są to koagulopatie w dużych naczyniach. Dochodzi do zwiększonych krwawień mimo, ze DIC jest zwiększonym wykrzepianiem.

Przy zaburzeniach o charakterze hemostazy(krzepnięcia) należy zwrócić uwagę

na trombozę czyli skłonność do wykrzepania krwi=ZAKRZEPICA(trombosis)

Jest to wytwarzanie skrzepów w tętnicach, żyłach, naczyniach limfatycznych

,sercu,mikrokrążeniu o charakterze łączenia się ze ściana naczynia.

W odróżnieniu do skrzepów pośmiertnych, które nie łączą się ze ściana

naczynia krwionośnego.

Zakrzepica jest następstwem dysregulacji między naturalnym procesem

krzepnięcia a naturalnym procesem antykoagulacyjnym i to doprowadza do

trombosis.

3 przypadki zakrzepicy u zwierząt:

1)stan syndromu nefrotycznego u psów i hyperkortycyzm(syndrom Cushinga) dochodzi do tromboembolizmu, czyli zwiększonego wytwarzania skrzepów i blokowania naczynia.

2)stan DIC

3)u cieląt zatrucie cynkiem -dochodzi do nadpłytkowości(trombocytozy) Ta desynchronizacja między procesem krzepnięcia a procesem antykoagulacyjnym wynika z tego że dochodzi do nadmiernej skłonności płytek do adhezji i agregacji i to ma miejsce wówczas gdy śródbłonek wytwarza mniej tlenku azotu i prostacykliny. Śródbłonek ma skłonności do adhezji płytek i agregacji to jest początek trombozy.

4)Czynniki lokalne aktywujące krzepnięcie krwi czyli lokalna aktywność tromboplastyny tkankowej powoduje aktywacje ukł.krzepnięcia albo uszkodzenie śródbłonka z wystawieniem na kolagen co daje początek procesu krzepnięcia.

5)zmniejszenie ekspresji w śródbłonku trombomoduliny, która jest czynnikiem antykrzepliwym. Obniżenie ekspresji trombomoduliny=większa skłonność do zakrzepów

6)zwiększone wytwarzanie białka wiążącego skł. dopełniacza C4B, który jest kofaktorem aktywacji białka S,które jest antykoagulacyjne w procesie krzepnięcia. Wzrost białka wiążącego =białko S inaktywujące trombine ulega zmiejszeniu i trombina ma większą aktywność. Stany zakrzepicy są ważnym elementem rozwijającym się przy uszkodzeniach śródbłonka.

Stan sepsy -jest to stan ogólnego zapalenia z zaburzeniem krzepnięcia o charakterze hyperkoagulacji( do stanu sepsy doprowadzają zakarzenia bakteryjne :G-,G+ albo zakarzenia grzybicze)

Sepsa jest to stan, w której rozwija się ogólnoustrojowe zapalenie z nadmierną koagulacją z objawami zapalenia i te objawy doprowadzają do jedno albo wielonarzadowej niewydolności narządowej prowadzącej do zejścia śmiertelnego.

Poszukiwane są leki, które działają antykrzepliwie w warunkach sepsy np. o charakterze drotrekobinu alfa (DROT AA)Drott AA jest rekombinowaną formą aktywowanego białka C . Dąży się do zatrzymania koagulopatii w sepsie .Postępowanie w kierunku hamowania krzepliwości to walka o życie natomiast postępowanie w kierunku antygrzybiczym i antybakteryjnym to postępowanie zapewniające zdrowie. Stan fibrozy,DIC i zwiększonej trombozy jako następstwo zwiększonej

krzepliwości w sepsie to element postępowania lekarskiego.

Drotrekobin pomaga tylko u części pacjentów.

Połączenie stanów krzepliwości ze stanami zapalenia poprzez czynnik Hagemana:

Czynnik Hagemana (czynniki 12)jest aktywatorem drogi wewnątrznaczyniowego krzepnięcia

Czynnik 12 działa w 3 kierunkach:

1)pobudza poprzez m.in. kalikreine, prokalikreinę , kininy i prowadzi do zapalenia

2)pobudza proaktywator plazminogenu i prowadzi do aktywacji plazminy, która rozkłada skrzep.Pod wpływem plazmidy fibryna jest degranulowana i produkty degradacji fibryny są silnymi stymulatorami zapalnymi, które potęgują zapalenie bo aktywują produkty zapalenia.

3) czynnik krzepnięcia który doprowadza do aktywacji czynnika 11 i 10

Choroby immunologiczne dotyczą komórek B . Komórki B wytwarzają antygeny, które noszą nazwę przeciwciał.Kom. ukł. wrodzonego wiążą się z obecnością na kom. NK (cytotoksycznych typu T) kom T autorekatywnych antygenów niszczących patogenny na drodze komórkowej. Antygenami adaptacyjnego ukł. immunologicznego są przeciwciała.

Podział chorób immunologicznych:

-TYP 1- z udziałem homocytotropowych przeciwciał (głównie IgE)i natychmiastowym typem nadwrażliwości czyli .alergieJgE homocytotroficzne to przeciwciała skierowane przeciwko komórkom tucznym i bazofilom, które po połączeniu się z tymi przeciwciałami ulegają degranulacji a uwalniane

mediatory zapalne powodują objawy alergii.

-TYP 2 -z udziałem auto i alloreaktywnych przeciwciał (choroby autoimmunologiczne)Przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom klasy IgG i skierowane m.in. przeciwko erytrocytom

-TYP 3-z odkładaniem kompleksów immunologicznych (charakterystycznym vasculitis) Kompleksy immunologiczne powodują uszkodzenie śródbłonka. Najpierw dochodzi do odkładanie się kompleksów immunologicznych na ścianie śródbłonka, rozlużnenia śródbłonka, przepacania płynu a potem krwinek.

-TYP 4 z udziałem kom-ch reakcji immunologicznych immunologicznych z charakterystyczna mfiltracjąplazmocytarno-limfocytarną (np. limfocytarne tyroiditis u psów=limocytarne zapalenie tarczycy na tle wzbudzenia przeciwciał przeciwko tyreoiglobulinie )

-TYP 5 manifestujący się gamopatiamii (nadmiar gamma-globulin)

-TYP 6 objawiający się niedoborami immunologicznymi u noworodków (u źrebiąt, kociąt)

-TYP7rekacje transplantacyjne (leki)

Specyficzne choroby:

TYP1

- anafilaksja układowa i lokalna np.przewodu pokarmowego, w skórze, alergie oddechowe

TYP2

- cytopenia na tle immunologicznym

- anemia hemolityczna

- choroby niecytolityczne z udziałem autoprzeciwciał:

- miastenia gratis

- miopatia żółciowa

- pęcherzykowe zapalenie skóry

- pęcherzyca liściasta

TYP 3

- nużalnosć mięsni

- toczeń układowy i dyskoidalny toczeń

TYP 4

- encefalitis starych psów

- reumatoidalne artritis u psów

- choroby stawów

- choroby gruczołowe

TYP 5

- poliklonalne i monoklinalne gammopatie

TYP 6

- choroby immunoniedoborowe

6 przyczyn predysponujących do chorób immunologicznych

1 )czynniki genetyczne przy chowie wsobnym, im szlachetniejsza rasa tym większa podatności na choroby immunologiczne

2) płeć: osobniki żeńskie są bardziej wrażliwe na choroby immunologiczne np. po usunięciu jajników i macicy podatność na choroby zmniejsza się a kastracja u osobników męskich powoduje zwiększenie podatności na choroby immunologiczne.

3)inrekcje -każdy stan infekcyjny jest czynnikiem predysponującym do rozwoju choroby immunologicznej

4)wystąpienie zaburzeń immunologicznych predysponuje do następnych zaburzeń

5)podawanie substancji o charakterze biopreparatów np. bioinduktory i biostymulatory np. surowice podawane zwierzętom

6) nowotwory ukł. limratycznego są predyspozycją do wytworzenia pewnych klas przeciwciał, które określone powodują choroby immunologiczne.

Mechanizm nadwrażliwości typu 1 o charakterze chronicznym i ostrym:

Po zadziałaniu antygenu kluczowa role w nadwrażliwości typu 1 odgrywają IgE i Th2 Zadziałanie antygenu prowadzi do aktywacji Th2 te wytwarzają 11-4 albo n-13 aby kom. B wytworzyły IgE . KOM. TYPU TH21 IG KLASY E = alergia Th2 są kom. Kluczowymi do rozwoju nadwrażliwości typu wczesnego.

Obniżenie poziomu Th2 wyrw. cytokiny = brak alergii W szybkiej nadwrażliwości Th 2 wytwrazaja H-5 i pobudzają eozynofile ( chroniczne stany alergiczne) Wzrost aktywności pod wpływem połączenia IgE+ kom. eozynofile

=chroniczne alergie

IgE + kom. tuczna=ostre alergie

W rozwoju nadwrażliwości typu 1 ważnym elementem jest uczulenie UCZULENIE-jest to stan uczulenia kom. tucznych przez wytworzone IgE przez firag. Fe epsilonR^l muszą połączyć się z kom.tuczną albo eozynofiknn i to połączenie jest uczuleniem

Do alergii dochodzi gdy następny kontakt z alergenem spowoduje zmostkowanie immunoglobuliny na kom. tucznych i wtedy dochodzi do degranulacji kom. tucznych (leukotrieny protezy, mstamina, prostaglandyiiy) i rozwija się alergia

W chorobach alergicznych stosujemy glikokorrykoidy, które są bronią obusiecznąnp. deksametazon może przyjąć formę monomeru albo dimeru.

Receptor glikokortykoidowy monomer hamuje czynn. transkrypcyjne w jądrze, które niedopuszczają do zapalenia i jest to korzystne działanie . Receptor glikokortykoidowy w postaci dimeru (łączy się w 2 cząsteczki)dochodzi do działania o charakterze nieporzadanym czyli działania niezapalnego =nasilenie zapalenia i szereg efektów metabolicznych i endokrynnych

Młody organizm jest nakłaniany do alergii:

Noworodki często są utrzymywane w stanach aseptycznych i to jest skłonność

do rozwoju alergii. Gdy w życiu nowonarodzeniowym pojawiają się

powtarzające się kontrolowane infekcje to kom. dendrytyczne zwiększają

wytwarzanie 11-12 które poprzez kom.Th 1 wytw. interferon gamma i to jest

silny supresor kom Th2

Jeżeli organizm nie jest narażony na wczesne zakażenia i utrzymywany jest w

stanach aseptycznych to każdy alergen pobudza kom.Th2 do wytworzenia IgE i

prowadzi to do alergii.

Alergenami są:

- związki o wielkości od lOtys do 70 tyś -nie mniej i nie więcej (jeżeli będzie poniżej lOtyś to nie jest mostkowany na powierzchni kom. tucznej a jeżli powyżej 70 tys to nie przechodzi przez błonę

- związki silnie spolaryzowane

- większe od alergenów są związki z kutikuli czyli powierzchownego nabłonka różnych pazazytów np.pyłki roślinne, spory pleśni naśladują w swej budowie powierzchnie białka nabłonka pcheł, karalucha itd. I są to alergeny bo naśladują w budowie alergeny i staja się alergenami, ponieważ są to naturalne Ig skierowane przeciwko pasożytom (jest to ich ochronna rola w ogr-e) IgE gdy są w nadmiarze są a wiec istnieje pozytywna rola w sensie parazytologicznym i negatywna w sensie alergicznym one przyczyną alergii.

IgE są pod silnym wpływem kom T

Jeżeli ilość kom T jest prawidłowa to stanów alergicznych nie ma.Im wyższa aktywność komórkowego ukł. immunologicznego tym jest mniejsza podatność na alergie . Gdy aktywność grasicy jest większa tym niższa podatność do stanów alergicznych

Zaburzenia układu endokrynnego

1. Hiperfunkcja (nadczynność):

1. pierwotna

2. wtórna

3. hipersekrecja hormonów lub substancji pochodnych

2. Hypofunkcja (niedoczynność):

1. pierwotna hypofunkcja guczołu dokrewnego

1. z powodu zaburzeń rozwojowych gruczołu

2. defekt biochemiczny

3. powody immunologiczne (np. autoimmunologiczne thyreoiditis u psów)

4. niedorozwój części ustno-gardłowej ektodermy w wyniku czego dochodzi do niedoczynności przysadki, czego następstwem jest niedorozwój przysadki z powodów rozwojowych

5. krzywica u świń spowodowana brakiem enzymów proksymalnych w kanaliku krętym ( przekształcają 25-hydroksykalciferol w 1,25-dwuhydroksykalciferol- aktywną formę wit. D3)

6. u owiec, kóz, bydła wrodzony niedorozwój tarczycy powoduje niedobory syntezy hormonów ( kom. pęcherzykowe nie syntetyzują tyreoglobuliny )

2. wtórna

1. destrukcyjne uszkodzenie części gruczołowej przysadki, która wytwarza hormony tropowe (inne gruczoły pozbawione tych hormonów są w hypofunkcji) np. z powodów neoblastycznych (gruczolaki przysadki)

2. dysfunkcje endokrynne spowodowane brakiem odpowiedzi kom. docelowych np. w cukrzycy typu II (zaburzenia ekspresji rec. insulinowego, często defekty genetyczne w podjednostce beta)

3. niedobór cyklazy adenylowej, która jest przekaźnikiem hormonów białkowych np. ACTH

4. płodowa niedoczynność endokrynna u owiec i bydła- niedobór hormonów części gruczołowej przysadki powoduje hypoplazję gruczołów docelowych np. kory nadnerczy, tarczycy (charakterystyczny objaw- krowa dochodzi do 7 mies. ciąży, rozwój płodu zatrzymuje się, cielak nie rodzi się lub poród się spóźnia, jest to warunkowane genetycznie u niektórych ras bydła)

3. zaburzenia endokrynne z powodu nienormalnej degradacji hormonów

1. u ludzi z marskością wątroby ( cirrhosis hepatis), wątroba jest miejscem metabolizacji estrogenów , w marskości występuje syndrom feminizacji z powodu nadmiaru estrogenów (hiperestrogenizm)

2. u zwierząt parathormon degradowany jest w nerkach, przy niewydolności nerek nadmiar parathormonu powoduje hiperkalcemię i stany patologiczne z tym związane: kostnienie stawów, tkanek miękkich, zwapnienie dużych naczyń tętniczych i tkankanki łącznej

1. Funkcje endokrynne nerki:

1. aktywacja wit. D3

2. wytwarza erytropoetynę

3. miejsce degradacji parathormonu

3. o charakterze jatrogennym

1. nadmierne stosowanie glikokortykoidów przy chorobach zapalnych i metabolicznych (deksametazol), powoduje to;

1. osłabienie mięśni

2. utratę włosów

3. odkładanie związków mineralnych w skórze u psów

2. podawanie gestagenów (metoksyprogesteron) w celu zapobiegania ciąży u kotek i suk, w nadmiarze powodują akromegalię poprzez stymulację wydzielania hormonu wzrostu, objawy to:

1. pofałdowanie skóry

2. zmiany w tkance łącznej

3. powiększenie przestrzeni między zębowych

Zaburzenia przysadkowe

Przysadka umiejscowiona jest w siodle tureckim (sella turcica), posiada:

1. część gruczołową, adenohypophisis w której wyróżniamy

1. część obwodową (pars distalis)- wytwarza wszystkie hormony tropowe, po sygnałach pochodzących z podwzgórza do pars tuberalis (w której istnieje silne unaczynienie krążenia wrotnego przysadki - z tym krążeniem do części gruczołowej)

2. część guzową (pars tuberalis)- tu kończy się tzw. krążenie wrotne przysadki, uwalniane są wszystkie czynniki podwzgórza, które powodują wydzielanie hormonów przysadki:

1. ACTH

2. FSH

3. LH

4. MSH

5. THS

6. GH

7. Prolaktyna (PRL)

8. PACAF

3. część pośrednią (pars intermedia), u psów silnie rozbudowana, tam wytwarzane ACTH (często u starszych psów występują gruczolaki ACTH)

2. część nerwową (pars neurosa, neurohypophisis), tu kończą się neurony, które u większości zwierząt i człowieka z jądra nadwzrokowego podwgórza przekazują adeninową wazopresynę, j.przykomorowe-oksytocynę, u świni selenową wazopresynę i oksytocynę

Ta część tylko gromadzi 2 hormony, natomiast wytwarzane są w podwzgórzu, neuronalnie przekazywane - np.pobudzenie strzyków podczas dojenia-pojawia się mleko.

W części gruczołowej przysadki występują 3 typy kom.:

1. kom. kwasochłonne wydzielają h. wzrostu i h. luteotropowy

2. kom. zasadochłonne : LH, FSH i h. tyreotropowy

3. kom. nie barwiące się (chromohomobarwliwe): ACTH, MSH

Nadrzędną rolę spełnia podwzgórze!! Np. CRH wytw. w podwzgórzu - przekaz. Drogą neuronalną do p.tuberalis - do krążenia wrotnego - dociera do cz-ci gruczołowej przysadki i stymuluje komórki do odpowiednich czynności.

Zaburzenia przysadki:

1. Młodzieńczy panhypounitaryzm (Ogólna niedoczynność przysadki), występuje u pinczerów, owczarków niemieckich, z powodu niedoczynności w okresie rozwojowym części ustno-gardłowej ektodermy (kieszonka Ratkego), która powinna wywędrować do siodełka tureckiego i tworzyć część gruczołową, część nerwowa powstaje natomiast z ektodermy struny grzbietowej, objawy:

1. karłowatość( guarfizm)

2. okrywa szczeniaka przez długi okres czasu

3. wyłysienia

4. hiperpigmentacja

5. brak wymiany zębów

6. niedorozwój gonad

7. skrócony okres przeżywalności

Występują dwa typy karłowatości:

1. Związany z niedoczynnością przysadki, konkretnie ze zmniejszoną produkcją h. wzrostu przez kom. kwasochłonne

2. Typu Larona, występuje u ludzi, poziom h. wzrostu wysoki. Jego przekaźnikiem na obwodzie jest insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF1), który pobudza anaboliczne efekty h. wzrostu. Przy tej chorobie występuje bardzo niski poziom IGF1 w wątrobie i nie ma efektu działania h. wzrostu. H. wzrostu działa też katabolicznie poprzez hamowanie insuliny, dlatego przy guarfizmie występuje wysoka nadwrażliwość na insulinę.

2. Akromegalia, może być wywołana u suk poprzez podawanie gestagenów (metoksyprogesteronu), który powoduje zwiększone wydzielanie h. wzrostu, Akromegalia najczęściej dotyczy psów w wieku dorosłym, występują też u nich gruczolaki wytwarzające hormon wzrostu z komórek acidofilnych, objawy to:

1. Przerost tkanki łącznej

2. Przerost kości

3. Przerost chrząstki

4. Powiększenie trzewi

5. Polifagia

6. Nietolerancja wysiłkowa

7. Zwiększenie wielkości brzucha

8. Wzrost masy ciała

9. Dysproporcjonalnie długie kończyny i żuchwa

10. Rozszerzona odległość między siekaczami

11. Okrywa włosowa gruba i pofałdowana, nadmierny wzrost włosa

12. Zwyrodnienie kręgów lędźwiowych

13. egzophtalmią (wytrzeszcz gałek ocznych)

Takie zmiany obserwowane są u osobników młodszych, u starszych są to przede wszystkim zmiany w tk.łącznej skóry. Dochodzi do pofałdowania skóry i silnego zarysowania konturów. Brahygnatia, hypergnahia - zmiany kości, powiększenie żuchwy dotyczy młodych zwierząt, gdy nadmian h.wzrostu.

3. Guzy przysadki wydzielające ACTH. Występują u psów (boksery, jamniki, teriery). Przypomina chorobę Cushinga - pseudo-choroba Cushinga, ACTH pobudza korę nadnerczy do wytwarzania dużej ilości kortyzolu i powstają objawy choroby Cuschinga. (nadmiar kortyzolu, który zwiększa rozkład białka, lipolizę i powoduje glukoneogenezę). Objawy przy guzach części pośredniej przysadki:

1. Osłabienie mięśni powłok brzusznych (powiększenie powłok brzusznych,obiwisły brzuch) (rozkład białek mm. Tłoczni brzusznej, ściany jamy brzusznej powoduje jej osłabienie=> uwypukla się w dół)-powstaje lordoza

2. Nagromadzenie tłuszczu w wątrobie

3. Drżenie mięśni

4. Hepatomegalia

5. Brak włosa-wyłysienia to także objaw zaburzeń o charakterze kortyzolu.

4. Guzy przysadki powodujące hypopitunitaryzm (atrofia przysadkowa, kacheksja przysadkowa lub atrofia kompensacyjna, niedoczynność tarczycy). Występuje u psów, kotów i koni. W obrębie przysadki rozwijają się guzy a czasem krwiaki na tle urazowym, z których w sposób zapalny rozwija się ziarniak, czyli nietypowy nowotwór. Dochodzi do zaniku przysadki z powodu krwiaka, ziarniaka zapalnego, gruczolaka, które uciskając na część gruczołową powoduje jej dysfunkcję, zmniejszenie wytwarzania hormonów tropowych- atrofia kompensacyjna.Powodują ją nieczynne guzy przysadki, które nie wytwarzają hormonów. Objawy:

1. Depresja

2. Utrata koordynacji

3. Osłabienie

4. Nieresponsywność zwierząt na reakcje

5. Skłonność do ukrywania się

6. Ślepota

7. Kacheksja

8. Atrofia gonad

9. Zwiększone spożycie wody

10. Wydalanie nie zagęszczonego moczu (z powodu zmniejszenia ilości ADH, guzy uciskają na część nerwową przysadki i zmniejsza się wydzielanie hormonu ADH( antydiuretycznego, wazopresyny))

11. Małe nadnercza zbudowane zwykle z tkanki rdzennej

5. Guzy przysadki u koni z hirsutyzmem.(nadmierne owłosienie, brak wymiany włosów przed lata doprowadza do ich dł20cm).Głównie u klaczy powyżej 10 lat. W części pośredniej występują guzy, które wytwarzają hormony zbliżone do ACTH. Proopiomelanokortyna jest preprohormonem dla ACTH. Rozkłada się ona na:

1. Alfa i beta MSH

2. Beta endorfiny

3. ACTH

Normalnie najważniejszy jest ACTH, u klaczy z guzami pozostałe powstają w nadmiarze. Objawy:

1. Włos kędzierzawy

2. Długość włosa powyżej 20 cm

3. Silne pocenie się (hiperhydroza)

4. Gorączka przerywana

5. Poliuria

6. Polifagia

7. Polidypsja

8. Osłabienie mięśni

9. Senność

10. W osoczu krwi dużo enderfin i beta MSH

Czasami u tych koni oprócz długiego włosa rozwija się obraz charakterystyczny dla cukrzycy II typu, kiedy dochodzi do wysokiego poziomu glukozy we krwi-jest oporność na insulinę na obwodzie.

Co jest charakterystyczne w obrazie krwi biorąc pod uwagę poziom ACTH i poziom kortyzolu u konia dotkniętego hirsutyzmem?

CLIP-Cortycotropine Light Intermide Protein-jest to białko przypominające ACTH. Gdybyśmy przebadali je radioimmunologicznie to przeciwciała wiązałyby CLIP podobnie jak ACTH.

U tych koni poziom ACTH i kortyzolu pozostaje na tym samym poziomie nie zmieniając się. Są natomiast rzeczy charakterystyczne: nie ma dobowych wahań w poziomie kortizolu. Normalnie u zdrowego konia jest szczyt wydzielania wieczorem a w dzień jest najniższy jego poziom.

6. Moczówka prosta (diapetes insipidus). (Nie mylić z diabetes mellitus czyli cukrzycą:)(mellitus oznacza „słodki mocz”, insipidus-”mocz hipotoniczny”Występuje w trzech postaciach:

1. Pierwotna nerwowa. Zaburzenia w jądrze nad wzrokowym, ucisk na część nerwową przysadki (tam wytwarzana jest wazopresyna), upośledzone jest jej uwalnianie z części nerwowej przysadki

2. Nerkowa. Jest normalne uwalnianie ADH, ale niedobór cyklazy adenylowej w kanalikach dystalnych zbiorczych w nerce powoduje brak odpowiedzi na ADH. Ponieważ dla ADH II przekaźnikiem jest cyklaza adenylanowa, która zwiększa ilość cAMP a ono uruchamia mechanizm doprowadzający do zagęszczania moczu.Mimo braku podawania wody występuje poliuria i brak zagęszczania moczu.

3. Hiperkalcemiczna. Przy niedoczynności przytarczyc, które produkują parathormon dochodzi do hiperkalcemi, która dezaktywuje cyklazę adenylową.

Poliuria zdarza się przy cukrzycy, ale nie występuje przy niej hypostenuria- obniżenie ciężaru właściwego moczu. Mocz jest rozrzedzony ponieważ nie ma wazopresyny, która ma za zadanie stymulować zwrotne wchłanianie wody.

Postacie te odróżniamy w teście podawania ADH najczęściej psu. Podajemy ADH. Jeżeli jest postać nerwowa to w odp.na podaną wazopresynę dochodzi do wzrostu ciężaru właściwego moczu(zagęszczanie moczu). W postaci nerkowej nie ma cyklazy adenylowej, więc podanie ADH nie zmienia ciężaru właściwego moczu.

Gruczoł tarczycowy

Jest największym gruczołem dokrewnym. Jedyny gr. zawierający jod oraz jedyny zdolny do tzw. hiperplazji kompensacyjnej (wola). Żaden inny gr. dokrewny w odpowiedzi na niedoczynność nie powiększa swojej objętości. Ma budowę pęcherzykową z koloidem w środku. Tarczyca zawiera kom. C (wywędrowują ze struny grzbietowej w rozwoju embrionalnym). Produkują one kalcytoninę- antagonistę parathormonu. Kalcytonina zmniejsza poziom Ca we krwi. Przewód tarczycowo-językowy łączy tarczycę z gardłem. Jest pozostałością po rozwijającej się tarczycy. U psów mogą się w nim rozwijać cysty. Tarczyca w okresie rozwoju przylega do tzw. pnia aortalnego, który pociąga część parenchymy tarczycy do śródpiersia, dlatego czasami pies może przeżyć po usunięciu tarczycy. Jednak często w tej parenchymie rozwijają się nowotwory.

Hormony tarczycy:

1. Monojodotyrozyna

2. Dijodotyrozyna

3. Trójjodotyronina

4. Czterojodotyronina

W stanach chorobowych występuje tzw. mechanizm wytwarzania odwrotnej T3, która jest nieaktywna biologicznie. Mechanizm ten działa w chorobach wątroby, nerek, okresie poporodowym.

Choroby

ZABURZENIA ENDOKRYNNE

hypotyreoidyzm - typowy dla psów

hypertyreoidyzm - typowy dla kotów, u człowieka choroba Gravesa-Basedowa

1. Hypotyreoidyzm (niedoczynność tarczycy). Występuje u psów (dobermany, pinczery, bigle, goldeny). Może występować w postaci:

1. Samoistnej (idiopatyczna)atrofii pęcherzyków

2. Limfocytarnego zapalenia tarczycy przeciwko tyreoglobulinie (thyreoiditis) przy chorobach autoimmunologicznych z różnych powodów (uraz, cieczka, zmiany temperatury, środowiska) i bogactwo naczyń krwionośnych może ulec naruszeniu. powoduje to ze tyreoglobulina dostaje się do krwi. Staje się ona natychmiast antygenem a przeciwko niemu wytwarzane są przeciwciała i wytwarza się stan tzw. limfocytarne tyreoidis

3. Obustronny nieczynny guz lub ciężka postać niedoboru jodu

4. Z powodu uszkodzenia przysadki (postać wtórna, zmniejszone wydzielanie TSH)

Objawy:

1. Spadek metabolizmu

2. Brak ruchu, ciągle leżą jest to spowodowane anabolicznym charakterem(hormony tarczycy są kataboliczne) Dla tego jak małe stężenie hormonów mała ruchliwość to doprowadza to do efektu ospałego psa szukającego ciepłych miejsc bo jest mu zawsze zimno bo hormony tarczycy działają termogennie.

3. Zimna skóra

4. Pies tyje mimo zmniejszonego przyjmowania pokarmu

5. Szukanie miejsc ustronnych i ciepłych

6. Wyłysienia (obustronne ogona i szyi) przy braku świądu

7. Zwiększona pigmentacja

8. Bradykardia

9. Obrzęk śluzakowaty skóry na głowie i szyi (myxoedema)

10. Zaburzenia rozrodu, spadek libido

11. Hipercholesterolemia(do 900mg, norma 150) , arteroskleroza naczyń wieńcowych

2. Hipertyreoidyzm (nadczynność tarczycy). Występuje u kotów. U ludzi jako choroba Graves-Basedova. Zwykle dotyczy tylko jednego płata. Mogą występować nowotwory, a wraz z nimi tzw. autonomiczne wytwarzanie hormonów ( wymykające się spod kontroli organizmu). U kotów inny mechanizm molekularny niż u ludzi, polega na nadmiernej odpowiedzi na TSH. U kotów i ludzi TSH działa przez transbłonowy receptor, który ma 7 domen i jest sprzężony z białkami G, które występują w 3 izoformach alfa, beta i gamma. U ludzi na tle genetycznym istnieje mutacja w podjednostce alfa o charakterze nabycia funkcji. U kotów natomiast występuje mutacja utraty funkcji.

Objawy:

1. Wytrzeszcz gałek ocznych

2. Chudnięcie

3. Pobudliwość nerwowa

4. Nadmierna wrażliwość

5. Wzrost akcji serca

Przyczyna hypertyreoidyzmu u kotów jest wieloguzowa hyperplazja a także inny mechanizm molekularny odmienny niż ten u człowieka.

Kot jest wykorzystywany, jeśli chodzi o hypertyreoidyzm jako model do badania nadczynności tarczycy u ludzi.

Zaleganie poporodowe u krów na tle hipokalcemi, która powoduje porażenie wiotkie związane ze zmniejszeniem ilości acetylocholiny w płytce motorycznej.

Tężyczka poporodowa u suk również na tle hipokalcemi, ale objawia się skurczami toniczno-klonicznymi.

Bokser dotknięty kacheksją, guzy nieczynne przysadki nie wytwarzają gonadotropin powodują silne wychudzenie, moczówka prosta (diabedes incipidus)-brak wytw. ADH w podwzgórzu-w jądrze nadwzrokowym (głównie argininowa tylko u świni wazopresyna serynowa), brak h.wzrostu, TSH, ACTH (jeśli brak TSH to brak h.tarczycy, jeśli ACTH to brak h. kory nadnerczy, gonadotropowych) prolaktyny.

TARCZYCA

Tarczyca jest gruczołem dokrewnym działającym pod kontrolą TSH (kontrola tarczycy podlega PBH który pobudza TSH a ten następnie w tarczycy pobudza wytwarzanie T3 i T4).

Jest też tzw. odwrotna T3(?) wtedy kiedy organizm jest wystawiony na niedobór białka. Dzieje się tak podczas chorób wątroby i nerek bo chora nerka traci białko, a chora wątroba z kolei nie może go syntetyzować, a hormony tarczycy pobudzają syntezę białka to wtedy pojawia się odwrotna T3, aby oszczędzać chorą wątrobę i nerki.

Zasada kontroli tarczycy dotyczy też kontroli kory nadnerczy czy gonad.

Tarczyca jest wyjątkowym gruczołem bo zatęża jod, który jest składnikiem hormonów tarczycy. Jak jodu jest za mało to pojawiają się wole czyli hyperplastyczny stan, który potrafi nadrobić niedobór tego związku czyli potrafi dostosować się do stanu niedoboru jodu -hyperplazja gruczołu. Hormony zawsze są ukierunkowane na specyficzne działanie i tak hormony tarczycy regulują metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów (Tarczyca decyduje o metabolizmie substancji mających podstawowy wpływ na utrzymanie homeostazy energetycznej i wzrostu organizmu).

U psów tarczyca powstaje z części gruczołowej-z części gardłowej endotermy w ten sposób, że grupa komórek z grzbietowej części gardła wywędrowywuje w kierunku grzbietowo-bocznym i z tych zachyłków tworzą się oba płaty tarczycy.

Czasem zdarza się że przy usuwaniu tarczycy z przewódu z okresu embrionalnego wywędrowuje grupa kom dająca zawiązek tarczycy pomiędzy gardłem a płatem tarczycy pozostaje dozgonnie u psów przewód gardłowo-tarczycowy który się zasklepia i jest to cienkie pasmo włókniste. Czasem ten przewód pozostający w życiu postnatalnym jest miejscem wytwarzania pewnych białek i tworzenia się guzowatych form nienowotworowych i gdy obmacowujemy okolicę gardła u psa to wyczuwalne są guzy czyli rozrosty tkankowe które bardzo łatwo można pomylić z guzami tarczycy a które nimi nie są.

U psa można usunąć całą tarczycę i pies nie ginie, w przeciwieństwie do innych zwierząt, które giną. Jeśli jest stan nowotworowy tarczycy to można ją u psów spokojnie usunąć, gdyż w czasie embriogenezy część zawiązków kom tarczycy wędruje z rozwijającą się aborcją do śródpiersia i pozostaje w stanie uśpionym przez całe życie zwierzęcia. Gdy tarczyca u psa zostanie usunięta to ta część kom, które wywędrowały w okresie embrionalym do śródpiersia ulega hyperplazji i naśladuje działanie tarczycy. I gdy zostanie usunięta tarczyca to z dużym prawdopodobieństwem pies przeżyje dzięki właśnie tej grupie kom. jednak należy pamiętać że nie zawsze ta grupa kom musi ulec hyperplazji.

Tarczyca jest miejscem wytwarznia kalcytoniny i w okresie zarodkowym tarczyca powstaje z zawiązków gardła to w okresie ebrionalnym do tych zawiązków gardła dołącza część kom ze struny nerwowej (z ektodermy) jest zawiązkiem kom które w późniejszym okresie wytwarzają kalcytonię - hormon odpowiadający za mineralizację kości. czyli kom które odpowiedzialne są za produkcję kalcytoniny nie pochodzą z części gruczołowej ale z ukł nerwowego (pozostała część z części gruczołowej).

tarczyca jest źródłem T3, T4 i kalcytoniy.

Tarczyca jest wyjątkowo dobrze unaczyniona - jak żaden inny gruczoł - 2-3 miejsce w org pod wpływem ilości nacz. krwion. /g tkanki

Tarczyca ma budowę pęcherzykową - w środku jest koloid a na zew kom pęcherzykowe, które zmieniają kształt zależnie od formy syntezy. Gdy gromadzą hormon - kształt sześcienny, gdy opróżniają się z hormonu - cylindryczny (gdy działa TSH)Hormony tarczycy powstają - z grubsza mówiąc - pozakomórkowo (każdy inny hormon wew.komórkowo). W kom. pęcherzykowych z aminokwasów (tyrozyna) i cukrów (glukoza, mannoza, fruktoza, galaktoza) powstaje tyroglobulina która ulega pozakomórkowo jodowaniu przez monojodotyrozynę i dijodotyrozynę (w koloidzie na powierzchni komórek) i daje jodowaną tyroglobulinę. Pod wpływem TSH za pomocą mikrokosmków komórki pobierają koloid i następują pozostałe etapy dojrzewania hormonu: w lizosomach odszczepiane jest białko (wycinanie od tyroglobuliny) i powstaje T₃, T₄ które uwalniane są do krwi

Stosunek T₄ : T₃= 20:1

Tyroksyna (T4) - słabiej działa ale większa ilośc jest zużywana w 104% w ciągu dnia (codziennie musi być na nowo wytworzona)

T3 duża aktywność metaboliczna - w ciągu dnia musi być 2-3-krotnie syntetyzowana, starcza jej na 12 godz

60% hormonów w watrobie bo tam jest główny metabolizm

Działanie:

• wzrost podstawowego tempa metabolizmu

• zwiększają dostęp glukozy przez glikolizę, glukoneogenezę, zwiększenie resorbci glukozy

• stymulacja syntezy de novo białek

• zwiększenie metabolizmu lipidów, przemiany cholesterolu ( przy hypotyroidyzmie jest wzrost cholesterolu 2-3 razy bo brak metabolizmu)

• stymulacja częstości skurczów serca, wzrost objętości minutowej (przy chorobie Growesa-Basedowa)

• zwiększa transmisje neuronalną (hypotyroidyzm - otępienie mózgowe)

Szczególnym stanem tarczycy związanym z kompensacyjnym dążeniem do wyrównania wytwarzania hormonów tarczycowych jest hyperplastyczny przerost tarczycy określany jako wole.

WOLE jest to hiperplazja nieneoplastyczna, niezapalna, powodujaca powiększenie tarczycy.

Powody rozwoju wola:

- niedobór jodu

- substancje wolotwórcze: tiouracyl, tiomocznik, orzeszki ziemne, rośliny krzyzowe

- nadmiar jodu w pokarmie

- defekty enzymatyczne biosyntezy hormonów tarczycy

Mechanizm rozwoju wola:

Jeśli dochodzi do spadku wydzielania hormonów tarczycy mimo wpływu TSH, wówczas TSH zaczyna nadmiernie stymulować tarczycę i dochodzi do rozwoju wola.

Postacie wola:

1. Wole koloidowe - dotyczy młodych i starszych zwierząt, stan, w którym wytwarzany jest nadmiar koloidu w pęcherzykach oraz zmniejszona jest endocytoza. Pęcherzyki są rozciągnięte koloidem i dochodzi do zmniejszenia unaczynienia;

2. Wole dyfuzyjne (rozsiane albo hyperplastyczne) - pojawia się z niedoboru jodu, rozwija się ono częściej u zwierząt nowonarodzonych od matek z deficytem jodu, bo łożysko (podobnie jak gruczoł mlekowy) naśladuje tarczycę - ma dużą zdolność zagęszczania jodu. Jeśli więc matka w końcowym okresie ciąży jest wystawiona na zmniejszoną ilość jodu, to łożysko nie jest w stanie go zagęszczać i płód również wystawiony jest na mniejszą ilość jodu, co predysponuje go do rozwoju wola. Innym powodem rozwoju tego typu wola są tiocyjaniany zawarte w pokarmie u przeżuwaczy. Tiocyjaniany są to związki, które powstają z glikozydów cyjanogennych rozkładanych w żwaczu. Znajdują się one w białek koniczynie, siemieniu lnianym, perzu. Kolejnym powodem dla którego rozwija się wole rozsiane jest wrodzony hypotyroidyzm u zwierząt młodych. Gdy w pokarmie matki jest niedobór jodu, u płodu rozwija się wole i dochodzi do przedłużenia ciąży, zaburzenia porodu i zatrzymania łożyska. Dotknięte są tym najczęściej źrebięta i jagnięta, cielęta natomiast w takiej sytuacji rodzą się nagie.

3. Wole z nadmiaru jodu - dotyczy to klaczy i źrebiąt na terenach okołomorskich, które są wypasane na łąkach na które w czasie sztormów wyrzucane są duże ilości wodorostów, które silnie zagęszczają jod. Nadmiar jodu w pokarmie blokuje uwalnianie hormonów w tarczycy. Jeśli nie są one uwalniane nie mogą zwrotnie hamować TSH, które z kolei pobudza nadmiernie tarczyce i rozwija się wole.

4. Wole wieloogniskowe (guzowate) - występuje u starych koni, kotów, zdarza się też u psów; z wyjątkiem kotów nie jest aktywne. Nie należy ich mylić z gruczolakami - w odróżnieniu do nich guzy wolotwórcze nie są otorbione i powodują minimalny ucisk na otaczającą parenchymę.

5. Wole wrodzone, dyshormonalne - powstaje w skutek zaburzeń metabolicznych: - defektu jodowania tyrozyny

- defektu dejodowanaia jodotyrozyny

- zaburzenia w syntezie i proteolizie tyreoglobuliny;

U pewnych ras bydła, szczególnie u owiec merynosów pojawia się takie zaburzenie genetyczne jako choroba autosomalna recesywna. Towarzyszący jej defekt enzymatyczny doprowadza do powstania wola.

W tym typie wola gruczoł jest symetrycznie powiększony - dochodzi do hiperplazji komórek pęcherzykowych.

Testy wykrywające stany niedoczynności tarczycy:

• Obniżenie zużycia tlenu - hormony tarczycy działają termogennie i prometabolicznie, a przy ich braku dochodzi do obniżenia metabolizmu i spadku zużycia tlenu;

• Wzrost poziomu cholesterolu we krwi (3-krotny lub większy) który nie jest metabolizowany bo nie ma hormonów tarczycy;

• Wychwyt jodu - w normalnej karmie dla pas powinno być ok. 140 do 500 μg; w ramach testu przez 5 dni podajemy psu karmę pozbawioną jodu, a następnie karmimy go pokarmem zawierającym jod - jeśli pies ten ma upośledzoną zdolność wychwytu jodu wówczas ilość wychwytywanego jodu podawanego nie rośnie, natomiast jeśli ma prawidłową, to po tym okresie deficytu jodu, jego wychwyt gwałtownie wzrasta;

• PBI (protein bound iodine) - jod związany z białkiem - część jodu krążąca we krwi, zarówno hormonalna jak i niehormonalna, związana jest z białkami. W ramach testu bada się ilość jodu związanego z białkiem o charakterze hormonalnym i niehormonalnym;

• Oznaczanie radioimmunologiczne T3 i T4;

• Biopsja tarczycy.

Zaburzenia wodno-elektrolitowe

Płyny ustrojowe są w dynamicznych przedziałach wodnych, płyn pozakomórkowy (ECF i ICF)dzieli się na krążące osocze, płyn międzykomórkowy i płyn transkomórkowy(wchodzi woda w przewodzie pokarmowym, woda w CSF i woda w torebkach stawowych). Skład i objętość tych płynów podlega ścisłej kontroli. Ich ciśnienie i ilość elektrolitów. Woda w ustroju: u dorosłego jest 1/3 ECF(płyn pozakomórkowy) i 2/3 ICF( płyn wewnątrzkomorkowy) a u noworodków: 0,5-0,6 ECF i 0,4 ICF.

Każde odwodnienie uruchamia procesy przywracające izowolemię, tj. układ renina-angiotensyna(zwęża naczynia, wytwarza aldosteron), układ ADH(wazopresyna-uwalniana w podwzgórzu pod wpływem rosnącego ciśnienia osmotycznego osocza)kurczy naczynia, powoduje zwrotne wchłanianie wody w nerkach, hormon ANP-hormon przedsionkowy.

Syndrom Bartera- gdy przedsionki uwalniają nadmiernie ANP

Syndrom Gordona- gdy prawy przedsionek nie może wytwarzać ANP

Zaburzenia wodne:

1)dehydratacja hypertoniczna

Stan, gdy organizm traci samą wodę,np. przy zianiu u psa. Dochodzi do zwiększania stężenia sodu. Podawać wodę.

2)dehydratacja hypowolemiczna z deficytu sodu, dehydratacja izotoniczna z deficytu sodu

Organizm traci dużo sodu, płyn zewnątrzkomorkowy spada, wewnątrzkomorkowy się nie zmienia. Podawać płyn wieloelektrolitowy z dodatkiem sodu. Zdarza się przy chorbach nerek.

3)hyperhydratacja

Stężenie sodu spada, zwiększony poziom płynu zewnątrz i wewnątrzkomorkowego.

4)dehydratacja izotoniczna

Stan, gdy organizm traci wodę i elektrolity. Sód się nie zmniejsza, a spada płyn zewnątrzkomorkowy. Podawać płyn fizjologiczny.

Zaburzenia w elektrolitach:

POTAS(K)

Główny elektrolit wewnątrzkomorkowy, stany hyperkaliemii przy uszkodzeniu komórek, przy hipoksji, przy podawaniu insuliny z glukozą. Hypokaliemia: porażenia mięśni szkieletowych. Hyperkaliemia w osoczu w przecieku krwinek czerwonych u koni, świń, bydła, chorba Addisona, HTP(porażenia okresowe u koni); mutacja genu kodującego białko kanału sodowego; nieleczona cukrzyca z kwasicą.

SÓD(Na)

Głowny kation zewnątrzkomórkowy, Hyponatremia-przy hyperglikemii, przy dehydratacji , poceniu

Hyperbatremia-przy biegunkach, wymiotach, wyparowaniu wody z ukladu oddechowego, przy nerwowej postaci moczowki prostej.

CHLOR(Cl)

Anion zewnątrzkomórkowy, tracony jest przy biegunkach, co prowadzi do alkalozy, spadek Ca-objawy tężyczki

WAPŃ(Ca)

Hyperkalcemia: oporność błon komórkowych, osłabienie, trudności w chodzeniu, ból, zawroty głowy,

Hypokalcemia: krzywica, chroniczna kwasica u ludzi, objaw Tusso (poporodowy), chwosteka, Arbsa (po zadziałaniu prądem galwanicznym dlugo utrzymują się skurcze toniczno- kloniczne tego mięśnia).

Ca:P:Mg u psa 10:5: 2,5 Ca:P-2:1 Ca:Mg-4:1 P:Mg-2:1

MAGNEZ(Mg)

Funkcje: transport przez błonę kom, synteza białka, kwasów nukleinowych, w genezie skurczów mięśniowych, ATPaza zależna od Mg dostarcza energii do rozkurczu-czynnik Masch-Bendala. Nie ma relaksacji-jest tężyczka

Niedobór Mg:tężyczka pastwiskowa w okresie wiosennym, po nagłym przejściu na paszę soczystą dochodzi do hypomagnezemii. Zaburzenia metabolizmu magnezu w roślinach, wysoki poziom białka i potasu hamuje wchłanianie magnezu: objawy-narastający niepokój, strach, skurcze, podanie wapnia nie pomaga; tężyczka mleczna u cieląt przy spożywaniu mleka z niedoborem magnezu. Przy chronicznych chorobach nerek, zmiany zwyrodnieniowe w sercu, mięśniach, skórze.

Hypermagemzemia: objawy-spadek pobudliwości, zwiotczenie mięśni, osłabienie, spiączka, zejście śmiertelne.

FOSFOR(P)

Stanowi ok 1% masy ciała. Uczestniczy w kostnieniu jako fosforan wapnia i magnezu. Jest buforem chemicznym krwi, ATP,jako nośnik energii, reguluje gospodarkę węglowodanów. Nadmiar Ca hamuje wchłanianie P.

Hypofosfotenia-przy hyperparatoizmie, przy Hypowitaminozie D, przy niedoborze fitazy. Fosfor nie ma regulacji endokrynnej. Hyperfosfotenia: przy hypoparatoizmie, przy niewydolności nerek.

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Czynniki ustrojowej alkalizacji:

-pokarmy kwaśne, warzywa, owoce, rośliny liściaste z mleczanami, cytrynianami, kwasem jabłkowym; toksyczność mocznika u przezuwaczy: aktywacja ureazy w przewodzie pokarmowym bardzo duża, im więcej amoniaku, to wiąże on jon H, im więcej tego jonu zwiąże to sprawi alkalizację.

Czynniki zakwaszające:

1)transport CO2 do krwi

2)wydalanie mleczanów w nerkach

3)kwasica mleczanowa u przeżuwaczy, forma D pochodzenia jelitowego zakwasza mocniej od kwasu mlekowego

4)ketokwas, Beta-hydroksy maślan, aceton. U krów we wczesnej laktacji, cukrzyca psów, głodzenie, ciąża bliźniacza u owiec-te stany doprowadzają do powstania ciał ketonowych i zakwaszenia.

5)podanie soli ketonowych

JonH i jego stężenie kontrolujące pH utrzymywane jest w niewielkim zakresie. Stężenie 40mEq/l H utrzymuje pH=7,4

Jon H jest ścisle kontrolowany, bo jego niewielkie zmiany powodują zmiany pH.

Na 140 mEq/l

Bufor oddechowy i nerkowy:

Oddechowy usuwa nadmiar dwutlenku węgla

Nerkowy kontroluje ilość jonów H i wydalanie jonów HCO3-.W zasadowicy metabolicznej jest wzrost, a w kwasicy metabolicznej mamy spadek.

Wskaźniekiem zaburzeń oddechowych jest pCO2, jeżeli wzrośnie do 45 to mamy zasadowicę oddechową, a jak spadnie do 30- kwasicę oddechową. Normalnie jest 40 mmol/g

2

Med. Wet.

---